Ontstekingswaarden bloed: CRP-waarde in het bloed te hoog

Het C-reactief proteïne (CRP) is een acutefase-eiwit dat wordt gemaakt in de lever en afgegeven in de bloedbaan. Een hoog niveau van CRP in het bloed is een marker van ontsteking. Ontstekingswaarden in het bloed kunnen verhoogd zijn door veel factoren, van infectie tot kanker. Hoge CRP-waarden kunnen ook aangeven dat er ontsteking aanwezig is in de hartslagaders, wat een hoger risico op een hartaanval met zich meebrengt. Een verhoogde CRP-waarde is echter non-specifiek. Hoge ontstekingswaarden in het bloed geven niet aan wáár de ontsteking aanwezig is of wát de oorzaak van de ontsteking is. De bloedwaarde CRP is een algemene test en er zijn andere onderzoeken en tests nodig om te achterhalen wat er precies aan de hand is als de ontstekingswaarden zijn verhoogd.

• Wat is het C-reactief proteïne (CRP)?
• Marker voor ontsteking
• Ontsteking vaststellen en behandeling opvolgen
• Normaalwaarde van CRP
• Verschillende CRP-waarden en hun betekenis
• Wat betekent een CRP-waarde van 50, 100, 200, 300, 400 of 500?
• CRP-waarde van 50 mg/L: De eerste waarschuwingssignalen
• CRP-waarde van 100 mg/L: Een duidelijke roep om aandacht
• CRP-waarde van 200 mg/L: Gevaar in zicht
• CRP-waarde van 300 mg/L: Het lichaam in crisis
• CRP-waarde van 400 mg/L: Alarmfase rood
• CRP-waarde van 500 mg/L: Op het scherpst van de snede
• Oorzaken verhoogde ontstekingswaarden in het bloed
• Risicofactoren voor verhoogde CRP-waarden
• Roken
• Overgewicht en obesitas
• Chronische stress
• Verband tussen CRP en hart- en vaatziekten
• Sluimerend ontstekingsproces
• Bloedtest hs-CRP
• Tabel hs-CRP
• Bloedonderzoek: CRP-sneltest
• Wanneer wordt CRP-waarde in het bloed gemeten?
• Uitkomst van het onderzoek
• CRP-waarde in het bloed hoog door andere factoren
• Symptomen van een verhoogde CRP-waarde
• Vermoeidheid en een algeheel futloos gevoel
• Pijn en stijfheid in de gewrichten
• Koorts en griepachtige symptomen
• Behandelingsopties voor verhoogde CRP-waarden
• Ontstekingsremmende medicijnen:
• Antibiotica en antivirale middelen:
• Levensstijlveranderingen
• Supplementen en kruiden
• Preventie

Wat is het C-reactief proteïne (CRP)?

Marker voor ontsteking

Het C-reactief proteïne (CRP) is een marker voor ontsteking in het lichaam. CRP wordt in de lever geproduceerd en in de bloedbaan afgegeven. Na het ontstaan van een ontsteking neemt de hoeveelheid CRP binnen een paar uur toe. Het niveau wordt gemeten door een bloedtest. CRP is geclassificeerd als een acutefase-eiwit, wat wil zeggen dat de concentratie in bloedplasma al in een vroeg stadium van ontsteking stijgt. Bepalen van concentratie van acutefase-eiwitten is een hulpmiddel bij het vaststellen van ontsteking. Andere acutefase-eiwitten ('acute phase reactants') zijn de erytrocytbezinkingssnelheid, ook wel bezinking (sedimentatie) of BSE genoemd, en telling van het aantal bloedplaatjes.

Ontsteking vaststellen en behandeling opvolgen

Doordat de hoeveelheid CRP in het lichaam binnen een paar uur toeneemt bij ontsteking en ook weer even snel afneemt als de ontsteking effectief wordt bestreden, is CRP zinvol voor het vaststellen van de aanwezigheid van een ontsteking én om het effect van een medische behandeling op te volgen en te evalueren.

