Darmaandoeningen en darmproblemen: symptomen en oorzaken

Darmaandoeningen en darmproblemen: malabsorptie en PDS. Aandoeningen van de darmen komen vaak voor. De darmen behoren tot het spijsverteringsstelsel en met ongeveer 6,5 meter vormen deze het grootste deel. De darmen bestaan uit de dunne en dikke darm. In de dunne darm wordt voedsel verteerd met darmsappen en worden voedingsstoffen en water in het bloed opgenomen. In de dikke darm worden de onverteerde voedselresten opgeslagen en zal ze in de vorm van ontlasting uit het lichaam worden verwijderd.

Darmaandoeningen en darmproblemen

• Darmen
• Malabsorptie: verminderde opname van voedingsstoffen door de dunne darm
• Verschijnselen en symptomen van malabsorptie
• Prikkelbare darmsyndroom (PDS)
• Symptomen van het prikkelbare darmsyndroom
• Behandeling van PDS

Darmen

De dunne darm sluit aan op de maag en kan worden onderverdeeld in de twaalfvingerige darm, de nuchtere darm en de kronkeldarm. De dunne darm heeft een lengte van ongeveer 6 meter. De dikke darm sluit aan op de kronkeldarm en beslaat zo'n 1,5 meter. Het gebint met de zogenaamde blinde darm die een wormvormig aanhangsel bezit, de appendix. De dikke darm eindigt in de endeldarm (rectum). Dit laatste deel van de dikke darm mondt uit in je anus, alwaar de ontlasting het menselijk lichaam verlaat.

Malabsorptie: verminderde opname van voedingsstoffen door de dunne darm

Een goed werkende dunne darm neemt bouw- en energiestoffen uit het voedsel en via het bloed worden deze voedingsstoffen naar alle delen van het lichaam vervoerd. Dit proces kan echter verstoort raken doordat het voedsel onvoldoende wordt afgebroken tijdens de vertering, of doordat het slijmvlies van de dunne darm is aangetast als gevolg van een ontsteking die veroorzaakt wordt door aandoeningen als coeliakie en de ziekte van Crohn of door bepaalde infecties. Een andere mogelijke oorzaak is dat de alvleesklier onvoldoende spijsverteringssap produceert, waardoor het voedsel niet goed kan worden afgebroken. Ook kan het afbreken van een specifieke voedingsstof het probleem zijn. Zo hebben mensen met lactose-intolerantie een tekort aan het enzym lactase in hun darmen. Lactase zorgt voor het afbreken van de stof lactose. Bij een tekort aan lactase kunnen darmklachten ontstaan. De auto-immuunziekte clerodermie verandert de structuur van de darmwand hetgeen malabsorptie kan veroorzaken. De ziekte diabetes mellitus kan ook een afwijkende beweeglijkheid van de darm veroorzaken en malabsorptie. Een verminderde darmbeweging kan ook ten grondslag liggen aan malabsorptie.

Oorzaken

Onder andere de volgende zaken zijn van belang voor een goede darmbeweging:

• sterke buikspieren: een zittend leven en onvoldoende beweging bemoeilijken de natuurlijke darmbewegingen.
• een ontspannen leven: stress gaat de natuurlijke contracties van de darm tegen.
• zwangerschap leidt tot een verminderde tonus van de buikspieren en dit kan leiden tot nadelige effecten met betrekking tot de darmbewegingen.
• Langdurig gebruik van bepaalde laxeermiddelen maakt de darmen lui en kunnen een verstorend en ontregelend effect hebben op de natuurlijke darmbewegingen.

Verschijnselen en symptomen van malabsorptie

De meest voorkomen verschijnselen van malabsorptie zijn:

• zo nu en dan buikpijn met krampen;
• meestal dunne ontlasting, veelal lichtgekleurd: geelachtig grijs en vettig;
• de ontlasting is sterk ruikend, het heeft een doordringende geur;
• een opgeblazen gevoel en winderigheid;
• na langere tijd vermoeidheid, vermagering, energieverlies, kortademigheid en algehele verzwakking;
• tevens verschillende symptomen van een tekort aan bepaalde vitamines en/of mineralen, zoals een rauwe c.q. ruwe tong, prikkelingen, tintelingen en een doof gevoel in armen en benen, alsook spierkrampen en pijn in de botten.

