Naproxen: bijwerkingen, dosering, alcohol en zwangerschap

Naproxen wordt gebruikt om pijn te verlichten, koorts te verlagen en ontstekingen te verminderen. Naproxen is een NSAID (afkorting van non-steroidal anti-inflammatory drugs, niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen), een zogenaamd niet-steroïd ontstekingsremmend middel). NSAID's zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die niet behoren tot de groep van de corticosteroïden (steroïdhormonen). Naproxen werkt niet alleen ontstekingsremmend, maar ook pijnstillend en koortsverlagend. Naproxen wordt snel in het bloed opgenomen. Eventuele bijwerkingen van naproxen zijn misselijkheid, buikpijn, obstipatie, hoofdpijn, duizeligheid, oorsuizen en slaperigheid of vermoeidheid. Naproxen kan schadelijk zijn tijdens de zwangerschap, vooral tijdens de tweede helft van de zwangerschap. Alcohol in combinatie met naproxen vergroot de kans op maagklachten. Raadpleeg voor de juiste dosering van naproxen altijd de bijsluiter.

• Wat is naproxen?
• Werkzame stof
• Werkingsmechanisme
• Merknamen
• Merkloze namen
• Wat is de toepassing?
• Werking en opname van naproxen
• Metabolisme en uitscheiding
• Wanneer mag je naproxen niet gebruiken?
• Welke bijwerkingen kunnen optreden?
• Bijwerkingen die regelmatig optreden
• Bijwerkingen die minder vaak optreden
• Bijwerkingen die weinig tot zelden optreden
• Bijwerkingen die zelden optreden
• Zeer zelden voorkomende bijwerkingen
• Niet bekend hoe vaak
• Kun je alcohol drinken bij het gebruik van naproxen?
• Naproxen bij zwangerschap of borstvoeding
• Wat is de dosering?
• Interacties of wisselwerkingen
• Geneesmiddel-geneesmiddelinteracties
• Geneesmiddel-voedsel interacties
• Symptomen van een overdosis naproxen
• Wat te doen bij een overdosis naproxen?
• Blijf kalm en kijk wat je hebt ingenomen
• Drink water: Help je lichaam
• Let op de symptomen: Wat voel je?
• Bel een arts of de huisartsenpost
• Actieve kool: Tijd voor een hulplijn
• Laat iemand bij je blijven

Wat is naproxen?

Werkzame stof

De werkzame stof in Naproxen is naproxen en dit werkt ontstekingsremmend, pijnstillend en koortsverlagend. Naproxen is een ontstekingsremmende pijnstiller die behoort tot de NSAID's (afkorting van non-steroidal anti-inflammatory drugs, niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen).

Werkingsmechanisme

NSAID's zijn medicijnen die door middel van remming van het cyclo-oxygenase-eiwit, ook wel afgekort tot COX, de vorming van prostaglandines in het lichaam remmen. Prostaglandines zijn een groep van hormoonachtige stoffen die de waarneming van pijn stimuleren, de lichaamstemperatuur verhogen (koorts) en ervoor zorgen dat bloedvaten open gaan staan (de welbekende roodheid die optreedt bij een ontsteking). Naproxen remt zowel het eiwit COX-1 als COX-2. Hierdoor induceert naproxen een ontstekingsremmend effect.

Merknamen

Naproxen staat bekend onder de merknamen:

• Aleve;
• Aleve Feminax;
  Aleve / Bron: JeepersMedia, Flickr (CC BY-2.0)
• Anaprox;
• Apranax;
• Naprosyne;
• Femex;
• Naprocoat;
• Naprovite;
• Nycopren;
• Naprelan;
• Teva; en
• Topgen.

Merkloze namen

En de merkloze namen:

• Naproxen;
• Naproxenum; en
• Naproxennatrium.

Wat is de toepassing?

