Glioblastoom: Agressieve hersentumor (kanker aan hersenen)

Glioblastoom: Agressieve hersentumor (kanker aan hersenen) Glioblastomen (glioblastoma multiforme, GBM), is een uiterst agressieve kanker die in de hersenen begint. Aanvankelijk zijn de symptomen van een glioblastoom niet-specifiek, zoals hoofdpijn, persoonlijkheidsveranderingen, misselijkheid, maar de symptomen breiden zich snel uit en verergeren ook. De behandeling van deze agressieve hersentumor gebeurt door een chirurgische verwijdering van de tumor, radiotherapie en/of chemotherapie. De tumor keert ondanks een snelle en agressieve behandeling snel terug. De vooruitzichten zijn tot slot over het algemeen niet goed.

Epidemiologie van glioblastoom

Glioblastomen vertegenwoordigen 15% van alle hersentumoren. Het is de meest voorkomende kanker die begint in de hersenen en de op één na meest voorkomende hersentumor, na een meningioom. De jaarlijkse incidentie bedraagt 3 per 100.000 mensen. De arts stelt de diagnose gewoonlijk bij patiënten tussen de vijftig en zeventig jaar. Mannen zijn vaker dan vrouwen getroffen door een glioblastoma multiforme.

Oorzaken van glioblastoma multiforme

De oorzaak van de meeste gevallen van een glioblastoom is onduidelijk anno november 2019. Glioblastomen zijn kwaadaardige graad IV-tumoren (hoogwaardig = erg agressief), waarbij een groot deel van de tumorcellen zich op elk willekeurig moment reproduceren en delen. Ze worden gevoed door een ruime en abnormale bloedtoevoer naar de tumorvaten. De tumor bestaat voornamelijk uit abnormale astrocytische cellen (astrocyten), maar bevat ook een combinatie van verschillende celtypen (zoals bloedvaten) en gebieden met dode cellen (necrose). Glioblastomen zijn infiltratief en vallen binnen in nabijgelegen hersengebieden. Ze kunnen zich soms ook verspreiden naar de andere kant van de hersenen via verbindingsvezels (corpus callosum). Glioblastomen verspreiden zich uiterst zeldzaam buiten de hersenen.

Nieuwe tumor

Glioblastomen ontstaan mogelijk de novo (nieuwe tumor). Ze beginnen dan als een graad IV-tumor zonder bewijs van een voorloper van een laaggradige tumor. De novo-tumoren zijn de meest voorkomende vorm van een glioblastoom. Deze zijn het meest agressief en treffen vooral ouderen.

Secundaire tumor

Soms ontstaan ook secundaire glioblastomen die zich ontwikkelen vanuit laaggradige astrocytische tumoren (graad II of graad III). Secundaire glioblastomen groeien iets langzamer, maar ze kunnen wel progressief agressief worden.

Risicofactoren

Aandoeningen

Sommige genetische aandoeningen verhogen de kans op het krijgen van een glioblastoom. Dit soort hersentumor ontstaat echter niet altijd als gevolg van deze aandoening; enkel het risico hierop is verhoogd.

Volgende aandoeningen zijn geassocieerd met glioblastomen:

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren die gekoppeld zijn aan een glioblastoom zijn:
  • de blootstelling aan pesticiden
  • de blootstelling aan rook
  • eerdere radiotherapie
  • werken in de productie van rubber
  • werken in de raffinage van aardolie

Symptomen

Patiënten met glioblastomen ontwikkelen snel symptomen als gevolg van een groeieffect van de tumor zelf die op de hersenen drukt of als gevolg van de vloeistof rond de tumor (oedeem) die een verdere zwelling van de hersenen veroorzaakt. De klinische presentatie hangt af van de locatie van de tumor. De tumor produceert gewoonlijk snel symptomen, maar is af en asymptomatisch totdat deze een enorme omvang bereikt.

Veel voorkomende symptomen zijn epileptische aanvallen, hoofdpijn, misselijkheid en braken, geheugenverlies, veranderingen in de persoonlijkheid, de stemming of de concentratie en gelokaliseerde neurologische problemen (gevoelsuitval, zwakte van één lichaamshelft, spraak- en taalproblemen, oogproblemen).

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een glioblastoom gebeurt meestal door een combinatie van een CT-scan en een MRI-scan. De bevestiging van de diagnose gebeurt met behulp van een weefselbiopsie.

Behandeling van kanker aan hersenen

De behandeling van deze kankervorm bestaat meestal uit een operatie, waarna de arts chemotherapie en radiotherapie inzet. Het medicijn temozolomide is ook bruikbaar als onderdeel van chemotherapie. Hooggedoseerde steroïden verminderen de zwelling in de hersenen zodat de symptomen verminderen.

Prognose van agressieve hersentumor

De kanker komt vaak terug (herhaling van kanker) ondanks een maximale behandeling. Hoewel de arts namelijk de kankercellen tijdens een operatie kan verwijderen, blijven er steeds onzichtbare resterende cellen over die zich blijven vermenigvuldigen en zich in de hersenen verspreiden. De gemiddelde overlevingsduur na de diagnose bedraagt 12 tot 15 maanden. De vijfjaarsoverleving van de patiënten bedraagt minder dan 3 tot 7%. Zonder behandeling is de overleving meestal slechts drie maanden. Jonge patiënten overleven doorgaans iets langer dan oude patiënten.

Preventie van glioblastomen

Er zijn anno november 2019 geen bekende methoden bekend om een glioblastoom te voorkomen.

Lees verder

© 2019 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Glioom, hersentumorGlioom, hersentumorEen glioom is een hersentumor die uitgaat van de gliacellen. De gliacellen zijn de ondersteunende cellen in het hersenwe…
Een hersentumorEen hersentumorEen hersentumor kan goedaardig maar ook kwaadaardig zijn. De tumor kan groter worden waardoor het erg gevaarlijk wordt.…
Blastoom: Type kanker in voorlopercellen, vaak bij kinderenBlastoom: Type kanker in voorlopercellen, vaak bij kinderenBlasten zijn primitieve, onvolledig gevormde cellen (voorlopercellen) waaruit zich andere cellen vormen. Een blastoom is…
Waarom is hersenkanker zo moeilijk te behandelen en genezen?Waarom is hersenkanker zo moeilijk te behandelen en genezen?Hersenkanker is een van de moeilijkste kankersoorten om te behandelen. Bij glioblastomen, de meest voorkomende vorm van…

Lage progesteronwaarden: Symptomen bij mannen en vrouwenLage progesteronwaarden: Symptomen bij mannen en vrouwenProgesteron is een hormoon dat het lichaam op natuurlijke wijze produceert. Zowel mannen als vrouwen produceren progeste…
Nervositeit: symptomen, oorzaken & behandeling gespannenheidNervositeit: symptomen, oorzaken & behandeling gespannenheidIedereen ervaart wel eens nervositeit. Over het algemeen beschrijft dit een gevoel van gespannenheid. Nervositeit en ges…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Geralt, Pixabay
  • Geraadpleegd op 19 november 2019:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Glioblastoma (GBM), https://www.abta.org/tumor_types/glioblastoma-gbm/
  • Glioblastoma multiforme (GBM), https://hersentumoren.info/hersentumor/soorten-tumoren/glioblastoma-multiforme-gbm-astrocytoom-graad-4
  • Glioblastoma multiforme, https://www.uzleuven.be/glioblastoma-multiforme
  • Treating a Glioblastoma, https://www.abta.org/treating-a-glioblastoma/
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.