Diabetische neuropathie: symptomen, oorzaak en behandeling

Diabetische neuropathie (DNP) is zenuwschade die optreedt als gevolg van diabetes. Er zijn verschillende soorten, zoals perifere neuropathie, focale neuropathie, autonome neuropathie en proximale neuropathie. Perifere neuropathie geeft meestal symptomen als pijn, brandend gevoel, tintelingen en gevoelloosheid van de voeten en onderbenen. Autonome neuropathie veroorzaakt symptomen gerelateerd aan disfunctie van een orgaansysteem, zoals: urine-incontinentie, diarree of obstipatie, of seksuele disfunctie. Neuropathische pijn gaat vaak gepaard met slaapstoornissen en depressieve gevoelens. Er is geen remedie voor diabetische neuropathie, maar behandeling is gericht op het verminderen van de klachten. Een strikte controle van de bloedsuikerspiegel is de beste manier om diabetische neuropathie en andere complicaties van diabetes te voorkomen. Je moet goed letten of je wondjes of blauwe plekken hebt aan je benen, voeten, armen en handen. Draag stevige schoenen die niet knellen.

• Wat is diabetische neuropathie?
• Vormen van diabetische neuropathie
• Diabetische perifere neuropathie
• Diabetische autonome neuropathie
• Diabetische proximale neuropathie
• Diabetische focale neuropathie
• Wie krijgt diabetische neuropathie?
• Risicofactoren
• Oorzaak van diabetische neuropathie
• Symptomen van diabetische neuropathie
• Symptomen perifere neuropathie
• Symptomen autonome neuropathie
• Symptomen proximale neuropathie
• Symptomen focale neuropathie
• Emotionele gevolgen
• Complicaties
• Verlies van een ledemaat
• Neuropathische artropathie of Charcotgewricht
• Urineweginfecties en urine-incontinentie
• Onbewust van hypoglycemie
• Spijsverteringsproblemen
• Lage bloeddruk
• Seksuele disfunctie
• Meer of minder zweten
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van diabetische neuropathie
• Verlichten van de pijn
• Progressie van de ziekte vertragen
• Complicaties voorkomen en behandelen
• Preventie van zenuwschade door diabetes
• Algemeen
• Verzorging van de voeten
• Prognose en vooruitzichten

Wat is diabetische neuropathie?

Diabetische neuropathie is een vorm van zenuwbeschadiging die kan optreden als je diabetes hebt. Een hoge bloedsuikerspiegel kan de zenuwvezels in je hele lichaam beschadigen, maar diabetische neuropathie beschadigt meestal de zenuwen in je benen en voeten. Afhankelijk van de aangedane zenuwen, kunnen symptomen van diabetische neuropathie variëren van pijn en gevoelloosheid in je ledematen tot problemen met je spijsverteringsstelsel, urinewegen, bloedvaten en hart. Deze symptomen kunnen mild zijn, maar diabetische neuropathie kan ook pijnlijk, invaliderend en zelfs dodelijk zijn. Diabetische neuropathie is een veel voorkomende ernstige complicatie van diabetes. Toch kun je vaak diabetische neuropathie voorkomen of de voortgang vertragen met een zeer strakke bloedsuikercontrole en een gezonde leefstijl.

Vormen van diabetische neuropathie

Er worden vier soorten diabetesgerelateerde neuropathie onderscheiden:

• diabetische perifere neuropathie
• diabetische autonome neuropathie
• diabetische proximale neuropathie
• diabetische focale neuropathie

Diabetische perifere neuropathie

Diabetische perifere neuropathie is meestal van invloed op de voeten en handen en in zeldzame gevallen kunnen de armen, de buik en de rug aangetast zijn. De symptomen bestaan uit tintelingen, gevoelloosheid, brandende pijn, stekende pijn, jeukende pijn (soms het gevoel dat mieren of insecten op of onder de huid kruipen ofwel formicatie), gevoeligheid voor aanraking, gebrek aan coördinatie, spierzwakte, zweren en andere afwijkingen aan de voeten. Vroege symptomen verdwijnen meestal wanneer de bloedsuiker goed onder controle wordt gebracht en gehouden.

