Pijn aan de ribben: oorzaken van ribpijn of pijnlijke ribben

Pijn aan de ribben of pijnlijke ribben kan voorkomen in elke leeftijdsgroep en bij zowel mannen als vrouwen. Pijn aan de ribben of ribpijn kan worden omschreven als een stekende, zeurende, knagende, doffe of juist hevige pijn. Ribpijn kan rechts of links worden gevoeld. Pijn aan de ribben is een symptoom van een onderliggende oorzaak, die kan variëren van mild tot ernstig. Zo kan pijn aan de ribben het gevolg zijn van een relatief milde aandoening die vrij gemakkelijk te behandelen is, zoals overbelasting van de ribbenkast door hoesten door bijvoorbeeld een verkoudheid of door overbelasting van de spieren of een (sport)blessure. Pijn aan de ribben kan echter ook een symptoom zijn van meer ernstige aandoeningen, zoals een gebroken rib, osteoporose, kanker of pleuritis.

• Ribben: De stille beschermer van hart en longen
• Pijn aan de ribben
• Vóórkomen en wie krijgt het?
• Gekneusde of gebroken rib?
• Verschil
• Gekneusde rib
• Pijnlijke ribben door gebroken rib
• Syndroom van Tietze en costochondritits
• Auto-immuunziekten
• Artritis psoriatica (PsA)
• Reumatoïde artritis
• Ziekte van Bechterew
• Pijn aan de ribben door angst of stress
• Angstaanvallen
• Spierpanning
• Pijn op de borst
• Onrustig slapen
• Ribpijn door ribdisfunctie
• Intercostaal neuralgie
• Ziekte van Bornholm
• Ribpijn door hernia
• Hernia in het bovenste gedeelte van de rug (de borstwervelkolom)
• Borsthernia
• Borstvliesontsteking (pleuritis)
• Rib-tip syndroom
• Zwangerschap
• Kanker
• Fibromyalgie
• Andere oorzaken van pijn aan de ribben
• Risicogroepen en -factoren voor pijn aan de ribben
• Pijn aan de ribben en andere symptomen
• Onderzoek en diagnose van ribpijn
• Behandeling van pijn aan de ribben
• Rust en zelfzorg
• Pijnstillers
• Diep ademhalen
• IJs of warmte toepassen
• Fysiotherapie
• Medische behandeling
• Behandeling van onderliggende aandoeningen
• Behandeling van ribpijn door angst of stress
• Prognose
• Complicaties van ribpijn
• Preventie

Ribben: De stille beschermer van hart en longen

Het menselijk lichaam is een indrukwekkend samenspel van botten, spieren en organen. De ribben spelen hierin een cruciale rol, niet alleen als beschermende schild, maar ook als essentiële partner in het ademen. Het menselijk skelet bevat doorgaans 24 ribben, 12 aan elke zijde van het lichaam. Samen vormen ze de ribbenkast of borstkas, een stevig maar flexibel raamwerk dat vitale organen zoals het hart en de longen omsluit en beschermt.

Anatomie van de ribben
Elke rib is een dun, gebogen bot dat vanuit de ruggengraat naar voren buigt en vastzit aan het borstbeen via kraakbeen. Dit kraakbeen zorgt voor flexibiliteit, waardoor de borstkas kan uitzetten en samentrekken bij elke ademhaling. De bovenste zeven paar ribben worden 'ware ribben' genoemd, omdat ze direct verbonden zijn met het borstbeen via hun eigen stukje kraakbeen. De onderste vijf paar ribben worden 'valse ribben' genoemd; drie van deze ribben zijn indirect verbonden met het borstbeen via kraakbeen dat gedeeld wordt met de rib erboven, terwijl de laatste twee paar 'zwevende ribben' worden genoemd omdat ze helemaal geen verbinding met het borstbeen hebben.

Beschermende functie van de ribben
De ribbenkast vormt een stevige barrière die voorkomt dat externe krachten de kwetsbare organen in de borstholte beschadigen. Hart, longen, en grote bloedvaten, zoals de aorta, worden omhuld door deze benige structuur. Dit is vooral van belang bij ongelukken of traumatische gebeurtenissen, zoals een val of een auto-ongeluk, waar de ribben een eerste verdedigingslinie vormen tegen ernstige inwendige verwondingen.

Een minder bekend feitje is dat de ribben ook bijdragen aan de bescherming van het ruggenmerg. De ribben zijn verbonden met de thoracale wervels van de ruggengraat en helpen daarmee indirect bij de bescherming van het zenuwstelsel, dat via het ruggenmerg signalen naar de rest van het lichaam stuurt.

Essentieel voor de ademhaling
Hoewel ribben vaak worden geassocieerd met bescherming, spelen ze ook een onmisbare rol in het ademhalingsproces. Bij elke ademhaling beweegt de borstkas mee. Tijdens het inademen zorgen de tussenribspieren (intercostale spieren) ervoor dat de ribben omhoog en naar buiten bewegen, wat de borstkas vergroot. Hierdoor ontstaat een onderdruk in de longen, wat lucht naar binnen zuigt. Bij het uitademen ontspannen de spieren en keert de borstkas terug naar zijn rustpositie, waardoor lucht naar buiten wordt geduwd.

Dit mechanisme maakt de ribben cruciaal voor de ademhaling. Zonder de beweging van de ribben zou het moeilijk zijn om de longen efficiënt met lucht te vullen. Bij mensen met aandoeningen die de ribben of spieren van de borstkas aantasten, zoals ribfracturen of spierziekten, kan de ademhaling aanzienlijk bemoeilijkt worden.

Pijn en letsel aan de ribben
Een van de meest voorkomende klachten bij ribletsel is pijn bij het ademen. Dit komt doordat de ribben bij elke ademhaling bewegen. Gebroken of gekneusde ribben kunnen daarom behoorlijk pijnlijk zijn, vooral omdat zelfs de kleinste bewegingen zoals lachen, hoesten of niezen de ribbenkas laten werken. Ribletsels kunnen ook leiden tot ademhalingsproblemen, vooral als de pijn het nemen van diepe ademhalingen belemmert. Dit kan in sommige gevallen leiden tot oppervlakkige ademhaling en een verhoogd risico op longinfecties zoals longontsteking.

Een minder bekend letsel aan de ribben is het zwevende-ribsyndroom. Hierbij ontstaat pijn door de beweging van de onderste ribben, die geen directe verbinding hebben met het borstbeen. Dit syndroom kan een zeurende, stekende pijn veroorzaken die vooral merkbaar is bij bepaalde bewegingen of houdingen.

Wist je dat?

• Wist je dat baby's meer dan 60 keer per minuut ademen, terwijl volwassenen gemiddeld 12 tot 20 ademhalingen per minuut nemen? Dit verschil komt doordat de ribben en de borstkas van een baby kleiner en flexibeler zijn, wat hun snelle ademhaling mogelijk maakt.
• Zwevende ribben, de onderste twee paar ribben, zijn vaak kleiner en kunnen soms niet volledig worden ontwikkeld. Sommige mensen worden zelfs geboren zonder een of meer van deze ribben!
• Gebroken ribben genezen meestal binnen zes weken, maar in zeldzame gevallen kan een ribfractuur de omliggende organen beschadigen, wat onmiddellijke medische zorg vereist.

Pijn aan de ribben

Pijn aan de ribben kan je plotseling overvallen, als een onverwachte metgezel die bij elke ademhaling, beweging of zelfs bij het lachen zijn aanwezigheid voelt. Het kan variëren van een doffe zeurende pijn tot een scherpe, stekende sensatie die het simpelste dagelijkse ritme, zoals een diepe zucht of het uitstrekken van de armen, tot een uitdaging maakt. Maar wat veroorzaakt deze ribpijn? Hoe kun je weten of het een onschuldige kneuzing is of iets ernstigers? Het antwoord hangt af van veel factoren – en soms zit de verrassing in de kleinste details.

