Niet kunnen poepen: klachten en symptomen bij verstopping
Niet kunnen poepen of moeilijk kunnen poepen is een veel voorkomende klacht. Het niet kunnen poepen kan optreden bij zowel kinderen als volwassenen. Veel mensen hebben weleens last van verstopping, ook 'obstipatie' genoemd. De officiële definitie van obstipatie is: 'Obstipatie is een voor de betrokkene abnormaal veranderd ontlastingspatroon waarbij te weinig, te harde en/of te moeilijk produceerbare ontlasting wordt geloosd'.¹ Bij obstipatie blijft de ontlasting te lang in de dikke darm, waardoor je last krijgt van een uitblijvende, moeilijke, harde, pijnlijke of trage ontlasting. Je kunt kortom niet meer goed poepen. Wat zijn de belangrijkste oorzaken van niet kunnen poepen?
Buikpijn, obstipatie en niet kunnen poepen /
Bron: Andrey Popov/Shutterstock.comNiet kunnen poepen: wat is obstipatie?
Ieder mens heeft een eigen ontlastingspatroon, ook wel 'defecatiepatroon' genoemd. Hoe vaak je precies moet poepen, verschilt van mens tot mens. Er zijn mensen die meerdere keren per dag moeten poepen, terwijl anderen maar twee of drie keer per week een grote boodschap hoeven doen. De vertering van ons voedsel begint reeds in de mond en in het gehele
spijsverteringsstelsel wordt voedsel afgebroken. Tijdens dit proces wordt er tevens vocht aan de voedselbrij onttrokken en dan vooral in de dikke darm, waarna de voedselbrij naar de endeldarm wordt doorgevoerd. Wanneer echter de voedselbrij te lang in de dikke darm aanwezig blijft, wordt er te veel vocht onttrokken waardoor de ontlasting harder wordt en het moeilijker voor je wordt om te poepen. Veel mensen hebben slechts incidenteel last van obstipatie, terwijl anderen er chronisch (langdurig) last van hebben, hetgeen je kwaliteit van leven behoorlijk kan beïnvloeden.
Wat zijn de klachten en symptomen bij verstopping?
Obstipatie wordt gekenmerkt door harde, droge ontlasting en niet kunnen poepen. Vaak kost het je veel moeite om de ontlasting kwijt te raken. Je slaagt er alleen in door hard te persen, waardoor je last kunt krijgen van
aambeien. Als gevolg van verstopping kun je ook last krijgen van (krampende) buikpijn en een harde opgezette buik. Wanneer je darm heel vol zit, kan er overloopdiarree (paradoxale diarree) ontstaan, waarbij
zachte ontlasting zijn weg vindt langs de verstopping. Poepvegen in je ondergoed en vieze luchtjes kunnen het resultaat zijn.
Oorzaken van niet kunnen poepen
Allerlei oorzaken
Het komt vaak voor dat je enkele dagen geen ontlasting hebt. Dit kan veel oorzaken hebben. Wat vaak voorkomt is een kortdurende verstopping als gevolg van verandering in de voeding of tijdens een ziekte, waarbij je bedrust moet houden. Ook kun je last hebben van verstopping als gevolg van een verandering van de vertrouwde omgeving (bijvoorbeeld in het begin van de vakantie). Een andere veel voorkomende oorzaak is (emotionele) spanning. Als gevolg van boosheid, verdriet of stress op het werk, kunnen de spieren van je dikke darm reageren door te verkrampen. Maar ook tijdens de zwangerschap of na een bevalling, kun je last hebben van obstipatie. Een kortdurende obstipatie kan zich ook voordoen tijdens een vermageringsdieet. Bovenvermelde voorbeelden zijn (bijna) allemaal situaties waarin je lichaam zich aan moet passen aan de nieuwe situatie, wat enkele dagen kan duren.
Lichaamsbeweging zet je dikke darm aan tot bewegen /
Bron: Istock.com/michaeljungLangdurige verstopping
Een langdurige obstipatie hangt vaak samen met verkeerde leef- en eetgewoonten, zoals:
- verkeerde voeding (met weinig vezels, terwijl deze onmisbaar zijn voor een gezonde spijsvertering),
- te weinig lichaamsbeweging (voor een goede darmwerking is regelmatig bewegen belangrijk), of
- te weinig vochtopname (voldoende drinken zorgt voor een soepele ontlasting en goede stoelgang).
Overige oorzaken
Het negeren van aandrang door je ontlasting te lang op te houden, kan ook zorgen voor harde en droge ontlasting doordat de ontlasting langer in de dikke darm blijft. Verder hebben sommige geneesmiddelen verstopping als bijwerking. Kalmerende middelen, sommige pijnstillers en slaapmiddelen kunnen invloed hebben op de stoelgang. Minder bekend is dat verstopping het gevolg kan zijn van verkeerd gebruik van de bekkenbodemspieren. Vooral wanneer je moeite hebt de bekkenbodemspieren te ontspannen, kan obstipatie ontstaan. Obstipatie kan soms ook voorkomen bij een ziekte of eens chronische aandoening. Zo hebben patiënten met het
prikkelbare darmsyndroom (PDS) afwisselend last van diarree en obstipatie en een
traag werkende schildklier kan geregeld voor obstipatie zorgen.
Volkoren spaghetti /
Bron: Martin SulmanNiet kunnen poepen: tips
Vezels, drinken en bewegen
Een manier om de darmen in beweging te houden, is door dagelijks voldoende
vezels binnen te krijgen. Vezels zorgen voor een goede stoelgang.
Voedingsvezelsmaken de ontlasting volumineuzer en zachter, zodat het makkelijker de darmen passeert. Verhoog geleidelijk de hoeveelheid vezels in je voeding totdat je dagelijks ten minste 30 tot 40 gram vezels binnenkrijgt. Volkorenproducten (volkorenbrood, volkoren pasta), groenten, fruit en
peulvruchten bevatten veel vezels. Beperk voedingsmiddelen die veel vet en weinig vezels bevatten, zoals kaas en andere zuivelproducten, verwerkte voedingsmiddelen, en vlees. Ze kunnen obstipatie verergeren. Drink daarnaast genoeg water en doe dagelijks aan
lichaamsbeweging. Dit zet ook je darmen aan tot beweging.
Vers fruit /
Bron: Istock.com/karelnoppePsylliumzaad of sterculiagom
Als je er niet in slaagt om voldoende vezels te eten, kun je als aanvulling psylliumzaad of sterculiagom innemen. Dit zijn natuurlijke vezels die de ontlasting meer water laten opnemen. De ontlasting wordt zachter en zwelt wat op, hetgeen de stoelgang stimuleert.
Lactulose en macrogol
Als het dagelijks innemen van extra natuurlijke vezels onvoldoende zoden aan de dijk zetten, kan de huisarts zo nodig lactulose of
macrogol voorschrijven. Deze middelen trekken vocht naar de darmholte, waardoor de ontlasting dunner en zachter wordt en de darmen beter gaan bewegen en kneden. Indien nodig kan de huisarts kortdurend een extra middel voorschrijven om de darm te prikkelen, zoals bisacodyl of sennosiden. Bij erge verstopping en niet kunt poepen, kunnen sommige middelen samen worden ingenomen, zoals lactulose samen met bisacodyl. Eventueel een zetpil bisacodyl om de eerste harde ontlasting weg te krijgen. Een
klysma die je aanbrengt in de anus werkt nog sneller.
Wanneer de huisarts raadplegen als poepen niet lukt?
Een kortdurende verstopping is vaak geen reden tot paniek. Het is belangrijk om in de volgende gevallen naar de huisarts te gaan:
- bij aanhoudende verstopping, dat wil zeggen als de klachten langer dan twee weken aanhouden;
- als je bloed bij de ontlasting aantreft;
- als je last krijgt van aambeien of scheurtjes in de anus;
- bij een plotseling veranderd ontlastingspatroon;
- Als je het gevoel hebt dat de darm niet volledig wordt geleegd;
- als je naast obstipatie ook last hebt van andere klachten, zoals buikpijn, onverklaarbaar gewichtsverlies, geen of weinig eetlust of koorts.
Onderzoek en diagnose
We praten er niet graag over, maar niet kunnen poepen – ook wel obstipatie genoemd – is een veelvoorkomend probleem dat je behoorlijk ongemakkelijk kan maken. Als je stoelgang stokt en je geen opluchting kunt vinden, is het belangrijk om te begrijpen wat er aan de hand is. Maar hoe pakt de arts dit aan? Laten we eens kijken hoe onderzoek en diagnose eruitzien, op weg naar een oplossing!
Vraaggesprek met de arts
Het begint allemaal met een goed gesprek met je arts. De arts zal vragen stellen over je symptomen: hoe vaak kun je niet naar de wc, hoe lang heb je al last van verstopping, en voel je soms pijn of een opgeblazen gevoel? Misschien zijn er bepaalde voedingsmiddelen of medicijnen die je klachten veroorzaken, of ervaar je stress die het probleem verergert. Dit helpt de arts om een beeld te krijgen van de mogelijke oorzaken.
Lichamelijk onderzoek
Na het gesprek volgt een lichamelijk onderzoek. De arts kan je buik voorzichtig onderzoeken om te voelen of er sprake is van een opgeblazen gevoel of harde ontlasting die vastzit. Soms kan de arts ook de anus onderzoeken om te kijken of er aambeien, scheurtjes of andere problemen zijn die je stoelgang bemoeilijken.
Ontlastingsonderzoek: Wat vertelt je poep?
In sommige gevallen kan een ontlastingsonderzoek nodig zijn om de oorzaak van obstipatie te achterhalen. Door de ontlasting te onderzoeken, kan de arts ontdekken of er een onderliggende infectie, verstoring van de darmflora of andere afwijkingen zijn die het probleem veroorzaken. Dit onderzoek geeft belangrijke inzichten in hoe je spijsvertering functioneert.
Beeldvormend onderzoek
Als de oorzaak niet duidelijk wordt, kan de arts besluiten om verder te kijken met behulp van beeldvorming, zoals een röntgenfoto, echografie of CT-scan van je buik. Hiermee kan de arts zien of er sprake is van verstopping of een fysieke blokkade in de darmen. Soms kan ook een colonoscopie nodig zijn om de dikke darm van binnenuit te onderzoeken, zeker als er vermoeden is van een onderliggende aandoening zoals een poliep of darmkanker.
Bloedonderzoek
In sommige gevallen kan bloedonderzoek uitsluitsel geven. Dit kan helpen om eventuele hormonale afwijkingen, zoals schildklierproblemen, op te sporen die obstipatie kunnen veroorzaken. Ook kan bloedonderzoek wijzen op een ontsteking of andere problemen die je spijsvertering beïnvloeden.
Behandeling van niet kunnen poepen
Niet kunnen poepen, oftewel obstipatie, kan je hele dag in de war schoppen. Dat opgeblazen gevoel, de frustratie, het ongemak – het liefst wil je er zo snel mogelijk vanaf. Maar geen zorgen, er zijn talloze manieren om weer grip te krijgen op je stoelgang en je darmen in beweging te brengen. Hier zijn de stappen om die opluchting terug te vinden!
Vezels zijn je beste vriend
Een van de eerste dingen die je kunt doen is je dieet aanpassen. Voeg vezelrijke voedingsmiddelen toe, zoals volkoren brood, havermout, groenten, fruit en peulvruchten. Vezels helpen je darmen om ontlasting soepel te houden en makkelijker door te laten. Het is simpel maar effectief: meer vezels betekent minder moeite op de wc!
Voldoende water drinken om te voorkomen dat je niet kunt poepen! /
Bron: Mimagephotography/Shutterstock.comDrink, drink, drink!
Je darmen hebben vocht nodig om goed te kunnen functioneren. Als je niet genoeg
water drinkt, kan je ontlasting hard en droog worden, wat het moeilijker maakt om te poepen. Zorg ervoor dat je elke dag genoeg water drinkt (minstens 1,5 tot 2 liter) om je darmen soepel te houden. Kruidenthee kan ook helpen om je spijsvertering op gang te brengen.
Bewegen is de sleutel
Regelmatige
beweging houdt niet alleen je spieren soepel, maar ook je darmen! Een dagelijkse wandeling, tuinieren of zelfs lichte oefeningen kunnen je spijsvertering een flinke boost geven. Beweging helpt om de natuurlijke peristaltiek (de bewegingen van je darmen) te stimuleren, waardoor alles weer gaat stromen.
