Spierspasmen: oorzaken, symptomen & behandeling spierkrampen

Spierspasmen, ook bekend als spierkrampen, treden op wanneer een spier onwillekeurig en krachtig samentrekt en niet kan ontspannen. Spierspasmen komen vaak voor en kunnen elke spier beïnvloeden. De meest voorkomende plaatsen voor spierspasmen zijn de dijen, kuiten, voeten, handen, armen, buik en soms langs de ribbenkast. Wanneer ze in de kuiten voorkomen, worden deze krampen 'kuitkrampen' genoemd. Spierspasmen variëren in intensiteit van milde spiertrekkingen tot ernstige pijn. De aangedane spier(groep) kan harder aanvoelen dan normaal bij aanraking en/of zichtbaar vervormd lijken. De spier(groep) kan zichtbare tekenen van spiertrekkingen vertonen. Spasmen duren meestal enkele seconden tot 15 minuten of langer en kunnen meerdere keren terugkeren voordat ze verdwijnen.

• Spierspasmen symptomen
• Spierspasmen van skeletspieren
• Spierspasmen van de gladde spieren
• Dystonie
• Oorzaak van spierspasmen
• Overbelasting
• Nieuwe sportoefeningen
• Uitdroging
• Slagaderverkalking
• Nachtelijke krampen
• Chronische nek- en rugpijn
• Systemische ziekten
• Aandoeningen van het zenuwstelsel
• Spasmen van de galdde spieren
• Dystonie en bewegingsstoornissen
• Schrijverskramp en musiceerkramp
• Overdosis mangaan
• Risicofactoren
• Onderzoek en diagnose van spierspasmen
• Behandeling
• Voldoende drinken
• Voorbereiding
• Verkrampte spier rekken
• Onderliggende oorzaak behandelen
• Kuitkrampen
• Dystonie
• Prognose
• Hoe lang duren spierspasmen?
• Preventie van spierspasmen

Spierspasmen symptomen

Een spierspasme of spierkramp is een onwillekeurige samentrekking van een spier. Spierspasmen doen zich plotseling voor, verdwijnen meestal snel en zijn vaak pijnlijk. Spierspasmen kunnen van invloed zijn op veel verschillende soorten spieren in het lichaam in benen, voet, tenen, arm, rug, buik, rug, nek, hals, etc. Spierspasmen kun je niet alleen voelen, veelal kun je hem ook zien. Je huid beweegt een beetje op en neer.

Spierspasmen van skeletspieren

Skeletspieren zijn spieren die je bewust kunt aansturen. Spierspasmen van skeletspieren komen het meest voor en zijn vaak te wijten aan overbelasting en spiervermoeidheid, uitdroging en elektrolytafwijkingen. De spasmen steken plotseling de kop op, zijn pijnlijk en meestal van korte duur. Het kan worden verlicht door de spier voorzichtig te strekken.

Spierspasmen van de gladde spieren

Gladde spieren, welke zich bevinden in inwendige holle organen, zoals het darmkanaal en de bloedvaten, kunnen getroffen worden door spasmen en dientengevolge aanzienlijke pijn veroorzaken. Vaak is deze pijn koliekachtig van aard, wat betekent dat de pijn komt en gaat. Deze pijn is sterk aanwezig en kan niet genegeerd worden. Voorbeelden hiervan zijn pijn geassocieerd met menstruatiekrampen, diarree, galblaaspijn en het passeren van een niersteen.

Dystonie

Een speciale vorm van spierspasmen is dystonie, een stoornis in de spierspanning. Voorbeelden hiervan zijn torticollis (scheefstand van de hals) en blefarospasme (een te hoge spierspanning in de oogleden ofwel ooglidspasmen).

Oorzaak van spierspasmen

Er zijn verschillende oorzaken van spierspasmen, en elk hangt af van de uitlokkende factoren, het deel van het lichaam waar het zich voordoet en de omgeving waarin je lichaam zich bevindt.

Overbelasting

Spierspasmen kunnen optreden wanneer een spier te veel of te intensief wordt gebruikt, vermoeid is, eerder verwond is geraakt of gespannen is. De spasmen kunnen optreden als de spier overbelast is of als deze gedurende een langere periode in dezelfde houding is gehouden. In feite beschikt de spiercel niet langer over energie en vloeistof, wat resulteert in een krachtige samentrekking. Deze spasme kan een deel van een spier, de hele spier of zelfs aangrenzende spieren omvatten.

