Hik: oorzaak, hik stoppen en verhelpen & hikken bij een baby

Hik: oorzaak, hik stoppen en verhelpen & hikken bij een baby Wat is hik en hoe kun je de hik stoppen? De hik is een plotselinge, krachtige beweging of samentrekking van het middenrif, hetgeen het zo kenmerken hikgeluid veroorzaakt. De hik vinden de meeste mensen vervelend en soms kan het ook pijnlijk zijn. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een kortdurende en een chronische vorm. Kortdurende hik komt veel voor, iedereen is ermee bekend. Kortdurende hik is onschuldig en behoeft geen behandeling. Sommige mensen hebben vaak de hik. Hikken is een vervelend verschijnsel, maar de hik is niet gevaarlijk als het kortdurend is. Rustig eten en drinken is de beste manier om vervelende hikaanvallen te voorkomen. Bij chronische of langdurige hik zijn de gevolgen soms groot en zal de arts op zoek gaan naar de onderliggende oorzaak. Ook kan de arts medicijnen voorschrijven om de hik te stoppen en te verhelpen. Een baby die de hik krijgt is heel gewoon. Baby's kunnen bijvoorbeeld de hik krijgen doordat ze te vlug drinken.

Wat is hik?

Plotselinge, krampachtige samentrekking van het middenrif

De hik (singultis) is een plotselinge, krachtige, onwillekeurige samentrekking (spasme) van het middenrif, ook wel diafragma genoemd. Het middenrif is een gespierde wand tussen buik en longen. Deze spiergroep scheidt de borstholte van de buikholte. Door deze onwillekeurige samentrekking ontstaat een zeer snelle inademing, die stokt door sluiting van de stemspleet (de spleet tussen de stemplooien of stembanden, ook wel rima glottidis genoemd). Deze sluiting produceert het typische hikgeluid.

Vaak onschuldig

Hik ontstaat spontaan en de frequentie kan variëren van 2 tot 60 keer per minuut. Het is een courant verschijnsel dat meestal onschuldig en van korte duur is. Het is onaangenaam en lastig, maar vaak ook niet meer dan dat. De hik kan echter ook een serieus medisch probleem zijn vanwege de chroniciteit en het onderliggend lijden.

Oorzaak van hik

In de meeste gevallen is er geen duidelijke oorzaak voor de hik. De oorzaken voor de hik worden vaak onderverdeeld naar de duur van een hikaanval: kortdurende hik (<48 uur) of chronische hik.

Kortdurende hik

Kortdurende hik kan ontstaan door onder meer eet- en drinkgewoonten, waardoor de zenuwen in de keel en het middenrif worden geprikkeld en er krampen ontstaan in het middenrif.
  • Inname van warme of koude dranken of spijzen;
  • Te snel eten en drinken en niet goed kauwen;
  • Overmatig eten (in het bijzonder vet of kruidig voedsel);
  • Drinken van koolzuurhoudende dranken (waardoor de maag zich met lucht vult en dus uitzet);
  • Te veel alcohol drinken.
  • Lucht inslikken door het kauwen op kauwgom of zuigen op snoep.
  • Hik door alcoholgebruik / Bron: Istock.com/karelnoppeHik door alcoholgebruik / Bron: Istock.com/karelnoppe
  • Aërofagie (slikken van lucht);
  • Plotselinge temperatuurswisselingen;
  • Overmatig roken;
  • Acute maagverwijding of maagdilatatie;
  • Gastroscopie (een kijkonderzoek van de binnenkant van de slokdarm, maag en het eerste deel van de dunne darm);
  • Anesthesie/postoperatief;
  • Koorts;
  • Sepsis;
  • Specifieke infecties:
  • Hartinfarct (myocardinfarct).

Chronische hik

Er zijn veel mogelijke oorzaken van chronische hik beschreven, onder meer:

Vrouwen hikken het minst tijdens een zwangerschap / Bron: Zerocool, PixabayVrouwen hikken het minst tijdens een zwangerschap / Bron: Zerocool, Pixabay

Risicofactoren

Mannen en vrouwen

Vrouwen hebben volgens het blad Quest vaker de hik dan mannen. Ze hikken het meest in de dagen voor de eisprong, als gevolg van de hormonale veranderingen in hun lichaam. Vrouwen hikken het minst tijdens een zwangerschap. Mannen hebben daarentegen meer kans om langdurige hik te ontwikkelen.

