Pijn bij ademen: oorzaken & symptomen pijnlijke ademhaling

Pijn bij het ademen duidt op een pijnlijke sensatie tijdens het ademen. Dit kan variëren van milde tot ernstige pijn. Naast pijn bij het ademen (vaak pijn bij het inademen) kan het ook moeilijk zijn om te ademen. Bepaalde factoren kunnen het ademen bemoeilijken, zoals de positie van je lichaam of de luchtkwaliteit. Een pijnlijke ademhaling kan wijzen op een ernstige onderliggende aandoening die onmiddellijke medische zorg vereist. Maak meteen een afspraak met je huisarts in geval van onverklaarbare pijn op de borst of ademhalingsmoeilijkheden. Praat ook met je huisarts als je een chronische ziekte hebt waarbij je last hebt van incidentele aanvallen van pijnlijke ademhaling of pijn bij (diep) ademhalen. De huisarts kan bekijken wat er aan je klachten gedaan kan worden en een geschikte behandeling instellen waardoor je klachten afnemen en je ook geen pijn meer hebt bij het ademen. Er zijn ook een aantal maatregelen die je kunt nemen om te voorkomen dat je last krijgt van pijn bij ademen.

• Pijnlijke ademhaling
• Alarmsymptomen pijn bij het ademen
• Oorzaken van pijn bij inademen
• Longaandoeningen
• COPD
• Bronchitis
• Astma
• Pijn bij ademen na het sporten
• Longontsteking
• Longembolie
• Longkanker
• Pleuritis of borstvliesontsteking
• Klaplong of pneumothorax
• Hemothorax
• Longinfarct
• Tuberculose (tbc)
• Longabces
• Pleura-effusie
• Pulmonale hypertensie
• Virale infecties
• Hartaandoeningen
• Pericarditis (ontsteking van het hartzakje)
• Angina Pectoris
• Hartaanval
• Gescheurde aorta (aortadissectie)
• Bot- of gewrichtsaandoening
• Scoliose
• Kyfose
• Andere oorzaken van pijn bij ademen
• Costochondritis
• Overgewicht of obesitas
• Verwonding of trauma
• Gebroken ribben
• Spierpijn of verwonding van tussenribspieren
• Zwangerschap
• Buikoperatie
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van pijnlijke ademhaling
• Medische behandeling
• Zelfzorg
• Preventie

Pijnlijke ademhaling

Pijn bij het ademen of een pijnlijke ademhaling is een uiterst onaangename en soms pijnlijke aangelegenheid, waarbij je tijdens het ademhalen licht tot soms extreem ongemak of pijn kan voelen. Soms kan de pijn op de borst het ook moeilijk maken om te ademen. De pijn op de borst bij het ademen kan door bepaalde lichaamsfuncties worden verergerd of de kwaliteit van de lucht is slecht.

Alarmsymptomen pijn bij het ademen

Neem direct contact op met een arts bij een van de volgende symptomen:

• verlies van bewustzijn
• kortademigheid
• snel ademhalen
• luchthonger, of het gevoel hebben dat je niet genoeg lucht kunt krijgen
• happen naar lucht
• verstikking
• pijn op de borst
• verwardheid
• overmatig zweten
• bleekheid of bleke huid
• blauwe verkleuring van huid, lippen, vingers of tenen (cyanose)
• duizeligheid
• bloed ophoesten
• koorts

Pijn bij de ademhaling of pijn op de borst tijdens het ademen kan een nogal angstaanjagend symptoom zijn. Het is altijd raadzaam om een ​​arts te raadplegen als je pijn ervaart met ademhalen om mogelijke ernstige oorzaken van de pijn uit te sluiten.