Casus: Martijn's onschuldige val die alles veranderde
Martijn, een sportieve 45-jarige man, was altijd in beweging. Van hardlopen door het park tot een partijtje tennis op zaterdagochtend, niets leek hem te kunnen stoppen. Tot die ene zondagmiddag. Hij gleed uit tijdens een wandeling in het bos, niets ernstigs, dacht hij in eerste instantie. Een simpele val op zijn zij. Maar die avond begon het: een scherpe pijn in zijn rechterribben. Eerst alleen bij het opstaan uit zijn stoel, maar na een paar dagen voelde hij de pijn bij elke ademhaling. Hij merkte zelfs dat hij oppervlakkig begon te ademen om de pijn te ontwijken. Martijn vroeg zich af of hij misschien toch iets gebroken had, dus besloot hij naar de huisarts te gaan.

De arts bevestigde wat Martijn al vreesde: een gekneusde rib. Geen ribfractuur, maar wel een flinke kneuzing, veroorzaakt door zijn val. Gelukkig geen blijvende schade, maar de herstelperiode zou weken duren. Met pijnstillers, rust en de adviezen om diep te blijven ademhalen, kon Martijn het herstel beginnen. Maar het verhaal van Martijn is niet uniek: pijn aan de ribben kan vele oorzaken hebben, variërend van eenvoudige kneuzingen tot ernstigere aandoeningen zoals ontstekingen of zelfs aandoeningen aan de longen of het hart.

Of het nu komt door een val, een hoestbui of een aandoening, ribpijn vraagt om aandacht. Deze klacht heeft een grote impact op je alledaagse leven – vooral als elke ademhaling je eraan herinnert dat er iets mis is. En het is belangrijk om te weten wanneer je je zorgen moet maken en wanneer rust de enige remedie is.

Vóórkomen en wie krijgt het?

Ribpijn is een aandoening die een breed scala aan mensen treft, maar de risicofactoren en oorzaken kunnen verschillen tussen mannen en vrouwen, kinderen en volwassenen, evenals per geografische regio. Laten we dit verder verkennen:

Mannen en vrouwen
Mannen en vrouwen ervaren ribpijn op verschillende manieren en om verschillende redenen.

• Mannen lopen meer risico op ribletsels door fysieke activiteiten zoals sporten, krachttraining of werk waarbij zwaar tillen betrokken is. Ze kunnen ook meer geneigd zijn tot ongevallen of trauma door risicovolle bezigheden. Mannen hebben bijvoorbeeld een iets hoger risico op ribfracturen als gevolg van sportongevallen, zoals in contactsporten als rugby of boksen.

• Vrouwen krijgen vaker ribpijn door andere factoren. Tijdens de zwangerschap, vooral in het derde trimester, ervaren veel vrouwen ribpijn door de groeiende baarmoeder die druk uitoefent op het middenrif en de ribben. Bovendien hebben vrouwen een verhoogd risico op osteoporose, wat kan leiden tot botbreuken, waaronder ribfracturen. Volgens studies heeft tot wel 30% van de vrouwen ouder dan 50 jaar last van osteoporose-gerelateerde ribfracturen. Daarnaast kunnen aandoeningen zoals fibromyalgie, die vaker bij vrouwen voorkomt, chronische pijn in de ribben veroorzaken.

Kinderen en volwassenen
De oorzaken van ribpijn verschillen ook tussen kinderen en volwassenen.

• Kinderen ervaren zelden ribpijn door botgerelateerde problemen, aangezien hun botten nog flexibel zijn. Bij kinderen komt ribpijn vaker voor door infecties of longaandoeningen, zoals bronchitis of longontsteking, die pijn in de borstkas kunnen veroorzaken. Soms komt het ook voor door trauma, zoals vallen tijdens het spelen.

• Volwassenen hebben een veel grotere kans op ribpijn door een verscheidenheid aan oorzaken. Naast fysieke trauma’s, zoals auto-ongelukken of sportblessures, kunnen volwassenen ribpijn krijgen door chronische aandoeningen zoals artritis, osteoporose, of syndromen zoals het syndroom van Tietze (een ontsteking van het kraakbeen in de borstkas). De kans op ribpijn neemt met de leeftijd toe, omdat het botweefsel brozer wordt en de kraakbeenstructuren kwetsbaarder.

Regionale verschillen
Ribpijn kan per regio verschillen, afhankelijk van omgevingsfactoren, gewoonten, en gezondheidszorg.

In landen waar fysiek zware beroepen zoals mijnbouw of bouw veel voorkomen, zoals in sommige delen van Azië en Afrika, is ribpijn door trauma of overbelasting vaker een probleem. Zware arbeid in deze sectoren kan ribletsels en overbelasting van de borstspieren veroorzaken.

Ontwikkelde landen met een vergrijzende bevolking, zoals in Europa en Noord-Amerika, hebben meer gevallen van ribpijn door osteoporose en andere leeftijdsgebonden aandoeningen. Osteoporose komt bijvoorbeeld voor bij ongeveer 200 miljoen mensen wereldwijd, waarvan een groot deel in Europa en de Verenigde Staten.

In regio’s met weinig toegang tot gezondheidszorg kunnen mensen die lijden aan aandoeningen zoals pleuritis (borstvliesontsteking) of longontsteking onvoldoende worden behandeld, wat langdurige ribpijn kan veroorzaken. In landen waar asbestverwerking of andere industriële vervuiling vaak voorkomt, is er een verhoogd risico op longziekten die ribpijn kunnen veroorzaken.

Hoeveel mensen krijgen ribpijn?
Ribpijn is verrassend alomtegenwoordig. Het is moeilijk om een exact cijfer te geven, maar in Europa lijdt ongeveer 1 op de 20 volwassenen jaarlijks aan een vorm van ribpijn, vaak als gevolg van trauma, chronische aandoeningen of spiergerelateerde klachten. In landen met hogere incidenties van osteoporose, zoals Scandinavië, kan dit aantal hoger zijn.

Ribfracturen zijn verantwoordelijk voor bijna 10% van alle botbreuken in traumacentra wereldwijd, wat laat zien hoe vaak ribletsel voorkomt. Bovendien krijgen mensen met chronische aandoeningen zoals COPD of astma regelmatig ribpijn door de constante druk op de ribbenkast.

Deze cijfers benadrukken dat ribpijn een wereldwijd probleem is, dat veel mensen treft op verschillende momenten in hun leven. Het geeft ook het belang aan van preventie en tijdige behandeling.

Gekneusde of gebroken rib?

Verschil

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen gekneusde ribben en gebroken ribben. Bij een gekneusde rib is het omliggende weefsel van de rib beschadigd en niet de rib zelf. In geval de rib wel is aangedaan en breekt, dan spreekt men van een ribfractuur. Vaak ontstaat letsel aan de ribben door een ongeluk, val of (harde) stoot tegen de ribbenkast. Het kan lastig zijn om te bepalen of je een gekneusde of gebroken rib hebt en wat de schade in de borstkas is. Raadpleeg in dat geval een huisarts en neem in ernstige gevallen (bijvoorbeeld bij ademhalingsmoeilijkheden) contact op met 112. De diagnose kan indien nodig worden bevestigd aan de hand van röntgenfoto’s.

Gekneusde rib

Een gekneusde rib (ribcontusie) kenmerkt zich door:

• pijn op de aangedane plaats;
• pijn bij ademhaling, praten, lachen, hoesten, niezen en andere bewegingen zoals lopen of het bewegen met je armen;
• op de plaats van de kneuzing verschijnt een bloeduitstorting (blauwe plek) en dit gaat gepaard met zwelling, stijfheid of tintelingen.
• Door de pijn kun je moeite hebben met ademhalen, waardoor je oppervlakkiger ademhaalt.

Het herstel van een gekneusde rib duurt ongeveer 5 tot 10 weken. Rust werkt herstel in de hand. Gekneusde ribben kun je koelen om pijn en zwelling tegen te gaan. Tegen de pijn kun je een pijnstiller als paracetamol of ibuprofen nemen.

