Heuppijn of pijn in heup: symptomen, oorzaak en behandeling

Heuppijn is een veel voorkomende klacht die kan worden veroorzaakt door een groot aantal aandoeningen en factoren. De precieze plaats van de heuppijn kan aanwijzingen geven over de onderliggende oorzaak. Problemen binnen het heupgewricht veroorzaken vaak pijn aan de binnenkant van je heup of je lies. Heuppijn aan de buitenkant van je heup, bovenbeen of dijbeen, wordt meestal veroorzaakt door problemen met spieren, ligamenten, pezen en andere zachte weefsels die je heupgewricht omringen. Heuppijn kan soms worden veroorzaakt door ziekten en aandoeningen in andere delen van je lichaam, zoals je onderrug. Heuppijn kan vaak behandeld worden met zelfzorgmaatregelen en medicatie. Soms is een operatieve ingreep nodig. Heuppijn kan soms voorkomen worden door een aantal maatregelen, zoals valpreventie bij ouderen, het dragen van de juiste uitrusting als je gaat sporten en door het dragen van goede schoenen. Bij aanhoudende heupklachten of heuppijn is het verstandig je huisarts te raadplegen.

• Wat is heuppijn?
• FAQ heuppijn: alles wat je altijd al wilde weten (maar nooit durfde te vragen)
• Heuppijn in cijfers: wie, wat en waar?
• Symptomen pijn in de heup en uitstralingspijn
• Heuppijn
• Pijn in lies, bil en knie
• Acute pijn door trauma
• Geleidelijk opkomende pijn
• Locatie van de pijn
• Hinken
• Zenuwpijn
• Urine-incontinentie en ontlastingsincontinentie
• Ontstaansmechanisme van heuppijn: wat gaat er mis?
• Oorzaken van heuppijn
• Peesontsteking van de heup
• Overbelasting / overmatig gebruik
• Trauma
• Heuppijn door artritis
• Osteoartritis (artrose)
• Traumatische artritis
• Infectieuze artritis
• Reumatoïde artritis
• Artritis bij darmziekten
• Slijmbeursontsteking van de heup
• Gebroken heup
• Labrumscheur in de heup
• Osteonecrose van de heup
• Heuppijn door systemische ziekten
• Sikkelcelanemie
• Fibromyalgie
• Infecties en pijn in de heup
• Ziekte van Lyme
• Gordelroos
• Syndroom van Reiter
• Osteomyelitis (botinfectie)
• Septische artritis
• Voedselvergiftiging
• Heuppijn door kanker
• Risicofactoren van heuppijn
• Risicogroepen voor heuppijn
• Wanneer medische hulp inschakelen?
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van pijn in de heup
• Medicijnen
• Operatieve ingreep
• Zelfzorgmaatregelen en tips bij heuppijn
• Blijf in beweging 🚶‍♂️
• Luister naar je lichaam 🛑
• Warmte doet wonderen 🔥
• Versterk je spieren 💪
• Let op je houding 🪑
• Draag comfortabele schoenen 👟
• Pas op met overbelasting ⚠️
• Stretch regelmatig 🧘‍♀️
• Vermijd langdurig zitten 🪑⛔
• Gebruik een koud kompres ❄️
• Houd een gezond gewicht ⚖️
• Slaap slim 🛌
• Prognose van heuppijn: hoopvol herstel of blijvende zorg?
• Preventie
• Preventieve maatregelen
• Tips
• Misvattingen over heuppijn: fabels, feiten en frappante waarheden
• Heuppijn? Dat komt alleen door ouderdom
• Bij heuppijn moet je vooral rust houden en niet bewegen
• Heuppijn straalt nooit uit naar andere plekken
• Heuppijn? Dan heb je sowieso een operatie nodig
• Heuppijn is altijd het gevolg van een blessure
• Alleen sporters krijgen peesontstekingen in de heup
• Als de pijn komt en gaat, kan het niets ernstigs zijn
• Heuppijn? Gewoon even opwarmen en doortrainen!
• Heuppijn? Dan komt het sowieso uit de heup zelf
• Pijn aan de buitenkant van de heup = heupgewricht kapot
• Heuppijn? Gewoon wat rekken en strekken en het is weg
• Heuppijn komt altijd door fysieke oorzaken

Wat is heuppijn?

Liesbeth, een sportieve veertiger die elke zondagochtend trouw haar rondje hardloopt, begon ineens last te krijgen van een zeurende pijn in haar heup. "Ach, het hoort erbij," dacht ze nog, terwijl ze de pijn probeerde weg te masseren na haar training. Maar weken later was de pijn veranderd in een stekende sensatie die haar ’s nachts wakker hield. Uiteindelijk besloot ze naar de huisarts te gaan, waar bleek dat ze een slijmbeursontsteking in haar heup had opgelopen door overbelasting. "Had ik maar eerder geluisterd naar mijn lichaam," zei ze achteraf, terwijl ze opgelucht was dat fysiotherapie en rust haar weer op de been hielpen.

Heuppijn is de algemene term voor pijn in of rond het heupgewricht. Het wordt niet altijd in de heup zelf gevoeld, maar het kan in plaats daarvan in de lies of dijbeen gevoeld worden. Bepaalde verwondingen of aandoeningen kunnen heuppijn veroorzaken.

FAQ heuppijn: alles wat je altijd al wilde weten (maar nooit durfde te vragen)

Heuppijn… het is zo’n klacht die je pas echt begrijpt als je het zelf hebt. Of je nou last hebt bij het lopen, liggen of zelfs gewoon zitten—je heupen laten je niet met rust. En alsof dat nog niet genoeg is, kan de pijn ook nog eens uitstralen naar je bil, been of zelfs je onderrug. Frustrerend? Absoluut. Maar geen paniek! In deze FAQ duiken we in de meest voorkomende (en minder bekende) oorzaken van heuppijn en wat je eraan kunt doen.

Soms schiet de pijn er ineens in zonder duidelijke reden, alsof je heup gewoon besloten heeft om een statement te maken. Andere keren sluipt het erin, beetje bij beetje, totdat je je realiseert dat traplopen of een lange wandeling ineens een hele opgave is geworden. Wat het ook is, je wil weten: hoe kom ik hier vanaf? Of, nog beter: hoe voorkom ik dat het erger wordt?