Andere factoren

Andere factoren die het risico op de hik kunnen vergroten, zijn onder meer:
  • Geestelijke of emotionele problemen. Angst, stress en opwinding zijn geassocieerd met sommige gevallen van korte en lange termijn hik.
  • Chirurgie. Sommige mensen ontwikkelen de hik na algemene narcose of na chirurgische procedures die de buikorganen betreffen.

Complicaties

Langdurige hikaanvallen kunnen interfereren met:
  • Eten en drinken;
  • Slapen met slaapproblemen en slaaptekort tot gevolg
  • Spreken en communiceren;
  • Stemming, wat kan leiden tot een depressie; en
  • Wondgenezing na een operatie.

Is langdurige hik gevaarlijk?

De meeste vormen van de hik zijn niet schadelijk. Er zijn echter gevallen bekend van langdurige hikklachten die gevaarlijk kunnen zijn, vooral bij mensen die een onderliggende ziekte hebben en die uitgeput kunnen raken als ze geen medische behandeling krijgen voor de hik. De hik kan ook een Mallory-Weiss-ruptuur veroorzaken, waarbij er kleine scheurtjes in het slijmvlies van het bovenste gedeelte van het maag-darmkanaal aanwezig zijn.

Hik bij een baby in de buik

Een ongeboren kind kan ook de hik krijgen. Dit kan vooral naar het einde van je zwangerschap toe vaak voorkomen. Tijdens de zwangerschap voel je dan kleine schokjes. Ook na de geboorte krijgen veel borelingen ermee te maken, vaak na het drinken van de fles of als ze in bed liggen.

Hik die niet overgaat kan leiden tot oververmoeidheid / Bron: Istock.com/dolgachovHik die niet overgaat kan leiden tot oververmoeidheid / Bron: Istock.com/dolgachov

Hik die niet overgaat

Er wordt onderscheid gemaakt tussen kortdurende of acute en chronische hikaanvallen, dus hik die niet overgaat. Bij een duur van meer dan 48 uur, is er sprake van een chronische hikaanval. Vooral medicijngebruik of voornoemde aandoeningen kunnen aanhoudende of chronische hik veroorzaken. Chronische hik kan leiden tot allerlei (ernstige) klachten, waaronder ondervoeding en gewichtsverlies, uitputting, uitdroging (dehydratie), oververmoeidheid en slapeloosheid.

Huisarts raadplegen

Wanneer een arts raadplegen?

De meeste hikaanvallen zijn snel weer over; vaak al na enkele minuten zonder iets te hoeven doen. Er is slechts zelden sprake van een medische noodsituatie. Raadpleeg de arts als de hik langer duurt dan drie uur, of als je er niet meer door kunt eten of slapen. Hik die langer duurt dan enkele uren kan tot pijn in de borst en uitputting leiden.

Bijkomende klachten

Wanneer aanhoudende hik gepaard gaat met andere klachten, zoals buikpijn, koorts, kortademigheid, braken, ophoesten van bloed of een samengeknepen gevoel (van de keel), dan moet een arts geraadpleegd worden.

Afname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/JovanmandicAfname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/Jovanmandic

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De huisarts zal een anamnese afnemen en tevens je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen. Het is bij aanhoudende hik belangrijk een lichamelijke aandoening uit te sluiten. Daarnaast zal de arts lichamelijk onderzoek uitvoeren, waarbij een neurologisch onderzoek deel van uitmaakt. De arts onderzoekt je mentale toestand, de functie van de hersenzenuwen, je (spier)kracht en tonus, je coördinatie, je reflexen, je zintuiglijke vermogens en je gevoel.

Vervolgonderzoek

Als je arts een onderliggende medische aandoening vermoedt, wat de hik veroorzaakt, kan hij of zij een of meer van de volgende onderzoeken aanbevelen:
  • Bloedonderzoek om na te gaan of er sprake is van een infectie, een nierziekte of diabetes;
  • Beeldvormend onderzoek om eventuele anatomische abnormaliteiten te detecteren die van invloed kunnen zijn op de nervus vagus, de nervus phrenicus of het middenrif of diafragma. Beeldvormend onderzoek kan bestaan uit röntgenfoto van de borst, CT-scan of MRI-scan;
  • Gastroscopie (slokdarmonderzoek).

