Steken in de buik: stekende pijn of pijnscheuten bovenbuik

Vraag je je af wat de oorzaak kan zijn van stekende pijn in de bovenbuik? In dit artikel wordt stilgestaan bij een aantal mogelijke oorzaken van stekende pijn of pijnscheuten in de bovenbuik. Milde maagpijn als gevolg van indigestie is geen reden voor ernstige bezorgdheid, maar als de pijn ondraaglijk is, is het misschien een aanwijzing voor een ernstig gezondheidsprobleem. Bij aanhoudende klachten, of zeer ernstige buikpijn, is het verstandig contact op te nemen met uw huisarts.

• Oorzaken van steken in de buik: wat je lichaam je probeert te vertellen
• Voedselvergiftiging
• Infectieuze micro-organismen
• Voedselvergiftiging symptomen
• Prikkelbare darm syndroom
• Stekende pijn in de maagstreek door maagzweer
• Een wondje in de maag of twaalfvingerige darm
• Oorzaken van een maagzweer
• Steken in de buik door blindedarmontsteking
• Diverticulitis
• Andere mogelijke oorzaken van steken in de buik
• Onderzoek en diagnose
• Het verhaal van je buik: de anamnese
• De zoektocht naar pijn: fysiek onderzoek
• In je bloed kijken: laboratoriumonderzoek
• Een kijkje van binnen: beeldvormende onderzoeken
• Op speurtocht in de maag en darmen: endoscopie of colonoscopie
• Uitsluiten van verborgen boosdoeners: urineonderzoek en zwangerschapstest
• Behandeling van steken in de buik

Oorzaken van steken in de buik: wat je lichaam je probeert te vertellen

Steken in de buik kunnen je overvallen als een plotselinge, scherpe waarschuwing dat er iets mis is. Maar waar komt die pijn eigenlijk vandaan? Hier zijn enkele veelvoorkomende boosdoeners die voor die vervelende steken kunnen zorgen:

• Voedselvergiftiging: Soms is het niet meer dan een slecht stukje kip of die verdachte salade. De bacteriën of virussen uit bedorven voedsel veroorzaken vaak heftige steken, krampen en misselijkheid.
• Infectieuze micro-organismen: Bacteriën, virussen en parasieten kunnen je maag en darmen flink teisteren. Denk aan buikgriep of een parasitaire infectie, waarbij je buik flink protesteert met steken en krampen.
• Prikkelbare darm syndroom (PDS): Deze aandoening veroorzaakt vaak wisselende buikkrampen en steken, vooral na het eten van bepaalde voedingsmiddelen. Het is een mysterieus, maar veelvoorkomend probleem dat je spijsvertering behoorlijk in de war kan sturen.
• Maagzweer: Een pijnlijke stekende sensatie die komt en gaat, vaak in de maagstreek. Dit wordt veroorzaakt door een wondje in de maagwand of twaalfvingerige darm en kan verergeren door bepaalde voeding of stress.
• Blindedarmontsteking: Steken aan de rechterkant van je onderbuik kunnen wijzen op een ontstoken appendix, een noodgeval dat snelle behandeling vereist.
• Diverticulitis: Kleine uitstulpingen in de dikke darm kunnen ontstoken raken, wat scherpe steken veroorzaakt, vaak gepaard met koorts en een opgeblazen gevoel.

Deze oorzaken geven je lichaam een reden om zich te laten horen met scherpe steken, elk met hun eigen verhaal dat aandacht vraagt.

Voedselvergiftiging

Infectieuze micro-organismen

Voedselvergiftiging is een veel voorkomende aandoening, die wordt veroorzaakt door het eten van bedorven of besmet voedsel. Bronnen van verontreiniging zijn infectieuze micro-organismen (bacteriën, virussen en parasieten), of toxinen door bijvoorbeeld het consumeren van giftige paddenstoelen of onjuist bereide exotische voedingsmiddelen. Infectieuze organismen kunnen in elk stadium van de productie, verwerking of bereiding van voedsel voor besmetting zorgen.

Voedselvergiftiging symptomen

Courante symptomen van een voedselvergiftiging zijn misselijkheid, braken en/of diarree, die enkele uren na het eten van besmet voedsel kunnen aanvangen. Dit kan gepaard gaan met maagkrampen en andere klachten. Meestal verloopt een voedselvergiftiging mild en verdwijnt het zonder behandeling. Maar in sommige gevallen verloopt een voedselvergiftiging ernstig en kan een ziekenhuisopname nodig zijn.

