Pijn op de borst: rechts, links, na eten en bij inademen

Bij pijn op de borst denken veel mensen als eerste aan een hartaanval. Pijn op de borst is niet een klacht om te negeren, maar pijn op de borst kan veel mogelijke oorzaken hebben variërend van relatief onschuldig tot ernstig. Veel mensen ervaren borstpijn zonder dat het iets met het hart te maken heeft. Borstpijn kan bijvoorbeeld ook worden veroorzaakt door problemen in de longen, slokdarm, spieren, ribben of zenuwen. Sommige van deze aandoeningen zijn ernstig en levensbedreigend, maar andere weer niet. Mocht je last hebben van onverklaarbare pijn op de borst, dan is het verstandig om je huisarts te raadplegen zodat deze een diagnose kan stellen of je kan verwijzen naar een specialist. Hieronder gaan we in op de meest voorkomende oorzaken van pijn op de borst: deze pijn kun je ervaren links of rechts, pijn op de borst kan constant aanwezig zijn of alleen optreden in bepaalde omstandigheden, zoals pijn op de borst na eten, of bij bepaalde bewegingen, bij inademen of bij inspanning.

Soorten pijn op de borst
Bijkomende symptomen
Hartgerelateerde symptomen
Andere symptomen
Pijn op de borst: hartproblemen
Coronaire hartziekten
Myocardinfarct (hartaanval)
Myocarditis
Pericarditis
Hypertrofische cardiomyopathie (HCM)
Mitralisklep prolaps
Pijn op de borst: longproblemen
Pleuritis
Longontsteking
Longembolie
Bronchitis
Pneumothorax (klaplong)
Pulmonale hypertensie (PH)
Hemothorax
Pulmonale hypertensie
Astma
Pijn op de borst: gastro-intestinale problemen
Gastro-oesofageale reflux
Spasme van de slokdarm
Achalasie van de slokdarm
Maagzweer
Middenrifbreuk
Galblaasontsteking
Acute alvleesklierontsteking
Pijn op de borst: bot-, spier-, of zenuwproblemen
Overbelasting of letsel
Syndroom van Tietze
Costochondritis
Gordelroos
Psuchische oorzaken van pijn op de borst
Angst en paniek
Stress
Depressie
Onderzoek en diagnose
Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
Diagnostisch onderzoek
Behandeling van pijn op de borst
Prognose

Pijn op de borst / Bron: InesBazdar/Shutterstock.com

Soorten pijn op de borst

Pijn op de borst kun je overal voelen vanaf je nek tot aan je bovenbuik. Afhankelijk van de oorzaak, kan pijn op de borst ervaren worden als:

een scherpe pijn;
een doffe pijn;
een brandende pijn;
een stekende pijn;
een drukkende pijn;
een strakke, krampende of knijpende pijn.

De pijn kan constant aanwezig zijn of alleen op bepaalde momenten. De pijn op de borst kan erger worden bij bepaalde bewegingen, bij inademen of bij inspanning. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende oorzaken van pijn op de borst besproken.

Bijkomende symptomen

Pijn op de borst kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals de volgende.

Hartgerelateerde symptomen

Pijn op de borst de te maken heeft met hartproblemen, kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

druk of benauwd gevoel op de borst
pijn in de rug (rugpijn), kaken (kaakpijn) of armen (pijn in de linkerarm)
vermoeidheid
duizeligheid
kortademigheid
buikpijn
misselijkheid
braken
pijn tijdens inspanning

Andere symptomen

Symptomen die erop kunnen duiden dat de pijn op de borst niet hartgerelateerd is, zijn onder meer:

een zure of bittere smaak in je mond
pijn die alleen optreedt als je slikt of eet
moeite met slikken
pijn die verbetert of verergert, afhankelijk van je lichaamshouding
pijn die erger is als je diep ademt of hoest
pijn gepaard met huiduitslag
koorts
spierpijn
rillingen
loopneus
hoesten
gevoelens van paniek of angst
hyperventilatie
rugpijn die naar de voorkant van je borst straalt

Pijn op de borst door een hartaanval / Bron: Istock.com/KatarzynaBialasiewicz

Pijn op de borst: hartproblemen

Pijn op de borst kan met je hart te maken hebben.