Een tekort aan vitamine B12 en ijzer kunnen bloedarmoede tot gevolg hebben. De belangrijkste symptomen van bloedarmoede zijn:

• zwakte en vermoeidheid;
• ernstige bloedarmoede: kortademigheid bij de minste of geringste fysieke inspanning;
• De huid en lippen worden bleek;
• soms hoofdpijn, duizeligheid en mogelijk flauwvallen.

Behandeling

De arts zal de achterliggende oorzaak van malabsorptie behandelen. Het herstel van de darmfunctie is in de meeste gevallen volledig.

Prikkelbare darmsyndroom (PDS)

Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) wordt ook wel spastische dikke darm of spastische colon genoemd. Het is de meest voorkomende chronische darmstoornis. Het komt twee keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen. Bij één op de vijf mensen ontwikkelen zich gedurende hun leven op enig moment symptomen van prikkelbaredarmsyndroom. Vaak ontwikkelt het zich tussen het twintigste en dertigste levensjaar. Het is geen ernstige aandoening, maar wel erg lastig.

Oorzaak

De precieze oorzaak is niet bekend. Men vermoedt dat het wordt veroorzaakt door het abnormaal, krampachtig samentrekken van de dikke darm, de colon genaamd. Stress en voeding spelen daarbij een rol. Het is van belang vezelrijk voedsel tot je te nemen en stress, spanningen en negatieve emoties zo veel mogelijk te vermijden. Klachten die bij het prikkelbaredarmsyndroom horen, komen vaker voor in tijden van stress en opwinding.

Symptomen van het prikkelbare darmsyndroom

Kenmerkend is dat de klachten zich met tussenpozen voordoen en van persoon tot persoon en per dag verschillen. dagen met klachten en ziekteverschijnselen worden afgewisseld met klachtenvrije perioden. Iedere aanval kan verschillen. De voornaamste meest kenmerkende verschijnselen en klachten zijn:

• het opzwellen van de buik (een opgezwollen buik) en hevige winderigheid;
• zeurende, stekende pijn in de buik of krampen;
• pijn in de buik is vaak linksonder en wordt minder na winden of door zich te ontlasten;
• afwijkend ontlastingspatroon/verstoorde stoelgang: verstopping (obstipatie) of juist diarree (het ergst bij het opstaan) of plotselinge niet houdbare aandrang (ook zonder dat er sprake is van diarree), of verstopping en diarree wisselen elkaar af;
• het gevoel dat de darm niet geheel leeg is;
• slijm bij de ontlasting;
• soms misselijkheid en overgeven;
• zuurbranden;
• het gevoel vol te zitten en de maaltijd niet helemaal op kunnen;
• hoofdpijn, moeheid, onregelmatige menstruatie, pijn bij of na de seksuele gemeenschap;
• spierpijn en/ of gewrichtsklachten;
• toegenomen drang tot urineren.

Behandeling van PDS

Het is al met al een heel scala aan klachten. Er is op dit moment nog geen adequate behandeling gevonden voor PDS. De nadruk wordt gelegd op voeding en leefregels bij de bestrijding van de klachten. De belangrijkste leefregels zijn:

• gevarieerde, vezelrijke voeding;
• een regelmatig eet- en leefpatroon;
• ontspanning en weinig stress;
• voldoende lichaamsbeweging.

Vezels en lichaamsbeweging

Vooral vezels zijn van belang: ze zorgen voor een goede stoelgang. Vezels zitten in groenten en fruit en in volkorenproducten, zaden en noten, en graanproducten. Lichaamsbeweging is ook van belang. Neem bijvoorbeeld vaker de trap en laat de roltrap of de lift links liggen.

Lees verder

• Dikkedarmontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Diverticulose: symptomen en oorzaken uitstulpingen darmwand
• Darmklachten: opgezette buik, buikpijn en winderigheid
• Ontlasting: oorzaken bloed en slijm in poep en kleur en geur
• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw