Niet kunnen poepen: klachten en symptomen bij verstopping

Niet kunnen poepen of moeilijk kunnen poepen is een veel voorkomende klacht. Het niet kunnen poepen kan optreden bij zowel kinderen als volwassenen. Veel mensen hebben weleens last van verstopping, ook 'obstipatie' genoemd. De officiële definitie van obstipatie is: 'Obstipatie is een voor de betrokkene abnormaal veranderd ontlastingspatroon waarbij te weinig, te harde en/of te moeilijk produceerbare ontlasting wordt geloosd'.¹ Bij obstipatie blijft de ontlasting te lang in de dikke darm, waardoor je last krijgt van een uitblijvende, moeilijke, harde, pijnlijke of trage ontlasting. Je kunt kortom niet meer goed poepen. Wat zijn de belangrijkste oorzaken van niet kunnen poepen?

Niet kunnen poepen/poepen lukt niet

• Niet kunnen poepen: wat is obstipatie?
• Wat zijn de klachten en symptomen bij verstopping?
• Wanneer de huisarts raadplegen als poepen niet lukt?
• Niet kunnen poepen oorzaak
• Niet kunnen poepen: tips
• Vezels, drinken en bewegen
• Psylliumzaad of sterculiagom
• Lactulose en macrogol

Niet kunnen poepen: wat is obstipatie?

Ieder mens heeft een eigen ontlastingspatroon, ook wel 'defecatiepatroon' genoemd. Hoe vaak je precies moet poepen, verschilt van mens tot mens. Er zijn mensen die meerdere keren per dag moeten poepen, terwijl anderen maar twee of drie keer per week een grote boodschap hoeven doen. De vertering van ons voedsel begint reeds in de mond en in het gehele spijsverteringsstelsel wordt voedsel afgebroken. Tijdens dit proces wordt er tevens vocht aan de voedselbrij onttrokken en dan vooral in de dikke darm, waarna de voedselbrij naar de endeldarm wordt doorgevoerd. Wanneer echter de voedselbrij te lang in de dikke darm aanwezig blijft, wordt er te veel vocht onttrokken waardoor de ontlasting harder wordt en het moeilijker voor je wordt om te poepen. Veel mensen hebben slechts incidenteel last van obstipatie, terwijl anderen er chronisch (langdurig) last van hebben, hetgeen je kwaliteit van leven behoorlijk kan beïnvloeden.

Wat zijn de klachten en symptomen bij verstopping?

Obstipatie wordt gekenmerkt door harde, droge ontlasting en niet kunnen poepen. Vaak kost het je veel moeite om de ontlasting kwijt te raken. Je slaagt er alleen in door hard te persen, waardoor je last kunt krijgen van aambeien. Als gevolg van verstopping kun je ook last krijgen van (krampende) buikpijn en een harde opgezette buik. Wanneer je darm heel vol zit, kan er overloopdiarree (paradoxale diarree) ontstaan, waarbij zachte ontlasting zijn weg vindt langs de verstopping. Poepvegen in je ondergoed en vieze luchtjes kunnen het resultaat zijn.

Wanneer de huisarts raadplegen als poepen niet lukt?

Een kortdurende verstopping is vaak geen reden tot paniek. Het is belangrijk om in de volgende gevallen naar de huisarts te gaan:

• bij aanhoudende verstopping, dat wil zeggen als de klachten langer dan twee weken aanhouden;
• als je bloed bij de ontlasting aantreft;
• als je last krijgt van aambeien of scheurtjes in de anus;
• bij een plotseling veranderd ontlastingspatroon;
• Als je het gevoel hebt dat de darm niet volledig wordt geleegd;
• als je naast obstipatie ook last hebt van andere klachten, zoals buikpijn, onverklaarbaar gewichtsverlies, geen of weinig eetlust of koorts.

Niet kunnen poepen oorzaak

Het komt vaak voor dat je enkele dagen geen ontlasting hebt. Dit kan veel oorzaken hebben. Wat vaak voorkomt is een kortdurende verstopping als gevolg van verandering in de voeding of tijdens een ziekte, waarbij je bedrust moet houden. Ook kun je last hebben van verstopping als gevolg van een verandering van de vertrouwde omgeving (bijvoorbeeld in het begin van de vakantie). Een andere veel voorkomende oorzaak is (emotionele) spanning. Als gevolg van boosheid, verdriet of stress op het werk, kunnen de spieren van je dikke darm reageren door te verkrampen. Maar ook tijdens de zwangerschap of na een bevalling, kun je last hebben van obstipatie. Een kortdurende obstipatie kan zich ook voordoen tijdens een vermageringsdieet. Bovenvermelde voorbeelden zijn (bijna) allemaal situaties waarin je lichaam zich aan moet passen aan de nieuwe situatie, wat enkele dagen kan duren.

