Leveradenoom: symptomen, oorzaak, behandeling en verwijderen

Een leveradenoom is een goedaardig levergezwel en dus geen kanker. Een leveradenoom of adenoom in de lever groeit onder invloed van het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Hoewel een leveradenoom een goedaardige leverafwijking betreft, kunnen sommige adenomen ontaarden en kwaadaardig worden. Ook kan een wat grotere leveradenoom aanleiding geven tot een leverbloeding, wat klachten geeft als hevige buikpijn, een plotselinge lage bloeddruk, hartkloppingen en duizeligheid of flauw vallen. De diagnose wordt gesteld op basis van lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek, beeldvormende onderzoek en/of een biopsie. Een kleinere tumor die geen klachten geeft, hoeft vaak niet te worden verwijderd. Bij klachten of bij leveradenomen die groter zijn dan 5 cm, moet het leveradenoom operatief worden verwijderd. De prognose van een leveradenoom is gunstig. Slechts zelden ontaardt het in kanker.

• Wat zijn leveradenomen?
• Wie krijgen er last van?
• Oorzaak van een leveradenoom
• Symptomen van leveradenoom
• Verschijnselen
• Omschrijving
• Diagnose en onderzoek
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Differentiële diagnose
• Leveradenoom behandeling
• Stoppen met pilgebruik
• Zwangerschap uitstellen
• Afvallen bij overgewicht
• Leveradenoom verwijderen
• Controle
• Prognose
• Complicaties van een adenoom in de lever
• Interne bloeding
• Kwaadaardige transformatie
• Prognose
• Preventie

Wat zijn leveradenomen?

Leveradenomen zijn zeldzame, goedaardige levertumoren. Er is dus geen sprake van leverkanker. Leveradenomen zijn meestal asymptomatisch, maar soms leidt het tot lichte buikpijn in de bovenbuik en tevens een opgeblazen gevoel. Een enkele keer kunnen grote adenomen gaan bloeden of ontaarden in een kwaadaardige tumor. Het risico van maligne transformatie is nog niet volledig bekend en kan wel 13% bedragen.

Wie krijgen er last van?

Een leveradenoom wordt voornamelijk gezien bij jonge vrouwen (20 tot 44 jaar oud). In ongeveer 90% van de gevallen doet het zich voor bij vrouwen, vooral bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd, en het wordt sterk geassocieerd met het gebruik van orale anticonceptiva

Oorzaak van een leveradenoom

Het ontstaan van leveradenomen heeft waarschijnlijk veelal te maken met het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Leveradenomen komen vooral voor bij vrouwen die langdurig orale anticonceptiva hebben gebruikt, en tijdens zwangerschap. Zeldzamere oorzaken zijn:

• bepaalde stofwisselingsziekten of metabole ziekten;
• het gebruik van anabole steroïden, stoffen die de spieropbouw bevorderen;
• familiair voorkomen van leveradenomen in combinatie met diabetes;
• overgewicht of obesitas.

Symptomen van leveradenoom

Verschijnselen

Symptomen van een leveradenoom zijn:

• een leveradenoom varieert in grootte van 1 tot 30 cm
• vage buikpijn
• een opgeblazen gevoel
• een voelbare intra-abdominale massa of vergrote lever
• geelzucht (door het drukeffect van de tumor op de kleine galwegen in de lever)

Omschrijving

Vaak zijn leveradenomen asymptomatisch en worden ze per toeval ontdekt bij beeldvormend onderzoek in verband met een andere reden. Leveradenomen kunnen soms klachten veroorzaken. Deze kunnen bestaan uit (vage) buikpijn rechtsboven in de buik en een opgeblazen gevoel. Adenomen variëren in grootte van 1 tot 30 cm. Symptomen zoals buikpijn zijn waarschijnlijker bij grotere laesies. Een leveradenoom bevindt zich vaak in de rechter leverkwab en zijn meestal solitair (70 tot 80 procent), hoewel meerdere adenomen zijn beschreven bij patiënten met langdurig gebruik van anticonceptie, glycogeenstapelingsziekte en hepatische adenomatose.

