Nervositeit, ongegronde angst en stress onder controle

Gespannenheid en nervositeit zijn niet uit ons bestaan weg te denken. Stress en zenuwachtigheid horen bij het leven. Maar als spanning en stress wekenlang aanhouden kunnen ze wel een risico vormen voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid. Nervositeit kan veel klachten veroorzaken. Negeer je die aanhoudende signalen, dan kan dat leiden tot hyperventilatie of overspannenheid.

Klachten en symptomen

De signalen als gevolg van nervositeit zijn te verdelen in lichamelijke en geestelijke klachten. Lichamelijke klachten zijn bijvoorbeeld rugklachten, spierpijn, gebrek aan eetlust, maagklachten, duizelingen, hoofdpijn en een snelle pols. Geestelijke klachten kunnen concentratieverlies en een slechte nachtrust veroorzaken. Deze nervositeitsklachten zijn in feite allemaal waarschuwingssignalen. Als je deze waarschuwingen negeert, en niet de oorzaak wilt achterhalen kun je last ondervinden van ernstiger klachten zoals hyperventilatie of overspannenheid.

Oorzaken

Nervositeit kan aan veel oorzaken ten grondslag liggen. De belangrijkste oorzaken zijn: het overmatig druk hebben, het opkroppen of negeren van gevoelens, en ook een tekort aan zelfvertrouwen. Maar ook relatieproblemen of narigheid op het werk veroorzaken uiteraard spanningen. Spanningen zijn natuurlijk lang niet altijd te voorkomen. Ontslag, scheiding of het overlijden van een dierbare kunnen diep ingrijpen op het gevoelsleven. Na enige tijd zal in de meeste situaties de geestelijke balans wel weer terugkeren. Iemands karakter speelt uiteraard een grote rol bij het ontstaan van nervositeitsklachten. Wat voor de ene persoon een stimulerende spanning vormt en prestatieverhogend werkt, kan voor de ander een verlammende uitwerking hebben en een groot probleem vormen. Denk maar aan spanning vooraf bij een optreden of spreekbeurt voor een volle zaal, of bij het afleggen van een belangrijk examen.

Kinderen

Natuurlijk kunnen ook kinderen hinder hebben van spanningen. Weliswaar lijkt de aanleiding voor een volwassene vaak onbelangrijk (zoals zoek raken van een lievelingsknuffel) maar voor een kind is dat wel degelijk een groot probleem. De spanningen bij kinderen dienen daarom wel degelijk serieus te worden genomen.

Wanneer arts inschakelen

Als er sprake is van langdurige en ernstige gespannenheid is het wenselijk een arts te raadplegen. Want ook kalmerende middelen hoor je alleen in overleg met een arts te gebruiken.

Nervositeit voorkomen

In wezen is het heel simpel, namelijk door zelf op zoek te gaan naar de oorzaken van de spanningen en vervolgens die oorzaken trachten te elimineren. In de praktijk is dat echter niet altijd eenvoudig. Je kunt namelijk wel vast stellen dat je het veel te druk hebt, waardoor je hoofd omloopt, maar hoe kun je dat bestrijden, want waar haal je meer tijd vandaan. Schakel daarom zonodig anderen in, door die om advies te vragen. Vrienden, familieleden, collega 's of professionele hulpverleners hebben vaak een heldere kijk op de dingen terwijl de persoon in kwestie geen uitweg meer ziet. Afleiding in de vorm van sport, ontspanningsoefeningen of op een leuke club gaan, kan ook de gedachten verzetten en het probleem tot de juiste proporties terug brengen. Na een drukke werkdag, waarbij de geest het zwaar heeft gehad, is het verstandiger om te sporten dan op de bank te gaan hangen. Lichamelijke inspanning zorgt vaak voor geestelijke ontspanning. Uiteraard werkt dat allemaal niet binnen een paar dagen, maar is meer geduld nodig.

Conflicten en spanning

Conflicten in je huwelijk, in de familiesfeer, op je werk, of met de buren etc. kunnen tot grote langdurige spanningen leiden, en ook de nachtrust verstoren. Zo spoedig mogelijk die onenigheid uitpraten zodra daartoe de tijd rijp is. Roep zo nodig een onpartijdige bemiddelaar te hulp. Dat kan bijvoorbeeld een ander familielid zijn. Soms helpt het al dat zo iemand bij het gesprek aanwezig is als neutrale toehoorder. Ga in principe geen conflicten via email proberen op te lossen, want soms pakt dat uit als brand blussen met benzine. Geen email, geen WhatsApp en ook geen telefoon, maar op de persoon toestappen en in rustige toon proberen uit te praten met begrip voor de ander. En erkenning voor het eventuele eigen ongelijk.

Geneesmiddelen

Kalmerende middelen mogen slechts toegepast worden indien algemene ontspanningsmaatregelen onvoldoende effect sorteren. Vrijwel alle kalmerende medicijnen zijn uitsluitend op doktersrecept verkrijgbaar. Weliswaar zijn sommige valeriaan bevattende middelen vrij verkrijgbaar, maar die hebben slechts een zwakke werking. Het grote nadeel van alle ontspannende middelen, ook van de vrij verkrijgbare, is de zeer snelle gewenning. Daarom mogen dergelijke middelen hooguit twee tot drie weken achtereen gebruikt worden. Bedenk dat geneesmiddelen niet de oorzaak van de spanning wegnemen, doch slechts symptoombestrijdend zijn. De omstandigheden aanpassen is het enige dat werkelijk helpt, en daarbij kunnen geneesmiddelen hooguit tijdelijk ondersteuning geven.