Normaalwaarde van CRP

In een gezond lichaam blijft de C-reactief proteïne (CRP) rustig op de achtergrond, bijna onzichtbaar, wachtend tot het nodig is. Wanneer alles in balans is, ligt de CRP-waarde in het bloed meestal laag, als een stille bevestiging dat er geen actieve ontstekingen bezig zijn. Dit evenwicht is wat artsen de ‘normaalwaarde’ noemen, en het geeft een geruststellend beeld van de algehele gezondheid.

Normaal gesproken ligt de CRP-waarde bij gezonde volwassenen onder de 3 milligram per liter (mg/L) bloed. Dit is het lichaam dat in harmonie verkeert, zonder tekenen van acute of chronische ontstekingen. Bij een waarde tussen 1 en 3 mg/L spreekt men van een laag risico op ontstekingsgerelateerde aandoeningen, terwijl een waarde onder de 1 mg/L duidt op een bijzonder lage ontstekingsactiviteit. Een lichaam dat zijn CRP onder deze drempel houdt, is als een goed onderhouden machine: alles loopt soepel en storingsvrij.

Maar CRP is een meester in verandering. Bij een infectie of ontsteking kan de waarde in een oogwenk omhoogschieten tot wel 100 mg/L of zelfs meer, als een alarm dat afgaat om te waarschuwen voor een intern probleem. Daarom is de normaalwaarde van CRP zo belangrijk: het is de basislijn waartegen elke verandering wordt afgemeten. Wanneer je CRP rustig en laag blijft, geeft je lichaam een subtiele knipoog – alles is onder controle.

Verschillende CRP-waarden en hun betekenis

• CRP-waarde kleiner dan 10:
• Normaal gesproken een gezonde waarde.
• Duidt doorgaans niet op een ontsteking.
• CRP-waarde tussen 10 en 100:
• Kan wijzen op een milde ontsteking of infectie.
• Verdere evaluatie is nodig om de oorzaak vast te stellen.
• CRP-waarde van 100 of groter:
• Sterke indicatie van een significante ontsteking.
• Bij verdenking van een ernstige aandoening, zoals een longontsteking, kan een antibioticabehandeling worden overwogen.

Wat betekent een CRP-waarde van 50, 100, 200, 300, 400 of 500?

Een C-reactief proteïne (CRP)-waarde in je bloed is als een alarmsysteem van je lichaam. Hoe hoger het getal, hoe luider de alarmbel klinkt. In een gezond lichaam schommelt de CRP-waarde meestal onder de 3 mg/L, wat betekent dat er geen ontstekingsprocessen aan de gang zijn. Maar wanneer die waarde begint te stijgen, vertelt je lichaam dat er iets misgaat. Wat zegt je lichaam eigenlijk wanneer het een CRP-waarde van 50, 100, 200, 300, 400 of zelfs 500 aangeeft? Laten we deze waarden verkennen en ontdekken wat ze kunnen betekenen.

CRP-waarde van 50 mg/L: De eerste waarschuwingssignalen

Een CRP-waarde van 50 mg/L laat zien dat er een matige ontsteking in je lichaam plaatsvindt. Je lichaam probeert ergens tegen te vechten, misschien tegen een bacteriële infectie zoals een longontsteking, of een opvlamming van een chronische aandoening zoals reumatoïde artritis. Bij deze waarde voel je waarschijnlijk al symptomen zoals koorts, vermoeidheid en mogelijk wat pijn of stijfheid. Het is alsof je lichaam voorzichtig aan de noodklok begint te trekken en zegt: "Er is iets aan de hand, let even op."

CRP-waarde van 100 mg/L: Een duidelijke roep om aandacht

Wanneer de CRP-waarde stijgt naar 100 mg/L, is er een ernstiger ontstekingsproces bezig. Dit kan duiden op een acute infectie, zoals een ernstige blaasontsteking, een nierbekkenontsteking, of een andere bacteriële infectie die actie vereist. Je lichaam begint nu echt te protesteren, met mogelijke symptomen als hoge koorts, hevige vermoeidheid en pijn. Het is alsof je lichaam een rood stoplicht ophangt en zegt: "Hier moet je nú iets aan doen!"

