Hersentumor of hersengezwel, wat zijn de symptomen

Hersentumoren zijn één van de meest voorkomende tumoren bij de mens en bij kinderen kan men zelfs stellen dat het het meest voorkomende type kanker is. Er zijn verschillende soorten tumoren of gezwellen en daarbij horende symptomen.

Oorzaak van hersentumoren

Er zijn geen verbanden tussen een hersengezwel en een ongezonde levenswijze vastgesteld. Roken, drinken en dergelijke kunnen niet in verband worden gebracht met het ontstaan van een gezwel. Er gaan verschillende stemmen op dat het gebruik van een GSM een belangrijke oorzaak zou zijn voor hersentumoren, maar ook dit is (nog) niet aantoonbaar.

Wel gaat men ervan uit dat hersentumoren een erfelijk karakter hebben. Er zijn redenen om aan te nemen dat er al vanaf de geboorte een soort aanleg bestaat om een hersentumor te ontwikkelen, alsof het voorgeprogrammeerd is.

Wat is een hersentumor

Onder een hersentumor of hersengezwel, verstaat men strikt genomen een proces dat zich in de hersenen afspeelt. Algemeen worden echter alle gezwellen in de schedel hiertoe gerekend. Een gezwel in de schedel, kan schade berokkenen aan de hersennen doordat dit gezwel ruimte inneemt en druk op de hersenen uitoefent.

Op basis van de plaats van een hersengezwel, kan men ze onderverdelen in 4 belangrijke groepen. Elk van deze groepen heeft specifieke kenmerken en uitwerkingen.

Meningeomen

Meningeomen zijn tumoren van de hersen- en ruggenmergsvliezen die ongeveer 15 procent van de hersentumoren representeren. Ze zijn over het algemeen goedaardige tumoren die langzaam groeien. Meningeomen kunnen in alle leeftijdsgroepen voorkomen, maar er is een hogere frequentie in de 40 en de 50 jaar.

Omdat meningeomen zo traag groeien, kunnen ze reeds over een lange periode aanwezig zijn zonder dat de aanwezigheid opgemerkt wordt. Echter, meningeomen kunnen bijzonder groot worden en daarbij zullen duidelijke symptomen optreden.
De prognose bij meningeomen is vrij goed bij een vroege diagnose en indien totale extirpatie mogelijk is. Indien reeds ernstige beschadiging is opgetreden, is het mogelijk dat een aantal restverschijnselen blijven.

Neurinomen

In ongeveer 5 tot 10 percent van de neuronale tumoren, gaat het om – meestal goedaardige – neurinomen. Deze gezwellen gaan uit van de cellen van schwann en kunnen op vele plaatsen in het centrale en perifere zenuwstelsel voorkomen.

In de meeste gevallen worden deze gezwellen tussen de 35 en de 45 jaar gevonden, maar ook andere leeftijdsgroepen zijn mogelijk. Dergelijke gezwellen hebben een aantal kenmerkende symptomen tot gevolg:

• duizeligheid
• eenzijdige zenuwdoofheid (dit is een slechte geleiding van geluiden waardoor gedeeltelijke doofheid ontstaat)
• nystagmus (dit is een afwijkende oogbewegin)
• prikkelings- en uitvalsverschijnselen.

De prognose bij deze hersengezwellen is vrij gunstig en men kan het gezwel operatief meestal goed verwijderen.

Gliomen

Gliomen gaan uit van neurogliacellen. Ze hebben veelal de neiging om infiltratief tussen de cellen te groeien met uitlopers die ver kunnen reiken. Door deze vele uitlopers is het gezwel dan ook moeilijk in zijn geheel operatief te verwijderen.

