Leverpijn (pijn aan de lever): steken of pijn in leverstreek

Leverpijn of pijn aan de lever voel je als pijn rechtsonder de ribben (de leverstreek). De lever is één van de belangrijkste organen in het verteringsproces; de lever is verantwoordelijk voor de omzetting van voedsel in energie, alsmede het wegwerken van giftige stoffen uit het bloed. Pijn aan de lever kan veroorzaakt worden door leverziekten. De lever zelf registreert geen pijn, maar het kapsel om de lever heen wel. Dus een vergrote lever als gevolg van een ziekte, kan pijn veroorzaken. Leverpijn wordt vaak verward met nierpijn, buikpijn of pijn in de rug vanwege de locatie. Leverpijn wordt gevoeld rechts in de bovenbuik, onder je ribbenkast. Het wordt meestal gevoeld als een doffe of zeurende pijn, maar de pijn kan ook scherp en stekend zijn (steken in de lever). Soms gaat leverpijn gepaard met rugpijn of pijn in de schouder.

• Leverpijn in vogelvlucht:
• Leverpijn of pijn aan de lever
• Lever
• Leverpijn
• Veel voorkomende symptomen
• Oorzaken van leverpijn
• Leverpijn door paracetamolintoxicaties
• Alcohol-geïnduceerde leverziekten
• Primaire leverkanker
• Pijn aan de lever door levercirrose
• Levercyste
• Leververvetting
• Stapeling van vet in de levercellen
• Symptomen en behandeling
• Hepatitis
• Leverpijn door een leverabces
• Galwegontsteking
• Andere oorzaken van leverpijn
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Behandeling van leverpijn
• Veel water drinken
• Dieet- en levensstijlveranderingen
• Medicijnen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Gezonde voeding
• Vermijd overmatig alcoholgebruik
• Beheer je gewicht
• Voorkom blootstelling aan schadelijke stoffen
• Vaccinaties en bescherming tegen infecties
• Beperk alcohol- en drugsgebruik
• Regelmatige medische controle

Leverpijn in vogelvlucht:

• Locatie: Leverpijn voel je vaak in het rechterbovenkwadrant van de buik, net onder je ribbenkast.
• Oorzaken: Oorzaken van leverpijn kunnen variëren van virale infecties en galstenen tot alcoholmisbruik en leverkanker.
• Symptomen: Leverpijn kan gepaard gaan met geelzucht, misselijkheid, vermoeidheid en verlies van eetlust.
• Diagnose: Een arts kan de oorzaak van leverpijn vaststellen door middel van ene vraaggesprek, lichamelijk onderzoek, bloedonderzoeken en beeldvormende tests.
• Behandeling: Behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak en kan variëren van medicijnen tot een chirurgische ingreep.
• Preventie: Gezond leven, matig alcoholgebruik en vaccinatie tegen hepatitis kunnen leverproblemen helpen voorkomen.
• Ernstig: Leverpijn mag niet worden genegeerd; raadpleeg altijd een arts bij aanhoudende leverklachten.

Leverpijn of pijn aan de lever

Lever

De lever is de grootste klier in het menselijk lichaam. Bij volwassenen vormt de lever 2% van het lichaamsgewicht en bij kinderen maar liefst 5%. De lever ligt rechts in de bovenbuik en het grootste deel van de lever wordt door de ribbenboog beschermd. De lever wordt omgeven door bindweefselkapsel.

Leverpijn

De lever bevat geen sensorische zenuwen die (pijn)signalen naar de hersenen doorsturen. Daarom kan in leverweefsel worden gesneden of gebrand en kan deze worden samengedrukt, terwijl je geen pijn voelt. De lever is omgeven door een stevig bindweefselkapsel dat wel pijn kan doen, wanneer deze wordt uitgerekt. Dus alles wat dit bindweefselkapsel doet uitrekken, kan leiden tot leverpijn. Leverziekten die dit kapsel kunnen doen uitrekken, zijn tumoren die groeien in de lever (leverkanker) en leverontsteking. De galwegen zijn ook omgeven door een dunne laag weefsel die pijn voelt wanneer het wordt opgerekt. Problemen aan de galwegen kunnen leiden tot pijn die moeilijk te onderscheiden is van leverpijn.