CRP-waarde van 200 mg/L: Gevaar in zicht

Een CRP-waarde van 200 mg/L duidt op een ernstige ontsteking of infectie. Denk aan aandoeningen zoals sepsis (een bloedvergiftiging), een ernstige longontsteking, of een acute darmontsteking zoals bij de ziekte van Crohn. Op dit punt is je lichaam in een strijd verwikkeld en doet het er alles aan om het gevaar af te weren. Deze hoge waarde betekent dat medische aandacht absoluut noodzakelijk is. Het is alsof je lichaam alarmbellen luidt, sirenes af laat gaan, en op alle fronten zegt: "Er is dringend hulp nodig."

CRP-waarde van 300 mg/L: Het lichaam in crisis

Wanneer de CRP-waarde stijgt tot 300 mg/L, wijst dit op een zeer ernstig en mogelijk levensbedreigend ontstekingsproces. Bij deze waarden denken artsen vaak aan ernstige infecties zoals een abces, een ontstoken hartklep (endocarditis), of zelfs een gecompliceerde postoperatieve infectie. Op dit moment voel je je waarschijnlijk ontzettend ziek, uitgeput en mogelijk verward. Het is alsof je lichaam de sirenes op volle kracht laat loeien en met knipperende lichten aangeeft: "Er is een grote crisis, grijp in!"

CRP-waarde van 400 mg/L: Alarmfase rood

Een CRP-waarde van 400 mg/L is zeer hoog en duidt op een acute, ernstige ontsteking die onmiddellijk moet worden aangepakt. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij ernstige vormen van sepsis, uitgebreide weefselbeschadiging zoals bij grote brandwonden, of ernstige infecties zoals meningitis. Dit niveau is een duidelijke indicatie dat het lichaam in een kritieke toestand verkeert. Alle krachten van het immuunsysteem zijn gemobiliseerd om het probleem te bestrijden. Hier is medische interventie absoluut noodzakelijk, want je lichaam schreeuwt nu om hulp.

CRP-waarde van 500 mg/L: Op het scherpst van de snede

Een CRP-waarde van 500 mg/L of hoger komt zelden voor en is een teken van een mogelijk levensbedreigende situatie. Dit kan wijzen op een ernstige systemische infectie of een ernstige auto-immuunreactie die het lichaam volledig in de war brengt. Bij zulke waarden worden patiënten vaak opgenomen op de intensive care. Het is alsof je lichaam de ultieme noodsignalen uitzendt: "De situatie is kritiek, er moet direct worden gehandeld!"

Oorzaken verhoogde ontstekingswaarden in het bloed

Over het algemeen zijn de belangrijkste oorzaken van verhoogde CRP- en andere ontstekingswaarden een verscheidenheid aan aandoeningen, waaronder:

• brandwonden;
• trauma;
• infecties, zoals longontsteking of tuberculose (tbc);
• hartaanval;
• chronische ontstekingsziekten zoals lupus, vasculitis of reumatoïde artritis;
• alvleesklierontsteking (pancreatitis);
• blindedarmontsteking (appendicitis);
• inflammatoire darmziekten, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa; en
• bepaalde kankers.

Risicofactoren voor verhoogde CRP-waarden

Een verhoogde CRP-waarde vertelt ons dat ergens in het lichaam een ontsteking plaatsvindt, maar de vraag is: wat zet deze ontsteking in gang? Het lichaam kan op verschillende manieren reageren op stress, ziekte, of levensstijlkeuzes, en deze factoren kunnen ervoor zorgen dat het niveau van C-reactief proteïne omhoogschiet. Hier zijn enkele risicofactoren die de kans op een verhoogde CRP-waarde vergroten – en wat ze betekenen voor je gezondheid.

Roken

Roken is als een sluipende vijand die het lichaam op vele fronten aanvalt. Het beïnvloedt de bloedvaten, de longen, en het immuunsysteem. Wat veel mensen niet weten, is dat roken ook leidt tot een verhoogde CRP-waarde. Door de voortdurende blootstelling aan giftige stoffen raken de bloedvaten ontstoken, wat het lichaam aanzet tot het produceren van meer CRP.

