Leveraandoening door alcohol: pijn in de rechter bovenbuik

Leveraandoening door alcohol: pijn in de rechter bovenbuik Een leveraandoening die wordt veroorzaakt door alcohol kan onder meer pijn in de rechter bovenbuik geven. Alcohol-geïnduceerde leverziekten of leveraandoeningen worden –zoals de naam al uitdrukt– veroorzaakt door overmatige alcoholconsumptie en komen vrij veel voor. Er zijn drie primaire vormen van alcohol-geïnduceerde leverziekten: leververvetting, alcoholische hepatitis en alcoholische levercirrose. Door geen of matig alcohol te drinken, kunnen deze ziekten worden voorkomen. Het is bij een leverziekte die wordt veroorzaakt door alcoholmisbruik belangrijk om professionele hulp in te schakelen van de verslavingszorg en te stoppen met het drinken van alcohol voordat onherstelbare schade aan de lever optreedt.

Leveraandoening door alcohol


Anatomie van de lever / Bron: BlueRingMedia/Shutterstock.comAnatomie van de lever / Bron: BlueRingMedia/Shutterstock.com

Wat doet de lever?

De lever bestaat uit een linker- en rechterleverkwab die van elkaar zijn gescheiden door een ligament (weefselplooi). De lever van een volwassene weegt ongeveer 1.500 gram. De lever is gelegen rechtsboven in de buikholte, naast de maag en is een veelzijdig orgaan. De functies van de lever zijn onder meer:

Koolhydraatstofwisseling

Het opslaan van glycogeen, een chemische stof gemaakt uit suikers (koolhydraten). Indien daar behoefte aan is, wordt glycogeen afgebroken en bij een overmaat aan energie (glucose) wordt glycogeen opgebouwd. Glycogeen wordt ook opgeslagen in de spieren en is een snel beschikbare energievoorraad.

Eiwitstofwisseling

De lever speelt een rol in het omzetten van aminozuren naar nieuwe, bruikbare eiwitten, die bijvoorbeeld nodig zijn bij de opbouw van spierweefsel. Ook vormt de lever een aantal essentiële bloedeiwitten zoals globuline, welke een rol speelt bij de afweer van het lichaam tegen ziekteverwekkers, en protrombine, welke betrokken is bij de bloedstolling.

Ligging van de lever / Bron: Nerthuz/Shutterstock.comLigging van de lever / Bron: Nerthuz/Shutterstock.com

Vetstofwisseling

In de dunne darm worden vetten verteerd, waarbij vetzuren ontstaan. De lever verandert vervolgens de structuur van de vetzuren, zodat ze beter bruikbaar zijn voor de stofwisseling.

Ontgifting

De lever neemt schadelijke stoffen op uit het bloed en neutraliseert ze. Deze stoffen worden daarna via de gal of de urine uit het lichaam verwijderd. Bij de stofwisseling kunnen voor het lichaam schadelijke bijproducten ontstaan, maar ook door roken, alcoholgebruik en gebruik van medicijnen kunnen schadelijk stoffen het lichaam binnenkomen.

Vorming van gal

Het produceren van galvloeistof, die vanuit de lever via de galwegen naar de galblaas wordt getransporteerd. Galvloeistof helpt bij het verteren van vetten.

Opslagfunctie

In de levercellen kunnen talloze stoffen tijdelijk opgeslagen worden, totdat het lichaam ze nodig heeft. Bijvoorbeeld glycogeen, vetten, aminozuren, vitamines en metalen zoals ijzer en koper.

Alcohol en de lever / Bron: Istock.com/karelnoppeAlcohol en de lever / Bron: Istock.com/karelnoppe

Wat gebeurt er als je alcohol drinkt?

Afbraak van alcohol

Wanneer iemand alcohol drinkt, wordt het in het maag-darmkanaal opgenomen in het bloed. Al het bloed uit de maag en darmen gaat eerst door de lever, voordat het door het hele lichaam circuleert. Dus de hoogste concentratie van alcohol in het bloed stroomt door de lever. Levercellen bevatten enzymen (chemische stoffen), die een rol spelen bij de afbraak van alcohol. De enzymen breken alcohol af in andere chemische stoffen die op hun beurt worden omgezet in kooldioxide en water.