Diabetische autonome neuropathie

Diabetische autonome neuropathie wordt vaak door artsen niet goed (h)erkend. Het autonome zenuwstelsel regelt onvrijwillige bewegingen in het lichaam, zoals die betrokken zijn bij de hartfunctie en de spijsvertering. Diabetische autonome neuropathie kan het spijsverteringsstelsel (vooral de maag), urinewegen, bloedvaten, geslachtsorganen en vele andere delen van het lichaam beïnvloeden. Symptomen kunnen zijn: opgeblazen gevoel, misselijkheid, braken, brandend maagzuur, een verzadigd gevoel na een kleine maaltijd, obstipatie, diarree, intolerantie voor de hitte, zweten en duizeligheid. Mannen kunnen misschien geen erectie hebben of houden. De symptomen kunnen ook bestaan uit 'droge' of verminderde ejaculaties. Bij vrouwen kan vaginale droogheid (droge vagina) optreden. De getroffen vrouwen kunnen ook minder of geen orgasmen hebben. Medicijnen en veranderingen in je voedingsgewoonten kunnen de symptomen verlichten.

Diabetische proximale neuropathie

De symptomen van diabetische proximale neuropathie bestaan uit plotselinge ernstige pijn in de dijen, heupen, billen en benen. De aandoening treft meestal één kant van het lichaam, maar kan zich ook naar de andere kant verspreiden. Zwakte in de benen kan ook voorkomen bij dit type. Medicatie en fysiotherapie helpen bij het onder controle krijgen en houden van de symptomen zoals zwakte en pijn.

Diabetische focale neuropathie

Diabetische focale neuropathie is van invloed op een enkele zenuw. Een kenmerk van dit type neuropathie is dat het lijkt alsof het plotseling de kop opsteekt, meestal in het hoofd, de been of de romp. Hierbij kunnen symptomen optreden zoals gelokaliseerde ernstige pijn (in het been of onderrug), pijn in het oog, dubbelzien, eenzijdige verlamming van het gezicht (ook bekend als aangezichtsverlamming van Bell of Bellse parese), enz. Er kan pijn op de borst of buikpijn optreden, dat soms wordt aangezien voor andere aandoeningen, zoals een hartaanval of appendicitis (blindedarmontsteking). Deze klachten zijn pijnlijk en onvoorspelbaar, maar vaak treedt er spontaan verbetering op en het veroorzaakt meestal geen schade op de lange termijn

Wie krijgt diabetische neuropathie?

Personen met niet van insuline afhankelijke diabetes mellitus (type 2) lijken eerder last te krijgen van neuropathie dan patiënten met insulineafhankelijke diabetes mellitus (type 1). De symptomen van neuropathie komen vaker voor bij mensen met diabetes type 2. De prevalentie van diabetische neuropathie neemt toe naarmate iemand langer diabetes heeft. Ongeveer 2% van de kinderen met diabetes heeft neuropathie.

Risicofactoren

Elke persoon met diabetes kan diabetische neuropathie ontwikkelen. De volgende factoren kunnen je echter vatbaarder maken voor zenuwbeschadiging:

• Slechte glykemische instelling.
• De tijdsperiode (jaren) dat je diabetes hebt. Des te langer je diabetes hebt, des te meer kans op diabetische neuropathie.
• Overgewicht of obesitas.
• Raciale voorkeur: mensen van Turkse, Marokkaanse en Surinaamse afkomst hebben vaker last van diabetische neuropathie dan de autochtone bevolking.
• Hoge bloeddruk (hypertensie).
• Roken.
• Diabetische nefropathie (of diabetische nierziekte) is een risicofactor, omdat dit kan leiden tot toxine-opbouw in het bloed. Deze toxines kunnen mogelijk het zenuwstelsel beïnvloeden.