Oorzaken van pijn bij inademen

Er zijn veel mogelijke aandoeningen die pijn bij het ademen kunnen veroorzaken. In sommige gevallen kan de pijn op de borst mild zijn en in sommige gevallen kan deze ernstiger zijn. Deze aandoeningen zijn onder te verdelen in een aantal categorieën:

• hartaandoeningen
• longaandoeningen
• bot- en gewrichtsaandoeningen
• overige

Longaandoeningen

COPD

COPD is een chronische longziekte die de luchtstroom vanuit de longen belemmert. Symptomen zijn ademhalingsmoeilijkheden, kortademigheid, hoesten, slijmproductie (sputum) en piepende ademhaling. Het wordt veroorzaakt door langdurige blootstelling aan irriterende gassen of deeltjes, meestal uit sigarettenrook. Mensen met COPD lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van hartaandoeningen, longkanker en diverse andere aandoeningen.

Bronchitis

Bronchitis duidt op een ontsteking in de kleine buisjes van de longen, de zogeheten bronchiën. Acute bronchitis ontstaat vaak na een verkoudheid of griep. Het belangrijkste symptoom van acute bronchitis is een slijmhoest, waarbij je helder, geelgrijs of groenachtig slijm kan ophoesten. Andere symptomen zijn vergelijkbaar met die van verkoudheid of bijholteontsteking (sinusitis), en kunnen zijn:

• keelpijn
• hoofdpijn
• loopneus of verstopte neus
• drukkend gevoel op de borst
• vermoeidheid

Sommige mensen kunnen kortademigheid of piepende ademhaling ervaren als gevolg van ontstoken luchtwegen. Dit komt echter vaker voor bij langdurige (chronische) bronchitis.

Astma

Mensen met astma worden geboren met aanleg voor astma en dit is erfelijk. Als je een eerstegraads familielid (vader, moeder, dochter of zoon) met astma hebt, heb je een grotere kans op astma. Niet iedereen met deze aanleg krijgt ook daadwerkelijk astma. Er treden pas klachten op als je bijvoorbeeld in contact komt met prikkels waarvoor je overgevoelig bent. Bij astma raken de luchtwegen chronisch ontstoken en al bij een geringe prikkel kunnen ze vernauwen wat ademhalingsproblemen kan veroorzaken met klachten als kortademigheid en benauwdheid.

Astma geeft niet doorlopend klachten, maar toch is het een chronische ziekte. Dat komt omdat de klachten bij astma worden veroorzaakt door een ontsteking van de luchtwegen, waardoor de kleine luchtwegen erg prikkelbaar zijn en de lucht er minder gemakkelijk doorheen kan stromen. Astmaklachten kunnen soms weken tot maanden aanhouden, bijvoorbeeld na een (forse) griep. Ook zijn er soms periodes waarin je weinig tot niets merkt.

Astma is goed te behandelen. De klachten kunnen goeddeels verdwijnen waardoor je een prettig en normaal leven kan leiden.

Longontsteking

Een longontsteking kan worden veroorzaakt door virussen, bacteriën of schimmels. De symptomen van longontsteking zijn afhankelijk van je leeftijd, de oorzaak en de ernst van de infectie en eventuele reeds bestaande problemen met de immuniteit. Enkele van de symptomen kunnen zijn:

• snel ademhalen
• ademhalingsproblemen
• hoesten
• koorts
• vermoeidheid
• pijn op de borst

Longembolie

Een longembolie treedt op wanneer een bloedstolsel ontstaat in een van de slagaders die bloed naar de longen transporteert. Dit kan de bloedstroom blokkeren, wat levensbedreigend kan zijn. Bij een longembolie ervaar je vaak pijn terwijl je diep ademhaalt, evenals pijn in de bovenrug. Andere symptomen kunnen zijn:

• pijn op de borst
• hoesten en mogelijk bloed ophoesten
• een snelle hartslag
• duizeligheid
• zwelling van de benen