Veel voorkomende symptomen

Als er een probleem is met je lever, kan je naast pijn last krijgen van andere klachten. De lever heeft onder meer tot taak om te ontgiften. De lever speelt ook een grote rol bij de stofwisseling. Als je lever door enige vorm van ziekte wordt getroffen, worden deze processen niet efficiënt uitgevoerd. Dat betekent dat je lichaam reageert door tekenen van toxiciteit te tonen. Leverpijn kan dan gepaard gaan met de volgende klachten:

• vermoeidheid;
• geelzucht;
• donkerbruine urine;
• zwelling in de enkels of benen;
• jeuk en jeukende huid; en
• verlies van eetlust.

Oorzaken van leverpijn

Onder meer de volgende aandoeningen kunnen leiden tot leverpijn:

• Paracetamolintoxicaties;
• Alcohol-geïnduceerde leverziekten;
• Primaire leverkanker;
• Levercirrose;
• Levercyste;
• Leververvetting;
• Hepatitis; en
• Galwegontsteking.

Leverpijn door paracetamolintoxicaties

Een paracetamolvergiftiging leidt al vrij snel tot beschadiging van levercellen. Een zeer grote overdosis paracetamol leidt tot de volgende klachten, onderverdeeld in vier fasen:

1. Na een aantal uren moet je braken;
2. Na 24 uur krijg je pas echt last van symptomen, zoals misselijkheid, braken en buikpijn.
3. Na twee tot vijf dagen wordt het braken ernstiger; je krijgt geelzucht en er treden bloedingen op.
4. Na vijf dagen volgt snel herstel óf er treedt leverinsufficiëntie (leverfalen) op.

Alcohol-geïnduceerde leverziekten

Het drinken van teveel alcohol kan leiden tot drie soorten leverziekten:

• leververvetting (waarbij de lever steeds meer vet opslaat in de levercellen);
• hepatitis; en
• levercirrose.

Primaire leverkanker

Primaire leverkanker is kanker die in de lever begint. Deze aandoening wordt veroorzaakt wanneer de levercellen zich abnormaal gaan delen en groeien. Leverkanker geeft vaak alleen klachten in een vergevorderd stadium. Symptomen zijn onder meer een vergrote lever, verlies van eetlust, gewichtsverlies, zwakte en ernstige vermoeidheid, misselijkheid en braken, vochtophoping in de buik (ascites), pijn rechtsboven in de buik en geelzucht.

Pijn aan de lever door levercirrose

Levercirrose duidt op onherstelbare beschadiging van leverweefsel als gevolg van een infectie, een vergiftiging of een ziekte. Symptomen zijn onder meer misselijkheid en braken, verminderde eetlust en gewichtsverlies, vermoeidheid, buikpijn (rechtsboven), geelzucht, jeuk, kleine 'spinvormige' bloedvaatjes op de borst en bovenarmen (zogeheten 'spider naevi') en donkere plekken in het gezicht en rode handpalmen. De behandeling richt zich op het voorkomen van verdere schade aan de lever en het tegengaan van complicaties. De behandeling van levercirrose hangt af van de onderliggende oorzaak.

Levercyste

Een (lever)cyste is een abnormale holte gevuld met vocht. Een levercyste is soms slechts enkele millimeters groot, maar soms ook wel meer dan 10 cm. Vaak veroorzaken levercysten geen klachten. In dat geval is een behandeling niet nodig. Er zijn verschillende behandelmogelijkheden als je wel hinder ondervindt van levercysten.

Leververvetting

Stapeling van vet in de levercellen

Leververvetting duidt op een stapeling van vet in de levercellen en is een omkeerbaar proces. De vetstapeling kan dus verdwijnen wanneer de oorzaak ervan wordt weggenomen. Mogelijke oorzaken van leververvetting zijn:

• Langdurig gebruik van alcohol;
• Overgewicht;
• Diabetes type 2;
• Het metabool syndroom (een combinatie van risicofactoren: een verhoogde bloeddruk, een tailleomvang van >102 cm bij mannen en >88 cm bij vrouwen, verhoogde bloedsuikerspiegel, een verhoogd triglyceridengehalte in het bloed en een laag HDL-cholesterolgehalte);
• Ondervoeding;
• Gebruik van sommige medicijnen;
• Complicatie bij chronische darmontstekingen (de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa).

Symptomen en behandeling

Symptomen zijn vermoeidheid, leverfalen, verlies van eetlust, misselijkheid, gewichtsverlies, zwakte, geelzucht, cola-kleurige urine en vocht in de buikholte. De behandeling bestaat uit het wegnemen of behandelen van de onderliggende oorzaak. Daarnaast zijn leefstijlveranderingen belangrijk, zoals gezond en gevarieerd te eten, geen alcohol drinken en proberen een gezond gewicht te bereiken en te behouden.

Hepatitis

Hepatitis of leverontsteking wijst op een ontsteking van de lever. Afhankelijk van de oorzaak van hepatitis, worden twee vormen onderscheiden: niet-virale hepatitis en virale hepatitis. De belangrijkste niet-virale oorzaken van hepatitis zijn alcoholmisbruik en geneesmiddelen Symptomen zijn donkere urine, stopverfontlasting, koorts, diarree, geelzucht, vergrote lever en algehele malaise.

Leverpijn door een leverabces

Een leverabces is een abces in de lever en wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van bacteriën, schimmels, parasieten uit het spijsverteringskanaal. De boosdoener verspreidt zich via de darm naar de lever.

Galwegontsteking

Een galwegontstekingis is een ontsteking van de galwegen in of buiten de lever. Klachten bestaan uit buikpijn In de rechterbovenzijde of in het midden van de bovenbuik. Deze pijn kan aanvalsgewijs optreden en ervaren worden als een scherpe, krampende of juist doffe pijn. Deze pijn kan soms worden gevoeld in de rug (rugpijn) of onder het rechterschouderblad. Behandeling vindt vaak plaats met antibiotica.

Andere oorzaken van leverpijn

Naast leverziekten, kunnen problemen in nabijgelegen organen ook leverpijn teweegbrengen, zoals darmstoornissen en galstenen.

Onderzoek en diagnose

Anamnese en lichamelijk onderzoek

Wanneer je naar je huisarts gaat met leverpijn, zal hij of zij je vragen stellen over je klachten (anamnese), je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en lichamelijk onderzoek doen. de arts zal je buik inspecteren en bevoelen en waarschijnlijk is een bloedonderzoek nodig om te controleren of je lever goed functioneert.

Beeldvormend onderzoek

Een echografie van de lever met behulp van contrastvloeistof als een aanvulling op een gewone echo, kan nodig zijn. Ook kan er een MRI of CT-scan worden uitgevoerd om te controleren op tumoren of cysten in de lever. Een stereotactische leverbiopsie, waarbij met een lange dunne naald een klein stukje weefsel uit je lever wordt verwijderd met behulp van radiografische beeldvorming, kan ook worden uitgevoerd. Het stukje weefsel kan vervolgens worden onderzocht onder de microscoop. Transient elastografie is een speciaal soort ultrasound onderzoek dat de stijfheid van je lever controleert voor littekens of fibrose. De arts kan je verwijzen naar een specialist, een gastro-enteroloog of een hepatoloog, voor verdere evaluatie en onderzoek.

Behandeling van leverpijn

De behandeling van leverpijn is afhankelijk van de oorzaak.

Veel water drinken

Als je 's ochtends of na een zware maaltijd leverpijn ervaart of na een nacht drinken, dan moet je veel water drinken om de lever te laten recupereren. Probeer om vette of zware voedingsmiddelen gedurende een paar dagen te vermijden, en door rechtop te zitten neem je de druk uit de lever weg. Als de pijn langer dan enkele uren aanhoudt, doe je er verstandig aan een afspraak te maken met de arts. Als je last hebt van misselijkheid, duizeligheid of hallucinaties in combinatie met leverpijn, dan is het verstandig onverwijld medische hulp in te schakelen.

Dieet- en levensstijlveranderingen

Aanpassingen in dieet en levensstijl kunnen nodig zijn bij leverklachten. De lever is een van de weinige organen in het lichaam dat zich kan herstellen en regenereren. Voeding met een te laag eiwitgehalte resulteert in een significante afname van de levervolume, maar dit kan hersteld worden door voldoende inname van eiwitten. Sommige voedingsmiddelen passen in een dieet om je lever te ondersteunen of te ontgiften. Groene groenten beschermen de lever en knoflook ondersteunt de leverenzymen die je lichaam helpen bij het ontgiftingsproces. Andere levensstijlveranderingen, zoals het verliezen van (over)gewicht en het verlagen van je cholesterolgehalte, zijn andere interventies die nodig kunnen zijn bij het behandelen van de oorzaak van leverpijn. Niet-alcoholische vetleverziekte (NAFLD en NASH) bestaat bijna vooral uit leefstijladviezen:

• Gewichtsafname;
  Gezonde voeding bij leverpijn / Bron: Oleksandra Naumenko/Shutterstock
• Gezonde en gevarieerde voeding;
• Lichaamsbeweging; en
• Geen alcohol.

