Leverfunctieonderzoek: verstoorde leverfunctie symptomen

Leverfunctieonderzoek duidt op bloedonderzoek naar de verschillende functies van de lever (leverfunctie). Er wordt bloed geprikt om inzicht te verkrijgen in de gehaltes van bijvoorbeeld leverenzymen (ALAT, ASAT en LDH). Als alles goed is vallen de waarden van de leverfuncties binnen bepaalde vastgestelde grenzen. Je lever heeft ontzettend veel functies. Deze zijn van cruciaal belang voor je gezondheid. Het helpt voedsel afbreken, reinigt je bloed, maakt eiwitten en slaat energie op. Als hierin iets misgaat, kun je een aantal symptomen en klachten ontwikkelen, zoals geelzucht, donkere urine en lichtgekleurde poep. Dat is wanneer je een leverfunctietest nodig zou kunnen hebben. Er is eigenlijk niet één test. Je arts zal kiezen uit verschillende tests die de niveaus van verschillende eiwitten en enzymen in je bloed bepalen. Enzymen zijn speciale soorten eiwitten die helpen bij het versnellen van bepaalde reacties in je lichaam. De uitkomsten hiervan kunnen wijzen op leverbeschadiging.

• Leverfunctieonderzoek
• Verstoorde leverfunctie symptomen
• Verschillende leverfuncties
• Standaard leverfunctieonderzoek
• Bilirubine
• Albumine
• ALAT, ASAT en LDH
• Hoe een leverfunctietest wordt uitgevoerd
• De risico's van een leverfunctietest
• Na het leverfunctieonderzoek

Leverfunctieonderzoek

Een leverfunctietest helpt bij het bepalen van de gezondheid van je lever. Hierbij worden de niveaus van eiwitten, leverenzymen of bilirubine in het bloed gemeten. Een leverfunctietest wordt vaak in de volgende situaties uitgevoerd:

• het screenen op leverinfecties, zoals hepatitis C;
• om bij personen met een leverziekte het verloop van de ziekte te controleren en om te checken of een bepaalde behandeling aanslaat;
• om de mate van littekenvorming (cirrose) van de lever te meten;
• als iemand symptomen van een leveraandoening heeft.

De arts kan tevens een leverfunctietest aanvragen als je meer kans hebt op schade aan de lever of een leverziekte. Bijvoorbeeld als je een zware drinker of alcoholist bent; uit een familie komt met relatief veel leverziekten; fors overgewicht hebt, of diabetes of hoge bloeddruk; of een geneesmiddel neemt dat de lever kan schaden.

Verstoorde leverfunctie symptomen

Wat zijn de symptomen van verhoogde leverwaarden? Algemene symptomen van een leveraandoening bestaan uit:

• Donkere urine of lichtgekleurde ontlasting;
• Verminderde eetlust;
• Zwelling in de buik (ascites, buikwaterzucht of waterbuik);
• Misselijkheid of braken;
• Zwakte of moeheid;
• Gelige huid of ogen (geelzucht).

Verschillende leverfuncties

Standaard leverfunctieonderzoek

Een standaard leverfunctieonderzoek bestaat uit verschillende bepalingen, welke allen te maken hebben met de verschillende processen die zich in de lever afspelen. Veel gebruikte testen om de leverfunctie te controleren zijn de ALAT (Alanine-aminotransferase), ASAT (Aspartaat-aminotransferase), LDH (melkzuurdehydrogenase), albumine en bilirubine (galkleurstof). ALAT en ASAT meten enzymen die je lever vrijgeven in reactie op beschadiging of ziekte. De ALAT-ASAT ratio geeft belangrijke informatie over de mate van leverschade. De albumine- en bilirubine-testen meten hoe goed de lever albumine, een eiwit, aanmaakt, en hoe goed het bilirubine, een afvalproduct van het bloed, vanuit het bloed wordt opgenomen in de lever. Abnormale resultaten op een van de leverfunctietesten wijst niet per se op een leverziekte of schade. Veranderde leverfuncties kunnen ook worden veroorzaakt door alcoholgebruik, medicijngebruik, ondervoeding, ernstig overgewicht (obesitas) en erg vet eten.