Prikkelbare darm syndroom

Mensen die lijden aan het prikkelbare darm syndroom kunnen ook stekende pijn in de maagstreek ervaren. Het kan ook gepaard gaan met andere symptomen, zoals maagkrampen, buikpijn, opgeblazen gevoel, winderigheid, obstipatie (verstopping) en diarree. De pijn verergert vaak na het eten en treedt vaak ’s avonds op.

Stekende pijn in de maagstreek door maagzweer

Een wondje in de maag of twaalfvingerige darm

Een stekende pijn in de maagstreek zou het gevolg kunnen zijn van een zweer in de maag of - wat vaker voorkomt - in de twaalfvingerige darm. Wanneer de beschermende slijmvlieslaag beschadigd raakt, kan het zure en agressieve maagsap in contact komen met de zenuwen in de bindweefsellaag van de maag. Deze erosie kan leiden tot een maagzweer. Dit veroorzaakt allerlei klachten als pijn, misselijkheid en braken.

Oorzaken van een maagzweer

Een maagzweer kan worden veroorzaakt door een infectie in de maagwand door een bacterie, die bekend staat als H. pylori. Langdurig gebruik van bepaalde anti-inflammatoire geneesmiddelen en overmatige inname van alcohol en roken, kunnen ook leiden tot erosie van het maagslijmvlies.

Steken in de buik door blindedarmontsteking

De blindedarm (appendix) is een smal buisvormige zakje of aanhangsel aan de darmen. De blindedarm kan ontstoken raken, wanneer de verbinding van de blindedarm met de dikke darm geblokkeerd raakt. Een ontstoken appendix kan ook verantwoordelijk zijn voor een stekende pijn in de maagstreek. Vaak kondigt een blindedarmontsteking zich aan met pijn in de navelstreek en daarna zakt de pijn langzaamaan weg naar de rechter onderbuik. De pijn kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals misselijkheid, braken of koorts.

Diverticulitis

Diverticulose is de benaming van een aandoening waarbij er kleine uitstulpingen - divertikels -in de darmwand aanwezig zijn. Wanneer één of meer van deze divertikels ontstoken raakt, spreekt men van 'diverticulitis', ontsteking van de dikke darm. Veel mensen met een diverticulitis hebben in het begin pijn in de bovenbuik, welke na verloop van tijd afzakt naar de onderbuik. De pijn is meestal het heftigst in de linker onderbuik. Er kan ook sprake zijn van koorts. Het ontlastingspatroon kan variëren van diarree tot obstipatie.

Andere mogelijke oorzaken van steken in de buik

Naast de klassieke boosdoeners zoals voedselvergiftiging en maagzweren, zijn er nog een aantal verrassende oorzaken die kunnen zorgen voor die venijnige steken in je buik. Hier zijn nog wat potentiële dader(s):

• Galstenen: Die scherpe, stekende pijn aan de rechterkant van je bovenbuik? Het kan zomaar een galsteen zijn die de boel blokkeert. Het voelt alsof er iemand flink in je zij prikt, vaak na een zware maaltijd.
• Darmobstructie: Als er iets je darmen blokkeert – zoals verklevingen of een ingeslikt voorwerp – kan dit zorgen voor intense steken, vaak gepaard met een opgeblazen gevoel en verstopping. Het is alsof je darmen op een knoop zitten.
• Menstruatiepijn of endometriose: Steken in de onderbuik kunnen bij vrouwen te maken hebben met hun menstruatiecyclus. Endometriose zorgt voor hevige pijn die niet alleen beperkt blijft tot je bekkengebied, maar kan uitstralen naar je rug en benen.
• Buikvliesontsteking (peritonitis): Dit is een ernstige aandoening waarbij het buikvlies ontstoken raakt. De pijn kan overal in de buik opduiken, met intense steken die je niet kunt negeren. Dit vereist directe medische aandacht.
• Pancreatitis: Een ontsteking van de alvleesklier zorgt voor pijn die begint in je bovenbuik en uitstraalt naar je rug. Het voelt als een diepe, brandende steek die niet zomaar verdwijnt en meestal verergert na het eten.
• Beklemde breuk (hernia incarcerata): Een uitstulping van weefsel door een zwakke plek in je buikwand kan leiden tot een beklemde hernia, met scherpe, intense steken die niet te negeren zijn. Bijvoorbeeld een liesbreuk of navelbreuk.
• Gasophoping: Soms zijn die scherpe steken niets meer dan vastzittend gas. Het kan voelen alsof je een messteek krijgt, maar gelukkig is het meestal onschuldig en verdwijnt de pijn zodra het gas vrijkomt.

Elk van deze oorzaken zorgt voor een uniek type pijn, variërend van mild ongemak tot ondraaglijke steken, die je niet kunt negeren. Ze vormen allemaal manieren waarop je lichaam je een boodschap probeert te sturen, en het is de kunst om goed te luisteren!