Pijnlijke ribben door gebroken rib

Een gebroken rib kan de volgende klachten geven:

• pijn op de plaats van het letsel;
• het is pijnlijk wanneer druk wordt uitgeoefend op de rib(en), ook bij liggen;
• bewegingen van de borstkas door draaien en buigen, zijn pijnlijk;
• (scherpe) pijn bij diep inademen;
• pijn bij hoesten, niezen en lachen;
• soms een verstoorde ademhaling (kortademig, benauwdheid);
• aanwezigheid van een bloeduitstorting;
  Benauwdheid / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
• mogelijk is een vervorming van de borstkas zichtbaar;
• mogelijk dat je een trapje in het verloop van een rib kan voelen.

Vaak geneest een gebroken rib spontaan. Pijnstillers kunnen helpen tegen de pijn en wanneer je veel moet hoesten (wat pijn doet), kan de huisarts (codeïne)tabletten voorschrijven wat de hoestprikkel dempt. Een groot pleisterverband kan aangelegd worden bij hevige pijn, zodat de ademhalingsbewegingen van de ribben onder de pleister enigszins afgeremd worden. Bij ernstige pijn kan de huisarts ook een pijnstillende injectie geven. Voor een snel herstel is directe rust noodzakelijk. Het is belangrijk om regelmatig en goed door te blijven ademen. Dit helpt een longontsteking voorkomen.

Syndroom van Tietze en costochondritits

Het syndroom van Tietze is een goedaardige, chronische ontsteking van de kraakbeenverbinding(en) in de borstkas tussen de ribben en het borstbeen. Costochondritis is een pijnlijke ontsteking van het kraakbeen van de ribben. Er is op zich weinig verschil tussen het syndroom van Tietze en costochondritis. Beide aandoeningen hebben te maken met een ontsteking van het ribkraakbeen. Bij het syndroom van Tietze beperkt de aandoening zich echter tot het kraakbeen van de ribben aan het borstbeen en treedt er zwelling op. Costochondritis kenmerkt zich niet door zwelling en kan zich voordoen bij alle overige kraakbeenverbindingen van de ribben.

Bij het syndroom van Tietze wordt de pijn gevoeld links of rechts naast het borstbeen. Vaak zijn de bovenste ribben, vooral de tweede of derde rib, aangedaan. Door lichamelijke activiteit, beweging, diep zuchten, hoesten of niezen, verergert de pijn. De klachten kunnen weken tot maanden aanhouden en doordat het kraakbeen opzwelt, kun je op de aangedane plek last krijgen van roodheid en zwelling.

Auto-immuunziekten

Een aantal auto-immuunaandoeningen kunnen pijn op de borst veroorzaken, wat aanvoelt als ribpijn of pijn aan de ribben.

Artritis psoriatica (PsA)

Bij artritis psoriatica is een specifieke vorm van artritis (gewrichtsontsteking) die voorkomt bij mensen met de huidziekte psoriasis en hierbij komen de gewrichtsontstekingen vaak voor in de gewrichten van je armen of benen, zoals je handen, voeten, ellebogen of knieën. De ontsteking kan evenwel ook onder in je rug zitten, in je bekken, of op de plek waar je ribben aan je borstkas vastzitten.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een vorm van reuma waarbij chronische ontstekingen in de gewrichten ontstaan.

Ziekte van Bechterew

De ziekte van Bechterew is een vorm van ontstekingsreuma en bij het ontstaan ervan spelen zowel erfelijkheid als omgevingsfactoren en rol. In een later stadium van de ziekte kunnen de gewrichten tussen de wervelkolom en de ribben aangedaan raken, waardoor je minder goed diep kan inademen

Pijn aan de ribben door angst of stress

Angstaanvallen

Ribpijn kan het gevolg zijn van angst of stress. Vooral mensen die last hebben van angstaanvallen en andere symptomen van die de ademhaling beïnvloeden, zijn meer vatbaar voor dit soort pijn. Stress heeft effect op het lichaam – een effect dat bijna niet is te kwantificeren, en een die van invloed kan zijn op een manier die zelfs artsen niet begrijpen. Maar over het algemeen zijn er drie oorzaken van ribpijn van stress en angst. Deze zijn:

Spierpanning

Spierspanning in borst en buik kan leiden tot ribpijn. De spanning zelf legt niet alleen de druk op je ribben – het zet ook druk op je longen en de buik, dat kan ertoe leiden dat je het gevoel hebt alsof je ribpijn het gevolg is van de manier waarop je ribben en spieren onder druk staan..

Pijn op de borst

Ademhalingsproblemen die zich voordoen tijdens een angstaanval kan ook leiden tot pijn op de borst, en deze pijn lijkt vaak bij de ribben vandaan te komen. Ondanks deze pijn op de borst, is er niets mis met je hart. De pijn wordt veroorzaakt door de angst en paniek.

Onrustig slapen

Er is nog een andere mogelijk oorzaak van pijn aan de ribben welke samenhangt met stress en angst. Angst zorgt er vaak voor dat je gaat woelen en draaien in je slaap en dit kan leiden tot rib pijn.

Ribpijn door ribdisfunctie

Ribpijn of borstpijn wordt niet zelden veroorzaakt door een ribdisfunctie. Hierbij is het gewricht tussen een rib en een borstwervel geblokkeerd, waardoor het het niet meer vrij kan bewegen. Meerdere ribben kunnen tegelijk betrokken zijn. De aanleiding is vaak een plotse (veelal krachtige) beweging die verkeerd uitpakt, bijvoorbeeld omdraaien in bed, een felle ruk door een aangelijnde hond of een valpartij. Heel vaak is echter de oorzaak niet meer te achterhalen. Door de ontstane gewrichtsblokkade kunnen omringende structuren overbelast raken. Dit resulteert in pijn tussen de schouderbladen, al dan niet uitstralend langs de betrokken rib naar de voorkant (de borstzijde), alwaar krampen in tussenribspieren een flinke pijn kunnen veroorzaken. Het kan ook resulteren in een ontsteking van de aanhechting van de rib aan het borstbeen (syndroom van Tietze, zie boven). Er kan uitstralingspijn optreden naar de arm, die moe of krachteloos kan aanvoelen. De pijn kan samenhangen met de ademhaling en soms als snijdend worden ervaren, waarbij het voelt alsof er met een mes dwars door de borst wordt gestoken. Deze pijn kan soms verward worden met (ernstige) hartklachten.

Intercostaal neuralgie

Intercostaal neuralgie is een pijnlijke aandoening van de intercostaal (tussenrib) zenuw. De oorzaak is een beschadiging en/of een niet goed werken van deze zenuw, bijvoorbeeld door een operatie aan de borstkas waarbij de betreffende zenuw beschadigd wordt. Klachten zijn:

• een hevige en scherpe pijn in de borstkas die van voren naar achteren (of andersom) straalt;
• soms ook een voortdurende zenuwpijn;
• de huid kan pijnlijk zijn bij aanraken;
• ook kan er een gevoelsvermindering van de huid optreden.

Ziekte van Bornholm

Dit betreft een virusziekte die vooral de spieren aantast. Meestal wordt het veroorzaakt door een coxsackievirus. De symptomen van de ziekte van Bornholm komen plotseling opzetten, ongeveer twee tot vijf dagen na besmetting. De eerste symptomen zijn:

• koorts; en
• een scherpe pijn bij de onderste ribben of bovenbuik.

Ribpijn door hernia

Hernia in het bovenste gedeelte van de rug (de borstwervelkolom)

Een hernia ontstaat door een scheur in de buitenste ring van de tussenwervelschijf. Wanneer er een hernia in het bovenste gedeelte van de rug aanwezig is, kan de uitstulping op een zenuw drukken die aftakt van het ruggenmerg hetgeen uitstralende pijn kan geven langs een rib. Daarnaast kun je last krijgen van vermindering van het gevoel aan de linkerkant of rechterkant in de borstkas. Tevens kunnen er gevoelsstoornissen en krachtsvermindering van de benen optreden en kunnen er problemen met plassen ontstaan.

