Hersenbloeding: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose

Hersenbloeding: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose De belangrijkste symptomen van een hersenbloeding of hemorragische beroerte zijn verlammingen in het gezicht (scheve mond), verward en incoherent spreken en denken, verlammingen aan arm of been, verlies van gezichtsvermogen, en tintelingen. Een hersenbloeding, ook wel hemorragische beroerte genoemd, ontstaat als er plotseling een bloedvat in de hersenen openbarst of lekt, waardoor er bloed uit de bloedvaten in de hersenen terechtkomt en het omliggende hersenweefsel beschadigd raakt. De meest voorkomende oorzaak van een hersenbloeding is een hoge bloeddruk. Bij een hersenbloeding is het belangrijk dat je zo snel mogelijk behandeld wordt. Des te langer de hersenbloeding duurt, des te meer hersenweefsel beschadigd raakt en hoe ernstiger de gevolgen.
Beroerte / Bron: Alila Medical media/Shutterstock.comBeroerte / Bron: Alila Medical media/Shutterstock.com

Wat is een hersenbloeding?

Een hersenbloeding, ook wel hemorragische beroerte genoemd, ontstaat als er plotseling een bloedvat in de hersenen openbarst of lekt, waardoor er bloed uit de bloedvaten in de hersenen terechtkomt en het omliggende hersenweefsel beschadigd raakt.

Een hersenbloeding wordt in de volksmond ook wel een beroerte genoemd. Er worden twee typen beroerte onderscheiden:
  • Ischemische beroerte (een herseninfarct), veroorzaakt door bloedstolsels in een slagader die de bloedtoevoer naar de hersenen blokkeert;
  • Hersenbloeding, veroorzaakt door een bloeding in de hersenen.

Ongeveer 80% van alle beroertes zijn ischemisch. Bij een ischemische beroerte sluit een bloedstolsel of vaatvernauwing een bloedvat in de hersenen af, met als gevolg dat een deel van de hersenen te weinig zuurstof krijgt en afsterft.

Beschadiging van een deel van de hersenen door een onderbreking in de bloedtoevoer, wordt ook CVA (cerebrovasculair accident) genoemd.

De behandeling van een hersenbloeding is afhankelijk van de locatie, oorzaak en omvang van de bloeding. Chirurgie kan nodig zijn om de zwelling te verminderen, opgehoopt bloed te verwijderen en een bloeding te voorkomen. Bepaalde medicijnen kunnen ook worden voorgeschreven. Deze omvatten pijnstillers, corticosteroïden of diuretica teneinde zwelling te verminderen en anticonvulsiva om epileptische aanvallen onder controle te brengen. De behandeling van een hersenbloeding is erop gericht verdere bloedingen te voorkomen door de onderliggende oorzaak te behandelen of weg te nemen.

Vóórkomen

Volgens de Nederlandse Hartstichting krijgen elk jaar krijgen in Nederland zo’n 41.000 mensen een beroerte. Dat zijn er ongeveer 113 per dag. Ongeveer 80% van de mensen met een beroerte heeft een herseninfarct en 20% een hersenbloeding.

Oorzaken van een hersenbloeding

Hoge bloeddruk

De meest voorkomende oorzaak van een hersenbloeding is onbehandelde hypertensie (hoge bloeddruk). Door hoge bloeddruk verslechtert de kwaliteit van bloedvaten. Na verloop van tijd kan een verhoogde bloeddruk de arteriële wanden verzwakken, waardoor er een scheurtje in komt en er uiteindelijk een hersenbloeding ontstaat.

Hoofdtrauma

Letsel is de meest voorkomende oorzaak van een hersenbloeding voor mensen onder de 50 jaar.

Aneurysma / Bron: Martin SulmanAneurysma / Bron: Martin Sulman

Aneurysma

Een uitstulping van de wand van een hersenslagader die uiteindelijk kan barsten.

Aangeboren bloedvatafwijkingen

Een arterioveneuze malformatie is een aangeboren afwijking van de bloedvaten waarbij er een directe verbinding ontstaat tussen kleine slagaders en kleine aders en dit kan later in het leven een hersenbloeding veroorzaken.

Amyloïde angiopathie

Dit betreft een erfelijke ziekte van de bloedvaten, waardoor hersenbloedingen kunnen ontstaan. In de wand van die vaten hoopt zich amyloïd op. Dit is een giftig eiwit. Dit veroorzaakt herhaaldelijk hersenbloedingen en infarcten, vooral bij oudere personen.

