Pijn aan de lever: oorzaken en symptomen van leverpijn

Pijn aan de lever of leverpijn kan verschillende oorzaken hebben, van relatief onschuldig tot ernstig. De lever is verantwoordelijk voor vele functies in het lichaam. Bij een zieke lever kunnen veel zaken in het honderd lopen, waardoor allerlei processen waarbij de lever betrokken is niet effectief verlopen. Dit kan aanleiding geven tot allerlei klachten en complicaties. Zo kan door langdurig excessief alcoholgebruik de lever op den duur vervetten en groter worden. Uiteindelijk kan de lever beschadigen, waarbij er littekenweefsel ontstaat (levercirrose) Veel leverziekten en soms ook andere aandoeningen kunnen leverpijn (pijn aan de lever) veroorzaken. Raadpleeg bij (aanhoudende) leverpijn je huisarts.

• Leverfuncties in vogelvlucht
• Leverpijn locatie en symptomen
• Waar voel je de pijn?
• Soorten leverpijn
• Andere soorten (buik)pijn en klachten
• Mogelijke oorzaken van leverpijn of pijn aan de lever
• Vervette lever
• Leverbeschadiging
• Leverontsteking
• Levercirrose
• Primaire leverkanker
• Levercysten
• Primaire scleroserende cholangitis (PSC)
• Leverabces
• Andere oorzaken
• Risicofactoren voor leverziekten
• Alcohol
• Hepatitis B
• Erfelijke leverziekten
• Blootstelling aan chemische stoffen
• Geneesmiddelen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Behandeling van pijn aan de lever door een leverziekte
• Complicaties van een leverziekte
• Preventie
• Prognose

Leverfuncties in vogelvlucht

De lever is het grootste afzonderlijke orgaan in het lichaam en is in feite te beschouwen als één groot chemisch laboratorium, waar naar schatting zo'n 2.500 chemische reacties betrokken zijn bij de omzetting van de uit de darm opgenomen voedingsstoffen zoals koolhydraten, eiwitten en vetten in bouw- en brandstoffen, respectievelijk koolhydraatstofwisseling, eiwitstofwisseling en vetstofwisseling genoemd. Daarnaast produceert de lever gal en tevens heeft de lever een ontgiftende werking van vele door de spijsvertering aangevoerde bestanddelen. Daarnaast bevat de lever een grote hoeveelheid bloed; ongeveer een kwart van de totale volume. De lever oefent door deze sponswerking invloed uit op de hoeveelheid bloed die in je lichaam circuleert.

Leverpijn locatie en symptomen

Waar voel je de pijn?

Leverpijn wordt vanwege de locatie van de pijn vaak verward met pijn aan de nier, buikpijn of pijn in de rug. Leverpijn wordt gevoeld in het kwadrant rechtsboven onder je ribbenkast. Het wordt meestal gevoeld als een zeurende of doffe pijn, maar het kan ook gaan om een scherpe pijn en soms gaat het gepaard met rug- en/of schouderpijn.

Soorten leverpijn

De aard en de locatie van de pijn kan variëren, en de mogelijke bijkomende klachten en symptomen kunnen variëren, afhankelijk van de oorzaak. Leverpijn kan zich op de verschillende manieren aandienen:

• doffe pijn of vage pijn in het rechter kwadrant van de buik, net onder de ribbenkast;
• scherpe, stekende pijn;
• buikpijn gepaard met pijn in de schouder en/of pijn in de rug;
• pijn in de rechterkant van de buik welke toeneemt bij het inademen of hoesten;
• pijn welke gepaard gaat met ademhalingsmoeilijkheden.

Andere soorten (buik)pijn en klachten

Het is vaak geen sinecure om leverpijn te onderscheiden van andere soorten (buik)pijn. Veel mensen negeren de eerste symptomen totdat de pijn zeer hevig is of andere symptomen optreden, zoals:

• geelkleuring van huid en oogwit (geelzucht);
  Vermoeidheidsklachten bij leverklachten / Bron: Saschamilk, Pixabay
• jeuk als gevolg van een opeenhoping van stoffen in het bloed die in lichte mate de zenuwen prikkelen;
• overmatig zweten;
• sterke lichaamsgeur;
• slechte adem;
• rode kleurverandering van de handpalm (erythema palmare);
• spider-naevi: bultjes met daaromheen netwerkjes van bloedvaatjes, zichtbaar aan huidoppervlak;
• bij mannen borstvorming (gynaecomastie) en vergrote testikels;
• donkergekleurde urine en bleke of grijze ontlasting;
• gewrichtspijnen;
• vermoeidheid;
• verlies van eetlust;
• onverklaarbaar gewichtsverlies;
• misselijkheid en braken;
• opgezwollen buik;
• hoge koorts;
  Normale lever en vervette lever / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.com
• versnelde hartslag.