Daarom hebben we een uitgebreide lijst samengesteld met de meest gestelde vragen over heuppijn. Geen droge medische kost, maar heldere, no-nonsense antwoorden die je direct verder helpen. Van ‘Waarom knakt mijn heup?’ tot ‘Moet ik me zorgen maken als ik pijn heb tijdens het slapen?’—alles komt voorbij. Want soms wil je gewoon een duidelijk antwoord zonder eerst een medisch woordenboek door te spitten.

Dus, of je nou op zoek bent naar tips om je heupen soepel te houden, wil weten of je houding een rol speelt, of je afvraagt of stress hier ook iets mee te maken heeft (spoiler: ja, dat kan!), je bent hier aan het juiste adres. Scroll naar beneden, vind je vraag en ontdek wat je zelf kunt doen om je heup weer happy te maken!

Heuppijn in cijfers: wie, wat en waar?

Je zou denken dat heuppijn iets is voor de "oudere generatie," maar niets is minder waar. Wereldwijd worstelen miljoenen mensen, jong en oud, ermee. In Nederland heeft ongeveer 15% van de volwassenen ooit last van hun heupen gehad. Bij vrouwen komt het vaker voor dan bij mannen, met een verhouding van zo'n 2:1. Dat verschil heeft te maken met hormonen (dank je, oestrogeen) en de unieke bouw van het vrouwelijke bekken. En kinderen? Jazeker, zelfs zij blijven niet gespaard. Denk aan heupdysplasie, dat bij zo'n 1 op de 1000 baby's voorkomt.

Kinderen vs. volwassenen: verschil in oorzaken
Bij kinderen zijn de oorzaken van heuppijn vaak aangeboren of groeigerelateerd. Heupdysplasie en de ziekte van Perthes zijn bekende boosdoeners. Bij volwassenen gaat het vaak om slijtage, zoals artrose, of overbelasting door werk of sport. Neem bijvoorbeeld Henk, een 55-jarige klusjesman die jarenlang zware zakken cement sjouwde. Zijn heupen zeiden op een dag: “Tot hier en niet verder.” Maar ook mensen die veel zitten, kunnen de pineut zijn. De balans tussen beweging en rust is essentieel.

Klimaat en heuppijn: kou doet pijn
Hier in Nederland lijkt het vochtige klimaat een handje te helpen bij heupproblemen. Mensen met artrose merken dat hun klachten toenemen bij nat en koud weer. In de tropische warmte van de Cariben, zoals op Curaçao of Aruba, hoor je minder klachten over stijve heupen. Toch hebben mensen daar weer meer te kampen met infecties die de gewrichten kunnen aantasten, zoals tropische bacteriën en virussen. Het weer speelt dus een grotere rol dan je misschien denkt.

Nederland vs. België en verder weg
Nederland en België delen veel op gezondheidsvlak, maar er zijn kleine verschillen. Belgen zoeken sneller medische hulp, terwijl Nederlanders vaak liever “even aankijken”. Daarnaast lijkt artrose in België iets vaker voor te komen, mogelijk door een andere leefstijl en voedingspatronen. Wereldwijd zijn er ook opvallende verschillen. In Azië, bijvoorbeeld, komt heupfracturen minder vaak voor dan in Europa. Een hogere consumptie van calciumrijke producten hier in het Westen speelt daarin een rol, maar ook genetica heeft een vinger in de pap.

Genetica: zit het in je bloed?
Je genen spelen zeker een rol bij heupproblemen. Heupdysplasie is een goed voorbeeld. Als je moeder of oma het had, is de kans groter dat jij het ook krijgt. Maar ook bij aandoeningen zoals artrose kan erfelijkheid een factor zijn. Sommige mensen hebben simpelweg pech met hun genetische loterij.

Een blik op de toekomst
Gelukkig staan we niet stil. Nieuwe behandelmethoden, zoals stamceltherapie en verbeterde operatietechnieken, geven hoop aan mensen met chronische heuppijn. En wie weet, misschien lopen we over twintig jaar met heupimplantaten die van zelfherstellend materiaal zijn gemaakt. Voor nu blijft het een kwestie van goed luisteren naar je lichaam, of je nu in regenachtig Nederland woont of onder de Caribische zon.

Kortom, heuppijn raakt meer mensen dan je zou denken, en dat op allerlei manieren. Misschien herken je jezelf of iemand uit je omgeving wel in een van deze voorbeelden. Het is in ieder geval geen kwestie van “gewoon even uitzitten.”

Symptomen pijn in de heup en uitstralingspijn

Heuppijn

Heuppijn is vaak moeilijk te beschrijven en mensen klagen vaak dat de heup pijn doet. De locatie, beschrijving en intensiteit van de ervaren pijn kan variëren, evenals wat de pijn verbetert of juist erger maakt. Dit is afhankelijk van welke structuur is betrokken en de precieze oorzaak van de pijn, bijvoorbeeld ontsteking of letsel.

Pijn in lies, bil en knie

Pijn van het heupgewricht kan anterieur (voor de heup) worden gevoeld als liespijn, lateraal over de trochanter of dijbeenring, of posterieur in de bil (bilpijn). Soms kan de persoon klagen over kniepijn als vanuit de heup afkomstig is (uitstralingspijn). Dit geldt vooral voor kinderen.

Acute pijn door trauma

Bij trauma aan de heup als gevolg van een val, directe slag, (geforceerde) draaibeweging, klap of stoot, wordt de pijn bijna altijd onmiddellijk of acuut gevoeld. Dit geldt ook voor een gebroken heup. Bij een heupfractuur treedt de pijn acuut op en daarna is de pijn constant aanwezig en meestal wordt de pijn erger met bijna elke beweging die je maakt.

Geleidelijk opkomende pijn

Pijn als gevolg van een overbelastingsletsel komt vaak geleidelijk op, binnen enkele minuten of uren, als gevolg van geïrriteerde of ontstoken spieren rond het heupgewricht waarbij vochtophoping ontstaat. Letsels door overmatig gebruik kunnen van invloed zijn op het kraakbeen of andere ligamenten en weefsels, resulterend in ontsteking, pijn en mank lopen.