Naproxen wordt toegepast bij:

• pijn
• reuma
• spit
• kneuzingen
• tand- en kiespijn
• hoofdpijn
• migraine
• ernstige menstruatiepijn
• artritis psoriatica
• artrose
• slijmbeursontsteking (bursitis)
• peesontsteking (tendinitis)
• gewrichtspijn
• griep
• verkoudheid
• jicht
• koliekpijn
• lage rugpijn of pijn in de onderrug
• musculoskeletale pijn (pijn in onder andere botten, spieren en pezen)
• postoperatieve pijn
• reumatoïde artritis
• spierpijn
• ziekte van Bechterew

Sommige meisjes/ vrouwen verliezen erg veel bloed tijdens de menstruatie. Naproxen gaat niet alleen eventuele menstruatiepijn tegen, het vermindert tevens de hoeveelheid bloedverlies met ongeveer een kwart.

Werking en opname van naproxen

Wat is naproxen?
Naproxen is een niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel (NSAID) dat wordt gebruikt om pijn, ontsteking en koorts te verminderen. Het werkt door het remmen van de werking van cyclo-oxygenase (COX)-enzymen, die een belangrijke rol spelen in de productie van prostaglandinen—stoffen die ontsteking, pijn en koorts veroorzaken. Door deze enzymen te blokkeren, vermindert naproxen de productie van prostaglandinen, wat leidt tot minder ontsteking en pijn.

Opname in het lichaam
Naproxen wordt meestal oraal ingenomen in de vorm van tabletten of capsules. Na inname wordt het geneesmiddel snel opgenomen in het maag-darmkanaal, voornamelijk in de dunne darm. De opname begint al in de maag, maar het grootste deel van de absorptie vindt plaats in de dunne darm, waar de oppervlakte groot is en de doorbloeding goed. De snelheid waarmee naproxen wordt opgenomen, hangt af van verschillende factoren, waaronder de formulering (bijvoorbeeld normaal of vertraagde afgifte), de maaginhoud, en de zuurgraad in de maag en darmen.

Piekconcentratie in het bloed
De piekconcentratie van naproxen in het bloed wordt doorgaans bereikt binnen 2 tot 4 uur na inname. Dit tijdsbestek kan variëren; bij formuleringen met vertraagde afgifte kan dit langer duren, soms tot wel 6 uur, omdat de afgifte van het geneesmiddel geleidelijker verloopt. Het is ook belangrijk op te merken dat de opname van naproxen door voedsel kan worden vertraagd, vooral als de maaltijd vetrijke voeding bevat. Vetrijke maaltijden kunnen de maaglediging vertragen, waardoor het langer duurt voordat het geneesmiddel de dunne darm bereikt. Ondanks deze vertraging wordt de totale hoeveelheid opgenomen naproxen echter niet significant verminderd, wat betekent dat de werkzaamheid van het geneesmiddel behouden blijft.

Invloed van andere medicijnen
Daarnaast kan de opname van naproxen worden beïnvloed door andere medicijnen. Antacida, bijvoorbeeld, kunnen de opname vertragen door de maaginhoud minder zuur te maken, wat invloed heeft op de oplosbaarheid van naproxen. Calcium- en magnesiumbevattende preparaten kunnen ook de absorptie verminderen door complexvorming met naproxen, waardoor de hoeveelheid geneesmiddel die beschikbaar is voor opname afneemt.

Verschillende formuleringen
Het type formulering heeft ook een grote invloed op de opname. Voor naproxen met een enterische coating, dat bedoeld is om maagklachten te verminderen, begint de opname pas wanneer het geneesmiddel de dunne darm heeft bereikt. Dit kan leiden tot een vertraging in de werking van het geneesmiddel, maar zorgt er wel voor dat de maag minder wordt belast. Dit soort formuleringen is vooral nuttig voor mensen die gevoelig zijn voor maagzweren of maagklachten.

Biologische beschikbaarheid
Naproxen wordt vervolgens getransporteerd door de darmwand en opgenomen in de bloedbaan, waar het snel beschikbaar is om de pijn en ontsteking te verminderen. De biologische beschikbaarheid van naproxen is hoog, meestal tussen de 95% en 100%, wat betekent dat bijna de volledige dosis van het geneesmiddel effectief in het lichaam wordt opgenomen en gebruikt.