Bilirubine

Bilirubine is een afvalproduct dat ontstaat bij de afbraak van rode bloedlichaampjes. De lever neemt bilirubine op vanuit het bloed. De lever vormt het om en het omgevormde bilirubine wordt vervolgens met de galvloeistof afgevoerd naar de galblaas. Uiteindelijk wordt het uitgescheiden met de ontlasting. Een verhoogd bilirubinegehalte in het bloed wijst op een niet goede functionerende lever. Geelzucht ontstaat doordat bilirubine een gelige kleur heeft.

Albumine

Albumine is een eiwit dat wordt aangemaakt door de lever en wordt afgegeven aan het bloed. Het eiwit is nodig ten behoeve van het transport van vele andere eiwitten, hormonen, vitaminen en medicijnen. Een laag albuminegehalte kan een indicatie zijn van een slecht functionerende lever, maar het kan evenwel ook andere oorzaken hebben, zoals een nieraandoening, een schildklierafwijking of ondervoeding.

ALAT, ASAT en LDH

Het meten van ASAT en ALAT kan gebruikt worden om leverschade aan te tonen. ASAT, ALAT en het LDH zijn enzymen die met name in levercellen voorkomen en als levercellen beschadigd zijn, lekken de enzymen weg waardoor er een verhoogd gehalte in het bloed aanwezig is. Verhoogde waarden van deze enzymen kunnen wijzen op onder meer hepatitis (leverontsteking), een belemmerde afvoer van galvloeistof als gevolg van galstenen of een galwegvernauwing, en leverkanker. De concentratie ASAT en ALAT geven ook een aanwijzing van het type beschadiging in de lever. In het geval ASAT hoger is dan ALAT is het goed mogelijk dat een beschadigde spier, bijvoorbeeld de hartspier als gevolg van een hartinfarct, de bron van deze enzymen vormt.

Hoe een leverfunctietest wordt uitgevoerd

Je kunt bloed laten prikken in een ziekenhuis, polikliniek of een prikpostlocatie in de buurt. Je krijgt van de (huis)arts een formulier mee. Op dit formulier staat aangestreept welke onderzoeken uitgevoerd moeten worden. De verpleegkundige die bloed prikt zal het gebied rondom de ader ontsmetten voordat hij prikt, om te voorkomen dat micro-organismen op de huid voor een besmetting kunnen zorgen. Er wordt een strakke band aangelegd om de bovenarm (zie afbeelding). Dit maakt de aderen beter zichtbaar. Dan breng de verpleegkundige een holle naald in en één of meer buisjes bloed zullen worden afgenomen. Nadat de benodigde hoeveelheid buisjes gevuld zijn, wordt de naald uit de arm gehaald en wordt er een pleister op de prikplek geplakt. De bloedmonsters worden naar een laboratorium opgestuurd voor onderzoek.

De risico's van een leverfunctietest

Bloedprikken is een routineprocedures, wat zelden leidt tot ernstige bijwerkingen. De risico's bestaan uit:

• bloeduitstorting;
• enorm bloeden;
• pijnlijke arm;
  Huisarts bespreekt de resultaten met patiënt / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages
• gevoel van flauwte of flauwvallen; en
• infectie.

Na het leverfunctieonderzoek

Na het bloedprikken kun je meestal overgaan tot de orde van de dag. Als je echter een gevoel van flauwte hebt of je voelt je duizelig tijdens of na de bloedafname, dan moet je eerst rusten voordat je de locatie verlaat. Wanneer de resultaten van het onderzoek door het laboratorium naar je arts zijn verzonden, zal de arts contact met je opnemen om deze te bespreken. De arts kan aan de hand van de resultaten van deze tests je niet precies vertellen welke aandoening je hebt of wat de mate is van eventuele schade aan de lever, maar het helpt wel bij het bepalen van de volgende stappen.

Lees verder

• Bloedonderzoek: soorten bloedtesten & waarden bloedonderzoek
• Leverwaarden: symptomen normale en verhoogde leverwaarden
• Leverziekten: symptomen, oorzaken, soorten en behandeling
• Leveraandoeningen: symptomen, oorzaken en behandeling
• Leverfunctietest: bloedonderzoek van de lever met ASAT, ALAT