Mogelijke oorzaken van leverpijn of pijn aan de lever

Leverpijn kan onder meer de volgende oorzaken hebben:

Vervette lever

Een pijnlijke lever kan wijzen op een vetlever. Een vetlever wijst op een overmatige ophoping van vet in de levercellen. Het gaat bij een vetlever om een omkeerbaar proces: de vetstapeling verdwijnt zodra je de onderliggende oorzaak wegneemt.

Leverbeschadiging

Stoffen die wereldwijd veel leverbeschadiging veroorzaken, zijn alcohol en paracetamol.

Leverontsteking

Leverontsteking (hepatitis) kan worden onderscheiden in acute hepatitis (duurt minder dan zes maanden) en chronische hepatitis (duurt langer dan zes maanden). Hepatitis kan een aantal mogelijke oorzaken hebben, waaronder besmettelijke virale hepatitis en door toxische stoffen (bijvoorbeeld alcohol).

Levercirrose

Levercirrose is het uiteindelijke gevolg van een chronische leverziekte. Bij levercirrose is het leverweefsel zo erg beschadigd, dat het niet meer kan herstellen. De schade is onomkeerbaar.

Primaire leverkanker

Kanker die in de lever ontstaat, wordt primaire leverkanker genoemd. Leverkanker geeft naast pijn rechtsboven in de buik, klachten als verminderde eetlust, onverklaarbaar gewichtsverlies, geelzucht, grijs-witte ontlasting en donkere urine, opzwelling van de buik door een ophoping van vocht (ascites), misselijkheid en braken, spontane bloedingen als gevolg van stollingsstoornissen en algehele malaise en vermoeidheid.

Levercysten

Een levercyste duidt op een holte gevuld met vocht in de lever. Over het algemeen betreft het een onschuldige aandoening, waarbij je geen last hoeft te hebben van klachten. Als de cyste erg groot is, of als er meerdere cysten aanwezig zijn in de lever, kan er pijn aanwezig zijn.

Primaire scleroserende cholangitis (PSC)

PSC is een chronische ontsteking van de galwegen. Door galstuwing en/of ontstekingen in de galwegen kan onder meer pijn in de rechterbovenbuik ontstaan.

Leverabces

Een leverabces is een verzameling pus in de lever, veroorzaakt door bacteriën, schimmels of parasieten. Je kan meer dan één abces hebben. Een leverabces wordt veroorzaakt door micro-organismen, zoals bacteriën, schimmels en parasieten.

Andere oorzaken

Problemen of aandoeningen in de nabijgelegen organen kunnen ook leverpijn veroorzaken, zoals galstenen, waterbuik (ascites), maagslijmvliesontsteking (gastritis), longontsteking en het prikkelbare darm syndroom (PDS).

Risicofactoren voor leverziekten

Alcohol

Sommige leverziekten kunnen voorkomen worden en zijn geassocieerd met leefstijlkeuzes. Alcoholgerelateerde leverziekte verwijst naar schade aan de lever veroorzaakt door een teveel alcoholgebruik en is te wijten aan overmatig alcoholgebruik. Het is de meest voorkomende oorzaak van leverziekte die te voorkomen is.

Hepatitis B

Hepatitis B is een virale infectie die meestal wordt verspreid door de uitwisseling van lichaamsvloeistoffen (bijvoorbeeld onbeschermde geslachtsgemeenschap, het delen van naalden en het gebruik van niet-gesteriliseerde apparatuur voor tatoeages of body piercing).

Erfelijke leverziekten

Er zijn leverziekten die sterk erfelijk bepaald zijn, die met andere woorden door ouders aan hun kinderen doorgegeven worden. Voorbeelden hiervan zijn de ziekte van Wilson (een zeldzame, erfelijke stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door stapeling van koper in onder meer de lever) en hemochromatose (ijzerstapelingsziekte).

Blootstelling aan chemische stoffen

Langdurige blootstelling aan sommige chemische stoffen kan de lever beschadigen. Sommige medicijnen kunnen, wanneer er veel van ingenomen wordt, de lever beschadigen. Soms gebeurt dat zelfs bij een normale dosis.