Medicijnen

Als je last hebt van leverpijn, moet je uitkijken met vrij verkrijgbare pijnstillers. Paracetamol verergert soms de symptomen bij leverproblemen. Zodra vastgesteld is welke leveraandoening je hebt, zal de arts je waarschijnlijk medicijnen voorschrijven ter behandeling van de aandoening en om de pijn te verminderen. Bij hepatitis kan —als het virus actief is— medicatie nodig zijn. Leverkanker kan behandeld worden middels chirurgie, chemotherapie en/of radiotherapie. Soms is een levertransplantatie nodig. Bij een leverabces kan antibiotica, antimycotica of antivirale geneesmiddelen nodig zijn, evenals abcesdrainage.

Prognose

Een leverziekte gaat niet snel weg, ook niet bij adequate behandeling. Een snelle diagnose is gunstig voor het herstel. Door tijdig de juiste medische zorg te krijgen, je dieet en levensstijl te veranderen en ervoor te zorgen dat je je lichaam goed verzorgt, kunnen de meeste leverziekte effectief worden behandeld. Leverpijn duidt vaak op een ernstig probleem in je lichaam. Het is daarbij belangrijk om niet te wachten met het bezoeken van een arts. Maak op tijd een afspraak met je huisarts.

Complicaties

Leverpijn kan een teken zijn van onderliggende leverproblemen die, als ze niet goed worden behandeld, kunnen leiden tot ernstige complicaties. Enkele mogelijke complicaties van leverziekten die leverpijn veroorzaken zijn:

• Levercirrose: Levercirrose is een ernstige aandoening waarbij gezond leverweefsel wordt vervangen door littekenweefsel, wat de functie van de lever belemmert. Levercirrose kan leiden tot leverfalen, waarbij de lever niet langer in staat is om afvalstoffen en giftige stoffen uit het bloed te filteren.
• Leverfalen: Dit is een ernstige complicatie waarbij de lever niet langer goed functioneert. Leverfalen kan leiden tot levensbedreigende problemen zoals bloedingen, infecties en een ophoping van giftige stoffen in het lichaam.
• Ascites: Ascites is een ophoping van vocht in de buikholte, wat kan optreden als gevolg van leverziekte. Dit kan leiden tot buikzwelling, ongemak en ademhalingsproblemen.
• Leverkanker: Leverkanker kan ontstaan bij langdurige leverziekten zoals hepatitis of cirrose. Leverkanker kan de functie van de lever ernstig aantasten en kan zich naar andere delen van het lichaam verspreiden.
• Hepatische encefalopathie: Dit is een aandoening waarbij de lever niet in staat is om giftige stoffen uit het bloed te verwijderen, wat kan leiden tot hersenbeschadiging. Symptomen zijn verwardheid, slaperigheid en uiteindelijk coma.
• Portale hypertensie: Dit is een verhoogde bloeddruk in de poortader van de lever, die kan optreden als gevolg van levercirrose. Dit kan leiden tot spataderen in de slokdarm en maag, wat kan resulteren in ernstige bloedingen.
• Geelzucht: Geelzucht is een aandoening waarbij de huid en ogen geel worden door een ophoping van bilirubine in het bloed. Dit kan het gevolg zijn van een slecht functionerende lever die niet in staat is om bilirubine uit het lichaam te verwijderen.
• Infecties: Leverziekten kunnen het immuunsysteem verzwakken, waardoor je vatbaarder wordt voor infecties, zoals bacteriële peritonitis (een infectie van de buikholte).

Preventie

Het voorkomen van leverpijn en leverziekten begint met het nemen van maatregelen om de gezondheid van je lever te beschermen. Door een gezonde levensstijl te volgen en risicofactoren te beperken, kun je leverproblemen voorkomen of de progressie van bestaande aandoeningen vertragen.

Gezonde voeding

Een gezonde voeding is van cruciaal belang voor het behoud van een gezonde lever. Dit betekent het consumeren van een uitgebalanceerd dieet dat rijk is aan fruit, groenten, volle granen, en magere eiwitten. Het is belangrijk om de volgende richtlijnen te volgen:

• Eet vezelrijke voeding zoals havermout, volkorenbrood, en groenten om de spijsvertering te ondersteunen en de leverfunctie te bevorderen.
• Beperk verzadigde vetten en suikers: Te veel vet en suiker in je dieet kan leiden tot leververvetting, wat het risico op leverziekten vergroot.
• Drink voldoende water om gehydrateerd te blijven en de lever te helpen bij het afvoeren van gifstoffen.