Transport en halfwaardetijd
Eenmaal in de bloedbaan bindt naproxen zich sterk aan plasma-eiwitten, voornamelijk albumine, en wordt het door het hele lichaam getransporteerd. Deze sterke eiwitbinding zorgt ervoor dat naproxen lang in het lichaam blijft en een relatief lange halfwaardetijd heeft van 12 tot 17 uur. Hierdoor hoeft naproxen minder vaak te worden ingenomen dan sommige andere NSAID's om een constante pijnverlichting te bieden.

Metabolisme en uitscheiding

Naproxen wordt voornamelijk gemetaboliseerd in de lever, waar het een fase-II metabolisme ondergaat. Dit betekent dat naproxen voornamelijk wordt geconjugeerd met glucuronzuur door het enzym uridinedifosfaat-glucuronosyltransferase (UGT), waardoor het inactieve metabolieten vormt die beter oplosbaar zijn in water. Dit proces maakt het mogelijk dat naproxen gemakkelijker via de urine kan worden uitgescheiden. Een klein deel van naproxen kan ook door andere enzymen worden omgezet in verschillende secundaire metabolieten, hoewel dit niet de hoofdroute is voor afbraak.

Uitscheiding via de nieren
Na het metabolisme worden de inactieve metabolieten van naproxen uitgescheiden via de nieren. Ongeveer 95% van de toegediende dosis naproxen wordt uitgescheiden in de urine, terwijl een klein deel in de ontlasting terechtkomt. De uitscheiding van naproxen verloopt relatief langzaam, wat bijdraagt aan de langere halfwaardetijd van het geneesmiddel. De nierfunctie speelt een cruciale rol in de eliminatie van naproxen. Bij mensen met een verminderde nierfunctie kan het geneesmiddel zich ophopen in het lichaam, wat het risico op bijwerkingen verhoogt. Daarom is het vaak nodig om de dosering aan te passen bij patiënten met nierproblemen.

Effect van leeftijd en andere medicijnen op uitscheiding
Bij ouderen is de nierfunctie vaak verminderd, waardoor de uitscheiding van naproxen trager verloopt. Dit vereist extra voorzichtigheid bij het doseren, om te voorkomen dat er een te hoge concentratie van het geneesmiddel in het bloed ontstaat. Bovendien kunnen sommige medicijnen die de nierfunctie beïnvloeden, zoals diuretica of bepaalde antihypertensiva, de uitscheiding van naproxen verder vertragen, wat het risico op bijwerkingen kan vergroten.

Fase-I metabolisme en interacties
Naproxen ondergaat nauwelijks een fase-I metabolisme, wat betekent dat het niet in sterke mate door cytochroom P450-enzymen wordt gemetaboliseerd. Hierdoor is het risico op interacties met andere geneesmiddelen die door hetzelfde systeem worden gemetaboliseerd, zoals sommige antidepressiva en bloedverdunners, relatief laag in vergelijking met andere NSAID's. Dit kan een voordeel zijn bij patiënten die meerdere geneesmiddelen gebruiken.

Effect van urine-pH op uitscheiding
De uitscheiding van naproxen is ook afhankelijk van de pH van de urine. Een hogere zuurgraad kan leiden tot een snellere uitscheiding, terwijl een basischer urine de eliminatie kan vertragen. Dit betekent dat veranderingen in dieet of het gebruik van andere medicijnen die de pH van de urine beïnvloeden, de uitscheiding van naproxen kunnen beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om de patiëntinstructies goed op te volgen en veranderingen in het dieet of medicatiegebruik met de arts te bespreken.

Wanneer mag je naproxen niet gebruiken?