Diagnose en onderzoek

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Bij klachten zal de arts een anamnese afnemen en lichamelijk onderzoek verrichten. De arts kan opmerken dat de lever opgezet aanvoelt en de patiënt kan klagen over pijn als de arts de plek onderzoekt. Bloedonderzoek kan zinvol zijn om afwijkingen in de leverfuncties aan te tonen, maar een leveradenoom hoeft geen afwijkende leverwaarden te geven. In het ziekenhuis kan een echo van de lever worden gemaakt, waarbij je mogelijk contrastvloeistof krijgt toegediend. Eventueel kan ander beeldvormend onderzoek de diagnose bevestigen. Hierbij kan gedacht worden aan een CT-scan of een MRI-scan, welke een preciezer beeld geven dan een echo. Soms is een leverbiopsie nodig. Hierbij wordt een stukje weefsel weggenomen voor microscopisch onderzoek.

Differentiële diagnose

Differentiële diagnose omvat enkele vormen van angiomen, focale nodulaire hyperplasie, hepatocellulair carcinoom en bepaalde soorten levermetastasen.

Leveradenoom behandeling

Stoppen met pilgebruik

Patiënten moeten stoppen met het gebruik van 'de pil'. Een hormoonspiraal kan wel gewoon gebruikt worden.

Zwangerschap uitstellen

Zwangerschap moet vermeden worden totdat de tumor is verwijderd, vanwege het gevaar dat de adenoom groeit en scheurt. Gezwellen van 5 cm of groter kunnen gaan bloeden, met name tijdens of kort na een zwangerschap. Vrouwen met een klein adenoom (kleiner dan 5 cm) lijken volgens de huidige stand van zaken (2024) veilig zwanger te kunnen worden. Samen met je behandelaar kun je de afweging maken of een zwangerschap in jouw situatie veilig is.

Afvallen bij overgewicht

Mensen met overgewicht (wat je kunt uitrekenen aan de hand van je BMI), lopen meer risico op een leveradenoom en krijgen het advies om gewicht te verliezen

Leveradenoom verwijderen

Een kleinere tumor die geen klachten geeft, hoeft vaak niet te worden verwijderd. Symptomatische tumoren worden weggesneden. Door het verhoogde risico op een spontane levensbedreigende bloeding en de mogelijke maligne transformatie die wordt geassocieerd met grotere tumoren, moeten asymptomatische leveradenomen van 5 cm of groter, vooral bij mannen of wanneer het gezwel geen vet lijkt te bevatten, operatief worden verwijderd.

Controle

Regelmatig beeldvormend onderzoek middels echografie wordt geadviseerd om het leveradenoom in de gaten te houden.

Prognose

De prognose van leveradenomen is niet goed vastgesteld. Ze zijn echter in verband gebracht met kwaadaardige transformatie, spontane bloeding en scheuring. Als gevolg hiervan is het onderscheid met andere soorten goedaardige levertumoren belangrijk. Dit kan meestal worden bereikt met behulp van een combinatie van beeldvormingstechnieken, hoewel soms een definitieve diagnose alleen na resectie kan worden bereikt.

Complicaties van een adenoom in de lever

Interne bloeding

Van alle complicaties die geassocieerd zijn met een leveradenoom, is bloeding het meest voorkomend. Adenomen zijn vatbaar voor bloedingen. Dit zorgt ervoor dat de lever opzwelt. Slechts zelden scheurt het adenoom, wat kan leiden tot ernstige inwendige bloedingen. Dit komt vooral voor bij de wat grotere adenomen. Klachten die hierbij kunnen ontstaan, zijn:

• hevige buikpijn;
• plotselinge lage bloeddruk;
• hartkloppingen;
• duizeligheid;
• shock en flauwvallen.

Bloedingen zijn in de meeste gevallen goed onder controle te brengen.

Kwaadaardige transformatie

Het precieze risico dat een leveradenoom transformeert in een carcinoom (kanker) is anno 2024 nog niet goed bekend. Hoe dan ook, soms transformeert een goedaardig leveradenoom naar een hepatocellulair carcinoom, een vaak voorkomende vorm van leverkanker.

Prognose

Kwaadaardige transformatie is zeldzaam en de langetermijnprognose van een leveradenoom is goed. Een adenoom kan gaan groeien tijdens een zwangerschap, maar dit hoeft niet per se.

Preventie

Je kunt de kans dat je een leveradenoom ontwikkelt verkleinen door geen anabole steroïden te gebruiken en overgewicht te voorkomen.