• Karin, een verstokte roker, kreeg tijdens een routineonderzoek te horen dat haar CRP-waarde verhoogd was. Ze voelde zich verder gezond, maar de arts legde uit dat roken een sluimerende ontsteking in haar bloedvaten veroorzaakt. Dit zette haar aan het denken over de langetermijngevolgen van haar gewoonte.

Feit: Uit onderzoek blijkt dat rokers gemiddeld een hogere CRP-waarde hebben dan niet-rokers. Bij rokers kan de CRP-waarde twee tot drie keer hoger zijn dan bij mensen die nooit hebben gerookt, wat het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk vergroot.

Overgewicht en obesitas

Overgewicht, vooral wanneer er sprake is van buikvet, is een bekende risicofactor voor chronische ontsteking. Vetweefsel is niet alleen een opslagplaats voor energie, maar fungeert ook als een actief orgaan dat ontstekingsstoffen, zoals cytokinen, kan produceren. Deze stoffen kunnen op hun beurt de CRP-waarden verhogen, wat duidt op een voortdurende laaggradige ontsteking in het lichaam.

• Paul had al jaren te kampen met overgewicht en voelde zich vaak moe en futloos. Tijdens een bloedtest werd ontdekt dat zijn CRP-waarde hoger was dan normaal. De arts legde uit dat zijn buikvet waarschijnlijk een bron was van ontstekingsprocessen, waardoor zijn CRP-waarde omhoog schoot. Voor Paul werd dit het startsein om aan zijn gezondheid te werken en zijn levensstijl aan te passen.

Weetje: Mensen met obesitas hebben vaak een verhoogde CRP-waarde, soms wel vijf keer hoger dan bij mensen met een gezond gewicht. Deze chronische ontsteking kan bijdragen aan de ontwikkeling van hart- en vaatziekten, diabetes type 2, en andere gezondheidsproblemen.

Chronische stress

Stress is niet alleen een mentale belasting; het heeft ook fysieke gevolgen. Chronische stress zet het lichaam in een voortdurende staat van paraatheid, waarbij stresshormonen zoals cortisol worden afgegeven. Deze hormonen kunnen het immuunsysteem verstoren en leiden tot ontstekingen in het lichaam, wat zichtbaar wordt in een verhoogde CRP-waarde.

• Lotte, een drukke ondernemer, was gewend aan een hectisch leven vol deadlines en spanning. Ze dacht dat haar vermoeidheid en hoofdpijn simpelweg bij het drukke leven hoorden. Pas toen ze een bloedonderzoek liet doen en haar arts opmerkte dat haar CRP-waarde verhoogd was, besefte ze dat haar stressniveau haar gezondheid begon aan te tasten.

Feit: Studies hebben aangetoond dat mensen die langdurig onder stress staan, zoals bij werkdruk of emotionele problemen, vaak een hogere CRP-waarde hebben. Stressgerelateerde ontstekingen verhogen niet alleen het risico op hartziekten, maar kunnen ook bijdragen aan andere chronische aandoeningen zoals diabetes en depressie.

Verband tussen CRP en hart- en vaatziekten

Sluimerend ontstekingsproces

Een verhoogde CRP-waarde is ook gekoppeld aan atherosclerose (slagaderverkalking) en hartziekten. Atherosclerose of vetophoping in slagaderwand van de slagaders, staat erom bekend dat het een ontstekingsbestanddeel heeft, die vermoedelijk de CRP-niveaus in het bloed laat stijgen. Ontsteking speelt een belangrijke rol in het ontstaan en het ziekteproces van atherosclerose en plaquevorming. Het gaat hierbij om een sluimerend ontstekingsproces. Atherosclerose hangt ook samen met je leeftijd en andere cardiovasculaire risicofactoren, waaronder diabetes mellitus, hoog cholesterolgehalte, hoge bloeddruk en roken.