Overmatig gebruik als oorzaak van spierspasmen van de spieren wordt vaak gezien bij atleten en hardlopers die in een warme omgeving een parcours lopen. Het kan ook worden gezien bij bouwvakkers, dakdekkers of anderen die in een warme omgeving werken. Het kan leiden tot hittekrampen; door oververhitting van de spieren volgt een soort pijnlijk samentrekken. Overbelasting kan ook voorkomen bij dagelijkse activiteiten zoals sneeuwschuiven of grasmaaien of harken, waardoor spasmen van nek, schouder en rug kunnen ontstaan.

Nieuwe sportoefeningen

Onbekende sportactiviteiten of -oefeningen kunnen ook spierkrampen veroorzaken. Buikkrampen kunnen bijvoorbeeld optreden door plotseling veel sit-ups te doen terwijl je dit normaal nooit doet.

Uitdroging

Uitdroging en elektrolytentekort kan leiden tot spierspasmen en krampen. Je spiercellen hebben voldoende water, glucose, natrium, kalium, calcium en magnesium nodig voor de eiwitten actine en myosine die een gecoördineerde samentrekkingen van spieren mogelijk maken. Een verstoring of tekort kan leiden tot spasmen.

Slagaderverkalking

Atherosclerose of slagaderverkalking kan ook leiden tot spierspasmen en krampen, omdat er onvoldoende bloedtoevoer en voedingsstoffen aan de spier worden afgeleverd. Perifeer vaatlijden kan de bloedstroom naar de benen verminderen, waardoor de benen pijn krijgen bij activiteit. Er kunnen ook spierkrampen optreden.

Nachtelijke krampen

Kuitkrampen worden vaak gezien bij lichaamsbeweging, maar krampen kunnen ook 's nachts worden waargenomen in de kuit- en teenspieren. Intensief sporten of extreem spiergebruik door een andere activiteit, kunnen dit uitlokken.

Chronische nek- en rugpijn

Chronische nekpijn en rugpijn kan leiden tot terugkerende spierspasmen. Grote spiergroepen vormen de romp, inclusief de nek, borstwand, bovenrug, onderrug, armen en benen. Spasmen in deze spieren kunnen het gevolg zijn van een verwonding of ze kunnen zich in de loop van de tijd ontwikkelen als gevolg van veranderingen in de wervelkolom door artritis. Overgewicht en obesitas kan overbelasting en spanning veroorzaken van de belangrijke spiergroepen van de romp, resulteren in spierkrampen in de nek en boven- en onderrug.

Systemische ziekten

Systemische ziekten zoals diabetes, bloedarmoede (laag aantal rode bloedcellen), nieraandoeningen en schildklier- en andere hormoonproblemen zijn ookmogelijke oorzaken van spierspasmen.

Aandoeningen van het zenuwstelsel

Ziekten van het zenuwstelsel, zoals amyotrofische laterale sclerose, multiple sclerose (MS) of ruggenmergletsel, kunnen in verband worden gebracht met spierspasmen.

Spasmen van de galdde spieren

In gladde spieren kunnen ook spasmen optreden. Wanneer een holle structuur gevuld met lucht of vloeistof wordt samengeperst door de spierspasmen, kan er aanzienlijke pijn optreden, omdat de vloeistof of lucht niet kan worden samengedrukt. Glad spierweefsel in de darmwand kan bijvoorbeeld getroffen worden door spasmen, waardoor koliekpijn ontstaat. Wanneer nierstenen zich door de urinewegen verplaatsen, kunnen de gladde spieren die zich in de wanden van de urineleider bevinden ritmische spasmen veroorzaken wat aanzienlijke pijn geeft (nierkoliek). Spieren rond de slokdarm kunnen in spasmen raken wanneer zure reflux irritatie van de bekleding van de slokdarm veroorzaakt. En diarree kan gepaard gaan met koliekachtige pijn, waarbij de spieren in de dikke darmwand vlak voor een waterige stoelgang spasmen vertonen. Menstruele krampen tenslotte, treden op wanneer de wanden van de baarmoeder zich samentrekken.

Spasmen van coronaire arteriën
De kransslagaders die de hartspier van bloed voorzien, hebben ook gladde spieren in hun wanden die in spasmen kunnen raken. Dit kan pijn op de borst veroorzaken die mogelijk niet te onderscheiden is van de pijn van een coronaire hartziekte, een aandoening die die wordt veroorzaakt door afwijkingen in de kransslagaders. Spasmen van coronaire arteriën komen vaak voor bij rokers of bij mensen met een hoog cholesterolgehalte in het bloed. Spasmen van coronaire arteriën kunnen worden veroorzaakt door stress, alcoholonttrekking, het gebruik van stimulerende drugs (met name cocaïne) of medicijnen die bloedvaten kunnen vernauwen of versmallen. Een kransslagader van het hart die tijdelijk afgesloten is door een vaatspasme, staat ook wel bekend als 'prinzmetal angina pectoris'.