Wanneer je allergisch bent voor één van de stoffen die in dit geneesmiddel aanwezig zijn, moet je geen naproxen gebruiken. Andere contra-indicaties zijn:

• Als je na toediening van acetylsalicylzuur of een dergelijke stof, naproxen, indometacine of andere niet-steroïde ontstekingsremmend middelen overgevoeligheidsreacties heeft vertoond zoals een astma-aanval, loopneus of zwelling van de huid of huiduitslag;
• Als je last hebt van nierfalen of een ernstig verminderde nierwerking;
• Als je last hebt van hartfalen;
• Als je last hebt van een maag- of darmzweer;
• Als je last hebt van een ontsteking van het maagslijmvlies;
• Als je last hebt gehad van maagbloedingen of darmbloedingen;
• Als je last hebt van bloedingen zoals hersenbloedingen;
• Als je last hebt van aambeien of van bloedingen uit je anus;
• Als je in de laatste drie maanden van je zwangerschap bent of als je borstvoeding geeft.

Welke bijwerkingen kunnen optreden?

Het geneesmiddel wordt over het algemeen goed verdragen. Soms treden ongewenste bijverschijnselen op zoals:

• maag-darmklachten;
• huidaandoeningen;
• jeuk;
• droge mond;
• keelirritatie;
• verminderde eetlust.

Bijwerkingen die regelmatig optreden

Bijwerkingen die regelmatig optreden bij het gebruik van naproxen zijn:

• brandend maagzuur
• misselijkheid
• onaangenaam gevoel in de buik
• obstipatie
• verminderde bloedstolling (daardoor sneller onderhuidse bloeduitstortingen)
• vochtophoping in weefsels (oedeem) en benauwdheid
• hoofdpijn, duizeligheid en slaperigheid
• oorsuizen
• licht gevoel in het hoofd
• huidaandoeningen en jeuk

Bijwerkingen die minder vaak optreden

Bijwerkingen die minder vaak optreden bij het gebruik van naproxen zijn:

• mondslijmvliesontsteking (stomatitis)
• dorst
• verminderde spijsvertering
• diarree of zachte ontlasting
• braken
• kleine onderhuidse bloedinkjes, ook petechiën of puntbloedingen genoemd
• hartkloppingen
• gevoel van draaierigheid en duizeligheid
• troebel of wazig zien
• verminderd gehoorvermogen
• zweten of transpireren
• bloedverlies in maag of darmen ofwel darmbloeding of maagbloeding (waardoor bloed in de ontlasting)
• maagzweer
• maagslijmvliesontsteking of gastritis

Bijwerkingen die weinig tot zelden optreden

Bijwerkingen die weinig tot zelden optreden door het gebruik van naproxen:

• droge mond (en keel)
• beschadiging van het maag-darmkanaal
• slokdarmontsteking
• ontsteking in het maag-darmkanaal
• verergering van colitis (darmontsteking) en ziekte van Crohn
• bloedbraken
• alvleesklierontsteking
• keelirritatie of keelpijn
• verminderde eetlust
• maagdarmzweer
• bloedverlies uit het maag-darmkanaal
• bloed in de urine
• verhoogde aandrang tot plassen
• eiwitten in de urine
• nierontsteking
• ernstige nierziekte
• geelzucht
• leverontsteking
• spierzwakte
• vermoeidheid
• lichte neerslachtigheid (geen depressie)
• rillingen
• vochtophoping in de enkels, benen of armen
• blauwe plekken
• gehoorverlies

Bijwerkingen die zelden optreden

Bijwerkingen die zelden optreden bij naproxen zijn:

• acute plaatselijke vochtophoping van keel, huid en gewricht
• vaatontsteking
• hartfalen
• vochtophoping in de longen (longoedeem)
• astma
• overgevoeligheidsreacties
• longontsteking
• haaruitval
• lichtovergevoeligheid van de huid
• ernstige huidaandoeningen met blaarvorming, waaronder:
• Stevens-Johnson syndroom
• toxische epidermale necrolyse

Zeer zelden voorkomende bijwerkingen

Slechts zeer zelden treden de bijwerkingen versnelde hartslag of verminderde leverfunctie op bij het gebruik van naproxen.

