Vlekken op de lever: oorzaken van vlekken op de lever

Door echografie kunnen mogelijke afwijkingen in de vorm van 'vlekken op de lever' zichtbaar worden. Echografie is een onderzoek waarbij geluidsgolven met een hoge frequentie vanuit een sonde op bijvoorbeeld organen in de buikholte, waaronder de lever, kunnen worden gericht. Deze geluidsgolven worden teruggekaatst, opgevangen en in beeld omgezet op een monitor of scherm. De persoon die de echo uitvoert, kan deze beelden beoordelen en interpreteren. Mogelijk dat er een vlekje op de lever wordt geconstateerd. Dan kan aanvullend onderzoek nodig zijn om tot een goede diagnose te komen.

• Vlekken op de lever: wat zijn het eigenlijk?
• Hemangioom (bloedvatgezwel)
• Leveradenoom
• Levergarnuloom
• Levercyste
• Leverkanker
• Focale steatose
• Onderzoek en diagnose van vlekken op de lever: wat betekenen ze voor jouw gezondheid?
• Het gesprek: wanneer en waarom zijn de vlekken ontdekt?
• Beeldvorming: de eerste blik op de lever
• Bloedonderzoek: hoe gezond is je leverfunctie?
• Leverbiopsie: de vlek van dichtbij bekijken
• De diagnose: wat vertellen de vlekken?
• Beeldvormingsonderzoek nader bekeken
• Behandeling van vlekken op de lever: wat kun je verwachten?
• Goedaardige vlekken: geen paniek, alleen maar check-ups
• Leveradenoom: hormonen onder de loep
• Levergranuloom: oorzaak aanpakken
• Leverkanker: actie vereist
• Focale steatose: leefstijl aanpassen

Vlekken op de lever: wat zijn het eigenlijk?

Vlekken op de lever, ook wel leverlaesies genoemd, zijn gebieden op de lever die er anders uitzien dan het omringende weefsel. Ze worden vaak toevallig ontdekt tijdens beeldvormend onderzoek, zoals een echografie, CT-scan of MRI. Deze vlekken kunnen verschillende oorzaken hebben en variëren van goedaardige afwijkingen tot kwaadaardige tumoren. Het is belangrijk om de oorzaak van de vlekken te achterhalen om te bepalen of behandeling nodig is.

Veelvoorkomende oorzaken van vlekken op de lever zijn:

• Hemangioom: Een goedaardig bloedvatgezwel dat vaak geen symptomen veroorzaakt en meestal geen behandeling vereist.
• Leveradenoom: Een goedaardige tumor van het leverweefsel, vaak geassocieerd met hormonale factoren zoals het gebruik van anticonceptiepillen.
• Levergranuloom: Kleine ontstekingshaarden die ontstaan als reactie op een infectie, auto-immuunziekte of bepaalde medicijnen.
• Levercyste: Een met vloeistof gevulde holte in de lever die meestal goedaardig is en zelden symptomen veroorzaakt.
• Leverkanker: Een kwaadaardige tumor, zoals hepatocellulair carcinoom, dat vaak agressief groeit en snelle behandeling vereist.
• Focale steatose: Plaatselijke vetophoping in de lever, vaak gerelateerd aan overgewicht, diabetes of een ongezonde leefstijl.

Ofschoon de meeste vlekken op de lever onschuldig zijn, is het altijd belangrijk om ze verder te onderzoeken om ernstige aandoeningen, zoals leverkanker, uit te sluiten.

Hemangioom (bloedvatgezwel)

Een leverhemangioom is een goedaardig bloedvatgezwel in de lever, variërend in grootte van enkele millimeters tot meer dan tien centimeter doorsnede. Deze goedaardige levertumoren komen zeer vaak voor, naar schatting bij 1 tot 4 op de 100 mensen. De tumoren komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en ze kunnen zich op elke leeftijd presenteren. Vaak wordt de afwijking per toeval ontdekt, bijvoorbeeld wanneer er een echo van je buik wordt gemaakt in verband met andere klachten. Het is niet precies duidelijk hoe een leverhemangioom ontstaat. De meeste hemangiomen veroorzaken geen klachten. Kleine tumoren blijven vaak stabiel en symptoomloos. Slechts een klein deel van de mensen met een hemangioom kan klachten krijgen van pijn, druk of massagevoel in de rechterbovenbuik. Een leverhemangioom hoeft niet behandeld te worden, tenzij je last hebt van (ernstige) klachten.