Oorzaak van diabetische neuropathie

Een hogere dan normale bloedsuikerspiegel (hyperglykemie) is een sleutelfactor die bijdraagt ​​aan diabetische neuropathie. Hoge bloedsuikerspiegel gedurende een langere periode kan zenuwbeschadiging veroorzaken. Van roken is bewezen dat het een veroorzaker is van diabetes, maar het kan ook leiden tot vernauwing van de bloedvaten, waardoor de bloedstroom wordt beperkt. Slechte circulatie kan leiden tot zenuwstoornissen. Van zware alcoholconsumptie is bekend dat het een oorzaak is van perifere neuropathie. Ook zenuwontsteking, als reactie op een auto-immuunziekte bij iemand met diabetes, kan leiden tot neuropathie.

Symptomen van diabetische neuropathie

De symptomen van de vier soorten diabetesgerelateerde neuropathie zijn als volgt:

Symptomen perifere neuropathie

• geleidelijke ontwikkeling van gevoelloosheid en tintelingen in de handen en voeten
• brandende of stekende pijn
• gevoeligheid voor aanraking
• gebrek aan coördinatie, spierzwakte
• verlies van reflexen, vooral in de enkel
• ernstige voetproblemen, zoals zweren, infecties, misvormingen en bot- en gewrichtspijn

Symptomen autonome neuropathie

• niet doorhebben dat je bloedsuikerspiegel te laag is
• spijsverteringssymptomen zoals een opgeblazen gevoel, misselijkheid, brandend maagzuur, een vol gevoel na een kleine maaltijd, obstipatie en diarree
• blaasproblemen, inclusief urineweginfecties of urineretentie of incontinentie
  Duizeligheid en vallen bij opstaan door een lage bloeddruk / Bron: Andrey_Popov/Shutterstock.com
• moeite met slikken
• erectiestoornissen bij mannen
• droge vagina te en andere seksuele problemen bij vrouwen
• verhoogd of verminderd zweten
• onvermogen van je lichaam om de bloeddruk en de hartslag aan te passen, leidend tot scherpe bloeddrukdalingen bij opstaan na een tijdje gezeten te hebben, waardoor je flauwvalt of je licht in het hoofd voelt
• problemen met het reguleren van je lichaamstemperatuur
• veranderingen in de manier waarop je ogen zich aanpassen van licht naar donker
• verhoogde hartslag wanneer je in rust bent

Symptomen proximale neuropathie

• pijn in de heupen, billen, dijen (bovenbeen) en benen
• spierzwakte
• problemen met opstaan ​​vanuit een zittende positie
• als de aandoening de buik beïnvloedt, kan er sprake zijn van zwelling in het abdominale gebied
• gewichtsverlies

Symptomen focale neuropathie

• plotselinge zwakte of pijn in bepaalde gebieden, zoals de onderrug of benen
• dubbelzien, pijn in het oog
• verlamming van Bell, waarbij één kant van het gezicht verlamd is (aangezichtsverlamming)
• pijn op de borst of buikpijn die kan worden verward met aandoeningen zoals een hartaanval of blindedarmontsteking

Emotionele gevolgen

Neuropathische pijn kan slaapstoornissen en depressie veroorzaken.

Complicaties

Diabetische neuropathie kan een aantal ernstige complicaties veroorzaken, waaronder:

Verlies van een ledemaat

Omdat zenuwbeschadiging een gebrek aan gevoel in je voeten kan veroorzaken, kunnen snijwonden en zweren onopgemerkt blijven en uiteindelijk ernstig geïnfecteerd raken. De behandeling van wondjes en zweren is bij diabetes extra moeilijk. Soms lukt de behandeling niet goed en dan moet een teen, voet of zelfs been eraf worden gehaald (amputatie).

Neuropathische artropathie of Charcotgewricht

Neuropathische artropathie of Charcotgewricht treedt op wanneer een gewricht, meestal in de voet, verslechtert door zenuwbeschadiging. Charcotgewricht wordt gekenmerkt door verlies van gevoel, evenals zwelling, instabiliteit en soms misvorming in het gewricht zelf. Vroegtijdige behandeling kan genezing bevorderen en verdere schade voorkomen.