Bloedtest hs-CRP

Bij atherosclerose raakt de bloedvatwand beschadigd. Daardoor kunnen er witte bloedcellen en vette stoffen als cholesterol doorheen dringen, welke zich vervolgens ophopen in de vaatwand. Er komen steeds meer ontstekingscellen bij en dit veroorzaakt de vorming van plaques. De accumulatie van deze elementen leidt tot vernauwing van de wand van het bloedvat. Deze bloedvatvernauwing kan de bloedstroom verhinderen en er kunnen stukjes van de plaque loskomen, wat dodelijke hart- of herseninfarcten tot gevolg kan hebben. Het gaat bij atherosclerose om zeer laaggradige ontstekingsreacties in het lichaam, die via een hs-CRP (hs = high sensitive) opgespoord kunnen worden.

Tabel hs-CRP

Er is een onderverdeling gemaakt voor de lage waarden van hs-CRP als voorspelling van hartziekten:

• Kleiner dan 1 mg/l:
• Laag risico op het ontwikkelen van hart- en/of vaatziekten.
• Tussen 1 en 3 mg/l:
• Licht verhoogd risico op het ontwikkelen van hart- en/of vaatziekten.
• Dit kan wijzen op een subklinische ontsteking in het lichaam, zelfs als er geen duidelijke tekenen zijn van een acute ontsteking.
• Groter dan 3,0 mg/l:
• Hoog risico op het ontwikkelen van hart- en/of vaatziekten.
• Dit wijst op een verhoogd ontstekingsniveau en kan een waarschuwingssignaal zijn voor potentiële cardiovasculaire problemen.

Deze indicator is alleen van toepassing indien een acute ontsteking kan worden uitgesloten.

Bloedonderzoek: CRP-sneltest

Het meten van het CRP is een eenvoudige bloedtest die je huisarts zelf kan uitvoeren via een zogeheten CRP-sneltest. Na afname van een druppel bloed middels een vingerprik, kan je huisarts of de assistent bepalen of de CRP-waarde in je bloed verhoogd is. De uitslag van de CRP-sneltest is veelal binnen vijf minuten bekend. Bij mensen zonder ontstekingen, is de CRP-waarde in het bloed normaal gesproken lager dan 5 mg/l. Het gebruik van deze sneltest leidt volgens het vakblad Huisarts & Wetenschap tot een vermindering van onnodige antibiotica.¹

Wanneer wordt CRP-waarde in het bloed gemeten?

De CRP-test kan worden uitgevoerd wanneer je (huis)arts vermoedt dat er sprake is van een ernstige bacteriële infectie, op grond van de anamnese en het lichamelijk onderzoek. Het kan bijvoorbeeld uitgevoerd worden wanneer een pasgeborene tekenen van infectie vertoont of wanneer je symptomen hebt van sepsis, zoals koorts, koude rillingen en een snelle ademhaling en hartslag. Het kan ook worden uitgevoerd om aandoeningen zoals reumatoïde artritis en lupus te controleren en dan wordt een CRP-test vaak met tussenpozen herhaald om te bepalen of de behandeling effectief is. Dit is vooral waardevol voor ontstekingsproblemen, aangezien de ontstekingswaarden in het bloed dalen als de ontsteking verdwijnt.

Uitkomst van het onderzoek

Het niveau van CRP in het bloed is normaal gesproken lager dan 5 mg/l. Een hoge of toenemende hoeveelheid CRP in het bloed suggereert de aanwezigheid van een ontsteking, maar het identificeert niet de oorzaak of de plek van de ontsteking; daar is verder onderzoek voor nodig. Bij personen bij wie men een ernstige bacteriële infectie vermoedt, kan een hoge CRP de bevestiging opleveren. Bij mensen met chronische ontstekingsziekten suggereren hoge niveaus van CRP een flare-up of dat de behandeling niet effectief is. Als het CRP-niveau aanvankelijk verhoogd was en nu langzaam lager wordt, dan betekent dit dat de ontsteking of infectie afneemt en/of reageert op de behandeling.

CRP-waarde in het bloed hoog door andere factoren

CRP-niveaus kunnen verhoogd zijn in de latere stadia van de zwangerschap, evenals tijdens gebruik van pijnstillers of hormoonvervangende therapie (dat wil zeggen oestrogeen). Hogere niveaus van CRP zijn ook waargenomen bij mensen die zwaarlijvig zijn en overgewicht vertonen.

