Darmonderzoek (coloscopie): wat is het en wat houdt het in?

Een darmonderzoek of colonoscopie is een inwendig kijkonderzoek van de dikke darm. Darmonderzoek kan worden uitgevoerd om een aantal klachten te onderzoeken, zoals problemen met de stoelgang, anale bloedingen (bloed bij de ontlasting) en/of aanhoudende buikpijn. Het onderzoek duurt ongeveer een half uur. Wanneer wordt een darmonderzoek verricht en hoe vindt een darmonderzoek plaats, hoe gaat het precies in zijn werk?

Wat is een darmonderzoek of coloscopie?

Een coloscopie is een inwendig kijkonderzoek van de dikke darm, waarbij de binnenbekleding of het slijmvlies van de dikke darm wordt bekeken met behulp van een endoscoop. Ook worden er foto’s gemaakt. Een endoscoop is een flexibele, buigbare slang waarop een minicamera en een lampje is bevestigd. De camera is verbonden met een monitor of beeldscherm, waarop de arts het onderzoek kan volgen. Met een coloscopie kunnen bepaalde afwijkingen worden opgespoord, zoals:

Er kunnen ook meteen stukjes weefsel (biopten) worden weggenomen voor nader microscopisch onderzoek. Ook kan tijdens het onderzoek een poliep worden verwijderd of een bloeding worden gestelpt. Soms is alleen rondkijken in de darmen voldoende.

Wat houdt een kijkonderzoek in?

Het darmonderzoek bestaat uit drie verschillende stappen:

Voorbereiding darmonderzoek

Voordat het kijkonderzoek kan plaatsvinden, moeten je darmen helemaal schoon en leeg zijn. Je moet nuchter op de polikliniek of in het ziekenhuis verschijnen. Een darmonderzoek kan niet plaatsvinden wanneer de dikke darm is gevuld met ontlasting. In dat geval kan de endoscoop er niet langs. Je wordt van te voren uitgebreid geïnstrueerd hoe je je moet voorbereiden op het darmonderzoek. Normaal gesproken begin je twee dagen voorafgaande het onderzoek in de ochtend met een vezelbeperkt dieet tot aan het onderzoek. Voorts krijg je laxerende vloeistof mee die je darmen schoonmaakt. Het is belangrijk om dan in de buurt van het toilet te blijven.

Het darmonderzoek

Het onderzoek duurt ongeveer 30 minuten en wordt in principe tijdens een lichte sedatie uitgevoerd, wat betekent dat je een rustgevend middel (roesje) via de infuusnaald ingespoten krijgt. Dit middel werkt direct en zorgt ervoor dat je ontspannen en slaperig wordt. Je zult je daardoor weinig van het onderzoek herinneren. Desgewenst kan ook een pijnstiller worden toegediend.

Je ligt tijdens het onderzoek op je linkerzij. De arts brengt de endoscoop via de anus naar binnen en om de darm te ontplooien en goed te kunnen bekijken wordt er ook lucht ingeblazen. Dit kan aanleiding geven tot buikkrampen die pijnlijk kunnen zijn. Je kunt ook een gevoel krijgen van aandrang, alsof je moet poepen. De ingeblazen lucht moet je gewoon laten gaan en niet inhouden. Na het onderzoek kun je hier nog wat hinder van ondervinden.

Met de camera kan de arts eventuele afwijkingen in de dikke darm opsporen. Als er geen afwijkingen worden gevonden, krijg je dat na afloop van het onderzoek direct te horen. Tijdens het kijkonderzoek kunnen er afwijkingen worden gevonden, zoals poliepen. Deze worden -indien mogelijk- direct verwijderd. De arts kan ook een klein stukje weefsel uit de darmwand nemen voor nader onderzoek in een laboratorium. In dat geval wordt de uitslag in een vervolgafspraak met je besproken.

Na het onderzoek

Na afloop van het onderzoek zul je naar het observatorium worden gebracht. Je wordt vanwege de toegediende medicatie gedurende ongeveer 1½ uur regelmatig gecontroleerd. Als je voldoende bij bent gekomen, krijg je van de verpleging eten en drinken aangeboden. Daarna kun je naar huis. Bedenk wel dat je wat suf kunt zijn van de verdoving waardoor je niet zelfstandig aan het verkeer kunt deelnemen na het onderzoek.

Risico's en complicaties darmonderzoek

Ofschoon colonoscopie een veilig en beproefd onderzoek is, kunnen soms complicaties optreden, zoals het optreden van scheurtjes of gaatjes in de darmwand. Wanneer de darm ontstoken is, neemt de kans op zo'n darmperforatie toe. Ook wanneer de arts met de colonoscoop een kleine ingreep verricht kan er een gaatje in de darmwand ontstaan. Er zijn mensen die tijdens de colonoscopie ademhalingsproblemen of problemen met hun hart krijgen door het kalmeringsmiddel dat ze toegediend hebben gekregen. Daarom krijg je tijdens het onderzoek een bloeddrukmeter en een vingerclip aangesloten. Hiermee wordt je bloeddruk, hartslag en ademhaling in de gaten wordt gehouden.

Bevolkingsonderzoek darmkanker

Vanaf 2014 is het bevolkingsonderzoek darmkanker ingevoerd, wat betekent dat alle mannen en vrouwen tussen de 55 en 75 jaar verspreid over enkele jaren een uitnodiging krijgen voor het bevolkingsonderzoek dat bestaat uit een ontlastingtest. Hierbij verzamel je een klein beetje poep in een buisje. Dit stuur je vervolgens op naar een laboratorium, waar wordt onderzocht of er bloed in je ontlasting aanwezig is. Na ongeveer twee weken krijg je schriftelijk de uitslag van het onderzoek. Mocht verder onderzoek nodig zijn, dan wordt je uitgenodigd voor deelname aan een inwendig darmonderzoek (coloscopie) om vast te stellen of je darmkanker hebt, of een voorstadium van de ziekte.