Leveradenoom

Een leveradenoom is een weinig voorkomende goedaardige levertumor. Er wordt een relatie met het het gebruik van de anticonceptiepil vermoed. Leveradenomen ontstaan ​​uit de abnormale groei van levercellen. Het is een goedaardige tumor in de lever, die sporadisch kunnen ontaarden in een kwaadaardige tumor. Leveradenomen zijn normaal gesproken duidelijk begrensd en kunnen variëren in grootte van 1 centimeter tot meer dan 20 centimeter. Een leveradenoom hoeft geen klachten te veroorzaken. Op een gegeven ogenblik krijgen veel mensen met een leveradenoom last van (vage) buikpijn in de rechterbovenbuik. Dit kan gepaard gaan met vermoeidheid en een drukkend gevoel in de rechterbovenbuik als gevolg van een vergrote lever.

Levergarnuloom

Een levergranuloom is een soort ontstekingsreactie c.q. een abnormale ophoping van ontstekingscellen die verschillende oorzaken kan hebben. Voorbeelden hiervan zijn sarcoïdose (een ziekte waarbij spontaan ontstekingen ontstaan in verschillende organen van het lichaam), schimmelinfecties, tuberculose, lymfomen, bepaalde virale infecties (bijvoorbeeld hepatitis C) en auto-immuunziekten zoals primaire biliaire cirrose (een chronische ontsteking van de galkanaaltjes en galwegen in de lever). Er bestaan ook door medicijnen veroorzaakte granulomen in de lever. Dit gaat overigens meestal gepaard met granulomen in andere weefsels. Levergranulomen zijn gewoonlijk symptoomloos.

Levercyste

Een levercyste duidt op een met vocht gevulde holte in je lever. Een levercyste varieert in grootte van enkele millimeters tot meerdere centimeters. In Nederland wordt ieder jaar bij 2-5% van de bevolking een eenvoudige levercyste vastgesteld, vaak bij toeval. Vermoedelijk ontstaat een cyste doordat een galweg geen aansluiting maakt met de rest van het systeem. Hierdoor kan zich vocht ophopen. Wanneer een levercyste niet gepaard gaat met klachten, is behandeling niet nodig.

Leverkanker

Leverkanker kan primair zijn en dus ontstaan in de lever zelf, maar leverkanker kan ook secundair zijn, het gevolg van uitzaaiingen van kanker uit andere delen van het lichaam. Deze uitzaaiingen (metastasen) zijn veelal afkomstig uit de longen, borst of delen van het spijsverteringskanaal. In de beginfase van (primaire) leverkanker zijn vaak niet veel symptomen merkbaar. Naarmate de kanker zich verder ontwikkelt kun je last krijgen van verlies van eetlust en gewichtsverlies, koorts, geelzucht, klachten rechtsboven in de buik en abnormale zwellingen door vochtophopingen. Leveraandoeningen als chronische leverinfecties (zoals virale hepatitis B of C) en levercirrose vergroten de kans op leverkanker. Mannen worden vaker getroffen dan vrouwen, de reden hiervoor is niet bekend. Leverkanker komt het meest voor bij mensen ouder dan 60 jaar.

Focale steatose

Vlekken op de lever kunnen een enkele keer ook wijzen op focale steatose, waarbij één of enkele gebieden lokaal vervetting tonen. Leververvetting wordt ook wel steatose genoemd. Dat slechts één of enkele gebieden lokaal vervetting tonen, komt niet vaak voor. Normaal gesproken is de verhoogde stapeling van vet in de lever homogeen (gelijkelijk) verdeeld, maar alhoewel ook inhomogene verdeling vaak voorkomt. Doch één of enkele gebiedjes die vervet zijn, is een zeldzaamheid.

Onderzoek en diagnose van vlekken op de lever: wat betekenen ze voor jouw gezondheid?

