Pijn in botten: symptomen, oorzaak en behandeling botpijn

Pijn in de botten of botpijn duidt op een ​​extreme gevoeligheid, pijn of ander ongemak dat aanwezig is in de botten, of je nu beweegt of niet. Pijn in botten kan bij meerdere aandoeningen optreden. Mogelijke oorzaken van botpijn variëren van verwonding tot aan leukemie en andere vormen van kanker. Pijnstillers behoren tot de meest voorgeschreven medicijnen om botpijn te verminderen. Daarnaast is het van belang dat de onderliggende oorzaak van botpijn wordt aangepakt. Botpijn verschilt van spier- en gewrichtspijn, omdat de pijn continu aanwezig is, of je nu beweegt of niet. Pijn in de botten is dus steeds aanwezig en dat hoeft niet het geval te zijn bij spierpijn en gewrichtspijn. De pijn wordt vaak geassocieerd met ziekten die de normale functie of de structuur van het bot aantasten. Pijn in de botten kan dof, scherp of stekend zijn.

• Mogelijke oorzaken van pijn in de botten
• Botpijn door letsel
• Aandoeningen van de bijschildklier
• Vitamine- en mineralentekort
• Ziekten die de bloedtoevoer naar de botten verstoren
• Uitgezaaide kanker
• Pijn in de botten door botkanker
• Botpijn door infectie
• Leukemie
• Gewrichtsaandoeningen
• Pijn in botten door osteoporose
• Depressie en angst
• Ziekte van Paget
• Symptomen botpijn
• Alarmsymptomen
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van pijn in de botten
• Pijnstillers
• Antibiotica
• Voedingssupplementen
• De behandelingen van kanker
• Chirurgie
• Hoe kan botpijn worden voorkomen?

Mogelijke oorzaken van pijn in de botten

Veel omstandigheden en aandoeningen kunnen leiden tot pijn in de botten, zoals onder meer de volgende:

• Letsel;
• Bijschildklieraandoeningen;
• Vitamine- en mineralentekort;
• Infectie;
• Botkanker;
• Botmetastasen
• Bloedaandoeningen;
• Gewrichtsaandoeningen;
• Osteoporose;
• Psychische problemen;
• Ziekte van Paget.

Botpijn door letsel

Letsel is een veelvoorkomende oorzaak van de pijn in de botten. Deze pijn ontstaat vaak na een trauma, zoals een auto-ongeluk, een ongelukkige val, of sport-ongeval. Hierbij kun je een of meerdere botten breken. Eventuele schade aan het bot kan leiden tot pijn in de botten.

Aandoeningen van de bijschildklier

Bij hyperparathyroïdie is de bijschildklier overmatig actief. Bij hyperparathyreoïdie heb je te veel bijschildklierhormoon in je bloed, waardoor de hoeveelheid calcium in je bloed stijgt. Je kunt als gevolg hiervan misselijk zijn, dorst hebben, veel moeten plassen, botpijn hebben en verward zijn. Een bijschildklieradenoom, een goedaardige tumor van bijschildklier, kan eveneens aanleiding geven tot pijn in de botten.

Vitamine- en mineralentekort

Om sterk te blijven hebben je botten een scala aan vitaminen en mineralen nodig, waaronder calcium en vitamine D. Een tekort aan calcium en vitamine D leidt vaak tot osteoporose of botontkalking, een metabole botziekte. Mensen in de late stadia van osteoporose hebben vaak pijn in de botten.

Ziekten die de bloedtoevoer naar de botten verstoren

Sommige ziekten, zoals sikkelcelanemie, interfereren met de bloedtoevoer naar het bot. Zonder een constante toevoer van bloed, sterft botweefsel af. Dit veroorzaakt aanzienlijke pijn in de botten en verzwakt het bot.

Uitgezaaide kanker

Uitzaaiingen in de botten is kanker die ergens anders in het lichaam begon, maar zich verspreidt heeft naar de botten. Borstkanker, longkanker, schildklierkanker, nierkanker en prostaatkanker behoren tot de kankers die vaak uitzaaien of metasteren naar de botten.