Borsthernia

Een borsthernia is een hernia die optreedt in de borstwervelkolom. Dit type hernia komt niet vaak voor. Een hernia is een ander woord voor uitstulping; een hernia is een uitstulping van de tussenwervelschijf. Klachten die kunnen optreden bij een borsthernia, zijn:

• pijn midden onder de schouderbladen, soms met uitstraling langs een rib;
• de pijnuitstraling neemt vaak toe bij hoesten, niezen en persen;
• vermindering van het gevoel in het verzorgingsgebied van de beknelde zenuw, links of rechts op de borstkas.

Borstvliesontsteking (pleuritis)

Borstvliesontsteking is een ontsteking van het borstvlies dat de longen omgeeft, waarbij zich vocht in de borstholte kan ophopen.
Vaak wordt het veroorzaakt door een virusinfectie zoals griep, een longontsteking of tuberculose (tbc). Soms zijn andere aandoeningen in het spel, zoals een longembolie, kanker of een auto-immuunziekte, zoals reumatoïde artritis of lupus erythematosus. Symptomen die kunnen optreden zijn pijn links en/of rechts op de borst of rug, vooral bij diep ademhalen. Soms kortademigheid, vooral bij inspanning. koorts kan ook optreden.

Rib-tip syndroom

Een rib-tip syndroom, ook wel costo-iliacaal syndroom of zwevende-ribsyndroom genoemd, wordt beschreven als pijn in de flank ter hoogte van de bekkenkam. De pijn wordt veroorzaakt doordat de onderste rib tegen de bekkenkam aankomt. De pijn bij het zwevende-ribsyndroom wordt beschreven als zeurend, min of meer constant aanwezig en soms in hevigheid toenemend. De oorzaak is het toenemen van een reeds bestaande thoracolumbale scoliose op basis van de leeftijd of osteoporose (botontkalking). Hierdoor komt het distale uiteinde van de elfde of twaalfde rib tegen de bekkenkam wat pijn tot gevolg heeft. Dit kan aan één kant of aan beide kanten ontstaan. Scoliose is een zijdelingse verkromming van de wervelkolom naar rechts of links, als gevolg waarvan één of twee bochten ontstaan. Osteoporose wordt gekenmerkt door botten die zo poreus worden, dat je zomaar iets kan breken. Vaak zie je ook een duidelijke samenhang met bewegen of lichaamshouding. Het zwevende rib-syndroom kan ontstaan door een verkeerde houding: een scheve zit- of werkhouding. Als je de hele dag verkeerd zit of een verkeerde werkhouding hebt waarbij je zijdelings je werk uitvoert, kunnen op een gegeven ogenblik klachten niet uitblijven. Ook bepaalde sporten die zijdelings worden uitgevoerd zoals fitness en rek- en strekoefeningen kunnen de klachten veroorzaken.

Zwangerschap

Vooral in het laatste trimester kan een zwangere vrouw last krijgen van pijnlijke ribben. Vooral wat kleinere vrouwen hebben hiermee te maken. Dit komt doordat hun middenrif kort is, waardoor het ongeboren kind minder plaats heeft. Het kindje kan dan al snel tegen de ribben van zijn moeder schoppen, wat pijn kan veroorzaken. Bovendien is de baarmoeder aan het einde van de zwangerschap behoorlijk groot geworden door het groeiende kind en de baarmoeder drukt dan tegen de ribben, wat ook een pijnlijk gevoel kan veroorzaken.

Kanker

Bijvoorbeeld borstkanker kan zich onder meer uitzaaien in de ruggengraat, ribben, bekken en schedel, maar ook longkanker kan zich uitzaaien naar de ribben.

Fibromyalgie

Fibromyalgie is een niet te genezen aandoening die vooral bij vrouwen voorkomt en waarbij je last hebt van chronische pijn in je spieren en bindweefsel. De typische symptomen van fibromyalgie zijn aanhoudende (chronische) pijn in verschillende delen van het lichaam. Patiënten melden bijvoorbeeld dat de nek en ribbenkast pijn doen, of ze ervaren pijn in armen en benen. Typische fibromyalgiesymptomen zijn ook problemen om in slaap te vallen en in slaap te blijven. Daarom zijn mensen met fibromyalgie vaak niet goed uitgerust en zijn ze 's morgens niet hersteld. Lichamelijke en emotionele uitputting kan het gevolg zijn. Verhoogde tremor is ook een van de mogelijke fibromyalgiesymptomen. Benen en armen kunnen gezwollen zijn of stijf aanvoelen. Andere mogelijke fibromyalgiesymptomen zijn onder meer:

• gastro-intestinale klachten
• ademhalings- en hartproblemen
• overgevoeligheid voor licht, geluid en geuren
• emotionele klachten, bijvoorbeeld nervositeit, innerlijke rusteloosheid en depressie
• hoofdpijn die lijkt op migraine
• koude handen en voeten
• droge mond
• vaker zweten
• bij vrouwen: menstruatiepijn of menstruatiekrampen

Andere oorzaken van pijn aan de ribben

Sommige hartklachten en longklachten kunnen worden aangezien voor pijn aan de ribben:

• Angina pectoris (hartkramp): verstoorde bloedtoevoer naar hartspier door vernauwde kransslagader;
• Hartritmestoornissen en geleidingsstoornissen;
• Longontsteking (pneumonie): een infectie van de longblaasjes en het omringende weefsel, met onder meer kortademigheid en pijn, verergerd door diep ademhalen en hoesten;
• COPD: deze chronische ziekte kan ademhalingsproblemen veroorzaken. (Hierbij kun je pijn voelen tussen de ribben, wat mogelijk afkomstig is van de longvliezen. Als luchtwegen niet goed openstaan of zelfs ontstoken zijn, kan dat aanleiding geven tot verkramping of pijnklachten.);
• Astma: ook deze chronische ziekte kan ademhalingsproblemen veroorzaken;
• Ademhalingsallergieën: door huisstofmijt, stuifmeel, huidschilfers en andere allergenen;
• Hyperventilatie: ontstaat door verkeerd ademen.
• Luchtweginfecties zoals bronchitis : Bij bronchitis kunnen de luchtwegen ontstoken raken, wat pijn veroorzaakt bij het ademhalen, hoesten of niezen. De pijn kan uitstralen naar de ribbenkast.
• Slijmvliesirritatie door roken of luchtvervuiling: Mensen die veel blootgesteld worden aan rook of vervuilde lucht kunnen pijn ervaren in de ribbenkast door irritatie van de luchtwegen en longen. Deze irritatie kan leiden tot frequent hoesten, wat ribpijn veroorzaakt.
• Gastro-oesofageale refluxziekte (ofwel reflux of GORZ): Deze aandoening, waarbij maagzuur terugvloeit naar de slokdarm, kan soms pijn in de ribben veroorzaken. Dit gebeurt meestal door de spierkrampen in de slokdarm en de borststreek, wat kan aanvoelen als ribpijn.
  Bij gordelroos is één zijde van het lichaam aangetast / Bron: Fisle, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• Gordelroos (herpes zoster): Dit is een pijnlijke uitslag veroorzaakt door het waterpokkenvirus, dat later in het leven kan opflakkeren. Gordelroos kan optreden langs de zenuwen van de borstkas, wat hevige pijn en een branderig gevoel rond de ribben veroorzaakt.
• Costovertebrale gewrichtspijn: Dit is pijn afkomstig van de gewrichten tussen de ribben en de wervelkolom, vaak veroorzaakt door overbelasting of slechte houding. Deze gewrichtspijn kan uitstralen naar de ribben en de borstkas.
• Subclavia-arterie stenose: Deze zeldzamere aandoening wordt veroorzaakt door vernauwing van de slagader die bloed naar de armen en borst stuurt. Dit kan leiden tot pijn aan de ribben door verminderde bloedtoevoer naar de borstwand.
• Hyperparathyreoïdie: Dit is een aandoening waarbij de bijschildklieren te veel parathormoon produceren, wat kan leiden tot botontkalking en verhoogde kans op ribfracturen. Pijn aan de ribben kan het gevolg zijn van deze zwakkere botten.
• Hypertrofische osteoartropathie, ook wel de ziekte van. Pierre Marie-Bamberger genoemd: Dit is een syndroom waarbij het bot en de gewrichten rond de ribben verdikt raken, wat kan leiden tot pijn in de borstkas. Dit kan worden geassocieerd met onderliggende longziekten, zoals longkanker.
• Thoracale aorta-aneurysma: Een uitstulping van de aorta in het thoracale gebied kan druk uitoefenen op nabijgelegen structuren en pijn veroorzaken in de ribbenkast. Dit kan levensbedreigend zijn als het niet tijdig wordt behandeld.

