Blaasontsteking tijdens zwangerschap: symptomen en oorzaken

Een blaasontsteking of cystitis is een ontsteking van het slijmvlies in de blaas en wordt vaak veroorzaakt door Escherichia coli, een bacterie die in de darmen voorkomt. Veelvuldige aandrang om te plassen en pijn tijdens het plassen zijn veel voorkomende symptomen van een blaasontsteking. Blaasontsteking komt bij vrouwen veel vaker voor dan bij mannen. Grofweg 5 procent van de zwangere vrouwen wordt erdoor getroffen. Een milde blaasontsteking kan goed reageren op eenvoudige maatregelen die iemand zelf kan nemen, zoals veel drinken. Toch moet je altijd de huisarts raadplegen als je zwanger bent en vermoed dat je een blaasontsteking hebt. Breng je urine voor onderzoek naar de dokterspraktijk. Je plas wordt wordt dan onderzocht op bacteriën die gevaarlijk kunnen zijn voor je baby. Meestal krijg je antibiotica voorgeschreven. Antibiotica die veilig zijn voor jou en je ongeboren kind.

• In vogelvlucht
• Wat is een blaasontsteking?
• Waar ligt de blaas?
• Infectie van de blaas
• Vrouwen krijgen vaker een blaasontsteking
• Blaasontsteking kan vanzelf overgaan
• Oorzaken
• Symptomen van een blaasontsteking
• Wanneer huisarts inschakelen?
• Hoe kan een blaasontsteking behandeld worden?
• Zelfzorgmaatregelen
• Antibioticum
• Preventie van blaasontsteking tijdens de zwangerschap

In vogelvlucht

• Blaasontsteking wordt vaak veroorzaakt door Escherichia coli-bacteriën die via de urethra (plasbuis) naar de blaas opstijgen.
• Typische symptomen: frequente aandrang om te plassen, branderig en pijnlijk urineren, pijn in de onderbuik.
• Ongeveer 5 procent van de zwangere vrouwen wordt getroffen.
• Indien onbehandeld, kan een blaasontsteking tijdens de zwangerschap leiden tot vroeggeboorte of miskraam.
• Bij de eerste tekenen onmiddellijk naar de huisarts gaan: meestal krijg je antibiotica die veilig zijn voor jou en je ongeboren kind.
• Preventie: drink veel water en houd de blaas warm.

Wat is een blaasontsteking?

Waar ligt de blaas?

De blaas is een tijdelijke opslagruimte voor urine. De blaas is gelokaliseerd onderaan de buik, achter het schaambeen. Een volle blaas kan gemiddeld ongeveer 400 ml. urine bevatten.

Infectie van de blaas

Een blaasontsteking is een infectie van de blaas. Wanneer zich bacteriën in de (normaal gesproken steriele) blaas vermenigvuldigen, ontstaat er een ontsteking van het slijmvlies van de blaas. Een infectie van de blaas behoort tot de meest voorkomende infecties bij de mens. Ze komen vaak voor bij vrouwen, maar zeer zelden bij mannen. Ongeveer 20% van alle vrouwen krijgt ten minste eenmaal in haar leven een blaasontsteking. Bij een man neemt de kans op het krijgen van een blaasontsteking toe naarmate hij ouder wordt, als gevolg van een prostaatvergroting wat veel voorkomt bij oudere mannen.

Vrouwen krijgen vaker een blaasontsteking

Vermoedelijk krijgen vrouwen vaker een blaasontsteking doordat zij een kortere urinebuis hebben, waardoor bacteriën gemakkelijk via de plasbuis in de blaas terecht kunnen komen. Ook ligt de opening van de plasbuis van een vrouw dichter bij de anus. Vrouwen lopen hierdoor een groter risico op een blaasontsteking, vanwege de bacteriën in de anale zone. Voorts zijn vrouwen na de overgang gevoeliger voor blaasontsteking. Mogelijk hangt dit samen met de afname van het hormoon oestrogeen, als gevolg waarvan het slijmvlies van de plasbuis kwetsbaarder wordt.

Blaasontsteking kan vanzelf overgaan

Blaasontstekingen zijn op zich niet ernstig en kunnen vanzelf overgaan. Blaasontstekingen hebben echter de neiging om terug te komen. In zeldzame gevallen kan een blaasontsteking zich naar een nier verbreiden hetgeen veel pijn in de rug veroorzaakt. Een nierinfectie kan leiden tot blijvende nierschade. Het is dus heel belangrijk om de onderliggende oorzaak van een blaasontsteking te behandelen en om preventieve maatregelen te nemen om te voorkomen dat ze terugkomen.

Oorzaken

De meeste blaasontstekingen worden veroorzaakt door verschillende stammen van Escherichia coli, een bacterie die in de darmen voorkomt. Vrouwen krijgen soms een blaasontsteking nadat zij seks hebben gehad. Vaginale geslachtsgemeenschap maakt het voor bacteriën makkelijker om de blaas te bereiken via de plasbuis. Deze bacteriën kunnen ook in de plasbuis terechtkomen als vrouwen zich na de stoelgang van achter naar voren reinigen en niet, zoals het hoort, andersom. Vrouwen met een blaasverzakking, hebben meer kans op een ontsteking.