Vermijd overmatig alcoholgebruik

Alcoholmisbruik is een van de belangrijkste oorzaken van leverziekten. Chronisch overmatig alcoholgebruik kan leiden tot leververvetting, leverontsteking, en uiteindelijk levercirrose. Om je lever gezond te houden:

• Drink alcohol met mate: Voor mannen betekent dit maximaal twee drankjes per dag, en voor vrouwen één drankje per dag.
• Overweeg om alcohol volledig te vermijden als je leverproblemen hebt of een verhoogd risico loopt door andere gezondheidsfactoren.

Beheer je gewicht

Overgewicht en obesitas kunnen leiden tot niet-alcoholische leververvetting, een aandoening waarbij vet zich ophoopt in de levercellen. Dit kan leiden tot leverontsteking en uiteindelijk leverbeschadiging. Enkele stappen om een gezond gewicht te behouden zijn:

• Zorg voor regelmatige lichaamsbeweging: Minstens 150 minuten matige lichaamsbeweging per week, zoals wandelen of fietsen, helpt bij het beheersen van je gewicht.
• Volg een caloriebeperkt dieet om gewichtsverlies te bevorderen en de lever te ontlasten.

Voorkom blootstelling aan schadelijke stoffen

Bepaalde chemicaliën, medicijnen, en supplementen kunnen de lever beschadigen als ze in te grote hoeveelheden worden ingenomen of bij langdurige blootstelling. Om je lever te beschermen:

• Wees voorzichtig met medicatie: Gebruik medicijnen volgens de voorgeschreven doseringen en vermijd zelfmedicatie. Overmatig gebruik van pijnstillers zoals paracetamol kan leiden tot leverbeschadiging.
• Vermijd toxische stoffen: Draag bescherming bij het werken met schoonmaakmiddelen, insecticiden, en andere chemicaliën die schadelijk kunnen zijn voor je lever.
• Beperk het gebruik van supplementen en kruidenmiddelen: Sommige kruiden en supplementen kunnen giftig zijn voor de lever, vooral als ze in grote hoeveelheden worden gebruikt.

Vaccinaties en bescherming tegen infecties

Leverinfecties zoals hepatitis A, B, en C kunnen leiden tot ernstige leverproblemen. Vaccinatie en het vermijden van risicovolle gedragingen kunnen deze infecties helpen voorkomen:

• Laat je vaccineren tegen hepatitis A en B, vooral als je tot een risicogroep behoort of reist naar landen waar deze virussen veel voorkomen.
• Bescherm jezelf tegen hepatitis C: Deze ziekte wordt overgedragen via besmet bloed, dus vermijd het delen van naalden, scheermesjes, of andere persoonlijke verzorgingsartikelen.

Beperk alcohol- en drugsgebruik

Naast alcohol is ook het gebruik van recreatieve drugs een risicofactor voor leverziekten. Drugs zoals heroïne of methamfetamine kunnen leverbeschadiging veroorzaken of verergeren. Het vermijden van recreatief drugsgebruik helpt de lever te beschermen.

Regelmatige medische controle

Regelmatige gezondheidscontroles kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen van leverproblemen, zelfs voordat je symptomen ervaart:

• Laat regelmatig bloedtesten uitvoeren om de leverfunctie te controleren, vooral als je een verhoogd risico loopt op leverziekten door genetische factoren, overgewicht, of alcoholgebruik.
• Raadpleeg een arts als je symptomen ervaart zoals onverklaarbare vermoeidheid, geelzucht, of pijn in de leverstreek, om mogelijke leverproblemen vroegtijdig op te sporen.

Met een gezonde leefstijl , preventieve maatregelen en regelmatige medische controle kun je de gezondheid van je lever beschermen en het risico op ernstige leverproblemen aanzienlijk verminderen.

Lees verder

• Pijn aan de lever: oorzaken en symptomen van leverpijn
• Pijn in rechterbovenbuik: oorzaken pijn rechts in bovenbuik
• Vergrote lever: oorzaken en symptomen van leververgroting
• Leverfunctieonderzoek: verstoorde leverfunctie symptomen
• Leverziekten: symptomen, oorzaken, soorten en behandeling