Hik stoppen

Er zijn talloze maatregelen bekend die een hikaanval zouden kunnen stoppen:

Hik stoppen door:Omschrijving:
Ademhaling onderbrekenDoor een geforceerde onderbreking van de ademhaling. Voorbeelden hiervan zijn het inhouden van de adem, snel een glas water leegdrinken, het laten schrikken van de persoon in kwestie of gorgelen met water.
OntspannenEen andere veelgehoorde techniek om de hik te laten stoppen, is ontspannen op de bank gaan liggen waarbij men zich concentreert op de ademhaling.
Knieën omarmenEen andere tip is om de knieën naar de borst te brengen en deze gedurende twee minuten te omarmen.
IjsblokjeZuigen op een blokje ijs.
Papieren zakIn- en uitademen in een papieren zak.
Droog broodDroog brood eten.
Honing of suikerEen lepel honing of suiker eten.
GorgelenGorgelen met ijswater.
AzijnEen paar druppels azijn in de mond sprenkelen.
Gegrilde suikerPlaats een beetje gegrilde suiker op de tong. Slik het door zodra het smelt.
WaterHet zeer langzaam opdrinken van een glas warm of juist koud water zonder te ademen.
CitroenNeem een dun plakje citroen, plaats het op de tong en zuig erop als op een snoepje.
BoerenFrisdrank drinken kan soms de hik veroorzaken, maar bij een aantal mensen is het drinken van frisdrank of een koolzuurhoudende drank en daarna een boertje laten, de oplossing voor het doen stoppen van de hik.

Stoppen met roken / Bron: Dmytro Zinkevych/Shutterstock.comStoppen met roken / Bron: Dmytro Zinkevych/Shutterstock.com
Bij chronische hik helpen deze maatregelen niet.

Leefstijlmaatregelen

Eerst kan je huisarts adviseren om de volgende maatregelen in acht te nemen:
  • Niet te snel eten en te drinken;
  • Geen koolzuurhoudende dranken te drinken;
  • Geen alcohol te gebruiken;
  • Stoppen met roken.

Als deze maatregelen onvoldoende soelaas bieden, kan de huisarts medicatie voorschrijven.

Medicatie om hik te verhelpen / Bron: Stevepb, PixabayMedicatie om hik te verhelpen / Bron: Stevepb, Pixabay

Medicijnen om hik te verhelpen

Baclofen en piracetam

Bij chronische hik zal de (huis)arts op zoek gaan naar de onderliggende oorzaak en proberen deze te bestrijden. Bij chronische hik kan medicamenteuze behandeling nodig zijn. Deze medicijnen hebben soms vervelende bijwerkingen. Zo kan het gebruik van chloorpromazine leiden tot sufheid, emotionele vervlakking, en andere verschijnselen. Daarom wordt tegenwoordig met name baclofen veelvuldig toegepast. Met piracetam zijn in de praktijk ook goede ervaringen opgedaan. Piracetam werkt tegen draaiduizeligheid en bij voortdurende, pijnlijke hik.

Blokkade of chirurgisch onderbreken van de N. phrenicus

In sommige ernstige gevallen is een chirurgische behandeling waarbij de N. phrenicus - een zenuw die een rol speelt bij de hik - wordt doorgesneden of geblokkeerd, het laatste redmiddel. Deze behandeling wordt zelden uitgevoerd en dan alleen in die gevallen waarbij de patiënt niet reageert op andere behandelingen. Deze ingreep kan nadelige gevolgen hebben voor de ademhaling.

De hik bij een baby

Hikaanval

Baby's krijgen vaak de hik; het is een normaal onderdeel van hun ontwikkeling. Baby's worden meestal niet gestoord door de hik. Soms kan een hikaanval het voeden en slapen verstoren. Als de hik zich voordoet tijdens een voeding, kunnen de volgende maatregelen helpen om de hik bij je baby te stoppen:
  • De positie van de baby veranderen;
  • De baby laten boeren;
  • De baby kalmeren.

Als de hik niet na 5-10 minuten weg is, moet het voeden hervat worden, aangezien dit ook kan helpen. Het voeden van een baby als hij of zij rustig is, kan voorkomen dat de hik optreedt.

Huisarts onderzoekt baby / Bron: Istock.com/Zdenka DarulaHuisarts onderzoekt baby / Bron: Istock.com/Zdenka Darula

Medische aandoening

Als een baby overmatig last heeft van de hik, dan kan het een teken zijn van een onderliggende medische aandoening. In dat geval is het verstandig om dit te bespreken met de huisarts.

Neonataal onthoudingssyndroom

De hik is een symptoom bij baby's die verslaafde ter wereld zijn gekomen. Het is één van de mogelijke onthoudingsverschijnselen.

Hikken bij een baby voorkómen

Baby's die de hik krijgen is heel gewoon. Het komt veel voor bij jonge kinderen. Baby's kunnen de hik krijgen doordat ze te vlug drinken. Controleer daarom of de opening van de speen niet te groot is. Ook kan het voorkomen dat baby's maken bij de borstvoeding geen goed vacuüm maken, waardoor er lucht naar binnen wordt gezogen. Laat daarom de baby tussentijds een boertje doen. Een en ander houdt wellicht ook verband met het feit dat de middenrif van baby's nog niet volgroeid is.