Hersentumoren

Een hersentumor zoals een angioom of hersenmetastasen (uitgezaaide kanker naar de hersenen) kunnen een hersenbloeding veroorzaken.

Drugsgebruik

Cocaïne- of drugsmisbruik kan de bloedvaten verzwakken en leiden tot bloedingen in de hersenen in het gebied waar de tumor zich bevindt.

Bloed- of bloedingsstoornissen

Door een probleem met de bloedstolling kan ook gemakkelijker een hersenbloeding ontstaan. Voorbeelden hiervan zijn hemofilie en sikkelcelanemie.

Beschermende factoren

Beschermende factoren van een hersenbloeding omvatten je voeding en lichaamsbeweging.

Voeding en leefstijl

Je moet ernaar streven voedingsmiddelen te eten die de gezondheid van hart en hersenen verbeteren. Voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan verzadigde vetten, transvet en cholesterol kunnen het cholesterolgehalte in het bloed verhogen. Calorierijke voeding en gebrek aan lichaamsbeweging kunnen leiden tot overgewicht en obesitas. Overgewicht kan bijdragen aan verhoogde bloeddruk, diabetes, hartaandoeningen en beroertes. Je moet ook voldoende bewegen en actief blijven. Lichaamsbeweging helpt mensen niet alleen om af te vallen, maar kan ook bijdragen aan het verlagen van het risico op een beroerte.

Vitamine C verlaagt kans op hersenbloeding

Voeding die rijk is aan vitamine C kan mogelijk het risico op een hersenbloeding verlagen. Dat blijkt uit een onderzoek dat werd gepresenteerd tijdens een jaarlijkse bijeenkomst van de American Academy of Neurology. Aan het onderzoek werkten 65 mensen mee die een hersenbloeding hebben gehad en een controlegroep van 65 gezonde personen. Bij alle deelnemers werd het vitamine C-gehalte in het bloed gemeten. Bij 41 procent bleek het gehalte aan vitamine C normaal, bij 45 procent was het laag en bij 14 procent kon er gesproken worden van een tekort aan vitamine C. Over het algemeen bleken de patiënten die een hersenbloeding hadden doorgemaakt weinig vitamine C in hun bloed te hebben, terwijl de gezonde proefpersonen normale gehaltes lieten zien. (Bron: www.nationalezorggids.nl, 19 februari 2014.)

B-vitamines verlagen mogelijk het risico op een beroerte

Chinees onderzoek wijst erop dat vitamine B-supplementen mogelijk het risico op een beroerte kunnen verlagen. Het onderzoek is gepubliceerd in het medische tijdschrift Neurology. Eerdere studies op dat gebied lieten onduidelijke resultaten zien. Derhalve bestudeerden Chinese wetenschappers 14 onderzoeken met bijna 55.000 patiënten. In deze studies werd de werking van vitamine B vergeleken met een placebo (een als geneesmiddel voorgeschreven middel zonder werkzame bestanddelen) of een hele lage dosis van de vitamine. De deelnemers werden gedurende minimaal zes maanden gevolgd. In totaal kregen bijna 2.500 deelnemers een beroerte.

Vitamine B verlaagde de kans op een beroerte met in totaal 7%. Op de ernst van een beroerte of de kans van overlijden bleken de vitamine B-supplementen geen invloed te hebben. Foliumzuur leek het effect te verminderen. De onderzoekers keken daarnaast specifiek naar vitamine B12 en zagen geen lager risico op een beroerte. (Bron: www.gezondheidsnet.nl, 23 september 2013.)

Symptomen van een hersenbloeding

De symptomen van een hersenbloeding kunnen variëren en hangen af van de plek in de hersenen die getroffen wordt en de grootte van het getroffen gebied. De klachten ontstaan plotseling en kunnen zijn:
  • verlammingen in het gezicht (bijvoorbeeld een scheve mond);
  • verward en incoherent spreken en denken;
  • verlammingen of zwakheid aan arm of been;
  • verlies van of veranderingen in gezichtsvermogen;
  • tintelingen of gevoelloosheid (in ledematen of tong);
  • een plotselinge ernstige hoofdpijn;
  • misselijkheid of braken;
  • slikproblemen;
  • moeilijkheid schrijven of lezen;
  • verlies van de fijne motoriek, zoals trillende handen;
  • verlies van coördinatie;
  • wankel gevoel, evenwichtsverlies en duizeligheid;
  • een abnormale smaaksensatie;
  • bewustzijnsverlies.