Coronaire hartziekten

Coronaire hartziekten zijn aandoeningen die worden veroorzaakt door afwijkingen in de kransslagaders, waardoor de bloedvoorziening van de hartspier gedeeltelijk of geheel is afgesloten. De belangrijkste complicaties van coronaire hartziekte zijn angina pectoris (letterlijk: pijn op de borst) als gevolg van myocardischemie en een hartinfarct. Een zuurstoftekort in het hart (angina pectoris) kan aanleiding geven tot een drukkend, beklemmend gevoel of pijn op de borst. Deze pijn treedt vooral op:

bij lichamelijke inspanning;
bij stress of hevige emoties;
na het nuttigen van een zware maaltijd;
als je vanuit een warme omgeving de kou instapt.

De pijn kan uitstralen naar de kaken en armen of polsen en soms ook naar de rug of tussen de schouderbladen.

Ontstaan van een hartaanval / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.com

Myocardinfarct (hartaanval)

Een hartinfarct of hartaanval treedt op wanneer een deel van de hartspier niet meer voorzien wordt van zuurstofrijk bloed, waardoor dat deel van het hart afsterft. Het hart blijft gewoon doorpompen, alleen dat stukje spier kan niet meer meedoen. Bij een hartaanval ervaar je vaak een drukkende of snoerende pijn midden op de borst of misschien iets aan de linkerkant. De pijn kan ook gevoeld worden alsof er een band om de borst wordt getrokken. De pijn kan uitstralen naar de linkerarm (pijnlijke linkerarm, soms voelbaar als tintelingen), soms ook naar de rechterarm en/of de kaken en het wordt niet verlicht door rust. De pijn kan gepaard gaan met zweten, misselijkheid, kortademigheid of ernstige zwakte.

Myocarditis

Myocarditis is een ontsteking van de hartspier. De oorzaak is vaak ene virus. Naast pijn op de borst, kan een hartspierontsteking (myocarditis) aanleiding geven tot koorts, vermoeidheid, snelle hartslag, en moeite met ademhalen. Myocarditis kan symptomen geven die lijken op die van een hartaanval.

Pericarditis

Pericarditis is een ontsteking of infectie van het hartzakje. Dit geeft vaak een scherpe pijn op de borst. Pericarditis begint vaak met koorts, griep of een luchtweginfectie. De pijn wordt kan erger worden bij hoesten, diep inademen, maar ook bij liggen op je rug of linker zij. Bij vooroverbuigen ervaar je vaak minder pijn.

Hypertrofische cardiomyopathie (HCM)

Hypertrofische cardiomyopathie (afgekort HCM) omvat een groep hartaandoeningen waarbij de wanden van de kamers verdikken en stug worden, ofschoon de belasting van het hart niet is verhoogd. De aandoening kan reeds vanaf de geboorte aanwezig zijn (congenitaal of aangeboren) of op latere leeftijd ontstaan (verworven). Symptomen zijn onder meer:

duizeligheid;
flauwvallen (syncope);
pijn op de borst;
kortademigheid; en
hartkloppingen als gevolg van een onregelmatige hartslag.

Mitralisklep prolaps

Mitralisklep prolaps is een aandoening waarbij een klep in het hart niet naar behoren sluit doordat deze sterk is verwijd (= prolaps). Een verscheidenheid van symptomen worden geassocieerd met mitralisklep prolaps, zoals pijn op de borst, hartkloppingen en duizeligheid, maar het kan ook geen symptomen geven, vooral in milde gevallen.

Pijn op de borst door longproblemen / Bron: Patrick J. Lynch, Wikimedia Commons (CC BY-2.5)

Pijn op de borst: longproblemen

Problemen met de longen kan een variëteit van borstpijn veroorzaken. Dit zijn veel voorkomende oorzaken van pijn op de borst als gevolg van longproblemen:

Pleuritis

Bij pleuritis is het longvlies (de pleura) of het borstvlies ontstoken. Dat geeft een scherpe pijn bij het ademen, hoesten of niezen. De meest voorkomende oorzaken zijn bacteriële of virale infecties, longembolie, en pneumothorax. Andere minder voorkomende oorzaken zijn reumatoïde artritis, systemische lupus erythematosus (SLE) en kanker.

Longontsteking

Bij een longontsteking (pneumonie) zijn de kleinere luchtwegen en longblaasjes ontstoken. Meestal wordt een longontsteking veroorzaakt door een virus en minder vaak door een bacterie. Mogelijke verschijnselen zijn:

pijn op de borst die erger wordt bij (diepe) ademhaling;
hoesten;
benauwdheid;
kortademig zijn;
koorts;
Benauwdheid / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
slap en moe zijn.

Longembolie

Bij een longembolie zit een bloedvat naar de longen verstopt, waardoor er minder zuurstof in het bloed komt. Veelvoorkomende symptomen die horen bij een longembolie zijn:

een benauwd gevoel;
pijn op de borst tijdens het ademhalen;
een verhoogde hartslag; en
bloed ophoesten.

Bronchitis

Bronchitis is een ontsteking van de vertakkingen van de luchtpijp, het deel wat zich in de longen bevindt. Er zijn twee basistypen bronchitis:

Chronische bronchitis is een hoest die 2 tot 3 maanden per jaar aanhoudt gedurende minstens 2 jaar. De hoest en ontsteking kunnen worden veroorzaakt door een infectie, ziekte of blootstelling aan tabaksrook of andere irriterende stoffen in de lucht.
Acute bronchitis komt vaker voor en wordt meestal veroorzaakt door een virale infectie.

Symptomen van bronchitis zijn onder andere:

hoesten met slijm
geel en groen slijm ophoesten
een gebrek aan energie
pijn op de borst
een piepend geluid bij ademhalen
koorts

Pneumothorax (klaplong)

Een klaplong is de toestand waarbij er in de borstholte naast de long ook vrije lucht aanwezig is. Vaak ontstaat een klaplong spontaan, maar het kan ook het gevolg zijn van een ongeluk of een messteek. De klachten ontstaan vaak plotseling en bestaan onder meer uit:

pijn aan de aangedane zijde (klaplong linkerlong geeft pijn aan de linkerkant van de borst en klaplong rechterlong geeft pijn aan de rechterkant van de borst);
de pijn gaat gepaard met benauwdheid;
de pijn begint met steken, maar kan later ook continu aanwezig zijn;
vaak verminderen de klachten binnen een dag, ook indien er niets aan de klaplong is gedaan.

Vermoeidheid / Bron: Istock.com/BartekSzewczyk

Pulmonale hypertensie (PH)

Pulmonale hypertensie (afgekort als PH) is een zeldzame, ongeneeslijke ziekte waarbij de bloeddruk in de longslagader te hoog is. De eerste symptomen bestaan vaak uit:

zware vermoeidheid;
moeite met ademhalen, vooral bij lichamelijke inspanning (wat gepaard kan gaan met duizeligheid en flinke kortademigheid)
flauwvallen, vooral bij inspanning.

Andere symptomen (die later kunnen optreden) zijn:

opgezwollen voeten en onderbenen (= oedeem);
blauwe lippen (= cyanose);
pijn op de borst;
een snelle pols;
benauwdheid; en
een vergrote lever.

Hemothorax

Een hemothorax is een abnormale toestand waarbij er bloed in de pleurale ruimte gelekt is, wat klachten kan geven als kortademigheid en pijn op de borst. Je kunt je zwak voelen door bloedverlies, dat flink kan oplopen. Je kunt zelfs in een shocktoestand raken door een lage bloeddruk als gevolg van het bloedverlies.

Pulmonale hypertensie

Pulmonale hypertensie is een abnormale hoge bloeddruk in de longen en vaak zijn zware vermoeidheid en moeite met ademhalen, vooral bij lichamelijke inspanning, en flauwvallen, vooral bij inspanning, de eerste symptomen. Andere klachten die kunnen optreden zijn:

gezwollen enkels en gezwollen voeten (oedeem)
blauwe lippen (cyanose)
pijn op de borst
een snelle pols
benauwdheid
vergrote lever

Astma

Astma is een ontsteking van de longen, die blijvend van aard is wat betekent dat er altijd kleine ontstekingen zijn in de longen aanwezig zijn. Astma kan kortademigheid, piepende ademhaling, hoesten, en soms pijn op de borst veroorzaken.