Geneesmiddelen

Geneesmiddelen kunnen de bloedvaten van de lever irriteren, waardoor de bloedstolsels ontstaan ​​(trombose). Geboortecontrolepillen kunnen leiden tot trombose van de veneuze ader, vooral bij rokers.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Allereerst zal de arts een uitgebreid vraaggesprek (anamnese) over je klachten voeren en je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen. Een leverziekte kan allerlei lichaamssystemen beïnvloeden, waaronder het hart, de longen, de buik, de huid, de hersenen en de cognitieve functie en andere delen van het zenuwstelsel. Het fysieke onderzoek vereist vaak onderzoek van het gehele lichaam. Bloedonderzoek is nuttig bij het beoordelen van een leverontsteking en de leverfunctie.

Beeldvormend onderzoek

Beeldvormend onderzoek kan de lever in beeld brengen evenals nabijgelegen organen die ziek kunnen zijn. Het kan hierbij gaan om een CT-scan, een MRI-scan en echografie (geluidsgolfbeelden), die bijzonder nuttig is bij het beoordelen van de galblaas en galwegen. Leverbiopsie kan overwogen worden om een ​​specifieke diagnose van leverziekte te bevestigen. Onder lokale verdoving wordt een lange dunne naald door de borstwand in de lever gebracht, waar een klein monster leverweefsel wordt verkregen voor onderzoek onder een microscoop.

Behandeling van pijn aan de lever door een leverziekte

Elke leverziekte kent zijn eigen specifieke behandeling. Hepatitis A gaat bijvoorbeeld vanzelf over, maar voor de behandeling van hepatitis B kunnen medicijnen nodig zijn. Patiënten met galstenen kunnen een operatie nodig hebben waarbij de galblaas verwijderd wordt. Andere ziekten kunnen langdurige medische zorg nodig hebben om de gevolgen van ervan te beheersen en te minimaliseren. Bij patiënten met cirrose kunnen medicijnen nodig zijn om de hoeveelheid geabsorbeerde eiwitten in het dieet te regelen. De lever die door cirrose wordt beïnvloed, kan afvalstoffen niet metaboliseren, wat resulteert in verhoogde ammoniakniveaus in het bloed en hepatische encefalopathie (lethargie, verwardheid, coma). Een natriumarm dieet en plaspillen (diuretica) kunnen nodig zijn om waterretentie te minimaliseren. Leverkanker kan behandeld worden middels chirurgie, chemotherapie en/of radiotherapie. Soms is een levertransplantatie vereist.

Complicaties van een leverziekte

Een leverziekte kan zich ontwikkelen tot cirrose en leverfalen. Met leverziekten geassocieerde complicaties kunnen bestaan uit een verhoogd risico op bloeding en infectie, ondervoeding en gewichtsverlies, en verminderde cognitieve functie. Sommige leverziekten worden geassocieerd met een verhoogd risico op het ontwikkelen van leverkanker.

Preventie

Alcoholgebruik is de meest voorkomende oorzaak van leverziekte in Europa en Noord-Amerika. Matig gebruik van alcohol kan helpen om het risico op alcoholgerelateerde leverziekten te beperken. Het risico om Hepatitis B en C kan worden verminderd door het risico op blootstelling aan lichaamsvloeistoffen van een andere persoon te beperken. Vaccinatie is beschikbaar voor hepatitis A en B. Screening voor hepatitis C wordt aanbevolen bij sommige groepen mensen die meer risico lopen op besmetting. Leververvetting of een vette lever is een omkeerbare aandoening die kan verdwijnen door enkele simpele aanpassingen in het dagelijkse leven, zoals het bevorderen van een gezonde levensstijl, waaronder een evenwichtig dieet, gewichtsbeheersing, het vermijden van overmatig alcoholgebruik en lichaamsbeweging. Succes is niet altijd verzekerd.

Prognose

De vooruitzichten en resultaten van behandeling zijn afhankelijk van de onderliggende aandoening. Met een snelle diagnose en het snel inzetten van een adequate behandeling, een aangepaste voeding en een gezonde levensstijl zijn de vooruitzichten voor de meeste leveraandoeningen vrij goed. Een aantal leverziekten kunnen soms ernstige gezondheidscomplicaties met zich meebrengen, waardoor een patiënt komt te overlijden.

Lees verder

• Leveraandoening door alcohol: pijn in de rechter bovenbuik
• Leverpijn (pijn aan de lever): steken of pijn in leverstreek
• Vergrote lever: oorzaken en symptomen van leververgroting
• Leverfalen: symptomen oorzaak, behandeling en prognose
• Leverziekten: symptomen, oorzaken, soorten en behandeling