Houd in gedachten dat veel van deze symptomen afzonderlijk ook kunnen worden veroorzaakt door andere omstandigheden dan een hersenbloeding.

Complicaties

Wat zijn de complicaties van een hersenbloeding? Afhankelijk van de locatie van de bloeding en hoe lang je hersenen zonder zuurstof waren, kunnen complicaties bestaan uit:
  • verminderde taalvaardigheid
  • vermoeidheid
  • problemen met slikken
  • problemen met he gezichtsvermogen
  • verlammingen of gevoelsstoornissen aan één kant van het lichaam
  • longontsteking
  • cognitieve stoornissen (geheugenverlies, problemen met denken), verwardheid
  • zwelling van de hersenen
  • toevallen
  • depressie, emotionele problemen
  • koorts

Onderzoek en diagnose

Beeldvormend onderzoek wordt gebruikt om de exacte locatie van de bloeding in de hersenen te lokaliseren. Onder meer een CT- of MRI-scan van de hersenen kan worden gedaan. Bloedonderzoek en eventueel een hartfilmpje of een onderzoek van de bloedvaten in de hals, kunnen ook nodig zijn.

Behandeling van een hersenbloeding

Een hersenbloeding is een medische noodsituatie die onmiddellijke aandacht vereist. Als je denkt dat iemand een hersenbloeding heeft, bel dan direct 112. De behandeling begint vaak al in de ambulance, omdat snelle actie levens kan redden en de kans op blijvende schade vermindert. In het ziekenhuis volgt dan een uitgebreid behandeltraject.

Acute behandeling

In het ziekenhuis gaat de focus op het stabiliseren van de patiënt. De artsen controleren de bloeddruk, zorgen voor voldoende zuurstof en starten vaak meteen met medicijnen om de zwelling van de hersenen te verminderen. Soms wordt er ook bloedverdunnende medicatie gegeven om te voorkomen dat er nog meer bloedvaten barsten.

Operatie

Als de bloeding groot is of druk veroorzaakt op de hersenen, kan een spoedoperatie nodig zijn. Hierbij wordt het opgehoopte bloed verwijderd en, indien nodig, wordt het beschadigde bloedvat hersteld. Dit haalt de druk van de hersenen af en voorkomt verdere schade. Soms wordt er een drain geplaatst om het hersenvocht af te voeren en zwelling te verminderen.

Medicatie

Naast de acute zorg kunnen medicijnen worden voorgeschreven om risicofactoren zoals hoge bloeddruk of een stollingsprobleem onder controle te houden. Bloeddrukverlagers zijn essentieel om te voorkomen dat de bloeding verergert of dat er opnieuw een bloeding ontstaat. Andere medicijnen helpen bij het herstellen van de bloedcirculatie en hersenfunctie.

Revalidatie

Na een hersenbloeding volgt vaak een lange periode van revalidatie. Afhankelijk van de schade kan dit bestaan uit fysiotherapie, ergotherapie, en logopedie. Het doel is om functies zoals praten, bewegen en zelfstandig functioneren weer terug te krijgen. De revalidatie kan weken, maanden of zelfs jaren duren, afhankelijk van de ernst van de bloeding.

Revalidatietraject

Na een hersenbloeding begint het revalidatietraject zodra de patiënt stabiel is. Dit traject verschilt per persoon, afhankelijk van de ernst van de bloeding en de schade aan de hersenen. Hier volgt wat je kunt verwachten tijdens het herstelproces.

Fysiotherapie

Het doel van fysiotherapie is om de verloren bewegingen en kracht terug te winnen. Dit kan variëren van opnieuw leren lopen tot het herstellen van fijne motoriek. In het begin worden vaak eenvoudige oefeningen gedaan, gericht op het versterken van spieren en verbeteren van de balans. Naarmate het herstel vordert, worden de oefeningen intensiever om het dagelijks functioneren te verbeteren.

Ergotherapie

Ergotherapie richt zich op het leren omgaan met praktische vaardigheden in het dagelijks leven. Denk hierbij aan jezelf aankleden, koken, of andere dagelijkse taken uitvoeren. De ergotherapeut helpt om weer zelfstandig te worden en biedt hulpmiddelen of technieken om bepaalde handelingen makkelijker te maken.