Pijn in de botten door botkanker

Bij botkanker ontstaan kankercellen ​​in het bot zelf. Botkanker is veel zeldzamer dan uitgezaaide botkanker. Het kan leiden tot pijn in de botten wanneer de kanker de normale structuur van het bot verstoort of vernietigt. Andere symptomen van botkanker zijn:

• Zwelling: Het gebied waar de pijn gelokaliseerd is, kan tekenen van zwelling vertonen, of er kan een bobbel of massa aanwezig zijn.
• Fracturen: Kankercellen kunnen het bot verzwakken, en dit kan soms tot een fractuur leiden. De breuk kan zich voordoen in een gebied van het bot dat voor die tijd pijn deed.
• Verminderde mobiliteit: In sommige gevallen, als de plaats van de tumor nabij een gewricht ligt, kan de normale beweging bemoeilijkt worden of pijnlijk zijn.
• Andere symptomen: Onbedoeld gewichtsverlies en vermoeidheid.

Botpijn door infectie

Osteomyelitis is een botinfectie die vaak wordt veroorzaakt door bacteriën. Dit vindt plaats via het bloed, door een directe invasie bij een open wond of vanuit een infectie in nabijgelegen bot of weefsel.

Leukemie

Leukemie wordt ook wel bloedkanker of beenmergkanker genoemd. Het is een vorm van kanker, die wordt veroorzaakt door een woekering van afwijkende kwaadaardige witte bloedcellen in het beenmerg. Mensen met leukemie hebben vaak botpijn, vooral in de benen.

Gewrichtsaandoeningen

Artrose en reumatoïde artritis zijn gewrichtsaandoeningen die botklachten met zich meebrengen. Bij artrose gaat de kwaliteit van het kraakbeen achteruit. De symptomen van artrose zijn vaak startpijn, stijfheid en minder gemakkelijk bewegen door pijnlijke, stijve gewrichten. Reumatoïde artritis (RA) is een auto-immuunziekte, die wordt gekenmerkt door ontstekingen in de gewrichten. Een ontstoken gewricht is pijnlijk, warm en gezwollen en je kunt het minder goed bewegen. Vooral 's ochtends ben je vaak stijf. Ook als je lange tijd in dezelfde houding hebt gezeten, kan het gewricht stijf en pijnlijk zijn.

Pijn in botten door osteoporose

Pijn bij osteoporose kan verschillende oorzaken hebben. Eén van de oorzaken is botpijn. Osteoporose is het brozer worden van botten. Het komt vooral voor bij oudere mensen. Maar liefst één op de drie vrouwen boven de 60 jaar heeft last van botontkalking. Bij mannen boven de 60 ligt dit lager met één op de zeven.

Depressie en angst

Personen met een depressie of een angststoornis ervaren soms wijdverbreide botpijn. Dit is een lichamelijke uiting van een onderliggend psychologisch probleem.

Ziekte van Paget

De ziekte van Paget is een chronische aandoening van het skelet, een botziekte waarbij in bepaalde delen het bot in een abnormaal tempo wordt afgebroken en aangemaakt. Elk bot in het lichaam kan zijn aangedaan en in de aangetaste delen wordt het bot dikker en minder stevig. Vaka heb je geen klachten, behalve botpijn, -vergroting of -vervorming. De botpijn kan diep, aanhoudend en soms erg hevig zijn. 's Nachts verergert de pijn vaak.

Symptomen botpijn

Het meest opvallende symptoom van pijn in de botten is pijn, zowel in rust als bij bewegen. Andere symptomen zijn afhankelijk van de specifieke oorzaak van de pijn in de botten:

