Nervositeit: symptomen, oorzaken & behandeling gespannenheid

Iedereen ervaart wel eens nervositeit. Over het algemeen beschrijft dit een gevoel van gespannenheid. Nervositeit en gespannenheid horen bij het leven. Nervositeit kan niet alleen emotioneel worden gevoeld, maar manifesteert zich vaak ook door fysieke tekenen. Nervositeit of innerlijke onrust is een veelgehoorde klacht. Je voelt je gespannen en prikkelbaar. Je kan daardoor naar anderen humeurig, ongeduldig of zelfs agressief reageren of je trekt je in jezelf terug. Vanwege het gebrek aan slaap, permanente spanning en nervositeit nemen de prestaties af, maar neemt ook de frustratietolerantie af. Vaak wordt nervositeit veroorzaakt door bepaalde factoren, zoals het te druk hebben, het opkroppen van gevoelens, een gebrek aan zelfvertrouwen, relatieproblemen of problemen op het werk. Maar als de innerlijke onbalans, spanning en nervositeit een permanente toestand worden, dan is dat een alarmsignaal. Dan is het hoogtijd om de koe bij de hoorns te vatten.

• Wat is nervositeit of gespannenheid?
• Oorzaken van nervositeit
• Symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek met de arts
• Lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Behandeling van gespannenheid
• Onderliggende aandoening behandelen
• Kruidengeneeskunde
• Andere zelfzorg- en behandelmethoden
• Vooruitzichten en prognose
• Preventie

Wat is nervositeit of gespannenheid?

Nervositeit of gespannenheid duidt op een toestand van innerlijke spanning die je in meer of mindere mate kunt voelen. Uiterlijk manifesteert nervositeit zich door verschillende fysieke reacties. Het autonome zenuwstelsel is verantwoordelijk voor de emotionele en fysieke symptomen. Externe stress verhoogt de afgifte van hormonen die het autonome zenuwstelsel activeren, waardoor een gevoel van innerlijke spanning en nervositeit ontstaat.

Oorzaken van nervositeit

Het tijdelijk ervaren van stress of spanning, wat gepaard gaat met nervositeit of innerlijke rusteloosheid, is volkomen normaal en het gaat meestal om onschadelijke processen in het lichaam. De kortetermijnactivering van het autonome zenuwstelsel stelt het lichaam in staat een zware belasting te weerstaan ​​om vervolgens optimaal te presteren. Typische voorbeelden van triggers van tijdelijke nervositeit of gespannenheid zijn examenvrees of spanningen over belangrijke gebeurtenissen in je persoonlijke leven. Na zo'n periode van stress hebben je lichaam en geest echter een periode van herstel nodig om te ontladen en weer op krachten te komen. Zodra er een constant gevoel van druk en nervositeit optreden en je niet meer goed hersteld, dan heeft dit gevolgen voor lichaam en geest. In de meeste gevallen heeft nervositeit geen fysieke oorzaak, maar komt het door sociaal-emotionele gebeurtenissen of bepaalde omstandigheden. In sommige gevallen kan nervositeit echter een symptoom zijn van bepaalde ziekten. Een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) kan bijvoorbeeld leiden tot nervositeit.

Symptomen

In eerste instantie uit nervositeit zich door het gevoel van innerlijke onrust of gespannenheid. Je gemoedsrust is (volledig) verdwenen. Nerveuze mensen hebben het gevoel permanent onder druk te staan. Ze voelen zich opgejaagd, gehaast en gestrest. Deze interne gewaarwordingen manifesteren zich extern in trillende handen, zweten of hartkloppingen en spiertrekkingen. Een verhoogde prikkelbaarheid of agitatie is typisch voor nerveuze mensen.

Als de symptomen aanhouden, lijden de getroffenen aan uitputting, depressie, piekeren en faalangst. De prestaties nemen af, evenals het concentratievermogen. Je gaat minder goed functioneren op school of werk. De getroffenen voelen zich zelfs bij lage eisen overweldigd. De nervositeit manifesteert zich fysiek door slapeloosheid (en daardoor slaapgebrek) en verlies van eetlust. Hoofdpijn, rugpijn of buikpijn en diarree kunnen ook optreden. Het immuunsysteem kan worden verzwakt door aanhoudende nervositeit en het risico op infecties neemt dientengevolge toe.

Onderzoek en diagnose

In bepaalde stressvolle situaties reageert bijna elke persoon rusteloos of nerveus. Als een dergelijke situatie echter niet aanwezig is en je toch (aanhoudend) een gevoel van nervositeit en rusteloosheid hebt, dan is het verstandig om je huisarts te raadplegen. Hij kan de oorzaak achterhalen en een behandeling inzetten.

Vraaggesprek met de arts

Het begin van elke medische diagnose is de voorgeschiedenis en een vraaggesprek met de patiënt. In dit geval vraagt ​​de arts naar:

• Aard en duur van de nervositeit.
• Begin van de klachten.
• Of er nadere klachten zijn.
• Intensiteit van nervositeit.
• Medicatie- of middelengebruik.

Lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek

Het daaropvolgende lichamelijke onderzoek kan ook informatie geven over de mogelijke oorzaak. Tevens kan de arts bloedonderzoek doen. Belangrijk hierbij zijn de bloedsuikerspiegel en de schildklierhormonen T3 en T4. Bij een overactieve schildklier kan het permanente rusteloosheid en nervositeit leiden.

Beeldvormend onderzoek

Bovendien kan een echografie van de schildklier en de lever worden gemaakt. Ook kan een scintigrafie van de lever worden gebruikt ten behoeve van de diagnose.

Behandeling van gespannenheid

Onderliggende aandoening behandelen

De behandeling van nervositeit hangt af van de oorzaak. Als bijvoorbeeld een schildklieraandoening de nervositeit veroorzaakt, moet deze ziekte medisch worden behandeld.

Kruidengeneeskunde

In het geval van kortdurende nervositeit zijn met name plantaardige kalmeringsmiddelen in combinatie met algemene ontspanningsmaatregelen geschikt zijn om de klachten te verlichten. De belangrijkste kruiden die gebruikt kunnen worden bij nervositeit, zijn:

• citroenmelisse
• sint-janskruid
• patchouli
• valeriaan
• citroengras
• echte marjolein
• lavendel
• passiebloem

Hoewel de kruidensupplementen zonder recept verkrijgbaar zijn, is het soms wel verstandig om eerst te overleggen met je huisarts. Als medicijnen regelmatig worden ingenomen (bijvoorbeeld bij chronische ziekten), moet de huisarts worden geïnformeerd over het gebruik van kruidensupplementen om ongewenste interacties te voorkomen. In dit verband moet worden opgemerkt dat kruidensedativa meestal na een bepaalde tijd hun effectiviteit ontwikkelen.

Andere zelfzorg- en behandelmethoden

Langdurige nervositeit kan alleen met succes worden behandeld als de oorzaken en triggers zo duurzaam mogelijk worden aangepakt. Vaak moet de persoonlijke levenssituatie opnieuw worden bekeken en beoordeeld. Om de stressfactoren te achterhalen en je levenssituatie zo in te richten dat je voldoende ontspanning hebt en herstel (na een periode van stress) een vast onderdeel van het leven wordt, kunnen gesprekken met de praktijkbegeleider van de huisarts of psychotherapeutische behandeling zinvol zijn. Ook sport- en ontspanningstechnieken zoals autogene training (ontspanningsmethode voor lichaam en geest) helpen bij stressvermindering. Daarnaast is beweging belangrijk, evenals voldoende kwalitatieve slaap.

Vooruitzichten en prognose

De prognose van nervositeit is afhankelijk van de oorzaak. Als de innerlijke rusteloosheid samenhangen met bepaalde situaties die leiden tot emotionele stress of algemene spanning, dan verdwijnt de nervositeit na het overwinnen van de situatie. Voorbeelden zijn examens, een openbaar optreden, faalangst of confrontaties met medemensen. Een zekere mate van nervositeit is normaal en behoeft onderzocht noch behandeld te worden.

Nervositeit, die hardnekkig is en daarom wijst op een ​​mogelijke onderliggende ziekte, zal in de meeste gevallen worden verlicht als er maatregelen worden getroffen om de ziekte te behandelen. Desalniettemin zijn er aandoeningen - vooral psychische of psychiatrische - die nervositeit of angst als symptoom hebben wat erg moeilijk te bestrijden is. De onderliggende stoornis of ziekte moet worden behandeld om de klachten te verminderen.

Nervositeit en rusteloosheid, die wordt veroorzaakt door ontwenningsverschijnselen, is meestal van voorbijgaande aard. Het kan echter dagen of weken duren, afhankelijk van de verslaving (het specifieke middel). Nicotineonttrekking is dus minder ingrijpend dan alcoholontwenning of sterkere medicijnen (bijvoorbeeld benzodiazepinen). In ernstige gevallen kan langdurige nervositeit het begin zijn van een depressie.

Preventie

Het voorkomen van nervositeit kan door het bereiken van een gezond evenwicht tussen stress en ontspanning, wat mede afhankelijk is van je draagkracht. De ene persoon kan nu eenmaal meer spanning en stress aan dan de ander. Degenen die in hun werk onder zware druk staan ​​en dit in hun vrije tijd kunnen compenseren door voldoende ontspanning, kunnen bijvoorbeeld nervositeit voorkomen. Maar als deze persoon in zijn privéleven geconfronteerd wordt met bijvoorbeeld problemen in zijn relatie, dan kan de draaglast te zwaar worden en de balans doorslaan.

Lees verder

• Rusteloosheid of innerlijke onrust: oorzaken en behandeling
• Angstaanvallen: symptomen, behandeling en angst stoppen
• Angst: soorten angst en symptomen, klachten en oorzaken