Locatie van de pijn

Meestal wordt pijn gevoeld aan de voorkant van de heup, maar het gewricht is driedimensionaal. Pijn kan ook aan de buitenkant van de heup of zelfs in de bil worden gevoeld.

Hinken

Hinken of mank lopen is de manier van het lichaam om pijn te compenseren door te proberen om het gewicht dat op de aangedane heup rust, te minimaliseren. Hinken is nooit normaal. Onder mank lopen wordt een afwijkend looppatroon verstaan. Mank lopen veroorzaakt abnormale spanningen op andere gewrichten, inclusief de rug, knieën en enkels, en als dit langer voortduurt, kunnen deze gebieden ook ontstoken raken en verdere symptomen veroorzaken.

Zenuwpijn

Pijn van de heupzenuw heeft de neiging om te starten in de onderrug, waarna het uitstraalt naar de billen en naar de voorkant of zijkant van de heup. Het kan op verschillende manieren worden ervaren. Sommige typische beschrijvende termen die worden gebruikt voor ischias-pijn, zijn scherpe, stekende of brandende pijn. Ischias-pijn of zenuwpijn kan worden verergerd door het strekken van de knie, waardoor de nervus ischiadicus wordt uitgerekt en waardoor het moeilijk wordt om vanuit een zittende positie te gaan staan ​​of met een stevige pas te lopen. Er kan gevoelloosheid en tintelingen in het been of de voet optreden. Lichamelijk onderzoek kan mogelijk in kaart brengen welke zenuwwortel van de wervelkolom betrokken is bij de pijn.

Urine-incontinentie en ontlastingsincontinentie

Verlies van de stoelgang en blaasfunctie geassocieerd met heuppijn kan wijzen op een neurologische noodsituatie en de aanwezigheid van het cauda equina syndroom (CES), een acute neurologische aandoening waar de zenuwen in de cauda equina tegelijk uitvallen. Als het niet tijdig wordt herkend en onmiddellijk wordt behandeld, bestaat er risico op permanente schade aan het ruggenmerg.

Ontstaansmechanisme van heuppijn: wat gaat er mis?

Stel je voor: je heup is als een goed geoliede machine, ontworpen om je soepel te laten bewegen. Het draait allemaal om samenwerking tussen botten, spieren, pezen en kraakbeen. Maar wat gebeurt er als dat systeem hapert? Heuppijn ontstaat vaak omdat een van die schakels niet meer doet wat-ie moet doen. Het kraakbeen slijt, pezen raken geïrriteerd, of spieren worden overbelast. En ja, soms speelt ontsteking de hoofdrol.

Kraakbeen: de glijbaan van je heup
Kraakbeen is een beetje zoals de bumper van een botsauto: het vangt klappen op en zorgt ervoor dat alles soepel verloopt. In je heupkop zit hyalien kraakbeen, een gladde, elastische laag die schokken absorbeert. Maar bij artrose, de meest voorkomende oorzaak van heuppijn, raakt dat kraakbeen beschadigd. Het wordt dunner, ruwer en kan zelfs helemaal verdwijnen. Je botten schuren dan tegen elkaar aan – au! En het lichaam? Dat probeert die schade te herstellen met extra botvorming, ook wel osteofyten genoemd. Klinkt nuttig, maar die botuitsteeksels kunnen zenuwen irriteren en beweging nog pijnlijker maken.

Spieren en pezen: de werkpaarden van je heup
Je heup is afhankelijk van sterke spieren en soepele pezen. Denk aan de iliopsoas-spier, die je been optilt, en de bilspieren, die je stabiel houden. Maar als je te lang in dezelfde houding zit of ineens een marathon probeert te lopen zonder te trainen (ja, echt gebeurd bij een kennis van mij), kunnen die spieren en pezen overbelast raken. Dat leidt tot irritatie en soms ontsteking. Een bekende boosdoener? De gluteus medius-pees, die vaak betrokken is bij het pijnlijke fenomeen van een trochanter major pijnsyndroom.

Ontsteking: de sluipende vijand
Ontstekingen zijn een veelvoorkomende trigger voor heuppijn. Bij aandoeningen zoals bursitis (slijmbeursontsteking) raakt de slijmbeurs – een met vloeistof gevuld kussentje dat wrijving vermindert – geïrriteerd. De slijmbeurs zwelt op, wordt pijnlijk, en zelfs een simpele beweging kan voelen alsof je een mes in je heup krijgt. Ook zie je bij reumatoïde artritis dat ontstekingen het gewricht aantasten, waarbij het immuunsysteem je eigen weefsels aanvalt. Dat kan behoorlijk destructief zijn.

De rol van bloedvaten en zenuwen
Wist je dat je heup letterlijk een knooppunt van bloedvaten en zenuwen is? Een voorbeeld hiervan is avasculaire necrose. Dit klinkt misschien als iets uit een horrorfilm, maar het betekent simpelweg dat er te weinig bloed naar het bot stroomt. Zonder voldoende zuurstof sterft het botweefsel af. Zenuwen kunnen ook meedoen aan het feestje: een beknelde zenuw, zoals de nervus ischiadicus (sciatic pain), kan uitstralende pijn veroorzaken die door je hele been trekt.

Trauma: een plotselinge spelbreker
Soms gaat het mis door een ongeluk. Stel je voor: je glijdt uit op een gladde stoep en komt hard op je heup terecht. Dat kan leiden tot een fractuur of een labrumscheur (dat is de rand van het kraakbeen rond de heupkom). Dit soort trauma’s komt vaker voor bij ouderen met brozere botten, maar ook jonge mensen die fanatiek sporten kunnen slachtoffer zijn.

Je heup leeft niet op een eiland
Een van de interessante dingen aan heuppijn is dat het soms helemaal niet uit de heup zelf komt. Pijn kan uitstralen vanuit je rug (denk aan een hernia) of zelfs je knie. Dit wordt referred pain genoemd. Je lichaam is een meester in het versturen van verwarrende signalen.