Afbraakproducten

De levercellen kunnen slechts een bepaalde hoeveelheid alcohol per uur verwerken. Bij de afbraak van de alcohol in de lever, ontstaan afbraakproducten als aceetaldehyde. Dit is een sterk giftige stof, die in grotere hoeveelheden de lever kan beschadigen. Als dit gebeurt, kan de stofwisseling in de lever niet meer volledig verlopen en dientengevolge vindt er vetophoping plaats. Dat is het begin van leververvetting, wat op de duur kan overgaan in een ontsteking of in verbindweefseling. Dit laatste is littekenweefselvorming in de lever en wordt levercirrose genoemd.

Leveraandoening door alcohol

Chronisch alcoholgebruik heeft gevolgen voor het lichaam, zowel op korte als op lange termijn. Op lange termijn wordt schade aangericht aan de organen die bij de opname en afbraak van alcohol betrokken zijn. Er kunnen onder andere leveraandoeningen ontstaan. Het drinken van teveel alcohol kan leiden tot drie soorten leveraandoeningen:
  • leververvetting;
  • hepatitis; en
  • levercirrose.

Al deze leverziekten kunnen op hetzelfde moment optreden bij een persoon.

Normale lever en vervette lever / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.comNormale lever en vervette lever / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.com

Leververvetting (leversteatose)

Leververvetting is een ophoping van vet in de levercellen en dit wordt bij veel mensen aangetroffen die regelmatig te veel drinken. Vet kan zich in de lever ophopen ten gevolge van een storing in de vet- en suikerstofwisseling van de lever, hetgeen door een regelmatig te hoge alcoholconsumptie wordt veroorzaakt. Meestal veroorzaakt leververvetting geen symptomen. Wel kan de lever vergroot aanvoelen bij lichamelijk onderzoek. Dit kan aanleiding geven tot (vage) pijnklachten rechts boven in de buik. Er is in deze fase nog geen blijvende leverschade. Wanneer men er op tijd bij is, kan de vervetting ongedaan worden gemaakt door te stoppen met het (overmatig) drinken van alcohol. Vanuit leververvetting kan zich hepatitis ontwikkelen.

Alcoholische hepatitis: pijn in de rechter bovenbuik

Leverontsteking door alcohol

Hepatitis betekent ontsteking van de lever. Alcoholische leverontsteking wordt veroorzaakt door een beschadiging van levercellen als gevolg van de afbraakproducten van alcohol. De ontsteking kan variëren van mild tot ernstig. Milde hepatitis hoeft geen symptomen te veroorzaken. De enige indicatie van de ontsteking kan een verhoogd niveau van leverenzymen in het bloed zijn, wat door bloedonderzoek achterhaald kan worden. De schade die door het alcoholgebruik aan de lever wordt toegebracht, kan zich nog herstellen als tijdig het alcoholgebruik wordt gestaakt. De ontsteking kan verergeren naarmate er meer gedronken wordt en in sommige gevallen gaat de ontsteking over in chronische hepatitis, die geleidelijk aan de lever aantast waardoor er cirrose ontstaat. Hiervan spreekt men als gezond leverweefsel vervangen wordt door vezelachtig littekenweefsel. Dit kan uiteindelijk leiden tot leveruitval (leverfalen).

Excessief alcoholgebruik / Bron: Istock.com/Csaba DeliExcessief alcoholgebruik / Bron: Istock.com/Csaba Deli

Ernstige hepatitis

Een meer ernstige hepatitis kan klachten veroorzaken als misselijkheid, geelzucht, algehele malaise en soms pijn in de lever (pijn in de rechter bovenbuik) of stervormige bloeduitstortingen onder de huid. Acute hepatitis kan ontstaan wanneer gedurende langere tijd flinke hoeveelheden alcohol worden gedronken. In zeer ernstige gevallen kunnen er zelfs hersenbeschadigingen ontstaan. Ook kan acute leverontsteking door bijkomende complicaties tot de dood leiden.

Symptomen

Alle mogelijke symptomen van alcoholische hepatitis op een rijtje:

Levercirrose / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.comLevercirrose / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.com

Alcoholische levercirrose

Littekenweefsel

Cirrose is een aandoening waarbij normaal en gezond leverweefsel allengs wordt vervangen door littekenweefsel (fibrose), met als gevolg dat de lever op een gegeven ogenblik niet meer naar behoren functioneert. Dit is een ​​geleidelijk proces en ongeveer 1 op de 10 zware drinkers zal uiteindelijk levercirrose ontwikkelen. Het komt vooral voor na 10 of meer jaren van zwaar drinken. Niet alleen jarenlang alcoholmisbruik, maar ook andere oorzaken kunnen ten grondslag liggen aan levercirrose. Ook mensen die nooit een druppel alcohol drinken, kunnen levercirrose ontwikkelen, bijvoorbeeld als gevolg van bepaalde erfelijke ziekten of chronische virale hepatitis.