Laxeermiddelen: Als het echt niet lukt
Als je dieet en levensstijl niet genoeg zijn om de boel weer op gang te krijgen, kunnen laxeermiddelen een tijdelijke oplossing bieden. Er zijn verschillende soorten laxeermiddelen, zoals osmotische laxeermiddelen die vocht in de darmen trekken of stimulerende laxeermiddelen die je darmen aanzetten tot actie. Maar let op: deze zijn bedoeld voor kortdurend gebruik, omdat je darmen anders te afhankelijk kunnen worden.
Zorg voor rust en regelmaat
Stress kan een grote boosdoener zijn bij obstipatie. Probeer daarom momenten van ontspanning in te bouwen in je dagelijkse routine. Neem de tijd om rustig naar de wc te gaan, zonder haast of afleiding. Een vast ritme, waarbij je op vaste tijden probeert te poepen, kan je lichaam helpen om weer in balans te komen.
Probiotica: Geef je darmen een boost
Probiotica, oftewel goede bacteriën, kunnen helpen om je darmflora in balans te brengen. Je kunt probiotica binnenkrijgen via supplementen of gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir en zuurkool. Ze bevorderen een gezonde spijsvertering en kunnen helpen om je darmen weer normaal te laten werken.
Chirurgische ingreep: De laatste optie
In zeldzame gevallen, wanneer er sprake is van een ernstige blokkade of een andere structurele oorzaak, kan een chirurgische ingreep nodig zijn om het probleem op te lossen. Dit wordt alleen overwogen als andere behandelingen niet hebben geholpen en je darmen blijven vastzitten.
Prognose
Obstipatie kan je behoorlijk dwarszitten, maar gelukkig is de prognose vaak positief. Met de juiste aanpak – denk aan meer vezels, voldoende water en wat extra beweging – kun je vaak al binnen een paar dagen verlichting voelen. Je darmen hebben soms gewoon een duwtje in de rug nodig om weer op gang te komen.
Korte termijn: Snelle opluchting
Door snel in te grijpen met simpele aanpassingen merk je meestal binnen enkele dagen verbetering. Je stoelgang wordt weer soepeler en het ongemak verdwijnt.
Lange termijn: Regelmaat vinden
Voor de lange termijn draait het om balans. Met een gezonde routine van vezelrijke voeding, veel water en regelmatige beweging houd je obstipatie op afstand. Consistentie is de sleutel!
Chronische obstipatie: In de hand te houden
Heb je last van chronische obstipatie? Geen zorgen! Met een gerichte aanpak van je arts en kleine aanpassingen kun je de klachten goed onder controle houden.
Complicaties
Obstipatie lijkt misschien onschuldig, maar als je het negeert, kan het leiden tot ongemakkelijke en soms zelfs pijnlijke complicaties. En laat je niet misleiden: van aambeien tot serieuze darmproblemen, het lichaam geeft je altijd subtiele tekens om actie te ondernemen. Hier zijn de complicaties die kunnen optreden als je je stoelgang te lang vertraagt.
Aambeien
Langdurig persen door obstipatie kan leiden tot aambeien, die pijnlijk, jeukend en bloederig kunnen zijn. Ze kunnen flink hinderlijk zijn, vooral bij zitten of tijdens het toiletbezoek. Tijdig ingrijpen voorkomt deze ellende!
Anale kloofjes: Scheurtjes die je dwarszitten
Hardnekkige, droge ontlasting kan kleine scheurtjes veroorzaken in het anale weefsel, ook wel een
anusfissuur genoemd. Deze zijn niet alleen pijnlijk, maar kunnen ook bloeden en elke poging om te poepen tot een kwelling maken.
Darmverstopping
Als obstipatie uit de hand loopt, kan een volledige
darmverstopping ontstaan, waarbij de ontlasting letterlijk vast komt te zitten. Dit kan leiden tot heftige buikpijn, braken en uiteindelijk medische interventie vereisen om de blokkade op te lossen.
Noot:
- J.A.H. Eekhof e.a. (red.): Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, vijfde geheel herziene druk, tweede oplage, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, 2010, p.543.
Lees verder