Waarom jij (of niet)?
Dan is er nog de vraag waarom de een wel heuppijn krijgt en de ander niet. Leeftijd, gewicht, leefstijl en genetica spelen allemaal een rol. Ben je bijvoorbeeld iemand die veel zit, dan vergroot je de kans op spierstijfheid en slechte doorbloeding. Sport je juist veel, dan kan overbelasting een probleem worden. En ja, als je ouders al last hadden van hun heupen, is de kans groter dat jij er ook mee te maken krijgt. Het zit hem soms gewoon in de genen.

De balans vinden
Je heup is een wonder van techniek, maar ook een kwetsbaar onderdeel van je lichaam. Het ontstaansmechanisme van heuppijn is vaak een mix van slijtage, ontsteking, overbelasting en soms gewoon brute pech. Het goede nieuws? Met de juiste diagnose en behandeling kun je vaak weer soepel door het leven. Dus, voel je iets knagen in je heup? Wacht niet te lang en gun je lijf wat extra aandacht. Je heup verdient het!

Oorzaken van heuppijn

Heuppijn is zo’n klacht die je pas écht begrijpt als je het zelf ervaart. Het is niet alleen maar een beetje last tijdens het wandelen of sporten. Nee, het kan je hele dag bepalen – van moeite met uit bed komen tot pijn bij het zitten. De oorzaken? Die zijn even veelzijdig als de mensen die ermee te maken krijgen. Van jong tot oud, actief of juist niet, je heup is een gewricht dat gevoelig is voor allerlei invloeden.

Bij de één is het een kwestie van slijtage, denk aan artrose. Dat klinkt misschien als een “ouderenkwaaltje,” maar ook jongere mensen kunnen er last van krijgen door overbelasting of genetische aanleg. Bij een ander speelt een sportblessure de hoofdrol, waarbij een scheurtje in het labrum of een overbelaste spier flink roet in het eten gooit. En dan zijn er nog de subtiele oorzaken zoals een verkeerde houding of een kleine anatomische afwijking, die zich stiekem opstapelen tot grote problemen.

Heuppijn kan ook het resultaat zijn van verborgen boosdoeners, zoals ontstekingen, infecties of zelfs uitstralende pijn vanuit je rug of buik. Het mooie – of frustrerende – aan dit gewricht is dat het in verbinding staat met zo’n beetje alles in je lichaam. Dus of je nu een fanatieke sporter bent, een drukke moeder, of iemand die het liefst urenlang achter een bureau zit: je heupen werken dag en nacht voor je. Maar wat als ze ineens beginnen te protesteren? Tijd om op onderzoek uit te gaan!

Peesontsteking van de heup

De meest voorkomende oorzaak van acute heuppijn is een peesontsteking of tendinitis. Dit komt vaak door een blessure of overmatige prikkeling van de pees of de spier als gevolg van overbelasting. Klachten als pijn en irritatie staan hierbij voorop. Daarnaast kan er zwelling ontstaan ter hoogte van de ontstoken pees en kan de plek warm aanvoelen. Bij het bewegen van het gewricht kan je last krijgen van stijfheid.

Behandeling
Deze aandoening kan heel pijnlijk zijn, maar geneest meestal binnen enkele dagen. Vaak is rust van de pijnlijke spiergroep en koeling voldoende. Zo nodig kan een ontstekingsremmer worden ingenomen.

Overbelasting / overmatig gebruik

Overbelastingblessure van de heup ontstaan bijvoorbeeld na een lange wandeltocht of een intensieve sportwedstrijd. Hierbij ontstaan klachten aan de spieren, pezen en gewrichtsbanden die de heupen ondersteunen als gevolg van overbelasting. Wanneer deze ligamenten ontstoken of geïrriteerd raken door overmatig gebruik, ontstaat er pijn en neemt je beweeglijkheid af.

Trauma

Kneuzingen (bloeduitstortingen), ontwrichtingen, verstuikingen en verrekkingen kunnen optreden door een trauma. Deze verwondingen kunnen gepaard gaan met klachten, waaronder heuppijn.

Heuppijn door artritis

De meest voorkomende oorzaak van langdurige heuppijn is artritis. Artritis kan pijnlijke, stijve en gevoelige gewrichten veroorzaken. Er zijn verschillende soorten artritis.

Osteoartritis (artrose)

Osteoartritis is een vorm van artrose, ook wel bekend als degeneratieve artritis. Hierbij slijt het kraakbeen in het gewricht, waardoor men de gewrichten niet meer soepel kan bewegen.

Traumatische artritis

Trauma aan een gewricht, zoals een fractuur, kan traumatische artritis veroorzaken wat lijkt op artrose.

Infectieuze artritis

Infectieuze artritis is te wijten aan een infectie in de gewrichten die de vernietiging van kraakbeen veroorzaakt.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis (RA), vaak kortweg 'reuma' genoemd. is een auto-immuunziekte, waarbij het immuunsysteem van het lichaam een ​​aanval op de gewrichten lanceert. Bij RA verlopen de gewrichtsontstekingen vaak grillig.

Artritis bij darmziekten

Als je een chronische ontstekingsziekte van de darmen hebt, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, dan kun je ook last krijgen van gewrichtsontstekingen oftewel artritis. Deze ontstekingen komen vaak voor in de gewrichten van de armen en benen, het bekken of de wervelkolom.

Slijmbeursontsteking van de heup

Een andere mogelijke oorzaak van heuppijn is slijmbeursontsteking (bursitis) van de heup. Deze aandoening treedt op wanneer de slijmbeurs of bursa, een met vocht gevuld 'kussentje' tussen een pees en de onderliggende botstructuur bij een gewricht, in de buurt van het heupgewricht, ontstoken raakt. Een aantal factoren kan slijmbeursontsteking van de heup veroorzaken, waaronder heupschade, overmatig gebruik van de gewrichten, houdingsproblemen of andere aandoeningen zoals reumatoïde artritis. Dit komt veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Behandeling
Behandeling van een slijmbeursontsteking bestaat uit rust en bij hevige pijn kan de huisarts pijnstillers voorschrijven en met een injectie wat vloeistof van de slijmbeurs aftappen, zodat de zwelling afneemt.