De Gliomen kan men onderverdelen in 4 subtypes op basis van het celtype:

1. Oligodendrogliomen
Dit type tumor dankt zijn naam aan het feit dat hij afkomstig is van de oligodendrocyten (dit zijn gliacellen met weinig uitlopers). De tumor komt tussen de 5% en de 10% van de gevallen voor en dit voornamelijk bij volwassenen. Deze traaggroeiende tumor, vindt men vooral in de grote hersenen. De overlevingstijd na een operatie kan variëren tussen de twee en de twintig jaar of meer. Het is in dit geval wel belangrijk dat geen uitzaaiing heeft plaatsgevonden.

2. Medulloblastomen
Medulloblastomen zijn gezwellen die men vooral bij kinderen (tussen 7 en 12 jaar) vaststelt, meestal in het middelste deel van de kleine hersenen. Er zijn een aantal duidelijk herkenbare symptomen: Onzeker lopen, hoofdpijn, misselijk zijn, braken en duizeligheid. Na een succesvolle operatie en bestraling, lopen de overlevingskansen niet langer op dan gemiddeld 10 jaar.

3. Astrocytomen
Deze gezwellen zijn genaamd naar de astrocyten, stervormige gliacellen, waarvan ze afkomstig zijn en komen in 30 tot 40 percent van de hersengezwellen voor. De tumor localiseert zich in vele gevallen in de grote hersenen en dit in verschillende leeftijdsgroepen.

4. Glioblastomen
Glioblastomen zijn in secundaire en primaire vorm te vinden. Het zijn sterk infiltratieve tumoren die erg snel groeien. De secundaire glioblastomen komen vooral bij jonge mensen voor terwijl de primaire eerder bij oudere mensen gevonden worden.
De prognose bij dergelijke tumoren is ongunstig.

Symtomen van een hersentumor

De symptomen bij een hersengezwel, worden door twee belangrijke factoren bepaald: de plaats van het gezwel in de schedelholte en de algemene drukverhoging in de schedel. De plaats van het gezwel, bepaalt welke delen van de hersenen beschadigd worden of waar hersenweefsel weggedrukt wordt. De algemene drukverhoging wordt vooral bepaald door de grootte van het gezwel, ongeacht waar het genesteld is, waardoor er ruimtebeperking ontstaat in de schedel.

Algemene verschijnselen bij een hersengezwel zijn dus de symptomen die door de drukverhoging getriggerd worden. Deze zijn:

• Hoofdpijn, die meestal vooral vroeg in de ochtend prominent aanwezig is
• Misselijkheid en braken, ook vooral in de ochtend
• Sufheid en slapeloosheid
• Soms een onregelmatige hartwerking en trage pols
• Zintuigstoornissen (doofheid, blindheid,...)
• Karakterwisselingen en karakterverandering
• Stuwing van de pupil in het oog
• Spraakstoornissen

Deze symptomen zijn afzonderlijk geen duidelijk aantoonbare symptomen die een neuronale tumor kunnen indentificeren. Bij een combinatie van meerdere symptomen, is het echter wel duidelijker dat men ervan kan uitgaan dat het om een hersentumor gaat. In dergelijk geval kan een CT-scan uitsluitsel geven

Behandeling van een hersentumor

De behandeling van een hersentumor is meestal het operatief verwijderen, indien mogelijk, gecombineerd met bestraling. Sommige tumors hebben verre uitlopers en kunnen verstrengeld zijn met goed hersenweefsel. Dergelijke tumors zijn moeilijker te verwijderen. Men probeert het restant dan met bestraling te doden. Soms is enkel bestraling voldoende.

In het algemeen geldt dat hoe sneller de tumor ondekt wordt, hoe beter de kansen zijn omdat deze tumor kleiner is en dus minder beschadiging is opgetreden. Indien de tumor reeds groot geworden is, kunnen bepaalde delen van de hersenen beschadigd zijn en kunnen de symptomen die hieraan gekoppeld zijn, nog na het verwijderen verder duren.

Symptomen van kanker zijn vaak zeer gelijklopend. Lees daarom ook Kanker: alarmsignalen herkennen om meer inzicht te krijgen in de algemene signalen.