Risicogroepen en -factoren voor pijn aan de ribben

Pijn aan de ribben kan bij iedereen voorkomen, maar er zijn bepaalde risicogroepen en factoren die de kans op ribklachten aanzienlijk vergroten. Soms komen deze klachten voort uit een simpele val of een ongeluk, terwijl in andere gevallen onderliggende gezondheidsproblemen een rol spelen. Hieronder volgt een overzicht van risicogroepen en -factoren die ribpijn kunnen verergeren of juist veroorzaken.

Actieve en sportieve mensen
Mensen die vaak sporten of intensief bewegen, zoals hardlopers, tennissers, of fitnessliefhebbers, lopen een hoger risico op blessures aan de ribben. Een ongelukkige val, een botsing tijdens een contactsport of een overbelasting tijdens intensieve trainingen kunnen leiden tot kneuzingen of zelfs gebroken ribben. Vooral sporten waarbij veel zijwaartse bewegingen of draaien van de romp plaatsvinden, verhogen het risico op ribblessures. Denk aan tennis, golf, en bepaalde fitnessoefeningen.

Ouderen
Naarmate mensen ouder worden, neemt de botdichtheid af en wordt de kans op botbreuken – inclusief ribfracturen – groter. Osteoporose, een aandoening die veel voorkomt bij oudere mensen, maakt de botten kwetsbaarder voor breuken, zelfs bij kleine valpartijen of geringe druk. Hierdoor behoren ouderen tot de risicogroep voor pijnlijke ribben door fracturen of kneuzingen.

Mensen met ademhalingsproblemen
Personen met chronische ademhalingsziekten zoals astma, COPD, of longontsteking hebben een verhoogde kans op ribpijn. Deze aandoeningen veroorzaken vaak een intensieve ademhaling of hoestbuien, waardoor de tussenribspieren en het kraakbeen onder druk komen te staan. Langdurige hoestbuien kunnen zelfs leiden tot ribfracturen, vooral bij mensen met een verzwakt skelet.

Mensen met auto-immuunziekten
Auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis of de ziekte van Bechterew kunnen ribpijn veroorzaken door ontstekingen in de gewrichten tussen de ribben en het borstbeen of de wervelkolom. Deze ontstekingen kunnen niet alleen pijn, maar ook stijfheid en bewegingsbeperkingen in de borstkas veroorzaken, wat leidt tot ribklachten.

Mensen die onder veel stress staan
Stress heeft een fysieke impact op het lichaam en kan leiden tot verhoogde spierspanning, vooral in het borst- en ruggebied. Deze spanning kan de ribben onder druk zetten en leiden tot pijn in de ribbenkast. Daarnaast kan stress ademhalingsproblemen veroorzaken, wat op zijn beurt weer kan leiden tot pijn in de ribben.

Zwangere vrouwen
Tijdens de zwangerschap, vooral in het derde trimester, kunnen vrouwen last krijgen van ribpijn. De groeiende baarmoeder en de veranderde lichaamshouding zorgen voor meer druk op de ribbenkast. Ook kan de baby zelf tegen de ribben schoppen, wat pijnlijk kan zijn.

Mensen met een trauma of ongeluk
Een val van hoogte, een verkeersongeluk of een harde klap tegen de borstkas kunnen gemakkelijk leiden tot gekneusde of gebroken ribben. Trauma is een van de meest voorkomende oorzaken van acute ribpijn en kan variëren van milde kneuzingen tot ernstige fracturen.

Mensen met overgewicht
Bij overgewicht of obesitas wordt er extra druk uitgeoefend op het skelet, inclusief de ribben. Dit kan leiden tot ongemak en pijn in de ribben, vooral bij inspanning of langdurig zitten. Bovendien vergroot overgewicht de kans op slaapapneu en andere ademhalingsproblemen, die ribpijn kunnen verergeren.

Mensen met chronische hoest
Langdurige hoestbuien, vaak veroorzaakt door verkoudheid, griep of allergieën, kunnen spanning op de ribbenkast uitoefenen. Bij zeer intense hoestbuien kunnen zelfs kleine ribfracturen ontstaan, wat vooral bij ouderen en mensen met een verminderde botdichtheid voorkomt.

Mensen met een erfelijke aanleg voor skeletziekten
Er zijn verschillende erfelijke aandoeningen, zoals osteogenesis imperfecta (broze-bottenziekte), die mensen vatbaarder maken voor ribbreuken en andere botproblemen. Deze mensen lopen bij kleine trauma’s al een verhoogd risico op ribfracturen.

Mensen met chronische rugklachten
Rugklachten, zoals een hernia of andere wervelkolomproblemen, kunnen indirect leiden tot ribpijn. Wanneer de wervelkolom niet goed functioneert of er zenuwen bekneld raken, kan dit pijn veroorzaken die uitstraalt naar de ribben. Dit gebeurt vooral wanneer de thoracale wervelkolom, het gedeelte waar de ribben aan vastzitten, wordt aangetast.

Mensen met een infectie of ontsteking
Bepaalde infecties of ontstekingen, zoals pleuritis (ontsteking van het borstvlies) of gordelroos (een infectie veroorzaakt door het varicellazostervirus), kunnen pijn in de ribben veroorzaken. Bij gordelroos kan de pijn bijzonder intens zijn en is deze meestal gelokaliseerd aan één zijde van het lichaam, vaak rond de ribbenkast.

Personen met een slechte lichaamshouding
Langdurig een verkeerde houding aannemen, bijvoorbeeld door veel te zitten met een gebogen rug of langdurig achter een bureau te werken zonder ergonomische ondersteuning, kan leiden tot spanningen in de spieren van de borstkas en rug. Dit kan de ribben onder druk zetten en pijn veroorzaken, vooral als de tussenribspieren of gewrichten stijf worden door overbelasting.

Roken
Roken verhoogt niet alleen het risico op longziekten zoals COPD en longkanker, maar kan ook leiden tot een chronische hoest, wat de ribbenkast zwaar belast. Daarnaast vermindert roken de botdichtheid, waardoor rokers vatbaarder zijn voor ribfracturen en andere botproblemen.

Mensen die vaak zware gewichten tillen
Personen die veel zware voorwerpen tillen of krachttraining doen zonder de juiste techniek, kunnen last krijgen van overbelasting van de ribspieren en het kraakbeen tussen de ribben. Dit komt vaak voor bij mensen die in de bouw werken of bij krachttrainers die intensieve oefeningen uitvoeren zoals deadlifts en squats.

Mensen met longziekten
Naast astma en COPD kunnen mensen met andere chronische longziekten, zoals longfibrose of cystische fibrose, vaker ribpijn ervaren. Deze ziekten veroorzaken chronische ademhalingsproblemen en de voortdurende inspanning die nodig is om te ademen, kan leiden tot pijn in de ribbenkast.

Personen die werken in omgevingen met giftige stoffen
Langdurige blootstelling aan giftige stoffen zoals asbest, chemische dampen of andere irriterende stoffen kan longziekten veroorzaken die uiteindelijk ribpijn kunnen opleveren. Asbestose, een aandoening veroorzaakt door inademing van asbestvezels, is hier een voorbeeld van.

