Wat is agorafobie en wat kan je eraan doen?

Agorafobie, wat meer mensen onder de naam ‘pleinvrees’ kennen, is een angststoornis — een angststoornis met betrekking tot het vertoeven in openbare ruimtes. Het verdoezelen dat je er last van hebt, bijvoorbeeld vanuit schaamte, is in de moderne maatschappij goed te doen. Via het internet kan alles immers bij je thuis gebracht worden. Dat je graag alles vanuit huis regelt is overigens wat anders dan het vanuit huis moeten regelen, omdat je angstig bent voor de buitenwereld. Hoe pak je agorafobie aan en hoe los je het op?

Wat is agorafobie precies?

Letterlijk

Letterlijk komt agorafobie van het Griekse ‘agora’ dat ‘markt’ wil zeggen en ‘fobie’ dat ‘vrees’ wil zeggen. Om die reden noemen we het ook vaak ‘pleinvrees’ en soms ook ‘ruimtevrees’.

Uitleg
Dat je er niet gecharmeerd van bent om tussen grote mensenmassa’s te vertoeven, wil nog niet zeggen dat je agorafobie hebt. Veel mensen hebben moeite of zelfs last van het opgaan in de menigte, meestal blijft het dan bij je niet op je gemak voelen. Agorafobie gaat echter verder. Met agorafobie durf je eigenlijk simpelweg de straat niet meer op. Als je het doet word je angstig en kan je een paniekaanval krijgen.

De kans op een paniekaanval is groot, vanwege het gegeven dat je de veilige vertrouwde omgeving verlaat (dit is normaliter je eigen huis). De kans wordt groot, omdat als je eens een paniekaanval hebt gehad, je bang wordt dat je bij het opnieuw naar buiten gaan een angstaanval krijgt. Op deze wijze kom je in een vicieuze cirkel terecht.

Als men al voet buiten de deur durft te zetten, is het vaak samen met een vertrouwde persoon. Het spreekt voor zich dat deze psychische aandoening van invloed kan zijn op je gezinsleven, werk en je sociale leven. De mate waarin is uiteraard afhankelijk van de ernst. De aandoening kom in verschillende gradaties voor.

Wat zijn de symptomen?

Vaak begint het met een ietwat verdwaasd of onwerkelijk gevoel. Je weet niet precies wat er aan de hand is, maar je voelt wel dat er iets niet klopt. Dit maakt je onzeker en dit levert vervolgens rusteloosheid op en de spanning in je lichaam neemt toe. Daarbij horen eventueel hartkloppingen, overmatig zweten, een toename van nervositeit en sommige mensen krijgen het benauwd of gaan zelfs hyperventileren. De kans dat je prikkelbaar reageert is groter en feitelijk wil je weg en op zoek naar je eigen veilige plek. Dit is normaliter je eigen huis.

Zo’n paniekaanval kan binnen enkele minuten ook weer weg zijn, maar soms blijf je er uren in zitten. Zeker als je al vaker een paniekaanval gehad hebt, is de kans groter dat je openbare ruimtes gaat vermijden. Immers, dat gevoel van het krijgen van een paniekaanval is heftig. Sommige mensen die het ervaren hebben, omschrijven het zelfs als een soort hartaanval.

Hoe kom je eraan?

De oorzaken van agorafobie kunnen divers zijn. De meestvoorkomende redenen zijn:

• De erfelijke factor kan een rol spelen bij het ontwikkelen van pleinvrees.
• Je kunt het op volwassen leeftijd krijgen als gevolg van een jeugdtrauma of andere zware psychologische belasting (bijvoorbeeld het verlies van een ouder of partner).
• Onderhevig zijn aan langdurige stress, kan een rol spelen bij het krijgen van agorafobie.

Hoe kom je er vanaf?

Therapeut

In veruit de meeste gevallen komt de psycholoog eraan te pas, meestal als doorverwijzing van de huisarts. Dit om je te helpen met het aanleren van andere (lees ook: nuttigere) denkpatronen en gedragingen.

Kom je dusdanig slecht de deur uit dat naar de psycholoog gaan niet haalbaar is, dan kan je thuis beginnen met het lezen van boeken over cognitieve gedragstherapie. Intussen kan je online hulp-aan-huis aanvragen of de onlinetherapeut inschakelen. Ervaar altijd hoe je relatie is met je therapeut. Het succes van je behandeling is er voor een groot deel van afhankelijk.

Leefpatroon
Hoe vreemd het mogelijk ook klinkt, maar je leefpatroon kan van invloed zijn. Bewegen triggert immers het vrijkomen van endorfine. Endorfine is goed voor je gemoedstoestand, het geeft je gemoedstoestand als het ware een boost. Verder zijn suiker en cafeïne funest voor je angstniveaus. Suiker geeft korte pieken en daarna weer diepe dalen in je energieniveau. Cafeïne werkt weer direct op de hersenen. Het stimuleert de afgifte van het stresshormoon adrenaline. Ook het overslaan van maaltijden is slecht, want je energieniveau wisselt te sterk. Gezond en gebalanceerd eten is nu eenmaal het beste.

We hebben er de mond over vol en het zal vast niet voor iedereen werken, maar mindfulness kan je in ieder geval helpen met het oproepen van kalmte in jezelf. Iets wat je absoluut kan helpen, als je onverhoopt in een mensenmassa terecht komt of dreigt te komen.

Lotgenoten

Lotgenoten zoeken om er met hen over te praten is live natuurlijk moeilijk. Maar er zijn op internet fora waar je lotgenoten kunt treffen en ervaringen mee kunt uitwisselen. Iedereen zit weer op een ander niveau in het proces, dus je kunt in dezen van elkaar leren. Verder praat het gemakkelijker met lotgenoten, zij weten immers wat je doormaakt.

Tot slot

Agorafobie, plein- of ruimtevrees is iets wat je zomaar ogenschijnlijk als vanuit het niets kan overkomen. Je lijkt de grip op het moment dat het je overkomt, volledig kwijt te zijn en dat veroorzaakt paniek. Gelukkig kan je er vanaf komen en kan je voorkomen dat het je hele leven gaat ontwrichten.