Leverabces: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose

Een leverabces is een abces in de lever. Een abces is een verzameling pus – een dikke vloeistof van bloed, dode weefsels en ziekteverwekkers – in een niet eerder bestaande holte in het lichaam. Een leverabces wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van bacteriën, schimmels, parasieten uit het spijsverteringskanaal. De boosdoener verspreidt zich via de darm naar de lever. Naar schatting heeft minder dan 0,25 procent van de Nederlandse bevolking een abces in de lever. Leverabces symptomen kunnen onder meer bestaan uit koorts, algehele malaise, gewichtsverlies, gevoel van zwakte, pijn in de lever en geelzucht (in een late fase). Bloedonderzoek en leverabcesaspiratie bevestigen de diagnose. Deze technieken kunnen worden ondersteund door een CT-scan. Behandeling van een leverabces bestaat uit antibiotica en eventueel abcesdrainage.

• Wat is een leverabces?
• Oorzaken van een abces in de lever
• Risicofactoren
• Leverabces symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Leverabces behandeling
• Medicatie
• Abcesdrainage
• Operatie
• Zelfzorgmaatregelen
• Eet gevarieerd en gezond
• Drink geen alcohol
• Prognose

Wat is een leverabces?

Een leverabces is een verzameling pus in de lever, veroorzaakt door bacteriën, schimmels of parasieten. Je kan meer dan één abces hebben. De lever maakt enzymen en gal wat helpt om voedsel te verteren en je lichaamsenergie geeft. De lever verwijdert ook schadelijk materiaal uit je lichaam, zoals alcohol en andere giftige stoffen.

Oorzaken van een abces in de lever

Een leverabces wordt veroorzaakt door micro-organismen, zoals bacteriën, schimmels en parasieten. Deze boosdoeners kunnen langs verschillende routes de lever bereiken:

• via het bloed;
• via de galwegen; of
• via de lymfebanen.

Een blindedarmontsteking kan zich bijvoorbeeld via de leverpoortader, ook kortweg poortader, of vena portae hepatis, naar de lever verspreiden en aldaar een abces veroorzaken. Een leverabces kan ook het gevolg zijn van een cholangitis (galwegontsteking) of een cholecystitis (galblaasontsteking). In ontwikkelingslanden ontstaan leverabcessen veelal door de door Entamoeba histolytica, een parasiet uit het rijk der protisten.

Risicofactoren

De volgende factoren verhogen de kans op een leverabes:

• Reizen naar plaatsen waar de infectie vaak voorkomt. In de tropen wordt een abces in de lever vaak veroorzaakt door de darmparasiet Entamoeba histolytica.
• Leeftijd ouder dan 70 jaar.
• Medische aandoeningen, zoals kanker, diabetes, of een zwak immuunsysteem.
• Gebruik van bepaalde geneesmiddelen, zoals steroïden of chemotherapie.
• Alcoholgebruik.
• Slechte voeding.

Leverabces symptomen

Een leverabces kan de volgende klachten en symptomen veroorzaken:

• Pijn in de rechterbovenkant van de buik, net onder de ribben.
• De pijn wordt ervaren als intens, dof of stekend.
• De pijn kan uitstralen naar de rechterschouder.
• De pijn in de buik neemt toe bij het hoesten, diep ademhalen, wandelen of rusten op de rechterzijde.
• Pijn in de lever of leverpijn.
• Drukpijnlijke vergrote lever.
• Hoesten of de hik.
• Donkergekleurde urine en een kleikleurige ontlasting.
• Moe en zwak voelen;
• Algehele malaise;
• Koorts en nachtzweten.
• Misselijkheid of overgeven.
• Verlies van eetlust en gewichtsverlies.
• Geelzucht: het geel worden van de huid en oogwit.

Onderzoek en diagnose

Anamnese en lichamelijk onderzoek

De arts stelt je allerlei vragen over de klachten die je ervaart en vragen in welke landen je onlangs bent geweest. Dit vraaggesprek wordt anamnese genoemd. De arts zal tevens je medische voorgeschiedenis in acht nemen. Daarnaast vindt lichamelijk onderzoek plaats. Tijdens een lichamelijk onderzoek kan de arts symptomen van koorts of geelzucht constateren.

Aanvullend onderzoek

Bloedonderzoek vertoont een zeer hoge BSE (de bezinking is een indirecte meting van de ernst van ontsteking in het lichaam), en kan aantonen welk micro-organisme de boosdoener is. Beeldvormend onderzoek middels röntgenfoto's, echografie, een CT-scan of MRI-scan kan nodig zijn bij het stellen van de diagnose. Een leverbiopsie is soms ook vereist. Hierbij neemt de arts wat weefsel weg uit de lever om dit microscopisch te laten onderzoeken. Darmonderzoek (coloscopie) kan ook nodig zijn om de bron van de infectie te achterhalen.

Leverabces behandeling

Medicatie

Geneesmiddelen kunnen helpen bij het behandelen van een infectie veroorzaakt door bacteriën, een schimmel of een parasiet. In geval van een bacteriële infectie, zal de arts antibiotica voorschrijven.

Abcesdrainage

Drainage van een leverabces is vaak ook nodig. Hierbij wordt eerst de huid ontsmet, waarna plaatselijke verdoving wordt verricht. Vervolgens prikt de arts met een lange, dunne naald via de huid in het abces. De pus wordt afgezogen en soms blijft er een drain of slangetje achter in het abces, zodat de pus kan blijven afvloeien. De pus wordt in het laboratorium onderzocht.

Operatie

Een operatieve ingreep kan nodig zijn als het abces groot is of als je meer dan één abces hebt. Chirurgie kan ook nodig zijn als het abces barst. Dit wordt een ruptuur genoemd.

Zelfzorgmaatregelen

Eet gevarieerd en gezond

Gezonde voedingsmiddelen omvatten fruit, groenten, volkorenbrood, magere zuivelproducten, bonen, mager vlees en vis. Er zijn bepaalde voedingsmiddelen die zeer goed zijn voor de lever.

Drink geen alcohol

Alcohol kan je lever beschadigen en het risico op een andere abces vergroten.

Prognose

De prognose voor een leverabces hangt af van verschillende factoren, waaronder de onderliggende oorzaak, de snelheid waarmee het wordt gediagnosticeerd en behandeld, alsmede je algehele gezondheid. In sommige gevallen kan een leverabces levensbedreigend zijn, vooral als het niet tijdig wordt vastgesteld en behandeld. Het risico op overlijden is overigens groter als je meerdere leverabcessen hebt. Schakel onverwijld medische hulp in als er symptomen van een leverabces optreden, zoals koorts, pijn in de bovenbuik en geelzucht. Met tijdige en adequate behandeling is de kans op een volledig herstel van een leverabces groter.

Lees verder

• Lever: functie, werking, ligging en gezond houden van lever
• Levercyste (hepatische cyste): symptomen en behandeling
• Leverwaarden: symptomen normale en verhoogde leverwaarden
• Leverfunctieonderzoek: verstoorde leverfunctie symptomen
• Leverpijn (pijn aan de lever): steken of pijn in leverstreek