Logopedie

Als praten of slikken moeilijk is geworden na de hersenbloeding, komt logopedie in beeld. De logopedist werkt aan spraak- en taalvaardigheden en helpt bij het herstellen van het vermogen om duidelijk te communiceren. Ook als er slikproblemen zijn, wordt hier intensief aan gewerkt om veilig te kunnen eten en drinken.

Psychische begeleiding

Naast fysieke en praktische begeleiding is er ook vaak aandacht voor het mentale aspect van herstel. Een hersenbloeding kan emotioneel zwaar zijn, en psychologische begeleiding helpt bij het verwerken van wat er is gebeurd. Dit helpt bij het omgaan met mogelijke beperkingen of veranderingen in het leven.

Duur van het traject

Het revalidatietraject duurt weken tot maanden, afhankelijk van de mate van herstel. In sommige gevallen is langdurige ondersteuning nodig, vooral als er blijvende beperkingen zijn. Het traject wordt op maat gemaakt en regelmatig geëvalueerd om te zien waar extra ondersteuning nodig is.

Het doel van de revalidatie is om zoveel mogelijk zelfstandigheid en kwaliteit van leven terug te krijgen, stap voor stap.

Prognose

Algemeen

Veel mensen die een hersenbloeding hebben gehad, overleven. Overlevingspercentages nemen echter af wanneer de bloeding optreedt in bepaalde delen van de hersenen of als de initiële bloeding erg groot was. In principe moet je binnen drie uur na de start van de intracerebrale bloeding behandeld worden; de resultaten zijn dan over het algemeen beter. Des te langer je zonder behandeling blijft, des te groter de kans dat je ernstige complicaties krijgt, zoals een tweede bloeding of een bloeding op een andere locatie, een infectie, blijvende zenuwschade, een coma en de dood.

Als je de bloeding overleeft, kan het herstel en het revalidatieproces vele maanden duren. De overlevingskansen bedragen ongeveer 60% en grofweg 70% van de mensen die het overleven ervaart langdurige beperkingen na een intracerebrale bloeding zoals:

Binnen enkele weken tot een half jaar kunnen veel uitvalsverschijnselen herstellen. Door oefenen kun je leren met de uitvalsverschijnselen om te gaan. Je kunt ook hulpmiddelen krijgen.

Langetermijnprognose beroerte op jonge leeftijd 'nogal slecht'

Een op de acht jongvolwassenen die in Nederland door een beroerte of hersenbloeding worden getroffen, is 10 jaar nadien nog steeds afhankelijk van zorg, zo blijkt uit een studie uitgevoerd door Frank-Erik de Leeuw en collega’s in Nijmegen (Stroke, 2014; epub 27 februari). Eerdere studies kwamen tot iets minder slechte uitkomsten, zeggen de auteurs, maar die betroffen vaak een wat jongere onderzoeksgroep en hanteerden een minder specifieke vragenlijst. 'Samenvattend: de prognose na een ischemische en hemorragische beroerte op jonge leeftijd is nogal slecht,' aldus de onderzoekers. (Bron: Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:C2086)

Preventie: voorkomen van hersenbloedingen

De kans op een beroerte kan verminderd worden door:
  • Het behandelen van hoge bloeddruk: studies tonen aan dat 80% van de patiënten met een hersenbloeding, een voorgeschiedenis hebben van hoge bloeddruk. Het belangrijkste is verandering van voeding, lichaamsbeweging en medicatie.
  • Niet roken.
  • Geen drugs gebruiken. Cocaïne verhoogt het risico van een hersenbloeding.
  • Rij voorzichtig en draag een gordel.
  • Draag altijd een helm op een (motor)fiets.
  • Corrigerende chirurgie. Als een persoon lijdt aan afwijkingen, zoals aneurysma's, kan een operatie helpen om te voorkomen dat deze zwakke plek in de toekomst voor problemen zorgt.