Mensen met een erfelijke aanleg voor bindweefselaandoeningen
Mensen met aandoeningen zoals het syndroom van Marfan, waarbij het bindweefsel in het lichaam zwakker is, hebben een verhoogd risico op pijn en letsel aan de ribben. Deze aandoeningen kunnen ook leiden tot afwijkingen in de ribbenkast of wervelkolom, wat de kans op pijnklachten vergroot.

Mensen die een operatie aan de borstkas hebben ondergaan
Patiënten die geopereerd zijn aan het hart, de longen of andere organen in de borstkas kunnen daarna ribpijn ervaren. De ribben moeten vaak worden verschoven of zelfs gedeeltelijk worden verwijderd tijdens de operatie, wat leidt tot pijn en ongemak tijdens het herstel.

Mensen met een verzwakt immuunsysteem
Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals bij HIV-patiënten of mensen die chemotherapie ondergaan, kunnen vatbaarder zijn voor infecties zoals longontsteking, pleuritis of gordelroos, die allemaal ribpijn kunnen veroorzaken.

Pijn aan de ribben en andere symptomen

Afhankelijk van de oorzaak, kan ribpijn gepaard gaan met andere symptomen, zoals:

• ademhalingsproblemen / kortademigheid / benauwdheid
• angst en/of stress
• een verminderd gevoel of gevoelloosheid (doof gevoel)
• verminderde kracht
• gewrichtspijn
• kneuzingen / blauwe plekken
• koorts
• misvorming van de borstkas
• moeilijkheden om het lichaam te draaien
• pijn bij diep ademhalen
• pijn op de borst
• plasproblemen
• slaapproblemen en daardoor slaaptekort
• stijve spieren
• zenuwpijn

Onderzoek en diagnose van ribpijn

Vraaggesprek met de arts
Ribpijn kan een mysterieus en verraderlijk symptoom zijn. Neem bijvoorbeeld het verhaal van Carla, een actieve vrouw van 48 die opeens een scherpe pijn voelde in haar rechterzij na een stevige training. Ze vermoedde eerst dat het gewoon spierpijn was, maar de pijn werd steeds intenser, vooral bij het ademhalen en bewegen. Na een paar dagen besloot ze toch maar naar de huisarts te gaan, bezorgd dat er misschien iets ernstigers aan de hand was.

Bij aankomst stelde de arts haar een reeks vragen: Wanneer begon de pijn? Verergerde het bij specifieke bewegingen? Was er recent trauma of letsel geweest? Dit soort vragen helpen om een beeld te krijgen van de mogelijke oorzaken en ernst van de pijn. Soms kan ribpijn namelijk wijzen op iets onschuldigs, zoals een gekneusde rib door overbelasting, maar het kan ook duiden op een onderliggend probleem zoals een longontsteking, pleuritis, of zelfs een ribfractuur.

Lichamelijk onderzoek
De arts zal vervolgens een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren. Hij zal licht op verschillende delen van de ribben drukken om te voelen of er gevoeligheid of pijn is bij aanraking. In het geval van Carla merkte de arts dat de pijn vooral erger werd bij druk op een specifieke rib, wat hem deed vermoeden dat het een gekneusde rib was.

Hij luisterde ook met een stethoscoop naar haar ademhaling om te controleren op afwijkende geluiden in de longen, zoals piepende ademhaling of vochtophoping, wat op een longprobleem zou kunnen wijzen. Wist je dat bij een gebroken rib de ademhaling vaak sneller en oppervlakkiger is om pijn te vermijden? Dit kan uiteindelijk zelfs tot longontsteking leiden als je niet goed doorademt.

Aanvullend onderzoek
In sommige gevallen is een aanvullend onderzoek noodzakelijk. Dit kan variëren van een röntgenfoto om te controleren op gebroken ribben of afwijkingen in de borstkas, tot een CT-scan of MRI als de arts vermoedt dat er sprake is van weefselschade of tumoren. Carla hoefde gelukkig niet verder onderzocht te worden met een scan, maar in veel gevallen is beeldvorming cruciaal om een ernstige aandoening, zoals kanker of een longembolie, uit te sluiten.

Daarnaast kan de arts, afhankelijk van de symptomen, ook bloedonderzoek laten uitvoeren om te zoeken naar tekenen van ontsteking, infectie of onderliggende aandoeningen zoals reumatoïde artritis. In het geval van costochondritis (ontsteking van het kraakbeen van de ribben) zou bijvoorbeeld een verhoogde ontstekingswaarde in het bloed kunnen worden aangetroffen.

• Feitje: Bij ribfracturen kunnen röntgenfoto's soms verrassend genoeg geen volledige duidelijkheid geven, vooral in het beginstadium. Een onderzoek toonde aan dat bijna 50% van de ribfracturen aanvankelijk niet te zien zijn op een standaard röntgenfoto, waardoor verdere beeldvorming, zoals een CT-scan, nodig kan zijn om de breuk te bevestigen.

De diagnose
In het geval van Carla stelde de arts vast dat ze een gekneusde rib had, waarschijnlijk door de plotselinge overbelasting tijdens haar training. Haar herstel zou enkele weken duren met rust, pijnstillers en ademhalingsoefeningen om longcomplicaties te voorkomen. Gelukkig had ze geen verdere complicaties, maar de ervaring was een belangrijke les voor haar om voorzichtig om te gaan met haar lichaam, vooral tijdens intensieve activiteiten.

De diagnose bij ribpijn kan variëren van relatief onschuldige oorzaken zoals kneuzingen tot serieuzere aandoeningen, en het belang van een zorgvuldige diagnose kan niet genoeg worden benadrukt.

Behandeling van pijn aan de ribben

De behandeling van ribpijn varieert sterk, afhankelijk van de oorzaak van de pijn. Of het nu gaat om een simpele kneuzing, een gebroken rib, of een onderliggend medisch probleem, de aanpak moet gericht zijn op verlichting van de pijn en het herstel van de normale ademhaling. Laten we de verschillende mogelijke behandelingen eens bekijken.

Rust en zelfzorg

Voor de meeste gevallen van ribpijn, zoals een gekneusde rib of milde spierspanning, is rust de belangrijkste remedie. Je lichaam heeft tijd nodig om te herstellen, en zware inspanning kan de klachten verergeren. Zorg ervoor dat je fysieke activiteiten beperkt en vermijd plotselinge bewegingen die de pijn kunnen uitlokken.

Voorbeeld: Als je last hebt van een gekneusde rib door een val of stoot, kan je arts aanraden om enkele weken rust te nemen en zware inspanningen te vermijden. Ook slapen in een halfzittende positie kan helpen de pijn te verminderen, omdat het de druk op de ribben verlicht.

Pijnstillers

Bij ribpijn, vooral als gevolg van een gekneusde of gebroken rib, kunnen vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen verlichting bieden. Deze medicijnen helpen niet alleen de pijn te verlichten, maar ook ontstekingen te verminderen.

• Voorbeeld: Carla, die een gekneusde rib had opgelopen na een val, nam paracetamol gedurende enkele dagen, wat haar hielp om beter te slapen en normaal te ademen zonder de constante pijn te voelen.

In sommige gevallen, zoals bij een gebroken rib of ernstige kneuzing, kan de arts ook sterkere pijnstillers voorschrijven, zoals codeïne of tramadol. Deze medicijnen worden echter alleen in uitzonderlijke situaties gebruikt, omdat ze verslavend kunnen zijn en bijwerkingen kunnen veroorzaken zoals slaperigheid of constipatie.

Diep ademhalen

Het kan verleidelijk zijn om oppervlakkig te ademen bij ribpijn, omdat diep ademhalen pijnlijk kan zijn. Echter, het vermijden van diep ademhalen kan leiden tot complicaties zoals longontsteking doordat je longen niet voldoende geventileerd worden.

Ademhalingsoefeningen worden vaak aanbevolen om de longen volledig te blijven gebruiken en complicaties te voorkomen. In ernstige gevallen kan een fysiotherapeut je helpen met ademhalingsoefeningen om het herstel te bevorderen.

