Gebroken rib of ribben: symptomen, oorzaken en behandeling

Hoe ontstaat een gebroken rib en hoe kan een gebroken rib het beste behandeld worden? Een gebroken rib kan ontstaan door letsel waarbij je borstkas met kracht wordt ingedrukt, bijvoorbeeld door een val tijdens het fietsen of tijdens een potje voetbal als je krachtig in botsing komt met een tegenstander. Een gebroken rib veroorzaakt kenmerkende klachten zoals pijn. Opvallend is dat die pijn bij het veranderen van houding, inspanning, lachen, niezen en hoesten wordt verergerd. Door de pijn is goed doorademen soms niet meer mogelijk. Dit vergroot de kans op een longontsteking. Pijn als gevolg van een gebroken rib kan lang aanhouden, zelfs tot 6-12 weken na het ongeluk. Voor herstel en genezing moet je soms geduld betrachten.

• Wat is een gebroken rib?
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Gebroken rib symptomen
• Verschijnselen
• Pijn
• Complicaties gebroken rib
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Gebroken rib behandeling en genezing
• Genezing en herstel
• Pijnstilling
• Ziekenhuisopname gebroken rib
• Prognose van gebroken ribben
• Preventie: het voorkomen van een ribfractuur

Wat is een gebroken rib?

De meeste mensen hebben twaalf ribben aan elke kant. De ribben lopen van de wervelkolom richting het borstbeen en hebben een beschermende functie. Ribben zijn ook belangrijk voor een goede werking van de longen. Ribben vormen samen de borstkas. Een gebroken rib wordt ribfractuur genoemd. Een gebroken rib kun je oplopen door een ongeval of letsel waarbij de borstkas met kracht —want een rib breekt niet zomaar— wordt ingedrukt. Het kan ontstaan na een gewone val, een verkeersongeval (met de auto of wanneer je het stuur van de fiets in de ribben krijgt) of een mishandeling. Bij osteoporose (botontkalking) kan een lichte por of hard hoesten of niezen reeds aanleiding geven tot een breuk. Bij osteoporose kan een relatief lichte val al leiden tot een breuk. De rib kan ook gekneusd zijn. De klachten en oorzaken bij een gekneusde rib zijn identiek als bij een ribfractuur.

Oorzaken

Gebroken ribben worden meestal veroorzaakt door een ongeluk of een val, zoals bij ongevallen met motorvoertuigen of contactsporten. Ribben kunnen ook breken door herhaald trauma van sporten zoals hockey en rugby of van ernstig en langdurig hoesten.

Risicofactoren

De volgende factoren kunnen het risico op ribben vergroten:

• Osteoporose. Als je deze ziekte hebt waarbij je botten hun dichtheid verliezen, ben je vatbaarder voor een botbreuk.
• Sportparticipatie. Bepaalde sporten verhogen het risico op trauma aan je borstgebied.
• Kankerletsel in een rib. Een kankerachtige laesie kan het bot verzwakken, waardoor het gevoeliger wordt voor breuken.

Risicogroepen

Kinderen en baby's hebben minder kans om ribben te breken omdat hun botten elastischer zijn. Dus, als een jong kind of baby een ribbreuk heeft, is het belangrijk om te weten wat de oorzaak heeft veroorzaakt. Als er geen duidelijke oorzaak is, moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid van kindermishandeling. Mensen met osteoporose, vaak ouderen, hebben meer kans op een gebroken rib.

Gebroken rib symptomen

Verschijnselen

Klachten die kunnen optreden bij een gebroken rib zijn:

• De meest kenmerkende klacht van een gebroken rib is pijn, die verergert bij lachen, diep zuchten, niezen of hoesten. Ook het aannemen van een andere houding en inspanning kan de pijn intenser maken.
• Ademhalen verergert de pijn doordat de ribben meebewegen tijdens de ademhaling. Wanneer je hierdoor minder diep gaat ademhalen, bestaat de kans op het ontwikkelen van een longontsteking.
• Wanneer je niet goed kunt doorademen vanwege de pijn, kun je last krijgen van benauwdheidsklachten.
• Er kunnen bloeduitstortingen aanwezig zijn.

De klachten variëren in ernst; soms geeft een gebroken rib weinig klachten.

Pijn

Na enkele dagen neemt de ergste pijn al wat af. Bij een gebroken rib kunnen de pijnklachten evenwel lang aanwezig blijven, 6 tot 12 weken na het ongeval en soms nog langer.