Longkanker

Mogelijke vroege symptomen van longkanker zijn onder meer een chronische hoest. In ene vroeg stadium veroorzaakt longkanker vaak geen symptomen. Een veel voorkomend symptoom van longkanker is echter pijn op de borst die meestal erger wordt tijdens diepe ademhaling of hoesten. Als de kanker zich naar andere organen verspreidt, kan dit botpijn veroorzaken in de rug of heupen van een persoon. Ook kan een tumor in de longen op zenuwen in de wervelkolom drukken, waardoor je ademhaling wordt bemoeilijkt en je last van rugpijn krijgt. Mogelijke andere symptomen van longkanker kunnen zijn:

• een chronische hoest
• bloed ophoesten of bloed in het slijm
• frequente of terugkerende luchtweginfecties
• kortademigheid
• piepende ademhaling
• heesheid
• moeite met slikken
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• verlies van eetlust

Pleuritis of borstvliesontsteking

Pleuritis of borstvliesontsteking is een ontsteking van het borstvlies, dit zijn de weefsels die de borstholte en de buitenkant van de longen bekleden. Veel aandoeningen kunnen leiden tot pleuritis, waaronder virale en bacteriële infecties. Als je pleuritis hebt, dan kun je scherpe pijn ervaren bij het ademen. Andere symptomen kunnen zijn:

• pijn die zich kan verspreiden naar de schouderbladen
• pijn op de borst die erger is bij hoesten of niezen
• kortademigheid
• onverklaarbaar gewichtsverlies

Klaplong of pneumothorax

Een pneumothorax of klaplong kan pijn op de borst veroorzaken die erger wordt met ademhalen of hoesten. Een klaplong treedt op wanneer lucht de pleurale ruimte binnengaat, de ruimte tussen de borstwand en de longen. De ophoping van lucht verhoogt de druk in de pleuraholte, waardoor een deel van je long of je gehele long kan inklappen. Je kunt een spontane klaplong krijgen, dis zonder aanleiding. Het is anno 2024 niet bekend hoe dit ontstaat. Een niet-spontane klaplong kan ontstaan doordat je gewond bent geraakt, bijvoorbeeld als je een rib breekt. Een klaplong kan pijn op de borst veroorzaken die verergert bij ademhalen of hoesten. Andere symptomen kunnen zijn:

• een snelle hartslag
• blauwachtige huid of nagels
• kortademigheid
• vermoeidheid
• beklemming op de borst
• vergroting van de neusgaten wat duidt op ademhalingsproblemen

Hemothorax

Hematothorax is de medische term voor 'bloed in de borstkas'. Een hemothorax duidt op het lekken van bloed in de pleurale ruimte, waardoor de long kleiner geworden is. Vaak wordt dit veroorzaakt door een trauma waardoor een bloeding ontstaan is. Dit kan soms leiden tot een pijnlijke in- en uitademing.

Longinfarct

Een longinfarct ontstaat wanneer een deel van het longweefsel geen bloed meer krijgt en dus ook geen zuurstof. Dit geeft allerlei verschijnselen, waaronder een benauwd gevoel en pijn op de borst tijdens het ademhalen.

Tuberculose (tbc)

Tuberculose (tbc) is een infectieziekte, veroorzaakt door een bacterie. Het geeft allerlei klachten, waaronder moeilijker ademhalen en pijn bi het ademen.

Longabces

Een longabces wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie die optreedt in het longweefsel en het geeft klachten als een productieve hoest, een slechte adem, koorts en rillingen.

Pleura-effusie

Pleura-effusie duidt op de ophoping van een abnormale hoeveelheid vocht in de pleuraholte, de ruimte die bestaat tussen de beide longbladen (pleurae). Het geeft vaak pijn in de borst aan de zijde van het vocht. Deze pijn is prikkend of stekend van aard en wordt vaak intenser bij hoesten, niezen en diep ademhalen.

Pulmonale hypertensie

Pulmonale hypertensie is een abnormale hoge bloeddruk in de longen en is een progressieve en ongeneeslijke ziekte, die wordt gekenmerkt door een toename van de druk in de longvaten. Het veroorzaakt onder andere moeilijkheden met ademen (dyspneu).