Dystonie en bewegingsstoornissen

Dystonie is een neurologische ziekte, een bewegingsstoornis, waarbij groepen spieren met kracht samentrekken wat leidt tot afwijkende bewegingen en houdingen van het lichaam. Ongecontroleerde repetitieve bewegingen en het onvermogen om een ​​normale houding aan te nemen of te houden, kunnen het gevolg zijn van dit type spierspasmen en krampen. De symptomen kunnen aanvankelijk heel mild zijn, maar kunnen geleidelijk aan toenemen en vaker optreden en heviger zijn. Voorbeelden van dit type spierspasmen zijn torticollis of scheefstand van het hoofd, blefarospasme (waarbij ongecontroleerd knipperen van de ogen plaatsvindt) en laryngeale dystonie, een stemstoornis die de spieren treft die de spraak regelen.

Schrijverskramp en musiceerkramp

Schrijverskramp is een voorbeeld van een taakspecifieke dystonie, waarbij je last krijgt van een verkramping van de handen tijdens het schrijven. Musiceerkramp kan optreden tijdens het bespelen van een instrument.

Overdosis mangaan

Mangaan is een spoorelement dat goed is voor het kraakbeen, de botaanmaak en het beschermt lichaamscellen tegen invloeden van buitenaf. De symptomen van een mangaanvergiftiging verschijnen over het algemeen langzaam over een periode van maanden tot jaren. In zijn ergste vorm kan mangaantoxiciteit een permanente neurologische stoornis tot gevolg hebben met symptomen die lijken op die van de ziekte van Parkinson, waaronder tremoren, moeite met lopen en spierspasmen in het gezicht. Dit syndroom wordt 'manganisme' genoemd en wordt soms voorafgegaan door psychiatrische symptomen, zoals prikkelbaarheid (agitatie), agressiviteit, en zelfs hallucinaties. Beroepsmatige inademing van mangaan kan bovendien een ontstekingsreactie in de longen veroorzaken.

Risicofactoren

De meeste mensen ontwikkelen op enig moment in hun leven een spierkramp. De risico's verschillen afhankelijk van je medische voorgeschiedenis, je beroep en de fysieke activiteiten die je verricht. Diegenen die een groter risico lopen op spierspasmen zijn baby's, ouderen, mensen die overmatig sporten, diegenen die ziek zijn en duursporters.

Bouwvakker en fabrieksarbeiders die in een warme omgeving werken, lopen het risico uitgedroogd te raken en hittekrampen te ontwikkelen. Deze zelfde situatie kan zich voordoen bij atleten. Mensen met perifeer vaatlijden kunnen nachtelijke spierkrampen in de benen ontwikkelen. Risicofactoren zijn hetzelfde als voor een beroerte en een hartaanval: hoge bloeddruk, hoog cholesterol, diabetes en roken. Daarnaast lopen mensen met onderliggende neurologische aandoeningen een verhoogd risico op het ontwikkelen van spierspasmen.

Onderzoek en diagnose van spierspasmen

Bij het onderzoeken van spierspasmen begint de arts meestal met vragen over je medische geschiedenis en symptomen. Ze willen weten hoe vaak de spasmen voorkomen, welke spieren betrokken zijn en hoe lang ze duren. Soms vragen ze ook naar triggers zoals fysieke activiteit, stress of uitdroging.

De arts zal een lichamelijk onderzoek uitvoeren om te kijken of er zichtbare tekenen zijn van spierspasmen, zoals verharding van de spieren of ongecontroleerde spiertrekkingen. Ze zullen ook de spierkracht en reflexen testen om te beoordelen of er mogelijk een onderliggend probleem is, zoals een zenuw- of circulatiestoornis.

Afhankelijk van je klachten kunnen aanvullende tests nodig zijn, zoals bloedonderzoek om te controleren op elektrolytenstoornissen of tekorten aan mineralen zoals magnesium of kalium. In sommige gevallen kan beeldvorming, zoals een MRI of CT-scan, worden gebruikt om te kijken of er sprake is van structurele problemen in spieren of zenuwen.

De meeste spierspasmen hebben een duidelijke oorzaak, zoals overbelasting of uitdroging, en kunnen goed behandeld worden. Mocht de oorzaak niet direct duidelijk zijn, dan kan de arts je doorverwijzen naar een specialist voor verder onderzoek.