Symptomen van een verhoogde CRP-waarde

Een verhoogde CRP-waarde in het bloed is vaak een stille, haast verborgen waarschuwing van je lichaam. Het C-reactief proteïne, beter bekend als CRP, stijgt in je bloed wanneer ergens in je lichaam een ontsteking smeult. Het is alsof je lichaam een rooksignaal geeft, zonder dat je altijd direct de vlammen ziet. Maar als je goed oplet, zijn er subtiele symptomen die je kunnen vertellen dat er een verhoogde CRP-waarde in het spel is.

Vermoeidheid en een algeheel futloos gevoel

Eén van de meest veelvoorkomende signalen is vermoeidheid, een diepe, aanhoudende uitputting die niet verdwijnt met een goede nachtrust. Het voelt alsof je batterij nooit volledig opgeladen raakt. Neem nu het voorbeeld van Sanne, een drukke moeder die haar vermoeidheid afdeed als "gewoon de drukte van het leven." Toch leek de uitputting maar niet te wijken, zelfs niet na rustige weekenden. Een bloedtest onthulde een verhoogde CRP-waarde, een aanwijzing dat haar lichaam in stilte vocht tegen een ontsteking. Het was de subtiele fluistering van haar lichaam die haar vertelde dat er iets onder de oppervlakte broeide.

• Wist je dat: Een aanhoudend hoge CRP-waarde tussen 3 en 10 mg/L vaak samenhangt met een laaggradige ontsteking? Onderzoekers hebben aangetoond dat mensen met chronische vermoeidheid vaak dergelijke lichte ontstekingsprocessen in hun lichaam hebben, waardoor ze zich constant futloos voelen.

Pijn en stijfheid in de gewrichten

Een verhoogde CRP-waarde kan zich ook laten zien door een gevoel van stijfheid en pijn, vooral in de gewrichten (gewrichtspijn). Het is alsof je lichaam in protest gaat, met je gewrichten als boze boodschappers. Bij aandoeningen zoals reumatoïde artritis kunnen deze symptomen, samen met een verhoogde CRP-waarde, een belangrijke hint zijn dat er een actief ontstekingsproces gaande is. De pijn die 's ochtends opkomt, kan lijken op een trage, knarsende start van een oud mechanisme. Zoals Maarten zegt, "Elke ochtend voelt het alsof mijn gewrichten tegen me zeggen: 'We doen vandaag niet mee.'"

Koorts en griepachtige symptomen

Soms uit een verhoogde CRP-waarde zich in een reeks griepachtige klachten: lichte koorts, koude rillingen, vermoeidheid, en zelfs spierpijn. Het lichaam voelt aan als een slagveld, terwijl het in werkelijkheid vecht tegen een infectie of ontsteking. Denk aan Samira, die plotseling werd overvallen door een koorts die maar bleef hangen. Een bloedtest bracht haar verhoogde CRP-waarde aan het licht, en leidde tot verder onderzoek dat uiteindelijk een verborgen infectie onthulde. De CRP was haar interne waarschuwingssignaal, een vuurpijl die de aandacht vroeg voor wat er echt aan de hand was.

• Feitje: In een gezond lichaam ligt de CRP-waarde meestal onder de 3 mg/L. Bij een acute ontsteking, zoals een ernstige infectie, kan deze echter razendsnel stijgen tot wel 100 mg/L of meer. Dit toont hoe gevoelig CRP is voor veranderingen in je lichaam en waarom het een waardevolle marker is in de medische wereld.

Behandelingsopties voor verhoogde CRP-waarden

Een verhoogde CRP-waarde is het alarmsignaal van je lichaam dat er een ontsteking aan de gang is. Het is als het brandalarm in een gebouw – het piept niet zonder reden en vraagt om aandacht en actie. De behandeling richt zich niet alleen op het verlagen van die CRP-waarde, maar vooral op het aanpakken van de onderliggende oorzaak van de ontsteking. Laten we eens kijken naar de verschillende manieren waarop je dit stille vuur in het lichaam kunt blussen.