Onderzoek en diagnose

Het verhaal van je buik: de anamnese

Alles begint met jouw verhaal. De arts gaat als een detective te werk en vraagt je waar en wanneer die vervelende steken zijn begonnen. Is de pijn constant of komt hij in golven? Wat maakt het erger of juist beter? Dit gesprek is cruciaal, omdat jouw persoonlijke ervaring de eerste sleutel is tot het ontsluiten van het mysterie in je buik.

De zoektocht naar pijn: fysiek onderzoek

Vervolgens gaat de arts je buik aftasten. Door zachtjes te drukken op verschillende plekken probeert hij te ontdekken waar de pijn precies zit en hoe je lichaam reageert. Een drukpunt hier, een gevoelig plekje daar – het kan allemaal leiden tot antwoorden. Het is alsof de arts je buik leest als een kaart om te ontdekken welke organen in opstand zijn.

In je bloed kijken: laboratoriumonderzoek

Soms verbergt je lichaam aanwijzingen die je zelf niet kunt zien, en daarom volgt er vaak een bloedtest. Hierin wordt gezocht naar ontstekingswaarden of afwijkingen die kunnen wijzen op een infectie of een probleem met organen zoals je lever of nieren. Deze gegevens geven een inkijkje in wat er zich achter de schermen afspeelt in je lichaam.

Een kijkje van binnen: beeldvormende onderzoeken

De arts kan besluiten om je binnenkant te visualiseren met een echo, röntgenfoto of CT-scan. Deze onderzoeken geven een nauwkeurig beeld van wat er gaande is in je buik. Galstenen, blindedarmontstekingen of een darmobstructie komen plots in beeld, alsof je een foto van je binnenwereld te zien krijgt.

Op speurtocht in de maag en darmen: endoscopie of colonoscopie

Wanneer er vermoedens zijn van maag- of darmproblemen, komt de endoscopie of colonoscopie in beeld. Met een camera gaat de arts letterlijk op speurtocht door je lichaam om te zien of er zweren, ontstekingen of andere afwijkingen zijn. Het geeft direct antwoord op wat er mis is, zonder gissen.

Uitsluiten van verborgen boosdoeners: urineonderzoek en zwangerschapstest

Bij pijn in de onderbuik kan een urineonderzoek uitsluitsel geven of je last hebt van een blaasontsteking of nierstenen. Bij vrouwen kan een zwangerschapstest nodig zijn om een buitenbaarmoederlijke zwangerschap uit te sluiten. Deze verborgen boosdoeners worden zo snel aan het licht gebracht.

Behandeling van steken in de buik

De behandeling van buikpijn hangt volledig af van de oorzaak, maar hier is een snelle rondvlucht langs de meest voorkomende behandelingen:

• Voedselvergiftiging: Rust, veel vocht en soms een antibioticum of antimiddel om de infectie te bestrijden. Meestal gaat het vanzelf over binnen een paar dagen.
• Maagzweer: Behandeling bestaat vaak uit zuurremmers of antibiotica om de onderliggende oorzaak, zoals een bacteriële infectie (H. pylori), aan te pakken. Voedingsadvies is vaak ook onderdeel van het herstel.
• Blindedarmontsteking: In dit geval is een operatie bijna altijd nodig om de ontstoken appendix te verwijderen. Hoe sneller, hoe beter om complicaties te voorkomen.
• Galstenen: Afhankelijk van de ernst kunnen galstenen worden opgelost met medicatie, maar vaak is een operatie (galblaasverwijdering) de beste optie.
• Prikkelbare darm syndroom (PDS): Hier wordt vaak een combinatie van dieetveranderingen, stressmanagement en medicatie voorgeschreven om de symptomen onder controle te houden.
• Diverticulitis: Behandeling omvat antibiotica en een vezelrijk dieet om ontstekingen in de dikke darm te verminderen. Bij ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn.
• Gasophoping of milde spijsverteringsklachten: Deze worden vaak verholpen met voedingstips, zoals het vermijden van bepaalde gasvormende voedingsmiddelen, of met medicijnen om de darmen te kalmeren.
• Pancreatitis: Acute gevallen vereisen ziekenhuisopname, waar de patiënt nuchter wordt gehouden en vocht en pijnstillers via een infuus krijgt. Soms is een operatie nodig.

Lees verder

• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw
• Maagpijn: oorzaken pijn in de maag of pijnlijke maag
• Maagkanker: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Steken in onderbuik: stekende pijn linksonder of rechtsonder
• Buikpijn links of rechts en zeurende of stekende buikpijn