Lees verder

© 2010 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hersenbloeding bij een katHersenbloeding bij een katOok voor een kat geldt dat deze een hersenbloeding kan krijgen en daar zijn meerdere oorzaken voor te benoemen. Meestal…
Hersenbloeding bij baby'sHersenbloedingen bij baby's, ze komen meer voor dan u denkt. Bij 1 op de 4000 pasgeborenen komt een hersenbloeding voor.…
De oorzaken, symptomen en behandeling van een hersenbloedingDe oorzaken, symptomen en behandeling van een hersenbloedingPer dag worden ongeveer 25 mensen getroffen door een hersenbloeding. Wat is een hersenbloeding? Hoe ontstaat een hersenb…
Beroerte: Hoe herken je een hersenbloeding of infarct?Een beroerte of infarct kan iedereen overkomen. Hoe sneller je erbij bent als iemand in je omgeving een hersenbloeding o…

Cardioversie helpt bij hartritmestoornisCardioversie helpt bij hartritmestoornisHartritmestoornissen kunnen nare klachten veroorzaken, en in het ergste geval leiden tot een hartinfarct of hartstilstan…
Hersenvliesontsteking: symptomen, oorzaak en behandelingHersenvliesontsteking: symptomen, oorzaak en behandelingDe symptomen van een hersenvliesontsteking lijken in eerste instantie op die van griep. De symptomen van hersenvliesonts…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/KatarzynaBialasiewicz
  • Hans van Maanen. Langetermijnprognose beroerte ‘nogal slecht’. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:C2086
  • Hartstichting. Feiten en cijfers over beroerte. https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/feiten-en-cijfers-hart-en-vaatziekten/feiten-en-cijfers-over-beroerte (ingezien op 6-2-2017)
  • Healthline. Intracerebral Hemorrhage. https://www.healthline.com/health/lobar-intracerebral-hemorrhage (ingezien op 6-2-2018)
  • http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/371/hersenbloeding.html
  • http://www.webmd.com/brain/brain-hemorrhage-bleeding-causes-symptoms-treatments
  • http://nhg.artsennet.nl/kenniscentrum/k_voorlichting/NHGZiektebeschrijvingen/NHGZiektebeschrijving/Z016.htm
  • http://www.astrazeneca.nl/patienteninformatie/hart-vaten/beroerte/feiten-beroerte/
  • http://www.astrazeneca.nl/patienteninformatie/hart-vaten/beroerte/feiten-beroerte/
  • http://www.kiesbeter.nl/MEDISCHEINFORMATIE/beroerte/beroerte/kosmos/
  • LUMV. Hersenbloeding. https://www.lumc.nl/afdelingen/neurologie/ziektes-en-aandoeningen/hersenbloeding/ (ingezien op 5-9-2024)
  • Medical News Today. Brain hemorrhage: Causes, symptoms, and treatments. https://www.medicalnewstoday.com/articles/317080.php (ingezien op 6-2-2018)
  • MedicineNet. Brain Hemorrhage (Brain Bleeding). https://www.medicinenet.com/brain_hemorrhage/article.htm#what_causes_a_brain_hemorrhage (ingezien op 6-2-2018)
  • WebMD. Brain Hemorrhage: Causes, Symptoms, Treatments. https://www.webmd.com/brain/brain-hemorrhage-bleeding-causes-symptoms-treatments#1 (ingezien op 6-2-2018)
  • Afbeelding bron 1: Alila Medical media/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Martin Sulman
Reacties

Anja Dijkhuis, 28-03-2015
Ik heb 7 maanden geleden een hersenbloeding gehad. Gelukkig is het REDELIJK goed afgelopen, geen verlammingsverschijnselen enz. Het is alleen dat ik bij snelle bewegingen wel duizelig ben en dat ik loop alsof ik paar borrels op heb. (Ik drink niet) Als ik in ziekenhuis wat dan ook vraag is het antwoord steeds; afwachten. Ik vraag me echt af of en wat en hoeveel beter wordt? Reactie infoteur, 29-03-2015
Over het beloop en eventuele restverschijnselen, kan alleen in algemene zin iets gezegd worden. Dit artikel gaat nader in op deze onderwerpen: http://goo.gl/CSq9Fq

Diane Verschuren, 26-09-2014
Ik heb 3 jaar geleden hersenbloeding gehad. Gelukkig alles goed gekomen. Alleen mijn geheugen is wat minder. Nu heb ik al een paar dagen iedere keer een verdoofd gevoel in mijn kin, en rechter onderkaak. Okk heb ik regelmatig ineens een zware druk in mijn hoofd. Moet ik nu alert zijn? Reactie infoteur, 07-10-2014
U doet er verstandig aan deze klachten te bespreken met uw huisarts. Niet uitstellen.

Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 05-09-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 16
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.