Wanneer er bij een onderzoek vlekken op de lever worden ontdekt, kan dat een flinke schrik zijn. Maar wat betekenen die vlekken eigenlijk? Ze kunnen verschillende oorzaken hebben, van onschuldige goedaardige gezwellen tot meer serieuze aandoeningen zoals leverkanker. Wat het ook is, het is belangrijk om te begrijpen wat er aan de hand is en hoe verder onderzoek kan helpen om de juiste diagnose te stellen. Laten we samen onderzoeken hoe het proces van diagnose en verder onderzoek verloopt!

Het gesprek: wanneer en waarom zijn de vlekken ontdekt?

Alles begint met een gesprek met je arts. Misschien zijn de vlekken toevallig ontdekt tijdens een routinecontrole, of misschien heb je last van klachten zoals buikpijn, vermoeidheid of een opgeblazen gevoel. Je arts zal vragen stellen om beter te begrijpen of je symptomen hebt die kunnen wijzen op leverproblemen en wat de mogelijke oorzaken van de vlekken kunnen zijn. Dit gesprek is de eerste stap om te bepalen welk type vervolgonderzoek nodig is.

Beeldvorming: de eerste blik op de lever

De meest gebruikelijke manier om vlekken op de lever te ontdekken, is via beeldvormend onderzoek zoals een echografie, CT-scan of MRI-scan. Deze scans geven een gedetailleerd beeld van je lever en laten zien of de vlekken te maken hebben met een onschuldige aandoening zoals een levercyste of hemangioom (bloedvatgezwel), of dat er iets ernstigers aan de hand is, zoals leverkanker. Beeldvorming helpt de arts ook om de grootte, vorm en locatie van de vlekken te beoordelen, wat essentieel is voor een nauwkeurige diagnose.

Bloedonderzoek: hoe gezond is je leverfunctie?

Naast beeldvorming wordt vaak bloedonderzoek gedaan om de leverfunctie te controleren. Dit onderzoek meet belangrijke stoffen zoals leverenzymen, bilirubine en eiwitten, die kunnen aangeven of je lever goed werkt. Verhoogde leverenzymen kunnen bijvoorbeeld wijzen op leverontsteking of schade. Ook kan bloedonderzoek helpen om andere oorzaken van leverproblemen, zoals infecties of auto-immuunziekten, uit te sluiten.

Leverbiopsie: de vlek van dichtbij bekijken

Als de arts vermoedt dat de vlekken op de lever te maken hebben met iets ernstigers, zoals leverkanker of een leveradenoom, kan een leverbiopsie worden uitgevoerd. Hierbij wordt een klein stukje leverweefsel weggenomen en onder de microscoop onderzocht. Dit geeft een gedetailleerd beeld van de cellen in de lever en helpt om een definitieve diagnose te stellen. Hoewel een biopsie ingrijpend kan klinken, is het een belangrijke stap om te bepalen of de vlekken goedaardig of kwaadaardig zijn.

De diagnose: wat vertellen de vlekken?

Zodra alle onderzoeken zijn afgerond, kan de arts een diagnose stellen. Vlekken op de lever kunnen variëren van iets onschuldigs, zoals een focale steatose (plaatselijke vetophoping) of een levergranuloom (littekens van een oude infectie), tot meer serieuze aandoeningen zoals leverkanker. Afhankelijk van de diagnose wordt het behandelplan bepaald – soms is er geen behandeling nodig en kan de situatie worden gemonitord, terwijl in andere gevallen chirurgische ingrepen of andere therapieën nodig zijn.

Beeldvormingsonderzoek nader bekeken

Medische beeldvorming van de lever betreft onderzoek waarbij een beeld (plaatje) van dit inwendige orgaan wordt gemaakt. Dit wordt ook wel beeldvormend onderzoek genoemd. Dit soort onderzoek is een belangrijk hulpmiddel bij het stellen van een juiste diagnose. De volgende beeldvormende onderzoeken worden vaak gedaan:

• echografie;
• CT-scan; en
• MRI.