Urineweginfecties en urine-incontinentie

Schade aan de zenuwen van de blaas kan optreden, waardoor je je blaas niet meer goed kunt leegplassen. Hierdoor kunnen bacteriën in de blaas achterblijven en zich vermenigvuldigen in je blaas en opstijgen naar de nieren, wat leidt tot urineweginfecties. Zenuwbeschadiging kan ook van invloed zijn op je vermogen om te voelen wanneer je moet plassen of om de spieren die urine afgeven te beheersen, wat kan leiden tot incontinentie.

Onbewust van hypoglycemie

Normaal gesproken ontwikkel je symptomen zoals trillen, zweten en een snelle hartslag, als je bloedsuikerspiegel te laag is. Autonome neuropathie kan evenwel interfereren met je vermogen om deze symptomen op te merken.

Spijsverteringsproblemen

Zenuwbeschadiging in het spijsverteringsstelsel kan (afwisselende) obstipatie of diarree veroorzaken, evenals misselijkheid, braken, een opgeblazen gevoel en verlies van eetlust. Het kan ook gastroparese (vertraagde maaglediging) veroorzaken, een aandoening waarbij de maag te langzaam of helemaal niet leegloopt. Dit kan de spijsvertering verstoren en misselijkheid, braken en een opgeblazen gevoel veroorzaken en de bloedsuikerspiegels en de opname van voedingsstoffen ernstig beïnvloeden.

Lage bloeddruk

Schade aan de zenuwen die van invloed zijn op de bloedcirculatie, kan interfereren met het vermogen van je lichaam om de bloeddruk aan te passen. Dit kan een sterke drukdaling veroorzaken als je na het zitten gaat staan ​​(orthostatische hypotensie), wat kan leiden tot duizeligheid en flauwvallen.

Seksuele disfunctie

Autonome neuropathie beschadigt vaak de zenuwen van de geslachtsorganen, wat leidt tot erectiestoornissen bij mannen en problemen met vaginale bevochtiging en opwinding bij vrouwen.

Meer of minder zweten

Wanneer de zweetklieren niet normaal functioneren, kan je lichaam de temperatuur niet goed regelen. Een verminderd of volledig gebrek aan transpiratie (anhidrose) kan levensbedreigend zijn. Autonome neuropathie kan ook overmatig zweten veroorzaken, vooral 's nachts of tijdens het eten.

Onderzoek en diagnose

Diabetische neuropathie wordt meestal gediagnosticeerd aan de hand van de symptomen die je hebt, je medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek. Er zijn echter nog andere tests die de aandoening definitief kunnen vaststellen door het verlies van de zenuwfunctie daadwerkelijk te meten. Zenuwgeleidingsonderzoek meet de snelheid van zenuwsignalen in de armen en benen, terwijl elektromyografie (EMG) de elektrische ontladingen meet die in spieren worden geproduceerd. Er zijn ook andere aanvullende onderzoeken mogelijk. Ongeveer 45% tot 50% van alle patiënten met diabetes wordt vroeg of laat gediagnosticeerd met een vorm van neuropathie.

Behandeling van diabetische neuropathie

Behandeling van diabetische neuropathie bestaat uit drie pijlers:

• verlichten van de pijn
• progressie van de ziekte vertragen
• complicaties voorkomen en behandelen

Verlichten van de pijn

Het bestrijden en verlichten van pijn als gevolg van diabetische neuropathie kan op de volgende manieren:

• Capsaïcine: capsaïcinecrème is gemaakt van chilipepers en kan bij sommige personen de pijn verminderen. De bijwerkingen kunnen bestaan uit een branderig gevoel en huidirritatie.
• Alfaliponzuur: een antioxidant dat de symptomen van perifere neuropathie kan verlichten.
• TENS (transcutane elektronische zenuwstimulatie): een apparaatje dat kleine stroomstootjes afgeeft en er voor zorgt dat je minder pijn hebt.
• Medicijnen tegen epilepsie zijn met succes gebruikt voor pijnbestrijding.
• Anti-depressiva: deze medicijnen interfereren met het vermogen van een persoon om pijn te voelen. Anti-depressiva zijn met succes gebruikt om milde tot matige zenuwpijn te verlichten.