Behandeling

Voldoende drinken

Voorkomen is beter dan genezen, zo luidt het spreekwoord. Aangezien spierspasmen vaak worden geassocieerd met uitdroging en verstoringen van de elektrolytenbalans, is het belangrijk om het lichaam goed gehydrateerd te houden. Als het vochtverlies te wijten is aan een ziekte wat gepaard gaat met koorts of braken en diarree, zal het onder controle krijgen van de symptomen helpen om het vochtverlies te beperken en spasmen te voorkomen. Evenzo is het voor personen die werken of sporten in een warme omgeving, belangrijk om voldoende vocht binnen te krijgen om gehydrateerd te blijven.

Voorbereiding

Spieren moeten ook worden voorbereid op de activiteit die van hen verwacht wordt .Een goede warming-up is belangrijk en dat geldt niet alleen voor sportactiviteiten maar ook voor het verrichten van zware arbeid. Sluit altijd af met een goede cooling-down, waarin je je lichaam tot rust brengt.

Verkrampte spier rekken

Mocht een grote skeletspier getroffen worden door een spasme, probeer dan om de spier voorzichtig in de lengte te rekken om de spasmencyclus te doorbreken en de acute situatie op te heffen. Door te proberen de verkrampte spier te rekken, doorbreek je de opgetreden reflex zodat de spiervezels weer in hun normale patroon gaan aanspannen en ontspannen.

Onderliggende oorzaak behandelen

Verdere behandeling zal afhangen van de onderliggende oorzaak van de spierspasmen. Voor spieren die beschadigd of gespannen zijn, kunnen pijnstillers en spierverslappers op korte termijn de klachten verlichten. De behandeling van spierspasmen van glad spierweefsel, hangt af van de onderliggende oorzaak.

Kuitkrampen

Kuitkramp kan soms voorkomen worden door voldoende vochtinname (1,5 tot 2 liter per dag), door te minderen met alcoholgebruik of er helemaal mee te stoppen en door een tijdje iets minder intensief te sporten en dan te bekijken of dit help

Dystonie

Veel mogelijke behandelingen zijn beschikbaar voor dystonie. Afhankelijk van de individuele situatie, beoordeelt de arts welke medicijnen nodig zijn. Het instellen op de juiste medicatie en de juiste dosis, gebeurt soms met vallen en opstaan ​.

Prognose

De meeste mensen hebben wel eens last van spierkrampen en kunnen met preventieve maatregelen (goed gehydrateerd blijven en overbelasting voorkomen) goed uit de voeten. Als er sprake is van een onderliggende aandoening die spierspasmen veroorzaakt, zal een behandeltraject nodig zijn om het probleem het hoofd te bieden. Dit geldt in het bijzonder voor mensen met perifeer vaatlijden of bewegingsstoornissen.

Hoe lang duren spierspasmen?

Spasmen van de skeletspieren duren meestal maar enkele seconden en je voelt daarbij direct de behoefte om de spier op te rekken om de pijn op te heffen. Spierkrampen in de gladde spieren kunnen een lange tijd duren, totdat het onderliggende probleem dat de spasmen veroorzaakt, is verholpen. Een nierkoliek kan uren aanhouden, evenals menstruatiekrampen. Onwillekeurige spiertrekkingen vormen een serieus probleem, omdat dit langdurig kan aanhouden en medicijnen nodig zijn om de spasmen en de bijbehorende pijn onder controle te houden of op te lossen.

Preventie van spierspasmen

Neem de volgende preventieve maatregelen in acht:

• Blijf gehydrateerd: Drink voldoende water, vooral tijdens en na het sporten, om uitdroging te voorkomen.
• Warm je spieren op: Doe altijd een goede warming-up voor het sporten om je spieren voor te bereiden op inspanning.
• Rek regelmatig: Regelmatig rekken helpt om de spieren soepel te houden en krampen te voorkomen, vooral in de kuiten en dijen.
• Eet een gebalanceerd dieet: Zorg ervoor dat je voldoende mineralen zoals kalium, magnesium en calcium binnenkrijgt, die belangrijk zijn voor een goede spierfunctie.
• Vermijd overbelasting: Probeer overbelasting van je spieren te vermijden door fysieke activiteiten gelijkmatig te spreiden en rust te nemen waar nodig.
• Draag comfortabele schoenen: Draag schoenen die goede ondersteuning bieden, vooral tijdens lange periodes van staan of lopen.
• Let op je houding: Zorg voor een goede lichaamshouding tijdens het zitten, staan en bewegen om onnodige spierspanning te voorkomen.

Lees verder

• Spierkrampen: krampen in handen, armen, benen, kuiten en rug
• Spiertrekkingen: oorzaken en behandeling trillende spieren
• Spierpijn: oorzaken en symptomen spierpijn in benen en armen
• Trillende handen: oorzaken tremor aan de hand of handtremor
• Trillende lippen: oorzaak van trillende onderlip of bovenlip