Echografie is een techniek die gebruik maakt van geluidsgolven die zich niet hoorbaar door het lichaam verplaatsen en op grensvlakken tussen zachte en hardere structuren een weerkaatsing (echo) geven. Hierdoor worden organen en/of weefsels zichtbaar gemaakt op een beeldscherm. Tijdens het onderzoek —wat geen pijn doet en niet belastend is— lig je op een onderzoektafel. Op de huid wordt een gel aangebracht, waar een klein apparaat overheen wordt bewogen dat geluidsgolven uitzendt. Deze teruggekaatste golven vormen op een beeldscherm of monitor een beeld en deze kunnen op foto's worden vastgelegd. Op een echo behoort de lever er egaal grijs van kleur uit te zien. Met een echografie ziet de arts of er afwijkingen zijn in je lever. Een vlek of meerdere vlekken op de lever wijst op een afwijking. Aanvullend beeldvormend onderzoek, bloedonderzoek en/of een leverpunctie of leverbiopsie kan nodig zij om tot een goede diagnose te komen.

Behandeling van vlekken op de lever: wat kun je verwachten?

Als er vlekken op je lever zijn ontdekt, hoeft dat niet meteen reden te zijn voor paniek. De behandeling hangt volledig af van wat die vlekken precies betekenen. In veel gevallen zijn ze onschuldig en is er geen reden tot zorg, maar soms is er meer aan de hand en vereist het actie.

Goedaardige vlekken: geen paniek, alleen maar check-ups

Als je te maken hebt met een hemangioom, levercyste of focale steatose, is er meestal geen behandeling nodig. Deze goedaardige afwijkingen veroorzaken vaak geen klachten en kunnen veilig met rust worden gelaten. Je arts zal waarschijnlijk periodieke controles aanraden om te zien of er veranderingen optreden, maar vaak is het enige wat je hoeft te doen: een gezonde levensstijl aanhouden en de lever in de gaten houden.

Leveradenoom: hormonen onder de loep

Bij een leveradenoom, een goedaardige tumor van het leverweefsel, kan het anders liggen. Vooral als je hormonale anticonceptie gebruikt, kan het zijn dat de arts je aanbeveelt om te stoppen met de pil, omdat hormonen de groei van het adenoom kunnen stimuleren. Soms is het adenoom groot of veroorzaakt het symptomen, zoals pijn of een verhoogd risico op bloeding. In dat geval kan chirurgische verwijdering nodig zijn. Maar met de juiste zorg kun je je lever gezond houden!

Levergranuloom: oorzaak aanpakken

Een levergranuloom is vaak het gevolg van een infectie, medicijngebruik of een auto-immuunziekte. De behandeling is gericht op het aanpakken van de onderliggende oorzaak. Misschien krijg je antibiotica als het om een infectie gaat, of worden bepaalde medicijnen aangepast. Zodra de oorzaak is weggenomen, verdwijnen de granulomen meestal vanzelf en hoef je je geen zorgen meer te maken.

Leverkanker: actie vereist

Als er sprake is van leverkanker, zoals hepatocellulair carcinoom, is snelle en gerichte behandeling noodzakelijk. De behandeling kan variëren van een operatie om de tumor te verwijderen, tot chemotherapie of bestraling, afhankelijk van de ernst van de ziekte. Soms wordt een levertransplantatie overwogen als de schade aan de lever te groot is. Hoewel het een ingrijpende diagnose is, is het belangrijk om te weten dat er verschillende behandelmogelijkheden zijn om je te helpen vechten tegen de ziekte.

Focale steatose: leefstijl aanpassen

Bij focale steatose – plaatselijke vetophoping in de lever – is de beste behandeling een verandering in je leefstijl. Dat betekent gezonder eten, meer bewegen en eventueel afvallen. Door de vetopslag in je lever te verminderen, verbeter je niet alleen de leverfunctie, maar ook je algehele gezondheid. En met een beetje geduld en doorzettingsvermogen kun je die vlekken op je lever laten verdwijnen!

Lees verder

• Leveraandoeningen: symptomen, oorzaken en behandeling
• Leveraandoening door alcohol: pijn in de rechter bovenbuik
• Leverfalen: symptomen oorzaak, behandeling en prognose
• Leververvetting: symptomen, oorzaak en behandeling
• Leverontsteking: symptomen en behandeling hepatitis A,B,C,D