Progressie van de ziekte vertragen

De progressie van diabetische neuropathie kan worden vertraagd door de volgende maatregelen:

• De bloedsuikerspiegel moet niet te hoog of te laag zijn en dit kan worden bereikt door bloedsuikerverlagende tabletten, insuline-injecties of soms een insulinepomp, en door een gezonde leefstijl.
• Goede voeding: gezonde vetten, meer groenten, minder koolhydraten, minder suiker, voldoende eiwitten.
• Je bloeddruk onder controle houden.
• Lichamelijke activiteit: voldoende beweging krijgen.
• Het bereiken en behouden van een gezond lichaamsgewicht.
• Stoppen met roken
• Vermindering van alcoholgebruik.
  Stoppen met roken / Bron: Serhiy Kobyakov/Shutterstock.com
• Goede voetverzorging.

Complicaties voorkomen en behandelen

Voorkomen of behandelen van complicaties kan door de volgende maatregelen:

• Spijsverteringsproblemen: het vaker eten van kleinere maaltijden of het nemen van soepen c.q. halfvast voedsel staat erom bekend de symptomen van een opgeblazen gevoel, misselijkheid en andere aandoeningen te verminderen. Medicijnen kunnen worden gebruikt om misselijkheid, obstipatie en diarree te behandelen
• Urinewegaandoeningen: voor blaascontrole kan een arts antispasmodische medicijnen (anticholinergica) aanbevelen.
• Orthostatische hypotensie: deze aandoening kan onder controle worden gebracht door veel te drinken, alcoholgebruik te verminderen en te snel opstaan ​​vanuit een zittende positie te voorkomen. Artsen adviseren vaak compressie van de buik. Compressiekousen, die helpen de doorbloeding te verhogen, staan ​​er ook om bekend orthostatische hypotensie te verminderen.
• Mannen met seksuele disfunctie kunnen baat hebben bij medicatie voor erectiestoornissen.
• Vrouwen met seksuele disfunctie kunnen baat hebben bij een glijmiddel.

Preventie van zenuwschade door diabetes

Algemeen

De volgende maatregelen kunnen zinvol zijn om het begin van diabetische neuropathie of zenuwschade te voorkomen of uit te stellen:

• Bloedglucosegehalte op peil houden.
• Een gezonde levensstijl handhaven: het vermijden van een zittende, sedentaire levensstijl en het handhaven van een gezond lichaamsgewicht spelen een belangrijke rol bij het beheersen van diabetes.
• Stoppen met roken.
• Alcoholgebruik verminderen of minimaliseren.

Verzorging van de voeten

Zorg voor je voeten is belangrijk. Voetproblemen komen vaak voor bij diabetes, en daarom is het belangrijk om aandacht te besteden aan je voeten. Voeten laten onderzoeken door een arts, de voeten schoon houden, regelmatig controleren op wonden en zweren, ze gehydrateerd houden en goed passend schoeisel dragen, zijn cruciaal voor een goede voetverzorging. Bovendien moet je bij het knippen van je teennagels ervoor zorgen dat de voet op geen enkele wijze wordt verwond, omdat deze verwondingen infecties kunnen veroorzaken.

Prognose en vooruitzichten

De behandeling van diabetische neuropathie is gericht op het verminderen van de symptomen en klachten. De beste manier om diabetische neuropathie te vertragen, is door het bloedglucosegehalte onder controle te houden. Een gezonde levensstijl, in combinatie met de juiste waakzaamheid, kunnen de symptomen helpen voorkomen, vertragen of beheersen.

Lees verder

• Diabetes, gevolgen op de korte termijn: symptomen en soorten
• Diabetes, gevolgen op de lange termijn: symptomen en soorten
• Diabetes type 1 en 2: symptomen, oorzaak en behandeling
• Diabetes en voeding: gezonde voeding en dieet bij diabetes
• Diabetes symptomen: veel plassen, veel drinken, moe, jeuk