Complicaties gebroken rib

Scherpe botstukken kunnen eventueel schade geven aan de longen, waardoor er een klaplong of bloed in de long (longkneuzing) kan ontstaan. Je krijgt dan last van kortademigheid en pijn. Soms kunnen de lever, milt of nieren beschadigd raken door de ribben, wat buikpijn en soms ook bloed in de urine kan veroorzaken.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Meestal wordt de diagnose gesteld op basis van de gegevens van het vraaggesprek met de arts (anamnese) en een lichamelijk onderzoek. Ribben die gebroken zijn, zijn pijnlijk, met name bij beweging, diepe ademhaling of hoesten. Het aangedane gebied is gevoelig wanneer er op wordt gedrukt.

Beeldvormend onderzoek

Het is niet altijd eenvoudig om een breuk van één van de ribben vast te stellen. Op een gewone röntgenfoto kan een ribfractuur gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Een detailfoto van de ribben geeft vaak meer houvast om de diagnose te stellen. Een CT- of MRI-scan kan de ernst van het letsel bepalen.

Gebroken rib behandeling en genezing

Genezing en herstel

Aan een ribfractuur (zonder complicaties) kan vaak weinig gedaan worden. Normaal gesproken geneest de aandoening vanzelf. Voldoende rust is daarbij belangrijk. Gedurende de herstelperiode kun je als de pijn onder controle is, weer langzaamaan beginnen met sporten. Bouw het trainingsprogramma langzaam op. Zo voorkom je terugval. Bij een gebroken rib die netjes op zijn plaats zit, kan het geen kwaad om te bewegen. Als het gaat mag je ook gewoon fietsen, wandelen, zwemmen, etc. Je kunt zelf goed uitproberen wat mogelijk is en laat je niet te veel belemmeren door de pijn, maar forceer ook niet.

Pijnstilling

Pijn kan bestreden worden met pijnstilling. Regelmatig en goed doorademen is nodig om een longontsteking te voorkomen. Dit kun je doen door de borstkas te ondersteunen door met je rug plat tegen de muur te staan en met je handen de ribben ter hoogte van de onderste ribben te ondersteunen. Eventueel kunnen (codeïne)tabletten voorgeschreven worden om de hoestprikkel te dempen. Bij ernstige pijnklachten kan een pijnstillende injectie verlichting geven en kan er indien nodig een groot pleisterverband rond de plek van de breuk aangelegd worden. Doel van het therapeutisch tapen is het beïnvloeden van het bewegingsgedrag van het betreffende gebied, wat de pijnklachten vermindert.

Ziekenhuisopname gebroken rib

In ernstige gevallen kan een ziekenhuisopname nodig zijn om je ademhalingsfunctie in de gaten te houden en zo nodig te ondersteunen. Wanneer er meerdere ribben op meerdere plaatsen zijn gebroken, kan de borstkas instabiel zijn. In dat geval kan een operatie nodig zijn.

Prognose van gebroken ribben

Geïsoleerde ribfracturen bij jonge patiënten hebben een uitstekende prognose voor volledige genezing. Bij oudere patiënten en patiënten met ernstig borstwandtrauma is er een grotere kans op het ontwikkelen van bijbehorende complicaties, met name longcomplicaties. De focus van de behandeling van ribfracturen ligt op het minimaliseren van complicaties.

Preventie: het voorkomen van een ribfractuur

Hoewel ongevallen vaak onafwendbaar zijn, is het dragen van goed beschermend materiaal of beschermende kleding belangrijk, afhankelijk van de sport waaraan je deelneemt. Ouderen doen er verstandig aan om actief te blijven. Met een beweegprogramma blijven ouderen mobiel, en trainen ze hun balans en spierkracht. Doe ook aan valpreventie en denk aan goede verlichting, een veilige trap en antislipmateriaal in huis. Door binnenshuis stevige schoenen te dragen met voldoende profiel en een lage hak, is er minder kans op uitglijden. Daarnaast is een gezonde leefstijl en voeding met voldoende calcium, vitamine D, supplementen en dagelijks een ommetje buiten, belangrijk.

Lees verder

• Pijn aan de ribben: oorzaken van ribpijn of pijnlijke ribben
• Gekneusde rib: symptomen en behandeling gekneusde ribben
• Zwevende ribsyndroom: symptomen, oorzaak en behandeling
• Pijn in onderrug: pijnlijke onderrug links, rechts en midden
• Pijn in de zij of flank: rechts en links en pijn in de rug