Pijn op de borst: gastro-intestinale problemen

Gastro-intestinale problemen kunnen ook aanleiding geven tot pijn op de borst. De belangrijkste zijn:

Gastro-oesofageale reflux

Gastro-oesofageale reflux is het terugstromen van de inhoud van de maag in de slokdarm. Dit kan een zure smaak in de mond en een brandend gevoel in de borst of keel, bekend als brandend maagzuur. Factoren die kunnen leiden tot gastro-oesofageale reflux zijn onder andere obesitas, roken, zwangerschap en gekruid of vet voedsel. Brandend maagzuur (te herkennen aan een brandende pijn achter het borstbeen) is het duidelijkste symptoom van gastro-oesofageale reflux en soms komt het voor dat de pijn zich uitbreidt naar de hals, de keel en het gezicht.

Spasme van de slokdarm

Slokdarmspasme is een stoornis in de voortstuwende beweging (peristaltiek) van de slokdarm die door een afwijkende zenuwgeleiding wordt veroorzaakt. Wanneer je last hebt van spierspasmen langs de gehele slokdarm, dan voelt dat vaak aan als pijn op de borst onder het borstbeen. Het is soms moeilijk te onderscheiden van angina pectoris

Achalasie van de slokdarm

Achalasie van de slokdarm is een aandoening waarbij de zenuwvoorziening in het onderste deel van de slokdarm is verminderd. Naast passageklachten en een slechte adem, kun je last krijgen van pijn en/of krampen in de buurt van het borstbeen en het omhoog komen van voedsel.

Veel alcohol drinken vergroot de kans op een maagzweer / Bron: Istock.com/karelnoppe

Maagzweer

Een vage terugkerende pijn kan het resultaat van een zweer in het slijmvlies van de maag of het eerste deel van de dunne darm. Een maagzweer komt vaker voor bij mensen die roken, veel alcohol drinken of veel pijnstillers zoals aspirine of NSAID's nemen.

Middenrifbreuk

Bij een middenrifbreuk, ook wel hernia diafragmatica of hiatus hernia genoemd, is de opening tussen borst- en buikholte wat wijder dan normaal. Soms functioneert het sluitspiertje tussen de maag en de slokdarm minder goed, waardoor klachten kunnen ontstaan. Wanneer maaginhoud omhoog stroomt in de slokdarm, kun je last krijgen van:

een pijnlijk of branderig gevoel in de buurt van het borstbeen;
soms uitstralingspijn naar de rug;
een geïrriteerde keel;
hoestklachten;
oprispingen.

Er kan een slokdarmontsteking ontstaan als maaginhoud vaak of langdurig omhoog stroomt in de slokdarm.

Galblaasontsteking

Bij een galblaasontsteking kun je onder meer last hebben van aanvallen van misselijkheid of een onbehaaglijk gevoel in de bovenbuik, speciaal na het eten van vet of groenten, zoals koolsoorten. Dit kan gepaard gaan me opboeren of een branderige pijn in de maagstreek en achter het borstbeen.

Acute alvleesklierontsteking

Een acute alvleesklierontsteking geeft pijn midden in de buik, onder het borstbeen, wat kan uitstralen naar de borst, de zijkanten van je lichaam en de rug. Vaak begint de pijn 12 tot 24 uur na een flinke maaltijd of na veel drank, waarbij de pijn uren tot dagen kan duren. Dit kan gepaard gaan met klachten als lichte koorts, veel ontlasting, misselijkheid en/of overgeven, klamme huid en een gevoelige, opgezette buik.

Pijn op de borst: bot-, spier-, of zenuwproblemen

Overbelasting of letsel

Soms kan pijn op de borst het gevolg zijn van overbelasting of door letsel als gevolg van een val of een ongeluk. Overbelasting van spieren tussen de ribben kan optreden doordat je bijvoorbeeld dagen achter elkaar moet hoesten of doordat je in een ongewone houding hebt geklust.

Syndroom van Tietze

Een scherpe of stekende pijn op de plek waar de ribben aan het borstbeen vastzitten, kan ontstaan door irritatie van het kraakbeen en de spieren die de ribben met het borstbeen verbinden. Dit klachtenbeeld kan voorkomen bij het syndroom van Tietze en gaat vanzelf over.