Niet bekend hoe vaak

Bijwerkingen van naproxen waarvan niet bekend is hoe vaak ze optreden:

• irritatie
• overgevoeligheidsreacties waaronder reacties in de ademhalingswegen zoals:
• astma of verergerde astma
• verkramping van de spieren rond de luchtpijp (bronchospasmen)
• ademnood
• verwardheid,
• oogzenuwontsteking (retrobulbaire optische neuritis)
• stoornis in de gevoelssensatie (paresthesie), zoals tintelingen of prikkelingen
• verergering van de Ziekte van Parkinson
• aseptische (= niet door bacteriën veroorzaakte) hersenvliesontsteking, vooral bij hen die reeds immuunsysteemaandoeningen hebben, zoals:
• systemische lupus erythematodes (SLE)
• Mixed Connective-Tissue Disease (MCTD)
• hallucinaties
• nervositeit
• euforie
• lage lichaamstemperatuur
• slaperigheid.
• een tekort aan bepaalde witte en rode bloedlichaampjes en bloedplaatjes en andere bloedaandoeningen
• rhinitis met klachten als loopneus, verstopte en jeukende neus
• huid- en onderhuidsaandoeningen zoals ecchymosen en purpura (bloedingen in en onder de huid) en
• pijn in de spieren
• onvruchtbaarheid bij vrouwen
• verhoogde bloeddruk

Kun je alcohol drinken bij het gebruik van naproxen?

Net als naproxen irriteert alcohol de maag. Je kunt daardoor eerder last krijgen van je maag. Daarom is het verstandig om het drinken van alcohol te staken of het drinken van alcohol eerst met mate te proberen. Je kunt dan zelf inschatten of je hier veel last van ondervindt. Het drinken van enkele keren per week een glas wijn moet op zich geen probleem zijn.

Naproxen bij zwangerschap of borstvoeding

Het gebruik van dit geneesmiddel wordt afgeraden vanaf de zevende maand van de zwangerschap, want dan is de kans op bijwerkingen bij de baby te groot. Voorts wordt aangeraden om met de arts te overleggen als je dit geneesmiddel wilt gebruiken tijdens de eerste zes maanden van de zwangerschap of als je zwanger wilt worden. Door dit medicijn bestaat er een iets grotere kans op een miskraam of aangeboren afwijkingen bij de baby. Deze kans neemt toe bij een hogere dosering en bij langduriger gebruik. Ook heb je iets minder kans om zwanger te worden als je dit medicijn gebruikt.

Na overleg met de (huis)arts of apotheker kan dit geneesmiddel worden gebruikt tijdens de periode van borstvoeding.

Wat is de dosering?

De dosering wordt door de arts individueel vastgesteld. Kijk daarom voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek (op de verpakking). Bij zelfzorg moet je in de bijsluiter kijken.

Lees voor gebruik altijd de bijsluiter!

Interacties of wisselwerkingen

Geneesmiddel-geneesmiddelinteracties

Naproxen kan een wisselwerking hebben met antidepressiva, lithium, methotrexaat, probenecide, warfarine en andere bloedverdunners, hart- of bloeddrukmedicatie, inclusief diuretica (plaspillen) of corticosteroïden zoals prednison.

NSAID's zoals naproxen kunnen interfereren met en de werkzaamheid verminderen van SSRI-antidepressiva, en het risico op bloedingen verhogen bij gelijktijdig gebruik. Naproxen is niet gecontra-indiceerd in aanwezigheid van SSRI's, hoewel gelijktijdig gebruik van de medicijnen met voorzichtigheid moet worden gedaan.

Geneesmiddel-voedsel interacties

Alcoholconsumptie verhoogt het risico op gastro-intestinale bloedingen in combinatie met NSAID's zoals naproxen op een dosisafhankelijke manier (dat wil zeggen, hoe hoger de dosis naproxen, hoe hoger het risico op bloedingen).Het risico is het grootst bij mensen die stevig drinken.

