Blaasontsteking bij mannen en vrouwen: oorzaken en symptomen

Een blaasontsteking kan zowel vrouwen als mannen treffen, alhoewel vrouwen er veel vaker last van hebben. Een blaasontsteking is een ontsteking van de blaas. Hierbij is het slijmvlies van de blaas ontstoken. Soms is de plasbuis ook ontstoken. Wanneer de infectie zich uitbreidt, kunnen ernstigere problemen ontstaan zoals nierbekkenontsteking en bij mannen ontstekingen van de prostaat. Bij volwassenen veroorzaakt blaasontsteking over het algemeen frequent en pijnlijk plassen. Hoe kan een blaasontsteking behandeld worden en op welke manier kan een blaasontsteking worden voorkomen?

• Blaasontsteking bij mannen en vrouwen
• Ontstoken blaas
• Bacteriën
• Verkeerd plasgedrag
• Blaasontsteking na seks
• Symptomen van een blaasontsteking
• Mannen met blaasontsteking
• Behandeling van blaasontsteking
• Blaasontsteking: natuurlijke behandeling
• Natuurlijk natibioticum
• Ontstekingsremmende middelen
• Vitamine C
• Tanninen
• Blaasontsteking voorkómen: algemene adviezen en voorzorgsmaatregelen
• Cranberry
• Veel drinken
• Groene thee
• Regelmatig plassen
• Hygiëne
• Billen goed afvegen
• Katoenen ondergoed
• Vitamine C voor zure urine
• Plassen na seks
• Zittend plassen

Blaasontsteking bij mannen en vrouwen

Ontstoken blaas

Een blaasontsteking is een ontsteking van de blaas. Hierbij is het slijmvlies van de blaas ontstoken. Soms is de plasbuis (urethritis) ook ontstoken. Wanneer de infectie zich uitbreidt, kunnen ernstigere problemen ontstaan zoals nierbekkenontsteking en bij mannen ontstekingen van de prostaat.

Bacteriën

Doorgaans wordt een blaasontsteking door bacteriën veroorzaakt. In 80-85% van de gevallen is de boosdoener de darmbacterie ‘Escherichia coli’. Deze leven in de darmen en via de urinebuis komen ze de blaas binnen. Anatomisch gezien zijn vrouwen vatbaarder voor blaasontsteking, doordat hun plasgaatje dichter bij het poepgat ligt waar de E. Coli bacteriën zich ophouden. Daarnaast hebben ze een kortere plasbuis, waardoor de bacteriën gemakkelijker de urinewegen en blaas kunnen binnendringen. Vrouwen hebben 50 keer meer risico op blaasontsteking dan mannen. In sommige gevallen is een seksueel overdraagbare bacterie de veroorzaker van de infectie. Denk hierbij aan de Chlamydia-bacterie.

Verkeerd plasgedrag

Verkeerd 'plasgedrag' kan een blaasontsteking in de hand werken. Bijvoorbeeld als vrouwen gehaast naar het toilet gaan en daardoor hun bekkenbodem niet goed ontspannen er een bodempje urine in de blaas achterblijft waarin bacteriën goed gedijen. Mannen die hun blaas niet goed kunnen leegplassen door bijvoorbeeld een vergrote prostaat, hebben meer kans op een blaasontsteking. Onvoldoende drinken en te lang de plas ophouden kan ook leiden tot een urineweginfectie.

Blaasontsteking na seks

Bij veel vrouwen gaat geslachtsgemeenschap aan de blaasontsteking vooraf. Tijdens de seks worden bacteriën door de plasbuis in de blaas gemasseerd.

Symptomen van een blaasontsteking

Bij volwassenen veroorzaakt blaasontsteking over het algemeen frequent en pijnlijk plassen. De pijn wordt vaak omschreven als een branderig gevoel. De urine kan stinken, troebel zijn en soms zit er bloed in. Wanneer de ontsteking omhoog trekt naar de nieren, kan dit gepaard gaan met koorts, misselijkheid en pijn in de zij.

Mannen met blaasontsteking

Mannen kunnen naast de blaasontsteking een prostaatontsteking (prostatitis) hebben. De prostaat is een klier die net onder de blaas ligt. De urinebuis loopt van de blaas door de prostaat. Naast de klachten die horen bij een blaasontsteking, kunnen mannen met prostatitis laste hebben van zeurende pijn tussen zijn anus en de balzak, in de liezen of de rug. Ook hebben mannen met prostatitis vaak een zwakke urinestraal en soms is het moeilijk de plas op te houden. Bij mannen met blaasontsteking gaat het bijna altijd om een infectie van de prostaat die zich tot de blaas heeft uitgebreid. Daarom doen mannen met blaasontsteking er verstandig aan direct naar de huisarts te gaan.

Behandeling van blaasontsteking

Mannen met klachten die op een blaasontsteking wijzen kunnen prostatitis hebben en daarom moeten ze altijd contact met de huisarts opnemen. Volgens de NHG-patiëntenfolder hoeven vrouwen die vermoeden een blaasontsteking te hebben, niet altijd naar de huisarts. Zij kunnen contact opnemen met de huisarts als de klachten:

• zeer hinderlijk zijn; of
• langer dan een week duren.

Vrouwen moeten wél naar de huisarts met (klachten van) blaasontsteking als ze zwanger zijn of als ze koorts krijgen of pijn in hun zij (hetgeen kan wijzen op een nierbekkenontsteking) of als ze denken een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) te kunnen hebben.

Wanneer blaasontsteking is vastgesteld, kan de huisarts een antibioticumkuur voorschrijven.