Langdurige verstopping
Een langdurige obstipatie hangt vaak samen met verkeerde leef- en eetgewoonten, zoals:

• verkeerde voeding (met weinig vezels, terwijl deze onmisbaar zijn voor een gezonde spijsvertering),
• te weinig lichaamsbeweging (voor een goede darmwerking is regelmatig bewegen belangrijk), of
• te weinig vochtopname (voldoende drinken zorgt voor een soepele ontlasting en goede stoelgang).

Overige oorzaken
Het negeren van aandrang door je ontlasting te lang op te houden, kan ook zorgen voor harde en droge ontlasting doordat de ontlasting langer in de dikke darm blijft. Verder hebben sommige geneesmiddelen verstopping als bijwerking. Kalmerende middelen, sommige pijnstillers en slaapmiddelen kunnen invloed hebben op de stoelgang. Minder bekend is dat verstopping het gevolg kan zijn van verkeerd gebruik van de bekkenbodemspieren. Vooral wanneer je moeite hebt de bekkenbodemspieren te ontspannen, kan obstipatie ontstaan. Obstipatie kan soms ook voorkomen bij een ziekte of eens chronische aandoening. Zo hebben patiënten met het prikkelbare darmsyndroom (PDS) afwisselend last van diarree en obstipatie en een traag werkende schildklier kan geregeld voor obstipatie zorgen.

Niet kunnen poepen: tips

Vezels, drinken en bewegen

Een manier om de darmen in beweging te houden, is door dagelijks voldoende vezels binnen te krijgen. Vezels zorgen voor een goede stoelgang. Voedingsvezelsmaken de ontlasting volumineuzer en zachter, zodat het makkelijker de darmen passeert. Verhoog geleidelijk de hoeveelheid vezels in je voeding totdat je dagelijks ten minste 30 tot 40 gram vezels binnenkrijgt. Volkorenproducten (volkorenbrood, volkoren pasta), groenten, fruit en peulvruchten bevatten veel vezels. Beperk voedingsmiddelen die veel vet en weinig vezels bevatten, zoals kaas en andere zuivelproducten, verwerkte voedingsmiddelen, en vlees. Ze kunnen obstipatie verergeren. Drink daarnaast genoeg water en doe dagelijks aan lichaamsbeweging. Dit zet ook je darmen aan tot beweging.

Psylliumzaad of sterculiagom

Als je er niet in slaagt om voldoende vezels te eten, kun je als aanvulling psylliumzaad of sterculiagom innemen. Dit zijn natuurlijke vezels die de ontlasting meer water laten opnemen. De ontlasting wordt zachter en zwelt wat op, hetgeen de stoelgang stimuleert.

Lactulose en macrogol

Als het dagelijks innemen van extra natuurlijke vezels onvoldoende zoden aan de dijk zetten, kan de huisarts zo nodig lactulose of macrogol voorschrijven. Deze middelen trekken vocht naar de darmholte, waardoor de ontlasting dunner en zachter wordt en de darmen beter gaan bewegen en kneden. Indien nodig kan de huisarts kortdurend een extra middel voorschrijven om de darm te prikkelen, zoals bisacodyl of sennosiden. Bij erge verstopping en niet kunt poepen, kunnen sommige middelen samen worden ingenomen, zoals lactulose samen met bisacodyl. Eventueel een zetpil bisacodyl om de eerste harde ontlasting weg te krijgen. Een klysma die je aanbrengt in de anus werkt nog sneller.

Noot:

1. J.A.H. Eekhof e.a. (red.): Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.543.

Lees verder

• Ontlasting: oorzaken bloed en slijm in poep en kleur en geur
• Pijn bij het poepen: stekende of brandende pijn stoelgang
• Problemen stoelgang: zwarte, rode en groene ontlasting/poep
• Verstopte darmen: oorzaken, symptomen, zelfzorg, behandeling
• Obstipatie symptomen: verstopping, buikpijn opgezwollen buik