Toenemende klachten

Aanvankelijk treden er vaak geen symptomen op. Naarmate de ziekte vordert kunnen wel allerlei symptomen optreden, zoals een opgezette, vergrote lever en (vage) buikpijnklachten, verminderde eetlust, vermoeidheid en gewichtsverlies of plotselinge gewichtstoename. Cirrose kan uiteindelijk leiden tot leverfalen. Er zijn behandelingen beschikbaar die de voortgang van het ziekteproces een halt toe kunnen. Stoppen met alcohol is absoluut noodzakelijk om te overleven.

Matig alcoholgebruik voorkomt cirrose

Het is niet precies duidelijk waarom de levercellen van sommige mensen eerder beschadigd raken door alcohol en als gevolg daarvan hepatitis en/of cirrose ontwikkelen. Maar in de regel geldt dat des te zwaarder en regelmatiger iemand drinkt, des te meer kans hij loopt om hepatitis en/of cirrose te ontwikkelen. Matig alcoholgebruik voorkomt dit.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Steken in de buik: stekende pijn of pijnscheuten bovenbuikSteken in de buik: stekende pijn of pijnscheuten bovenbuikVraag je je af wat de oorzaak kan zijn van stekende pijn in de bovenbuik? In dit artikel wordt stilgestaan bij een aanta…
Pijn aan alvleesklier of pancreas: oorzaken, symptomen, tipsPijn aan alvleesklier of pancreas: oorzaken, symptomen, tipsHeb je last van een zeurende, trekkende pijn in de bovenbuik, die soms overgaat naar de linkerzij? Dan kan een probleem…
Maagpijn, wat is de oorzaak?Maagpijn, wat is de oorzaak?Maagpijn wordt ook wel omschreven als pijn in de bovenbuik en/of maagstreek. Maagpijn bevindt zich in het gebied tussen…
Maagklachten: Oorzaken,verschijnselen, behandelingMaagklachten: Oorzaken,verschijnselen, behandelingIedereen heeft wel eens last van zijn maag. Je hebt wat teveel gegeten, of te vet, of je maakt je ergens zorgen over. Me…

Blaasontsteking tijdens zwangerschap: symptomen en oorzakenBlaasontsteking tijdens zwangerschap: symptomen en oorzakenEen blaasontsteking of cystitis is een ontsteking van het slijmvlies in de blaas en wordt vaak veroorzaakt door Escheric…
Fantoompijn na amputatie, wat kun je er tegen doen?Fantoompijn na amputatie, wat kun je er tegen doen?Fantoompijn is pijn die zich kan voordoen op de plek van een geamputeerd lichaamsdeel zoals een been of een arm. Veel ge…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Jarmoluk, Pixabay
  • Frederic H. Martini, Edwin F. Bartholomew. Anatomie en fysiologie, een inleiding. Pearson Benelux B.V., 2013.
  • Prof. dr. Jan A. Bernards. Zo werkt het lichaam: een geïllustreerde kennismaking. Veen magazines, Diemen, 2008.
  • Richard L. Drake, A. Wayne Vol, Adam W.M. Mitchell. Gray's anatomy for students. Elsevier Health Sciences, 2nd Revised edition, 2010.
  • Afbeelding bron 1: BlueRingMedia/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Nerthuz/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/karelnoppe
  • Afbeelding bron 4: Alila Medical Media/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 5: Istock.com/Csaba Deli
  • Afbeelding bron 6: Andrey Popov/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 7: Alila Medical Media/Shutterstock.com
Reactie

V. Velthuizen, 29-06-2016
Als iemand verslaafd is aan alcohol en de lever niet meer goed werkt, komt dan de alcohol direct in t bloed? En is het dan zo dat diegene al na 1 biertje dronken wordt? Reactie infoteur, 02-07-2016
Alcohol komt via de maag en darmen in je bloed terecht. Al het bloed uit de maag en darmen gaat eerst door de lever voor het in de rest van het lichaam terechtkomt. De hoogste concentratie alcohol bevindt zich in het bloed dat door de lever stroomt. Grofweg 95% van de alcohol wordt via de lever verwerkt door ADH (alcohol dehydrogenase). Mensen met een (forse) leverbeschadiging hebben minder ADH, waardoor ze de alcohol langzamer metaboliseren, resulterend in sneller dronken worden.

Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 26-12-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.