Vermijd pittig voedsel / Bron: Holbox/Shutterstock.comVermijd pittig voedsel / Bron: Holbox/Shutterstock.com

Preventie

Het vermijden van uitlokkende factoren kan helpen om te voorkomen dat je last krijgt van een hikaanval. Reflux, koolzuurhoudende dranken, lucht inslikken (bijvoorbeeld bij het kauwen van kauwgom of het drinken met een rietje), plotselinge veranderingen in de glycemische index (GI), veranderingen in de omgevingstemperatuur, alcohol, roken, plotselinge opwinding of stress zijn bekende triggers. Zorg er verder voor dat je niet te snel eet en drinkt, te pittig eet of lucht inslikt tijdens het eten. Daarnaast is het aanbevolen om hevige emoties te voorkomen.

Vooruitzichten en prognose

In het merendeel van de gevallen, lost de hik binnen afzienbare tijd vanzelf op. Soms houdt de hik echter aan en interfereert het met je dagelijkse leven, zoals eten, spreken en slapen. De hik vereist zelden medische behandeling.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De hik en waar deze vandaan komtDe hik en waar deze vandaan komtIedereen heeft wel eens de hik: van jong tot oud. Waar de hik precies vandaan komt en waarom een mens hikt, wil je natuu…
De hik, ik wil er vanaf!De hik, ik wil er vanaf!Neem een flinke lepel suiker en laat het langzaam smelten in je mond. Pak een groot glas water en drink die in één keer…
Hikken: oorzaken, symptomen & middeltjes tegen de hikHikken: oorzaken, symptomen & middeltjes tegen de hikStel: je zit met je familie of vrienden aan een heerlijke feestdis en plots is daar die onbedwingbare hik. Je probeert h…
Wanneer kan de hik gevaarlijk worden?Wanneer kan de hik gevaarlijk worden?De hik kan zeer onaangenaam worden wanneer men bijvoorbeeld is in gesprek of een belangrijke vergadering moet bijwonen e…

Verschillende vormen van haaruitvalEen vervelende maar veel voorkomende aandoening waar zowel mannen als vrouwen mee te maken kunnen krijgen, haaruitval! T…
Haarproblemen: Wat is alopecia androgenetica?Alopecia androgenetica is een vorm van haaruitval die voorkomt bij zowel mannen als vrouwen. De meest gebruikte term voo…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/RicardoImagen
  • Apotheek.nl. Piracetam. https://www.henw.org/archief/volledig/id574-de-hik.html (ingezien op 7-9-2017)
  • C.S. Van der Werf en T.S. van der Werf: de hik, Ned Tijdschr Geneeskd Stud. 2008 december;11(4)
  • J.B.M. ten Holter. De hik. Ned Tijdschr Geneeskd. 2005;149:2659-62
  • Medical News Today. Hiccups: How to get rid of hiccups. https://www.medicalnewstoday.com/articles/9896.php#prevention (ingezien op 7-9-2017)
  • Neurologie Centrum Amsterdam. Neurologisch onderzoek. http://www.neurologiecentrum.nl/neurologisch-onderzoek (ingezien op 7-9-2017)
  • Mayo Clinic. Hiccups: Diagnosis. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hiccups/diagnosis-treatment/diagnosis/dxc-20320123 (ingezien op 7-9-2017)
  • Mayo Clinic. Hiccups: Symptoms and causes. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hiccups/symptoms-causes/dxc-20320115 (ingezien op 7-9-2017)
  • Oncologie. Hik: oorzaken. http://www.oncoline.nl/hik (ingezien op 10-9-2017)
  • Quest. 10 dingen die je nog niet wist over de hik. https://www.quest.nl/artikel/10-dingen-die-je-nog-niet-wist-over-de-hik (ingezien op 7-9-2017)
  • The Times of India. How to prevent hiccups. http://timesofindia.indiatimes.com/life-style/health-fitness/health-news/How-to-prevent-hiccups/articleshow/38363833.cms (ingezien op 7-9-2017)
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/karelnoppe
  • Afbeelding bron 2: Zerocool, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/dolgachov
  • Afbeelding bron 4: Istock.com/Jovanmandic
  • Afbeelding bron 5: Dmytro Zinkevych/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 6: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 7: Istock.com/Zdenka Darula
  • Afbeelding bron 8: Holbox/Shutterstock.com
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 19-08-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 19
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.