IJs of warmte toepassen

Bij kneuzingen of spierblessures kan het aanbrengen van een ijspak op de pijnlijke ribben gedurende 15 tot 20 minuten helpen om zwelling te verminderen en de pijn te verlichten. Na enkele dagen kan het aanbrengen van een warm kompres ook helpen om de spieren te ontspannen en de bloedsomloop in het getroffen gebied te verbeteren.

• Feitje: IJs werkt het beste binnen de eerste 48 uur na het letsel, terwijl warmte na deze periode effectiever is voor ontspanning en herstel.

Fysiotherapie

Als de ribpijn te maken heeft met een onderliggende aandoening zoals een beknelde zenuw, een verkeerde lichaamshouding of spierdisfunctie, kan fysiotherapie effectief zijn. Een fysiotherapeut kan je helpen met:

• Houdingscorrectie
• Rekoefeningen om de borstspieren en tussenribspieren te ontspannen
• Ademhalingsoefeningen om het ademhalingspatroon te verbeteren

Bij chronische klachten, zoals het syndroom van Tietze of costochondritis, kan fysiotherapie de pijn verminderen door de spieren rondom de ribben te versterken en ontstekingen te helpen verlichten.

Medische behandeling

Bij ernstigere oorzaken van ribpijn, zoals een gebroken rib, is medische behandeling noodzakelijk. In veel gevallen genezen gebroken ribben vanzelf binnen 6 tot 8 weken, maar de arts kan extra behandelingen aanbevelen, zoals:

• Pleisters of bandages om de ribben te ondersteunen en de beweging te beperken.
• Pijnblokkade: In ernstige gevallen kan de arts een injectie met pijnstillers geven, vooral als de pijn ondraaglijk is en het ademhalen bemoeilijkt.
• Chirurgie: Hoewel zeldzaam, kan chirurgisch ingrijpen nodig zijn als er sprake is van een gecompliceerde ribfractuur die interne organen dreigt te beschadigen, zoals een klaplong (pneumothorax) of letsel aan het hart of de bloedvaten.

Behandeling van onderliggende aandoeningen

In gevallen waarbij ribpijn wordt veroorzaakt door een onderliggende ziekte, zoals reumatoïde artritis, het syndroom van Tietze, of pleuritis, richt de behandeling zich op het behandelen van deze aandoening. Dit kan medicatie omvatten zoals:

• Ontstekingsremmers: Bij ribpijn veroorzaakt door ontstekingen, zoals bij het syndroom van Tietze, kunnen NSAID's (zoals ibuprofen of naproxen) helpen om zowel de ontsteking als de pijn te verminderen.
• Corticosteroïden: Bij ernstigere ontstekingen kunnen injecties met corticosteroïden, zoals prednison, effectief zijn.

Behandeling van ribpijn door angst of stress

Bij ribpijn door angst of stress worden vaak ontspanningstechnieken en ademhalingsoefeningen aanbevolen om spanning in de spieren te verminderen. In sommige gevallen kan de arts medicatie voorschrijven tegen angstaanvallen.

Prognose

De prognose van ribpijn hangt grotendeels af van de oorzaak van de pijn, de ernst van het letsel, en hoe snel de juiste behandeling wordt gestart. In de meeste gevallen, vooral bij gekneusde of gebroken ribben, is de vooruitgang gunstig en genezen de ribben zonder blijvende schade. Echter, sommige aandoeningen vereisen langdurige zorg en hebben een minder voorspelbare uitkomst.

Gekneusde ribben
Bij gekneusde ribben is de prognose meestal goed. De meeste mensen herstellen binnen 4 tot 6 weken, mits ze voldoende rust nemen en pijnstillers gebruiken om het ongemak te verminderen. Feitje: Ongeveer 90% van de gevallen van ribkneuzingen geneest zonder verdere complicaties, vooral als je rust en zware lichamelijke inspanning vermijdt tijdens het herstel.

Gebroken ribben
Bij gebroken ribben duurt het herstel vaak iets langer. De meeste mensen herstellen volledig binnen 6 tot 8 weken, hoewel de pijn de eerste paar weken aanzienlijk kan zijn. Feitje: Uit studies blijkt dat patiënten met enkelvoudige ribfracturen doorgaans binnen 6 weken weer volledig herstellen, terwijl meervoudige ribfracturen soms meer dan 8 weken kunnen vergen. Het is essentieel om goed te blijven ademhalen, ondanks de pijn, om complicaties zoals longontsteking te voorkomen.

Chronische aandoeningen
Bij aandoeningen zoals het syndroom van Tietze of costochondritis kan de prognose variëren. Hoewel de symptomen vaak vanzelf verdwijnen, kunnen deze aandoeningen weken tot maanden aanhouden. Sommige mensen ervaren langdurige, milde pijn die intermitterend optreedt. Feitje: Ongeveer 70% van de mensen met het syndroom van Tietze geneest binnen een jaar, hoewel 30% mogelijk langer last houdt van terugkerende pijn.

Ribpijn door stress en angst
Ribpijn veroorzaakt door stress of angst heeft vaak een goede prognose zodra de onderliggende psychologische factoren worden aangepakt. Ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken helpen vaak de pijn te verlichten, en de meeste mensen herstellen snel zodra de spanning in de spieren vermindert.

Gecompliceerde ribfracturen
Bij gecompliceerde ribfracturen, zoals die welke leiden tot een klaplong of letsel aan inwendige organen, kan de prognose afhangen van de snelheid en effectiviteit van de medische interventie. In ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn, maar met tijdige behandeling is volledig herstel vaak mogelijk. Echter, complicaties zoals een klaplong kunnen een langere hersteltijd vergen, soms meer dan 12 weken.

Prognose bij chronische aandoeningen
In gevallen van chronische ribpijn, bijvoorbeeld door reuma of een hernia in de borstkolom, hangt de prognose af van de onderliggende ziekte. Aandoeningen zoals reumatoïde artritis of de ziekte van Bechterew vereisen vaak langdurige behandeling, en de pijn kan aanhouden of verergeren naarmate de ziekte vordert.

Complicaties van ribpijn

Ribpijn kan variëren van mild ongemak tot ernstige, langdurige pijn en afhankelijk van de oorzaak kunnen er complicaties optreden. Hoewel veel gevallen van ribpijn zonder grote problemen herstellen, kunnen sommige omstandigheden leiden tot meer ernstige of blijvende gezondheidskwesties. Hier is een uitgebreid overzicht van mogelijke complicaties van ribpijn, met voorbeelden en feitjes.

Longontsteking
Een van de meest voorkomende complicaties van gebroken ribben is longontsteking. Dit gebeurt meestal wanneer de pijn ervoor zorgt dat je minder diep ademhaalt om de ribben niet te belasten, wat leidt tot een slechte ventilatie van de longen. Deze verminderde ademhaling kan leiden tot een ophoping van vocht in de longen, wat een infectie kan veroorzaken.

• Feitje: Studies tonen aan dat bij patiënten met meerdere ribfracturen de kans op longontsteking toeneemt tot wel 20%, vooral bij ouderen of mensen met bestaande longaandoeningen.

Pneumothorax (klaplong)
Een gebroken rib kan het onderliggende longweefsel doorboren, wat resulteert in een pneumothorax, beter bekend als een klaplong. Hierbij komt lucht in de pleuraholte (de ruimte tussen de longen en de borstwand), waardoor de long ineenstort.

• Voorbeeld: Iemand die na een val last heeft van scherpe pijn bij het ademen en kortademigheid ervaart, kan mogelijk een klaplong hebben door een gebroken rib. Een spoedbehandeling is dan vereist om de druk in de borstholte te verminderen en de long te laten herstellen.

Intercostale zenuwbeschadiging
Beschadiging van de zenuwen tussen de ribben (intercostale zenuwen) kan leiden tot chronische pijn, ook wel intercostale neuralgie genoemd. Dit kan optreden na een operatie, trauma of zelfs door langdurige druk op de ribben. Deze zenuwpijn is vaak scherp en stekend, en kan maanden of zelfs jaren aanhouden.