Gebroken heup

Een gebroken heup of heupfractuur komt relatief vaak voor onder ouderen en bij mensen die osteoporose (botontkalking) hebben. Een heupfractuur veroorzaakt een zeer plotselinge, ernstige heuppijn en na de val kan je niet meer op het aangedane been staan ten gevolge van pijn in de heup.

Behandeling
Een heupfractuur vereist meestal een operatie om gecorrigeerd te worden. Het herstel is afhankelijk van je algehele gezondheid en hoe goed je voor de breuk nog kon lopen.

Labrumscheur in de heup

Een labrumscheur in de heup is een blessure van het labrum, een ring van kraakbeen rondom het heupgewricht. De pijn bij een labrumscheur wordt vooral gevoeld in de liesregio en bewegingen, zoals aan- en uittrekken van kousen en schoenen, op- en afstappen van een fiets, opstaan uit een stoel, in- en uitstappen uit een auto, enz., kunnen dan pijn doen.

Osteonecrose van de heup

Bij osteonecrose van de heup of avasculaire necrose krijgt de heupkop te weinig voeding vanuit de bloedvaten. Op een gegeven ogenblik kan dit leiden tot het afsterven en inzakken van de heupkop. Het is niet altijd duidelijk wat osteonecrose veroorzaakt. Het kan onder meer ontstaan na een breuk van de heup in de hals net onder de heupkop, waarbij de bloedvaatjes naar de heupkop beschadigd raken. Het kan ook worden veroorzaakt door prednisongebruik.

Heuppijn door systemische ziekten

Sikkelcelanemie

Sommige systemische ziekten gaan gepaard met heuppijn, waaronder sikkelcelanemie of sikkelcelziekte, een erfelijke vorm van bloedarmoede (anemie). Bij sikkelcelziekte kan een gewricht kan opzwellen tijdens een sikkelcrisis, een crisis waarbij kleine bloedvaten verstopt raken. Dit kan leiden tot een zuurstoftekort in het weefsel (infarcering). Het heupgewricht is niet het enige gewricht dat mogelijk getroffen wordt tijdens zo'n crisis.

Fibromyalgie

Fibromyalgie is een systemisch pijnsyndroom die gepaard kan gaan met pijn en stijfheid en in aanzienlijke mate ongemak en pijn kan veroorzaken door het hele lichaam, onder meer heuppijn. Er kunnen slaapstoornissen, spierpijn, spierkrampen, spierspasmen en vermoeidheid optreden.

Infecties en pijn in de heup

Bepaalde virale of bacteriële infecties kunnen mogelijk een heupontsteking veroorzaken.

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi.

Gordelroos

Gordelroos is een virusinfectie die wordt veroorzaakt door het waterpokkenvirus.

Syndroom van Reiter

Het syndroom van Reiter is een vorm van ontstekingsreuma of reactieve artritis, die optreedt als reactie op een infectie elders in het lichaam.

Osteomyelitis (botinfectie)

Osteomyelitis is een infectie van het bot, beenmerg en beenvlies die door bacteriën wordt veroorzaakt.

Septische artritis

Septische artritis is een infectie in een gewricht door een bacterie of ander micro-organisme.

Voedselvergiftiging

Voedselvergiftiging ontstaat vaak door eten dat besmet is met giftige stoffen die bacteriën of schimmels erin aanmaken.

Heuppijn door kanker

Tumoren die in het bot beginnen (botkanker) of elders in het lichaam beginnen zich uitzaaien naar de botten (botmetastasen), kunnen botpijn veroorzaken. Als het heupgewricht is aangedaan, kan er heuppijn ontstaan. Daarnaast staat lymfatische leukemie erom bekend dat deze mogelijk pijn in de heup veroorzaakt.

Risicofactoren van heuppijn

Sommige mensen lopen net iets meer kans op heuppijn dan anderen. Dit heeft vaak te maken met een combinatie van leefstijl, genetica, leeftijd en dagelijkse gewoonten. Hier is een overzicht van de meest voorkomende risicofactoren die je heupen extra belasten of gevoelig maken voor pijn.

Risicogroepen voor heuppijn

Heuppijn kan iedereen overkomen, maar er zijn groepen die extra kwetsbaar zijn. Leeftijd, geslacht, beroep en leefstijl spelen hierin een grote rol. Dit overzicht laat zien wie de meeste kans maakt op klachten en waarom.

Wanneer medische hulp inschakelen?

Neem contact op met je huisarts bij heuppijn die langer duurt dan een paar dagen. Je arts kan een diagnose stellen en een plan opstellen om de klachten tegen te gaan en de oorzaak te behandelen. Neem echter onmiddellijk contact op met een arts als de heup bloedt of als botten of spieren te zien zijn, je een knalgeluid hoort, of als je heup geen gewicht kan dragen. Schakel ook direct medische hulp in als je heupgewricht vervormd opgezwollen is of als je ernstige pijn hebt. Als heuppijn gepaard gaat met één van de volgende klachten, is snel hulp geboden: zwelling, gevoeligheid bij aanraking, warmte en roodheid. Dit kunnen tekenen zijn van ernstige aandoeningen, waaronder septische artritis. Als het onbehandeld blijft, kan septische artritis leiden tot vervormde gewrichten en artrose. Bij artrose verandert het kraakbeen met klachten als stijfheid en gewrichtspijn.

Onderzoek en diagnose

De arts zal een aantal vragen stellen over de klachten die je ervaart. Is de pijn erger op een bepaald moment van de dag? Heeft dit invloed op je vermogen om te lopen? Wanneer verschenen de klachten voor het eerst? De arts zal waarschijnlijk vragen om een stukje te lopen, zodat hij kan observeren hoe dat gaat. Hij zal de beweging in de aangedane heup vergelijken met die van de normale heup. Soms is aanvullend onderzoek in de vorm van röntgenfoto's, een botscan en mogelijk een MRI-scan nodig om een gedetailleerd beeld te krijgen van je botten, kraakbeen en andere weefsels.

Behandeling van pijn in de heup

De behandeling van heuppijn hangt af van de onderliggende oorzaak. Naast pijnstilling, zal de behandeling worden gericht op het behouden van kracht en het bewegingsbereik van de heup. Zoals met elke ziekte of verwonding, is het doel om van de behandeling om je terug te brengen naar je normale niveau van functioneren.

Medicijnen

Ongemak en pijn kan vaak worden behandeld met vrij verkrijgbare pijnstillers. Paracetamol, ibuprofen en naproxen kunnen allemaal worden gebruikt. Hoewel je voor deze medicijnen geen recept nodig hebt, kennen alle medicijnen bijwerkingen en bij sommige aandoeningen mag je geen NSAID's gebruiken als ibuprofen en naproxen. Lees daarom eerst de bijsluiter voor gebruik.

De arts kan zo nodig medicijnen voorschrijven bij heuppijn. Meestal zijn de medicijnen gericht op de behandeling van de onderliggende ziekte of letsel dat de pijn veroorzaakt.

Operatieve ingreep

Bij een gebroken heup is vaak een operatie nodig om de fractuur te herstellen. Het type operatie hangt af van de locatie van de fractuur in het heupgewricht. Een operatie wordt vaak snel na het letsel verricht, mits je gezondheidstoestand dit toestaat. Als je gedurende langere tijd aan bed gekluisterd bent, dan loop je her risico om bloedstolsels in je benen (diepe veneuze trombose) te ontwikkelen of doorligwonden.

Een heupprothese kan de oplossing zijn als je last hebt van heupartrose, van een dijbeenhalsbreuk of van een verstoorde doorbloeding van de heupkop (avasculaire heupkopnecrose).

In geval van pijn diep in de lies of bil, knappende pijnlijke sensaties in de lies of slotklachten in de heup, kan de oorzaak van deze klachten in sommige gevallen behandeld worden met een arthroscopie van het heupgewricht (een kijkoperatie van de heup).

Zelfzorgmaatregelen en tips bij heuppijn

Heuppijn kan je behoorlijk beperken, maar gelukkig kun je zelf veel doen om de klachten te verminderen of zelfs te voorkomen. Hier zijn 12 praktische en haalbare tips om je heupen blij te houden en pijn te verminderen. 😊👇

Blijf in beweging 🚶‍♂️

Rust roest, ook voor je heupen! Maak elke dag een wandeling of doe rustige oefeningen, zoals zwemmen of fietsen. Dit houdt je gewrichten soepel zonder ze te overbelasten.

Luister naar je lichaam 🛑

Pijn is een signaal, geen uitnodiging om door te gaan. Voelt iets niet goed? Stop dan even en geef je heupen de kans om te herstellen.

Warmte doet wonderen 🔥

Heb je stijve heupen? Een warmtekussen of een warme douche kan de doorbloeding stimuleren en pijn verminderen. Perfect voor die koude winterdagen!

Versterk je spieren 💪

Sterke bil- en bovenbeenspieren ontlasten je heupgewrichten. Denk aan oefeningen zoals squats of bruggetjes (maar bouw het rustig op).

Let op je houding 🪑

Zitten met een kromme rug of onderuitgezakt op de bank liggen is een no-go. Zorg voor een goede, rechte zithouding en een stoel die je rug ondersteunt.

Draag comfortabele schoenen 👟

Hakken en slechte zolen zijn funest voor je heupen. Kies schoenen met een goede demping en ondersteuning, zeker als je veel loopt of staat.

Pas op met overbelasting ⚠️

Wil je de tuin omspitten of een marathon lopen? Bouw het rustig op en neem pauzes. Overbelaste heupen laten je dat anders genadeloos weten.

Stretch regelmatig 🧘‍♀️

Zachte stretchoefeningen, zoals een heupopener in pilates, maken je spieren soepel en helpen spanning los te laten. Bonus: het voelt ook nog eens heerlijk.

Vermijd langdurig zitten 🪑⛔

Te lang zitten kan je heupen stijf maken. Sta elk uur even op, loop een rondje of doe wat lichte rek- en strekoefeningen.

Gebruik een koud kompres ❄️

Heb je een ontstoken of overbelaste heup? Leg er een koud kompres op om de zwelling en pijn te verminderen. Een zak diepvrieserwten werkt ook prima!

Houd een gezond gewicht ⚖️

Extra kilo’s zetten je heupen extra onder druk. Een gezonde leefstijl helpt je gewrichten ontlasten en houdt je fitter. Kleinere stapjes maken ook al een verschil!

Slaap slim 🛌

Een goede slaaphouding kan wonderen doen. Slaap je op je zij? Leg een kussen tussen je knieën om je heupen in een natuurlijke positie te houden.

Prognose van heuppijn: hoopvol herstel of blijvende zorg?

De prognose van heuppijn kan sterk variëren, afhankelijk van de oorzaak, de ernst van de klachten, en hoe snel je actie onderneemt. Maar één ding staat vast: met de juiste aanpak en een beetje geduld kun je vaak een flink verschil maken. Laten we eens kijken wat je kunt verwachten.

Acute heuppijn: snel schakelen voor herstel
Bij acute heuppijn, zoals een verstuiking, spierblessure of slijmbeursontsteking, is de prognose meestal gunstig. Met rust, ijs, en eventueel fysiotherapie zijn de klachten vaak binnen enkele weken tot maanden verdwenen. Neem bijvoorbeeld Lisa, die haar heup verdraaide tijdens een dansles. Na een paar weken rust en wat oefeningen stond ze weer te swingen op de dansvloer. Het sleutelwoord bij acute pijn is “tijdig reageren”. Hoe sneller je je klachten serieus neemt, hoe beter het herstel.

Chronische heuppijn: een kwestie van balans
Chronische pijn, zoals bij artrose of reumatoïde artritis, vraagt om een andere aanpak. Hier gaat het niet om een volledig herstel, maar om het beheersbaar maken van de klachten. Met aanpassingen in je leefstijl, medicatie en fysiotherapie kun je vaak een stabiele situatie bereiken. Denk aan Jan, een fervent tuinier met artrose. Door slimme hulpmiddelen en dagelijkse oefeningen kan hij nog steeds genieten van zijn moestuin zonder al te veel pijn. De vooruitzichten? Met de juiste begeleiding kun je vaak een goed functioneel leven leiden.

Posttraumatische heuppijn: afhankelijk van de schade
Heuppijn na een ongeluk of blessure heeft een wisselende prognose. Een eenvoudige breuk geneest vaak binnen enkele maanden, zeker als je jong en gezond bent. Maar een complexe breuk of een scheur in het labrum kan een langere revalidatie vragen, en soms blijft er wat restschade. Bij ouderen kan een heupfractuur ingrijpend zijn, met een herstelperiode van 6 maanden of langer. Toch zijn er hoopvolle verhalen. Zo liep Marie (76) na haar operatie en revalidatieprogramma weer zonder hulp haar dagelijkse rondje door het park.

Heuppijn door medische aandoeningen: van grillig tot controleerbaar
Bij aandoeningen zoals heupdysplasie of avasculaire necrose is de prognose afhankelijk van hoe vroeg het probleem wordt ontdekt en behandeld. Bij tijdige ingrepen, zoals een operatie, kun je vaak verdere schade voorkomen. In gevorderde stadia, waar het kraakbeen al ernstig is aangetast, wordt de prognose ingewikkelder. Een heupprothese kan dan uitkomst bieden en biedt in veel gevallen een nieuw begin.

De impact van leeftijd en leefstijl op je herstel
Leeftijd speelt een grote rol in de prognose van heuppijn. Jongere mensen herstellen vaak sneller en hebben meer mogelijkheden om hun spieren en gewrichten te versterken. Ouderen moeten soms meer geduld hebben, maar met een actieve en gezonde leefstijl zijn ook voor hen de vooruitzichten vaak goed. De leefstijlkeuzes die je maakt, zoals beweging, voeding en gewichtsbeheersing, hebben directe invloed op je herstel en lange termijn vooruitzichten.

Moderne behandelingen bieden hoop
Met de huidige medische vooruitgang is de prognose bij heuppijn steeds rooskleuriger. Denk aan geavanceerde fysiotherapie, innovatieve injecties met hyaluronzuur, en verbeterde technieken voor heupoperaties. Zelfs complexe gevallen kunnen vaak goed worden aangepakt. Neem Joost, die jarenlang worstelde met slijtage en uiteindelijk koos voor een heupprothese. Hij noemt zijn nieuwe heup nu “de beste beslissing ooit”.

Wat kun jij doen?
De belangrijkste factor in de prognose van heuppijn ben jij zelf. Hoe eerder je stappen zet, hoe groter de kans op herstel of stabiliteit. Heuppijn hoeft niet het einde te betekenen van je favoriete activiteiten. Met een beetje zorg, de juiste begeleiding, en een gezonde dosis geduld kun je je heupen weer in topvorm krijgen. En onthoud: een pijnvrije toekomst begint vandaag! 💪

Preventie

Preventieve maatregelen

Hoewel je niet alle heupproblemen kunt voorkomen, kunnen veel van dezelfde maatregelen die worden gebruikt om heupproblemen te behandelen, je risico verminderen of helpen voorkomen dat ze erger worden. Afvallen kan bijvoorbeeld voorkomen dat heupartrose optreedt en valpreventie (bij ouderen) kan het risico op verwonding helpen verminderen. Het nemen van maatregelen om blessures te voorkomen en deze snel en adequaat te verzorgen wanneer ze plaatsvinden, kan complicaties voorkomen.

Tips

De volgende tips kunnen helpen:

• strekken en opwarmen (warming-up) voor het sporten en daarna afkoelen (cooling-down)
• overdrijf niet: als je pijn ervaart tijdens het sporten, stop er dan mee
• draag goed passende en ondersteunende schoenen
• vermijd hardlopen op harde oppervlakken zoals asfalt en beton

Als je een verwonding aan je heup hebt, neem dan rust, leg de heup hoger en breng koude kompressen aan. Als de pijn ernstig is of langer duurt dan een dag of twee, neem dan contact op met je arts.

Misvattingen over heuppijn: fabels, feiten en frappante waarheden

Heuppijn… iedereen lijkt er wel iets over te weten. Je buurvrouw zweert bij warmtekussens, je oom zegt dat het aan je schoenen ligt en op Facebook zie je weer een bericht over een "wonderpil" die zogenaamd alles oplost. Maar hoe scheid je nu de feiten van de fabels? Tijd voor een kleine reality check!

Doe mee aan deze mini-quiz en ontdek welke hardnekkige mythes nog steeds de ronde doen. Spoiler alert: sommige “wijsheden” kun je direct in de prullenbak gooien.

Heuppijn? Dat komt alleen door ouderdom

Fout! Ja, artrose (slijtage) komt vaker voor als je ouder wordt, maar heuppijn is geen exclusieve 'oudedagskwaal'. Ook jongeren en sportievelingen kunnen ermee te maken krijgen. Denk aan peesirritaties, slijmbeursontstekingen of zelfs overbelasting door die ene té fanatieke sportsessie (ja, die HIIT-training met 200 lunges was misschien iets te enthousiast). Zelfs een verkeerde slaaphouding of stress kan je heupen uit balans brengen. Dus nee, je leeftijd hoeft niet de boosdoener te zijn.

Bij heuppijn moet je vooral rust houden en niet bewegen

Hmm, niet helemaal waar. Natuurlijk, als je net een blessure hebt opgelopen of je heup compleet overbelast is, is wat rust wel slim. Maar... te lang stilzitten? Dat is juist killing voor je heup. Het kan je spieren laten verstijven en je gewrichten stroever maken. Dus in veel gevallen geldt: blijf bewegen, maar met beleid. Denk aan wandelen, lichte rekoefeningen of zwemmen. En laat die bankhangsessies van vijf uur even achterwege. Sorry, Netflix.