Costochondritis

Costochondritis heeft veel overeenkomsten met het syndroom van Tietze (zie boven). Bij costochondritis ontstaat een ontsteking van het kraakbeen van de ribbenkast (ribkraakbeen), hetgeen kan leiden tot pijn in de borststreek.

Gordelroos

Een andere mogelijke oorzaak van pijn in de borststreek is gordelroos. Gordelroos kan een scherpe pijn aan een kant van de ribbenkast geven.

Psuchische oorzaken van pijn op de borst

Angst en paniek

Een andere mogelijke oorzaak van pijn op de borst zijn angst- en paniekaanvallen. Sommige bijbehorende symptomen kunnen zijn: duizeligheid, gevoel van kortademigheid, hartkloppingen, tintelingen, en beven.

Stress

Een benauwd, beklemmend gevoel op de borst kan ook teweeggebracht worden door (aanhoudende) spanning of stress.

Depressie

Pijn op de borst kan ook ervaren worden bij een depressie.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De medische voorgeschiedenis van de patiënt is erg belangrijk voor de arts. De arts zal je enkele vragen stellen over de pijn op de borst die je ervaart, zoals:

Wat is het dat je voelt (pijn, druk, benauwdheid, etc.)?
Waar voel je het ongemak?
Wanneer begon het?
Is het erger geworden of hetzelfde gebleven?
Is het gevoel constant, of komt het en gaat het?
Heb je het eerder gevoeld?
Wat was je aan het doen toen de pijn begon?

Daarna volgt een lichamelijk onderzoek.

ECG of hartfilmpje / Bron: Santypan/Shutterstock.com

Diagnostisch onderzoek

De arts kan tests laten uitvoeren om te helpen bij het diagnosticeren of elimineren van hartgerelateerde problemen als oorzaak van de pijn op de borst. Deze onderzoeken kunnen bestaan uit:

een elektrocardiogram (ECG of hartfilmpje), dat de elektrische activiteit van het hart registreert
bloedonderzoek (bij ene hartaanval beschadigt het hart en als gevolg hiervan worden stofjes in het bloed afgegeven, zogenaamde hartenzymen)
een thoraxfoto om je hart, longen en bloedvaten te onderzoeken
een echocardiogram, dat geluidsgolven gebruikt om bewegende beelden van het hart te maken
een MRI om te zoeken naar schade aan het hart of de aorta
een inspanningstest (fietstest) is te zien of de kransslagaders van het hart voldoende zuurstof krijgen tijdens inspanning
een angiogram om te zoeken naar blokkades in specifieke slagaders

Medicatie bij pijn op de borst / Bron: Stevepb, Pixabay

Behandeling van pijn op de borst

De arts kan pijn op de borst behandelen met medicijnen, niet-invasieve procedures, operaties of een combinatie van deze methoden. De behandeling hangt af van de oorzaak en de ernst van de pijn op de borst. Behandelingen voor hartgerelateerde oorzaken van pijn op de borst bestaan uit:

medicijnen, waaronder nitroglycerine en andere medicijnen die bloedvaten verwijden, of bloedverdunners
hartkatheterisatie, waarbij mogelijk ballonnen of stents worden gebruikt om geblokkeerde slagaders te openen
chirurgische reparatie van de slagaders, die ook bekend staat als een bypassoperatie

Behandelingen voor andere oorzaken van pijn op de borst zijn onder meer:

een klaplong wordt behandeld met behulp van zuurstof of met een longdrain (afvoerbuisje uit de borstkas) en soms is een kijkoperatie nodig
antacida (maagzuurremmers) en leefstijlwijzigingen voor zure reflux en brandend maagzuur
anti-angst medicijnen voor pijn op de borst in verband met paniekaanvallen en psychotherapie

Prognose

De arts kan pijn op de borst vaak goed behandelen en wegnemen, bijvoorbeeld in geval van zure reflux, angstaanvallen en astma. Pijn op de borst kan echter ook een symptoom zijn van een levensbedreigende aandoening. Schakel onmiddellijk medische hulp in als je denkt dat je een hartaanval of een ander hartprobleem hebt. Dit kan je leven redden. Zodra de een diagnose heeft gesteld, kan behandeling worden ingesteld.