• Letsel: zwelling, zichtbare breuken of vervormingen, schade aan de huid (alleen bij een open fractuur), een krakend geluid bij het bewegen van het bot.
• Mineralen- en vitaminetekort: onverklaarbare spierpijnen, slaapstoornissen, krampen, vermoeidheid en gevoel van zwakte.
• Osteoporose: rugpijn, gebogen houding, snel breuken.
• Uitgezaaide kanker heeft een groot aantal symptomen afhankelijk van waar de kanker is uitgezaaid, bijvoorbeeld hoofdpijn, borstpijn, botbreuken, toevallen, duizeligheid, geelzucht, kortademigheid, vochtophoping in de buik (ascites), etc.
• Beenkanker: verhoogde kans op botbreuken, een gezwel of massa onder de huid, gevoelloosheid of tintelingen.
• Verstoorde bloedtoevoer naar de botten: gewrichtspijn, functieverlies en zwakte
• Infectie: roodheid, rode strepen op de huid, zwelling, warmte, misselijkheid, verlies van eetlust.
• Leukemie: vermoeidheid, bleke huid, kortademigheid, nachtzweten, onverklaarbaar gewichtsverlies.
• Hyperparathyreoïdie: dorst en veel plassen, moe zijn, maag-darmstoornissen (niet kunnen poepen, misselijk zijn en braken), concentratieverlies, in de war zijn, nierstenen, botpijn en botontkalking (osteoporose).
• Ziekte van Paget: (ernstige) botpijn, botvergroting en/of botvervorming.

Alarmsymptomen

De volgende symptomen wijzen op mogelijk ernstige onderliggende pathologie, waarvoor je direct dient op te nemen met de huisarts. Als botpijn gepaard gaat met één of meer van de volgende klachten, schakel dan onverwijld de huisarts in:

• Kanker in de voorgeschiedenis;
• Onverklaarbaar gewichtsverlies;
• Nachtzweten;
• Vermindering van eetlust;
• Nachtpijn;
• Pijn die erger wordt of aanhoudend is;
• Pijn bij kinderen;
• Recent trauma;
• Symmetrische gewrichtszwelling;
• Pijn in of op de borst.

Onderzoek en diagnose

Het is van belang dat de onderliggende oorzaak van de pijn wordt vastgesteld, zodat de juiste behandeling ingezet kan worden. Het behandelen van de onderliggende oorzaak kan de botpijn aanzienlijk verminderen of zelfs geheel wegnemen. De arts stelt een diagnose op basis van een uitgebreid vraaggesprek over je klachten (anamnese), je medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek.

Anamnese en lichamelijk onderzoek

Pijn
De arts zal aan je vragen om aan te geven waar je de pijn voelt en hoe je de pijn ervaart. Kun je de pijn lokaliseren, of is de pijn meer algemeen? Wat voor pijn is het? Beenpijn wordt algemeen beschreven als een zeurende, diepzittende pijn. Scherpe, stekende pijn kan evenwel wijzen op zenuwpijn (neuropatische pijn). Straalt de pijn uit? Zijn er verergerende of verlichtende factoren? Is er een patroon van pijn, bijvoorbeeld is het 's nachts of 's ochtends erger? Hoe lang is de pijn aanwezig? Heeft het zich plotseling of sluipenderwijs ontwikkeld? Is het continu of intermitterend?

Gewricht
Wordt een specifiek gewricht aangetast? Zo ja, is er bijbehorende warmte of zwelling? Is de gewrichtspijn symmetrisch? Zijn er bijbehorende symptomen zoals misselijkheid, braken, zwelling van het aangetaste gebied, gewichtsverlies of pijn in de nacht?

Kwaliteit van leven
Hoe beïnvloedt de pijn je kwaliteit van het leven? Is het van invloed op je werk, school, studie, hobby of sociale leven?

Wat denk je zelf?
De arts zal aan jou vragen of je een vermoeden hebt wat de oorzaak kan zijn. En wat heb je zoals geprobeerd om het te verlichten? Veel patiënten zullen online hebben opgezocht wat ze mogelijk mankeren en hebben vaak ideeën over de mogelijke oorzaak.

Voorgeschiedenis
De arts vraagt naar de aanwezigheid van kanker in de voorgeschiedenis. Hij vraagt ook naar welke vrij verkrijgbare medicijnen je gebruikt en naar tabak- en alcoholgebruik. Dit kan belangrijk zijn, net als een familiegeschiedenis van osteoporose. Ook zal gevraagd worden of je ooit enige stemmingsstoornis hebt ondervonden? Wijdverbreide botpijn kan een fysieke manifestatie zijn van een onderliggend psychologisch probleem.