• Feitje: Ongeveer 10% van de mensen met ribfracturen ontwikkelt langdurige zenuwpijn.

Verminderde mobiliteit
Door de pijn kan het moeilijk zijn om normaal te bewegen, waardoor je mobiliteit afneemt. Dit kan met name problematisch zijn voor ouderen, die al kwetsbaar zijn voor spierzwakte en gewrichtsstijfheid. Langdurige inactiviteit kan leiden tot spieratrofie (afname van spiermassa) en verminderde fysieke conditie.

• Voorbeeld: Een oudere patiënt die wekenlang bedrust houdt na een ribbreuk kan last krijgen van ernstige stijfheid in de borstkas en schouders, wat de revalidatie bemoeilijkt.

Aanhoudende of chronische pijn
Ribpijn die niet goed wordt behandeld kan chronisch worden. Dit geldt vooral voor mensen met aandoeningen zoals het syndroom van Tietze of costochondritis, waarbij de ontsteking van het ribkraakbeen terugkerende pijn veroorzaakt. Hoewel niet levensbedreigend, kan chronische ribpijn de kwaliteit van leven ernstig verminderen en leiden tot slaapstoornissen of psychische klachten zoals depressie.

• Feitje: Chronische pijn na ribletsel komt voor bij ongeveer 15% van de mensen, vooral bij degenen die geen adequate pijnbehandeling krijgen in de acute fase.

Orgaanschade
Bij ernstige trauma’s kunnen ribfracturen leiden tot verwondingen van de organen in de borstkas, zoals het hart, de longen of grote bloedvaten. In zeldzame gevallen kan een ribfractuur zelfs leiden tot scheuren in de milt of lever, vooral als het letsel zich laag op de borstkast bevindt.

• Voorbeeld: Een patiënt met lage ribfracturen na een auto-ongeluk kan risico lopen op inwendige bloedingen door schade aan de lever.

Ademhalingsproblemen
Bij mensen met een reeds bestaande longaandoening, zoals astma of COPD, kan ribpijn hun ademhaling verder belemmeren. Door de pijn wordt het moeilijk om diep te ademen, wat hun vermogen om de longen goed te ventileren verder vermindert.

• Feitje: Patiënten met COPD die last hebben van ribletsel hebben een verhoogd risico op ziekenhuisopname door ademhalingsproblemen, met een herstelperiode die vaak twee keer zo lang duurt als normaal.

Angst en stress
Langdurige of intense ribpijn kan leiden tot psychische stress, waaronder angst en depressie. Vooral als de pijn iemands slaap of dagelijkse activiteiten verstoort, kan dit resulteren in aanhoudende mentale belasting.

• Voorbeeld: Iemand die chronische pijn aan de ribben ervaart door costochondritis kan zich angstig voelen bij elke ademhaling, bang voor nieuwe pijnscheuten, wat kan leiden tot een vicieuze cirkel van angst en fysieke spanning.

Preventie

Het voorkomen van ribpijn is niet altijd mogelijk, vooral wanneer het resultaat is van onvoorziene ongevallen of trauma's. Echter, door bepaalde gewoonten en leefstijlaanpassingen kun je het risico op ribletsel en bijbehorende pijn aanzienlijk verminderen. Hier zijn enkele preventieve maatregelen die helpen om ribpijn te voorkomen, met voorbeelden en feiten.

Bescherming tijdens sport en fysieke activiteiten
Het dragen van de juiste bescherming tijdens sport of andere intensieve activiteiten kan ribletsels voorkomen. Sporten zoals voetbal, hockey of motorsport brengen een hoger risico met zich mee op borstletsel door valpartijen of harde stoten. Het dragen van beschermende kleding, zoals borstplaten of schouderbeschermers, kan helpen ribbreuken en kneuzingen te voorkomen.

• Voorbeeld: Een amateurbokser die tijdens trainingen een borstbeschermer draagt, vermindert de kans op een gebroken rib aanzienlijk. In contact- en vechtsporten kunnen blessures aan de ribben worden teruggebracht met wel 35% door het gebruik van beschermende uitrusting.

Sterke kernspieren trainen
Het versterken van je core-spieren (buik- en rugspieren) kan de stabiliteit van je romp verbeteren, wat bijdraagt aan het voorkomen van blessures, zoals spierverrekkingen en ribpijn. Een sterke romp zorgt voor betere houding en ondersteuning tijdens fysieke activiteiten, waardoor de kans op overbelasting van de ribben vermindert.

Weetje: Een goede core-stabiliteit vermindert niet alleen het risico op ribblessures, maar verbetert ook de algemene lichaamsbalans en vermindert de kans op vallen met 40% bij oudere volwassenen.

Vermijden van plotselinge, zware bewegingen
Plotselinge, ongecoördineerde bewegingen kunnen leiden tot ribdisfuncties of spierspanning rond de ribbenkast. Het is belangrijk om altijd gecontroleerde bewegingen te maken, vooral als je zware objecten tilt of intensieve fysieke inspanningen levert. Gebruik technieken waarbij je je knieën buigt en de kracht uit je benen haalt om de belasting op de borstkas te verminderen.

Voorbeeld: Een magazijnmedewerker die zware dozen tilt door zijn knieën te buigen in plaats van zijn rug te gebruiken, vermindert de kans op plotselinge rug- en ribblessures met wel 25%.

Voorkomen van valpartijen
Valpartijen zijn een veelvoorkomende oorzaak van ribbreuken, vooral bij oudere mensen. Het voorkomen van valpartijen door het verbeteren van de balans, het aanpassen van de woning (zoals het installeren van handgrepen in badkamers) en het dragen van schoenen met goede grip, kan ribblessures voorkomen.

• Feitje: Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 3 mensen boven de 65 jaar minstens één keer per jaar valt, en een deel van deze valpartijen leidt tot ribfracturen. Door het dragen van schoeisel met goede grip en het nemen van voorzorgsmaatregelen in huis kan dit aantal met 30% worden verminderd.

Gezond gewicht behouden
Een gezond lichaamsgewicht helpt om de belasting op de ribben en het skelet te verminderen. Mensen met overgewicht kunnen meer druk ervaren op hun borstkas, vooral tijdens ademhaling of beweging, wat kan leiden tot ribpijn of het verergeren van bestaande aandoeningen zoals het syndroom van Tietze.

• Weetje: Mensen met overgewicht hebben tot 25% meer kans op pijnklachten aan de borstkas of ribben, vooral als ze lijden aan aandoeningen zoals artritis of longziekten.

Correcte houding
Een goede houding, zowel bij zitten als bij staan, voorkomt onnodige belasting van de ribbenkast. Langdurig zitten in een gebogen houding kan druk uitoefenen op de ribben en de spieren die de borstkas ondersteunen, wat leidt tot ongemak en zelfs pijn. Dit geldt vooral voor mensen die lange uren achter een bureau werken.

• Voorbeeld: Iemand die werkt aan een bureau en elke 30 minuten opstaat en stretch-oefeningen doet, kan rug- en ribklachten verminderen. Slechte zithoudingen zijn vaak een stille oorzaak van spierkrampen en ribpijn.

Vermijden van roken
Roken kan bijdragen aan chronische aandoeningen zoals COPD en longziekten, wat kan leiden tot aanhoudende druk en pijn in de borstkas en ribben. Het stoppen met roken vermindert niet alleen de kans op ademhalingsproblemen, maar vermindert ook de kans op ribpijn die samenhangt met longproblemen.

• Feitje: Roken verhoogt de kans op longgerelateerde aandoeningen die ribpijn veroorzaken, zoals pleuritis of longontsteking, met wel 50% bij zware rokers.

Lees verder

• Syndroom van Tietze: symptomen, oorzaak en behandeling
• Ribpijn bij hoesten: oorzaken, diagnose en behandeling
• Pijn aan de lever: oorzaken en symptomen van leverpijn
• Pijn onder de ribben: symptomen, oorzaken en behandeling
• Ribpijn bij inademen: symptomen, oorzaken en behandeling