Virale infecties

Een virale infectie kan soms ook de oorzaak zijn van een pijnlijke ademhaling. Mogelijke virussen die kunnen leiden tot ademhalingspijn, zijn:

• bof
• het adenovirus
• het Coxsackie-virus
• het cytomegalovirus (CMV)
• het Epstein Barr-virus (EBV)
• het respiratoir syncytieel virus (RSV)
• influenza of griepvirus
• parainfluenza

Hartaandoeningen

Pericarditis (ontsteking van het hartzakje)

Pericarditis is een ontsteking van het pericardium ofwel het hartzakje, een met vloeistof gevulde zak die het hart omringt en beschermt. Een grote verscheidenheid aan factoren kan pericarditis veroorzaken, waaronder:

• bacteriële en virale infecties
• verwondingen of een operatie aan het hart
• bepaalde medicijnen
• auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis (RA) en lupus
• (zelden) kanker

Pericarditis kan leiden tot pijnlijke ademhaling of scherpe pijn op de borst die mogelijk beter aanvoelt wanneer je rechtop zit en naar voren leunt. Mensen met pericarditis kunnen ook de volgende klachten ervaren:

• koorts
• onregelmatige hartslag of hartkloppingen
• kortademigheid
• duizeligheid of licht gevoel in het hoofd

Angina Pectoris

Angina pectoris is de medische term voor pijn op de borst als gevolg van coronaire hartziekten. Het komt voor wanneer de hartspier niet genoeg zuurstofrijk bloed krijgt als dat nodig is. Dit gebeurt meestal omdat een of meer slagaders van het hart vernauwd of geblokkeerd zijn, ook wel ischemie genoemd. Angina pectoris veroorzaakt meestal een ongemakkelijke druk, een gevoel van afknijpende pijn in het midden van de borstkas. Je kunt de pijn ook voelen in je nek, kaak, schouder, rug of arm.

Hartaanval

Een hartaanval treedt op wanneer een kransslagader afgesloten of geblokkeerd is. Het hart is een spier en het heeft een goede bloedtoevoer nodig om het gezond te houden. Naarmate je ouder wordt, kunnen de gladde binnenwanden van de slagaders die het bloed naar het hart leiden beschadigd en versmald raken door de ophoping van plaque. Een plaque kan openscheuren en losschieten, waardoor er verderop in het bloedvat een blokkade ontstaat. Hoe langer de blokkade onbehandeld blijft, hoe meer de hartspier beschadigd raakt. Als de bloedstroom niet snel wordt hersteld, is de schade aan de hartspier permanent.

Gescheurde aorta (aortadissectie)

Bij een aortadissectie zit er een scheur in de binnenwand van de aorta en hierdoor lekt bloed in de binnenwand van de aorta. Dit veroorzaakt vaak plotselinge, ernstige, hevige pijn die voelbaar is in de borst en de rug.

Bot- of gewrichtsaandoening

Scoliose

Scoliose is een zijwaartse kromming van de wervelkolom. Hoewel het mensen van elke leeftijd kan treffen, komt het meestal voor bij kinderen en pubers. Bij sommige mensen kan de wervelkolom dermate gebogen zijn dat het extra druk op de longen uitoefent, waardoor ademhalen pijnlijk wordt. Symptomen van scoliose kunnen zijn:

• rugpijn
• zwakte en gevoelloosheid in de handen en voeten
• ongelijke schouders, heupen of ribbenkast
• moeilijk rechtop staan
• problemen met lopen
• kortademigheid

Behandeling voor scoliose hangt af van hoe gebogen de wervelkolom is. Voor mensen met een lichte tot matige kromming, kan een arts aanbevelen een rugbrace te dragen. Meer ernstige scoliose kan een operatie vereisen om de wervelkolom recht te maken.