Lichamelijk onderzoek
Het lichamelijk onderzoek wordt geleid door de uitkomsten van de anamnese. Afhankelijk van de informatie die uit het vraaggesprek en je medische voorgeschiedenis naar voren is gekomen, kan het nodig zijn om — naast algemeen lichamelijk onderzoek — een ​​specifiek gebied nader te onderzoeken.

Vervolgonderzoek

Bloedonderzoek kan wijzen op een vitaminetekort of tumormarkers. Bloedonderzoek kan ook wijzen ook de aanwezigheid van een ontstekingsproces of infectie in het lichaam. Voorts kan beeldvormend onderzoek nodig zijn, zoals MRI en CT-scans. Urineonderzoek kan onder meer worden gebruikt om afwijkingen in het beenmerg op te sporen.

Behandeling van pijn in de botten

Behandeling van botpijn is afhankelijk van de oorzaak. Als de arts de oorzaak van de pijn in de botten heeft bepaald, kan aangevangen worden met de behandeling van de onderliggende oorzaak. Er kan geadviseerd worden om het getroffen gebied zo veel mogelijk rust te geven. Ook kunnen er pijnstillers worden voorgeschreven bij matige tot ernstige pijn in de botten. Een bacteriële infectie wordt behandeld met antibiotica. Corticosteroïden worden vaak gebruikt bij ontstekingsklachten. De behandelingsopties voor pijn in de botten zijn onder meer de volgende.

Pijnstillers

Pijnstillers behoren tot de meest voorgeschreven medicijnen om botpijn te verminderen. Deze medicijnen nemen de pijn weg, maar genezen niet de onderliggende aandoening. Er zijn vrij verkrijgbare middelen, zoals paracetamol, aspirine, ibuprofen of naproxen, maar bij hevigere vormen van pijn zal de (huis)arts een zwaardere pijnstiller voorschrijven.

Antibiotica

Bij een botinfectie kan de arts krachtige antibiotica voorschrijven.

Voedingssupplementen

Mensen die osteoporose hebben, kunnen onder meer supplementen krijgen om hun calcium- en vitamine D-spiegel te herstellen. Daarnaast is goede voeding, beweging en valpreventie van belang.

De behandelingen van kanker

Pijn in de botten die wordt veroorzaakt door kanker is moeilijk te behandelen. Dit kan met pijnstillers. Daarnaast zal de kanker behandeld moeten worden. Hierdoor kan de pijn afnemen. Veelvoorkomende behandelingen van kanker zijn chirurgie, radiotherapie en chemotherapie. Bepaalde behandelingen voor kanker kunnen botontkalking veroorzaken, bijvoorbeeld hormoontherapie en behandeling met corticosteroïden. In deze gevallen worden bifosfonaten voorgeschreven om de botontkalking te beperken. Ook wordt dan standaard vitamine D gegeven.

Chirurgie

Een operatie kan nodig zijn bij botbreuken of bij een ernstige infectie. Ook zal bij hyperparathyroïdie een operatie vaak wenselijk zijn. Voor een bijschildklieroperatie worden enkele van de vier bijschildklieren verwijderd.

Hoe kan botpijn worden voorkomen?

Behoud van sterke, gezonde botten, is belangrijk om pijn in de botten te voorkomen. Sterke botten zijn belangrijk voor een goede gezondheid. Neem daarom de volgende maatregelen in acht:

• Dagelijks voldoende bewegen;
• Neem genoeg calcium en vitamine D;
• Drink geen alcohol of slechts met mate;
• Niet roken.

Naast het verbeteren de botgezondheid, is het belangrijk om verwondingen te voorkomen die leiden tot pijn in de botten. Dit kan door valpreventie. Dit is vooral belangrijk bij ouderen, die brozere botten hebben. Probeer te voorkomen dat je valt door de vloer rommelvrij te maken, geen losse vloerkleden in huis te leggen en te zorgen voor voldoende verlichting.