Blaasontsteking: natuurlijke behandeling

Het bestrijden van urineweginfecties kan op de volgende manieren:

Natuurlijk natibioticum

Een natuurlijk antibioticum kan helpen bij (milde) blaasontsteking:

• Propolis is een natuurlijk antibioticum. Propolis (bijenbalsem) is een natuurproduct met een algeheel versterkend effect op het immuunsysteem.
• Berendruif is ook een natuurlijk antibioticum. Berendruif is een groenblijvende heester uit de heidefamilie, die rode bessen geeft. Deze bessen vinden beren zeer smakelijk. Berendruif is rijk aan de stof hydrochinon. Deze stof helpt om de zuurgraad te herstellen, zodat bacteriën minder kans hebben in de blaas. Gebruik het niet langer dan een week.

Ontstekingsremmende middelen

Voedingsmiddelen als mierikswortel en bosbessen hebben een ontstekingsremmende werking. Net als omega-3-verzuren.

Vitamine C

Vitamine C remt de bacteriegroei. Neem tijdelijk een hoge dosering. De werking hiervan is overigens niet wetenschappelijk bewezen. Tot tweeduizend mg per dag kun je volgens het Vitamine informatie bureau veilig uitproberen.

Tanninen

Tanninen (looizuurachtige verbindingen) uit de cranberry zijn mogelijk effectief in het voorkomen van blaasontsteking bij vrouwen die last hebben van terugkerende blaasontsteking. De tannines zorgen ervoor dat bacteriën zich niet aan de slijmvliezen in de urinewegen kunnen hechten.

Blaasontsteking voorkómen: algemene adviezen en voorzorgsmaatregelen

Blaasontsteking kan op de volgende manieren worden voorkómen:

Cranberry

Vrouwen die last hebben van terugkerende blaasontsteking kunnen preventief cranberry(sap) gebruiken. Cranberrycapsules zijn ook mogelijk. Om enig effect te hebben, moet je het wel langdurig gebruiken.

Veel drinken

Drink veel (vooral water). Verminder de hoeveelheid chocolade, cafeïne en alcohol. Deze stoffen zullen de blaas irriteren.

Groene thee

Groene thee onderscheidt zich van andere theesoorten doordat het niet gefermenteerd wordt. Hierdoor behoudt het alle antioxidanten en polyfenolen. Grofweg 80 tot 90% van de polyfenolen in groene thee zijn catechinen. Deze catechinen, vooral EGCG en ECG, hebben antimicrobiële effecten tegen een reeks grampositieve en gramnegatieve bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. Ze remmen vermoedelijk de aanhechting van slechte bacteriën aan slijmvliezen en beschadigen het celmembraan van slechte micro-organismen. Onderzoek laat zien dat het innemen van groene thee mogelijke antimicrobiële effecten kan hebben op urineweginfecties veroorzaakt door E. coli.[1]

Regelmatig plassen

Plas regelmatig (zodra u de behoefte voelt om te plassen). Neem de tijd om te plassen en plas goed uit. Tel na het plassen tot 10 zodat u zeker weet dat u goed uitgeplast hebt. Ga recht boven de wc zitten, zodat de blaas recht boven de plasbuis ligt. Ontspan de bekkenbodem bij het plassen en wiebel de laatste druppels uit de plasbuis. Dep na het plassen goed droog.

Hygiëne

Douche of was de genitale zone minstens dagelijks. Maak geen (overmatig) gebruik van zeep of reinigingsmiddel. Door deze middelen kan de urinebuis juist geïrriteerd raken.

Billen goed afvegen

Veeg na de ontlasting nooit van achter naar voren af. Hierdoor komen bacteriën naar voren, bij de ingang van de plasbuis. Gebruik bij voorkeur een toiletdouche, waarmee u uw uitwendige geslachtsorganen en/of uw anale zone kan reinigen nadat u naar het toilet bent geweest.

Katoenen ondergoed

Gebruik ondergoed van katoen in plaats van nylon en voorkom strakke broeken. Katoenen ondergoed voorkomt een broeierig klimaat waar bacteriën van houden.

Vitamine C voor zure urine

Houd de urine zuur, aangezien bacteriën dit niet goed kunnen verdragen. Vitamine C helpt de urine zuurder te maken. De werking hiervan is overigens anno 2023 (nog) niet wetenschappelijk bewezen.

Plassen na seks

Plassen na geslachtsgemeenschap. Hierdoor worden eventuele bacteriën die in de urinebuis zijn terechtgekomen weggespoeld, voordat ze zich kunnen vermenigvuldigen.

Zittend plassen

Mannen met plasklachten urineren zittend beter dan staand. Mannen met plasklachten kunnen hun blaas beter leegplassen als ze zittend plassen.[2] Vooral het kleinere residuale volume (de urine dat in de blaas achterblijft na het plassen) kan de kans op een blaasontsteking (of blaasstenen) verkleinen.

Noot:

1. Reygaert W, Jusufi I. Green tea as an effective antimicrobial for urinary tract infections caused by Escherichia coli. Front Microbiol. 2013 Jun 18;4:162. doi: 10.3389/fmicb.2013.00162. PMID: 23785367; PMCID: PMC3684790.
2. Fieke Hoeijmakers. Zittend plassen beter bij mannen met mictieklachten. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:C2270

Lees verder

• Blaasontsteking symptomen en behandelen met cranberrysap
• Wat te doen bij blaasontsteking? Drink water en cranberry
• Blaasontsteking bij een vrouw: wat te doen om te verhelpen?
• Blaasontsteking (cystitis): symptomen, oorzaak & behandeling
• Bloed in de urine: oorzaken bloed in plas bij man en vrouw