Kyfose

Een kyfose, die ook wel hoge of ronde rug wordt genoemd, is een aandoening waarbij de wervelkolom naar voren buigt, wat kan leiden tot een gebogen houding. Deze kromming kan zich ontwikkelen tijdens de puberteit, volgen op een wervelkolomletsel of het gevolg zijn van veroudering. Kyfose kan ook rugpijn, zwelling en evenwichtsproblemen veroorzaken. Symptomen kunnen na verloop van tijd erger worden, wat kan leiden tot ademhalingsmoeilijkheden of eten bij sommige mensen.

Andere oorzaken van pijn bij ademen

Costochondritis

Costochondritis is een ontsteking van het kraakbeen die het borstbeen en de ribben verbindt. De oorzaak van deze ontsteking is niet altijd duidelijk, maar het kan soms het gevolg zijn van een borstletsel, ernstig hoesten of een luchtweginfectie. Costochondritis veroorzaakt vaak scherpe pijn en gevoeligheid rond het borstbeen. He kunt ervaren dat deze pijn naar de rug uitstraalt en erger wordt bij diep ademhalen of hoesten.

Overgewicht of obesitas

Overgewicht kan extra druk uitoefenen op de rug, gewrichten en andere delen van het lichaam. Sommige mensen met obesitas vinden het ongemakkelijk of zelfs pijnlijk om diep adem te halen. Afvallen, bijvoorbeeld door een caloriearm dieet en regelmatige lichaamsbeweging, kan rug- en gewrichtspijn helpen verlichten.

Verwonding of trauma

Letsel aan de borst, zoals gescheurde spieren, gebroken ribben of een gekneusde borstwand, kan leiden tot pijn bij het ademen. Deze pijn kan alleen optreden aan de kant van het letsel. Andere symptomen van een borstletsel kunnen zijn:

• blauwe plekken of verkleuring van de huid
• pijn die uitstraalt naar de nek of rug
• kortademigheid

Letsel aan de ademhalingswegen kan ook leiden tot pijn bij ademen.

Gebroken ribben

Een gebroken rib geeft vaak pijn die zich geleidelijk ontwikkelt en verergert bij diep ademhalen en hoesten.

Spierpijn of verwonding van tussenribspieren

De tussenribspieren zorgen ervoor dat je borstkas kan inkrimpen en uitzetten met als gevolg dat je kan ademhalen. Soms is pijn op de borst simpelweg spierpijn als gevolg van een overbelasting van de tussenribspieren door bepaalde lichamelijke activiteit waaraan het lichaam niet gewend is. Ook kan een tussenribspier-trauma zorgen voor pijnlijke ademhaling. Hierbij is er is er een pijnlijke verwonding opgetreden aan de spiertjes die zich tussen de ribben in de borstkas bevinden.

Zwangerschap

Het is vrij gebruikelijk dat aanstaande moeders kortademig zijn. Meestal is het niet iets om je zorgen over te maken, maar het is het beste om contact op te nemen met je huisarts of verloskundige, omdat veel factoren kortademigheid kunnen veroorzaken. Tijdens de zwangerschap wordt je ademhaling beïnvloed door de toename van het hormoon progesteron, waardoor je dieper inademt. Hierdoor kun je het gevoel krijgen dat je harder werkt om lucht te krijgen. Ademen kan ook moeilijker worden naarmate je vergrote baarmoeder meer ruimte in beslag neemt, wat resulteert in druk tegen je middenrif (de spier onder je longen).

Buikoperatie

Na een buikoperatie kun je moeilijkheden krijgen met de ademhaling vanwege de wond in de buikwand. Een fysiotherapeut komt normaal gesproken de dag voor de operatie bij je langs om uitleg te geven over de juiste ademhalingstechniek.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Omdat er talloze oorzaken zijn die pijn bij het ademhalen of pijn op de borst bij het ademen kunnen veroorzaken, zal de behandelende arts je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen, veel vragen stellen over je klachten en een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren. De arts kan vragen stellen over eventuele voorgeschiedenis van longziekten of een familiegeschiedenis van longaandoeningen. De arts kan ook informeren of je rookt of hebt gerookt. Aangezien pijn bij bepaalde aandoeningen zoals longontsteking kan verergeren met liggen, kan de arts je vragen naar welke posities de pijn vaak beter of slechter maken.