Symptomen van een overdosis naproxen

Symptomen van een overdosis naproxen kunnen zijn:

• vermoeidheid
• slaperigheid
• maagklachten
• maagzuur
• misselijkheid en overgeven
• verlies van bewustzijn
• maagbloeding

In zeldzame gevallen kan een overdosis veroorzaken:

• gevaarlijke allergische reacties
• hoge bloeddruk
• nierfalen
• ademhalingsproblemen
• coma

Als je denkt dat je te veel van dit medicijn hebt ingenomen, neem dan contact op met je huisarts of huisartsenpost. Als de symptomen ernstig zijn, bel dan direct 112 of ga meteen naar de dichtstbijzijnde spoedeisende hulp.

Wat te doen bij een overdosis naproxen?

Naproxen is een pijnstiller die bij veel mensen helpt om door de dag te komen zonder dat vervelende rugpijn, hoofdpijn of gewrichtsklachten alles overnemen. Maar wat als je per ongeluk te veel hebt ingenomen? Geen paniek, maar het is wel belangrijk om snel te handelen. Hier lees je wat je moet doen bij een overdosis Naproxen, en wanneer het tijd is om hulp in te schakelen.

Blijf kalm en kijk wat je hebt ingenomen

Heb je per ongeluk meer naproxen geslikt dan de aanbevolen dosis? Het eerste wat je moet doen, is kalm blijven. Controleer hoeveel je precies hebt ingenomen en hoe lang geleden dat was. Naproxen kan, in te hoge doseringen, vervelende bijwerkingen veroorzaken, zoals maagklachten, duizeligheid, misselijkheid of zelfs bloedingen.

Drink water: Help je lichaam

Heb je kort geleden een te hoge dosis naproxen ingenomen, drink dan meteen een glas water. Dit kan helpen om het medicijn sneller door je systeem te spoelen. Let op: water drinken is geen oplossing, maar kan wel helpen om je maag iets te kalmeren en de werking van het medicijn wat te verdunnen.

Let op de symptomen: Wat voel je?

Als je te veel naproxen hebt genomen, kan je lichaam signalen geven dat het moeite heeft om het te verwerken. Let goed op symptomen zoals:

• Misselijkheid en overgeven
• Buikpijn of maagklachten
• Duizeligheid of sufheid
• Maag- of darmbloedingen (in zeldzame gevallen)

Als je deze symptomen ervaart, is het slim om meteen actie te ondernemen.

Bel een arts of de huisartsenpost

Voel je je niet goed of maak je je zorgen na het nemen van te veel naproxen? Aarzel niet om de huisartsenpost of spoedeisende hulp te bellen voor advies. Vertel hoeveel maproxen je hebt ingenomen en hoe laat. De arts kan je direct vertellen of je langs moet komen of welke verdere stappen je kunt nemen.

Actieve kool: Tijd voor een hulplijn

In sommige gevallen kan de arts aanraden om actieve kool te gebruiken. Dit middel bindt zich aan het teveel aan naproxen in je maag, zodat het niet volledig wordt opgenomen. Actieve kool is echter geen huismiddeltje dat je zomaar kunt nemen, dus vraag altijd eerst advies aan een arts voordat je hiermee begint.

Laat iemand bij je blijven

Heb je een overdosis naproxen genomen? Zorg ervoor dat je niet alleen bent. Vraag een vriend, familielid of huisgenoot om bij je te blijven, vooral als je last hebt van duizeligheid of misselijkheid. Als je situatie verslechtert, kan die persoon snel hulp inschakelen.

Lees verder

• Tramadol: bijwerkingen, dosering, alcohol en zwangerschap
• Paracetamol: bijwerkingen, dosering, alcohol en coffeïne
• Diclofenac: bijwerkingen, dosering, alcohol & maagbeschermer
• Ibuprofen: bijwerkingen, dosering, alcohol en borstvoeding
• Natuurlijke ontstekingsremmers: ontstekingsremmende kruiden