Heuppijn straalt nooit uit naar andere plekken

Oh, echt wel! De heup is een soort sociale vlinder als het om pijn gaat. Die zeurende pijn kan zomaar doorschieten naar je bil, lies, bovenbeen of zelfs helemaal tot aan je knie. Soms lijkt het zelfs alsof je knie het probleem is, terwijl het stiekem je heup is die moeilijk doet. Ook je rug kan zich ermee bemoeien, waardoor je ineens met een heel 'pijnteam' te maken hebt. Dus voel je ergens anders pijn? Check altijd even of je heup de stiekeme schuldige is.

Heuppijn? Dan heb je sowieso een operatie nodig

Nope, dat is echt een hardnekkige fabel. Slechts een klein percentage van de mensen met heuppijn belandt uiteindelijk op de operatietafel. In veel gevallen is een combinatie van fysiotherapie, oefeningen, pijnstillers en aanpassingen in je dagelijkse routine al voldoende. Denk aan betere schoenen, minder zware tassen sjouwen of eens wat vaker pauzes nemen als je lang staat. Een operatie komt meestal pas om de hoek kijken bij ernstige slijtage of als alle andere opties zijn uitgeput. Dus eerst maar eens die fysiotherapeut bellen voor wat slimme tips voordat je denkt aan messen en scalpels.

Heuppijn is altijd het gevolg van een blessure

Nope, absoluut niet. Natuurlijk, een valpartij of een misstap kan voor acute pijn zorgen, maar lang niet alle heuppijn heeft een duidelijk ‘aha’-moment. Denk aan geleidelijke overbelasting, slechte houding of simpelweg een verkeerde beweging tijdens het slapen. Zelfs stress kan zich lichamelijk uiten in gespannen spieren, ook rondom je heup. En ja, ook dat matras van 15 jaar oud kan de stille saboteur zijn. Dus: blessure of niet, je heup kan om talloze redenen klagen.

Alleen sporters krijgen peesontstekingen in de heup

Fabel! Natuurlijk, hardlopers en fanatieke sporters zijn er gevoelig voor, maar peesontstekingen beperken zich echt niet tot de sportschool. Zelfs als je nauwelijks beweegt, kun je er last van krijgen. Denk aan mensen die veel zitten (hello, kantoorbaan!) of juist ineens overactief worden zonder opwarming. Zelfs langdurig in een verkeerde houding slapen kan je pezen prikkelen. Dus nee, je hoeft geen marathonloper te zijn om met dit euvel te maken te krijgen.

Als de pijn komt en gaat, kan het niets ernstigs zijn

Was het maar zo simpel. Pijn die af en toe opduikt wordt vaak genegeerd (“Ach, het zal wel overwaaien”), maar dat is niet altijd verstandig. Klachten door artrose, peesirritaties of beginnende slijtage kunnen zich in het begin heel wisselend voordoen—een dag voel je niets, de volgende dag lijkt je heup in staking. Juist dat grillige patroon zorgt ervoor dat mensen te laat aan de bel trekken. Dus: regelmatig zeurende pijn? Toch even checken bij een specialist. Beter safe than sorry.

Heuppijn? Gewoon even opwarmen en doortrainen!

Ai… grote fout. Tuurlijk, een beetje opwarmen is altijd slim voor je spieren, maar als je heup al aan het klagen is, wil je die signalen niet negeren. “No pain, no gain” geldt hier echt niet. Heupen zijn geen machines—ze hebben soms rust en herstel nodig. Doorgaan met squats, lunges of een extra rondje hardlopen terwijl je heup tegenstribbelt? Dan schreeuwt-ie straks nog harder. Dus voel je pijn tijdens het sporten? Pauzeer, pas je workout aan of vraag advies bij een fysiotherapeut.

Heuppijn? Dan komt het sowieso uit de heup zelf

Ehm… niet per se. Je heup is een beetje een dramaqueen als het om pijnsignalen gaat. Wat je voelt in je heup, kan prima een uitloper zijn van iets heel anders. Denk aan rugklachten, een beknelde zenuw of zelfs voetproblemen die hogerop voor ellende zorgen. Soms werkt je lichaam als een domino-effect: één steentje valt om en ineens voel je het op een hele andere plek. Dus als de heup pijn doet, betekent dat niet altijd dat de boosdoener dáár zit.

Pijn aan de buitenkant van de heup = heupgewricht kapot

Niet zo snel! Pijn aan de zijkant van je heup betekent vaak iets heel anders. In veel gevallen komt het door een geïrriteerde slijmbeurs (slijmbeursontsteking) of peesklachten. Het heupgewricht zelf zit dieper en als daar iets mis mee is, voel je vaak pijn in de liesstreek of bil. Dus voel je pijn aan de buitenkant? Adem even rustig in, waarschijnlijk is het iets minder dramatisch dan je dacht.

Heuppijn? Gewoon wat rekken en strekken en het is weg

Wishful thinking. Natuurlijk is stretchen goed voor je mobiliteit, maar bij bepaalde heupklachten kan overenthousiast rekken juist averechts werken. Bijvoorbeeld bij slijmbeursontsteking of peesirritatie kan te veel rek de boel alleen maar meer irriteren. De truc is om te weten wát je moet rekken en hoe intens. Soms helpt het om juist de omliggende spieren sterker te maken in plaats van ze alleen maar op te rekken.

Heuppijn komt altijd door fysieke oorzaken

Nope, het zit niet altijd “tussen bot en spier”. Je stemming en stresslevels kunnen flink bijdragen aan hoe je pijn ervaart. Stress zorgt ervoor dat je spieren onbewust aanspannen (hallo, stijve heupen!) en chronische stress kan zelfs pijn verergeren. Ook depressie of angststoornissen kunnen pijnklachten versterken. Dus, ja: soms is een wandeling óf een goed gesprek net zo helend als een bezoek aan de fysio.

Lees verder

• Pijn aan de heup: oorzaken van heuppijn of pijnlijke heupen
• Heupklachten: symptomen en oorzaken klachten in de heup
• Pijn in zij: oorzaken van pijn in de rechterzij of linkerzij
• Pijn in de zij of flank: rechts en links en pijn in de rug
• Pijn in onderrug: pijnlijke onderrug links, rechts en midden