Vervolgonderzoek

Aanvullend onderzoek kan ook nodig zijn:

• Röntgenfoto's van de borst: als er een ontsteking aanwezig is, zal deze op de röntgenfoto zichtbaar zijn.
• CT-scan van de borst: dit geeft een nauwkeuriger beeld van de longen en de omliggende weefsels en vaten en elke afwijking, hoe klein ook.
• Bloedonderzoek en urineonderzoek: deze worden uitgevoerd om infectie uit te sluiten als oorzaak van de ervaren symptomen.
• Elektrocardiogram (hartfilmpje): om te onderzoeken of het hart normaal functioneert en of een afwijking in het hart de symptomen veroorzaakt.

Indien de arts geen specifieke oorzaak voor pijn bij de ademhaling of pijn op de borst bij het ademen kan identificeren, kan je worden verwezen naar een specialist die verder gedetailleerd onderzoek zal uitvoeren om de oorzaak van de symptomen te achterhalen. Zodra er een diagnose is gesteld, kan de arts een behandelplan opstellen.

Behandeling van pijnlijke ademhaling

Medische behandeling

De behandeling van pijnlijke ademhaling is volledig afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de symptomen. In Wanneer pijn bij het ademen wordt veroorzaakt door een bacteriële longontsteking, dan kan de arts antibiotica voorschrijven om de infectie te elimineren. In het geval dat er andere oorzaken zijn die de symptomen veroorzaken, kan de behandeling variëren van antistollingsmedicijnen tot aan een operatie. Als pijnlijke ademhaling wordt veroorzaakt door een aandoening zoals astma of COPD, dan is een langetermijnbehandeling nodig met medicatie en leefstijladviezen om de aandoening te behandelen en de pijn te verlichten.

Zelfzorg

Zelfzorg bij pijn bij ademen kan bestaan uit:

• Pijnstillers. Vrij verkrijgbare medicijnen, zoals ibuprofen en paracetamol, kunnen de pijn helpen verminderen door aandoeningen zoals costochondritis en lichte borstletsels.
• Veranderen van houding of positie. Voorover leunen of rechtop zitten kan soms helpen pijn op de borst te verlichten bij aandoeningen zoals pericarditis.
• Langzamer ademen. De borst ontspannen en langzamer ademen kan bij sommige mensen de symptomen helpen verlichten.
• Hoestmiddelen. Als je veel moet hoesten, kan het gebruik van vrij verkrijgbare hoestmiddelen helpen om het ongemak te verlichten.

Preventie

Het eten van een gezond en gevarieerd dieet kan het risico op bepaalde aandoeningen die een pijnlijke ademhaling veroorzaken verminderen. Pijnlijke ademhaling voorkomen is echter niet altijd mogelijk. Sommige leefstijlinterventies kunnen echter helpen het risico op infecties en andere problemen die kunnen leiden tot pijnlijke ademhaling te verminderen. Deze zijn:

• stoppen met roken
• goede hygiëne betrachten, zoals regelmatig handen wassen
• jaarlijks een griepprik halen
• een evenwichtig en gezond dieet eten
• regelmatig sporten en voldoende bewegen
• genoeg slaap krijgen

Lees verder

• Pijn op de longen: bij diep inademen of pijn met hoesten
• Pijn aan middenrif: oorzaken en symptomen pijnlijk middenrif
• Gekneusde rib: symptomen en behandeling gekneusde ribben
• Pijn op de borst: links/rechts, pijn longen, hart, borstbeen
• Pijn op de borst: rechts, links, na eten en bij inademen