Bij zwangere vrouwen kan de blaas worden samengedrukt als het ongeboren kind groeit en dit maakt hen vatbaar voor blaasontstekingen. Gebruik van condooms en het gebruik van zaaddodende middelen, verhogen het risico op urineweginfecties. Chlamydia trachomatis en Neisseria gonorrhea kunnen ook urineweginfecties veroorzaken bij seksueel actieve mensen die onveilig vrijen.

Vrouwen zijn tijdens de zwangerschap bijzonder vatbaar voor blaasontstekingen omdat de veranderingen in de hormoonbalans ervoor zorgen dat de urinewegen zich verwijden. Ziekteverwekkers kunnen de urethra gemakkelijker binnendringen en kunnen zelfs de baarmoeder bereiken, wat ontstekingen en vroegtijdige bevalling veroorzaakt. Blaasontsteking tijdens de zwangerschap treft ongeveer 5 procent van de vrouwen.

Symptomen van een blaasontsteking

Veel voorkomende symptomen van een blaasontsteking zijn brandende pijn bij het plassen, frequente aandrang waardoor steeds kleine beetjes urine worden uitgeplast en het gevoel dat de blaas na het plassen niet geheel leeg is. Ook kan de urine er troebel uitzien of anders ruiken en soms kan er wat bloed bij de urine aanwezig zijn. Bij een bacteriële infectie kan er ook pijn in de onderbuik en/of onderrug optreden. Dit kan gepaard gaan met koorts en koude rillingen. Bij ouderen kan er als gevolg van de blaasontsteking urine-incontinentie optreden. Er zijn mensen die vrijwel wel geen klachten hebben van een blaasontsteking.

Wanneer huisarts inschakelen?

Mannen met een blaasontsteking of klachten die daarop wijzen, moeten altijd contact opnemen met de huisarts. Vrouwen die vermoeden dat zij een blaasontsteking hebben, hoeven niet altijd naar de huisarts. Als de klachten erg hinderlijk zijn of langer dan een week duren, is een bezoek aan de huisarts aan te raden. Vrouwen met een vermoedelijke blaasontsteking moeten in de volgende gevallen altijd naar de huisarts:

• als ze zwanger zijn;
• als ze koorts krijgen;
• als ze pijn in hun zij krijgen;
• als ze denken een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) te hebben.

Wanneer er andere verschijnselen zijn waarover men zich zorgen maakt, ook dan geldt het advies om met de huisarts te overleggen. Een huisarts behandelt urineweginfecties veelal met antibiotica.

Hoe kan een blaasontsteking behandeld worden?

Zelfzorgmaatregelen

Milde blaasontstekingen kunnen goed reageren op eenvoudige maatregelen die iemand zelf kan nemen. Zo is het belangrijk om dagelijks voldoende - ongeveer twee liter per dag - te drinken, zodat bacteriën uit de blaas gespoeld worden. Voorts is het van belang om regelmatig te plassen en de plas niet op te houden, zodat bacteriën niet de kans krijgen zich te vermenigvuldigen. Plas hierbij de blaas altijd goed leeg. Verder is het verstandig om te plassen na het vrijen, zodat eventuele bacteriën worden uitgeplast. Het drinken van cranberrysap is bewezen effectief om een blaasontsteking te voorkomen. Vooral vrouwen met terugkerende blaasontstekingen hebben hier baat bij.

Antibioticum

Om blaasontsteking met succes te behandelen, zijn antibiotica de voorkeursbehandeling. De arts diagnosticeert eerst de blaasontsteking met een urinemonster, de ziekteverwekker kan in het laboratorium worden bepaald en vervolgens wordt een geschikt antibioticum gekozen. Zwangere vrouwen hoeven niet bang te zijn dat het medicijn hun ongeboren kind schaadt: de huisarts kiest antibiotica die specifiek zijn afgestemd op de behoeften tijdens de zwangerschap.

Preventie van blaasontsteking tijdens de zwangerschap

Zwangere vrouwen moeten elke dag 2 liter water drinken om blaasontsteking te voorkomen. De urinewegen worden op die manier gespoeld en blijven bacterievrij. De consumptie van vruchtensappen, zwarte thee, koffie en pittige gerechten moet worden beperkt omdat ze de blaaswand irriteren.

Bescherm jezelf tegen onderkoeling en houd de blaasregio lekker warm. Draag bijvoorbeeld warm ondergoed gemaakt van natuurlijke materialen zoals katoen dat niet zal samentrekken. In de winter beschermt ook een zachte rugwarmer/nierwarmer van angorawol.

Als je behoefte hebt om te plassen, ga dan onmiddellijk naar het toilet en houd je plas niet op. Reinig jezelf altijd van de voorkant naar de achterkant na het poepen, zodat poepbacteriën niet in de buurt van de urinewegen kunnen komen.

Lees verder

• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw
• Urineweginfectie: symptomen, oorzaken en behandeling
• Pijn bij plassen: oorzaken branderig gevoel bij het plassen
• Blaasontsteking symptomen en behandelen met cranberrysap
• Blaasontsteking bij mannen en vrouwen: oorzaken en symptomen