Ontstekingsremmende medicijnen:

Als de oorzaak van de verhoogde CRP-waarde een acute ontsteking is, zoals een infectie of een auto-immuunziekte, zal de arts meestal ontstekingsremmende medicijnen voorschrijven. Denk aan niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen of aspirine, die de ontstekingsreactie van het lichaam verminderen. In ernstigere gevallen kan de arts corticosteroïden zoals prednison voorschrijven om de ontsteking snel en krachtig te onderdrukken. Stel je voor: Eva, die met aanhoudende gewrichtspijn kampte, ontdekte na een bloedonderzoek dat haar CRP-waarde torenhoog was. Na een kuur met corticosteroïden voelde ze zich merkbaar beter, en bij een vervolgtest bleek haar CRP-waarde drastisch gedaald.

• Feit: NSAID’s werken door het remmen van een enzym genaamd COX (cyclo-oxygenase), dat betrokken is bij de productie van prostaglandinen, stoffen die ontstekingen en pijn veroorzaken. Hierdoor helpen NSAID’s niet alleen de symptomen te verlichten, maar kunnen ze ook de CRP-waarde in het bloed verminderen.

Antibiotica en antivirale middelen:

Wanneer een infectie de boosdoener is achter de verhoogde CRP, zoals bij een longontsteking, blaasontsteking of een bacteriële keelontsteking, is de behandeling gericht op het bestrijden van de infectie. Antibiotica worden ingezet om bacteriële infecties te elimineren, terwijl antivirale medicijnen worden gebruikt bij virale oorzaken. Neem het voorbeeld van Mark, die met een hoge CRP-waarde en koorts in het ziekenhuis belandde. Een uitgebreide test wees uit dat hij een bacteriële longontsteking had. Na een kuur met antibiotica verbeterde zijn conditie aanzienlijk en daalde zijn CRP-waarde tot normale niveaus.

• Weetje: Een verhoogde CRP-waarde kan bij een acute bacteriële infectie in slechts 6 tot 12 uur na de start van de infectie pieken. Zodra de juiste antibiotica worden toegediend, kan de CRP-waarde binnen een paar dagen weer dalen, wat aangeeft dat het lichaam de infectie onder controle krijgt.

Levensstijlveranderingen

Sommige verhoogde CRP-waarden zijn het gevolg van chronische, laaggradige ontstekingen die worden veroorzaakt door leefstijlgewoonten zoals ongezonde voeding, gebrek aan beweging, en chronische stress. Hier draait de behandeling om het aanpassen van de levensstijl om de ontsteking aan te pakken en de CRP-waarde te verlagen. Denk aan een anti-inflammatoir dieet dat rijk is aan groenten, fruit, volle granen, noten, vette vis, en gezonde vetten zoals olijfolie. Deze voedingsmiddelen bevatten antioxidanten en omega-3-vetzuren die ontstekingsremmende eigenschappen hebben.

Daarnaast speelt lichaamsbeweging een essentiële rol in het reguleren van ontstekingen in het lichaam. Regelmatige matige beweging, zoals wandelen, zwemmen of fietsen, kan de CRP-waarde verlagen en de algehele gezondheid bevorderen. Stel je voor dat David, die kampt met overgewicht en een verhoogde CRP-waarde, zijn dagelijkse routine aanpast door meer te bewegen en gezonder te eten. Na een paar maanden voelt hij zich fitter en blijkt zijn CRP-waarde aanzienlijk te zijn gedaald.

• Feit: Uit studies blijkt dat roken, een ongezond dieet en chronische stress sterke bijdragers zijn aan verhoogde CRP-waarden. In tegenstelling, kan regelmatige lichaamsbeweging de CRP-waarden met maar liefst 25-30% verlagen, wat de ontstekingsreactie in het lichaam dempt.

Supplementen en kruiden

In sommige gevallen kan de arts of diëtist supplementen aanbevelen, zoals omega-3 vetzuren, vitamine D, of kurkuma. Omega-3 vetzuren, die veel voorkomen in visolie, hebben ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen bijdragen aan het verminderen van de CRP-waarde. Kurkuma, het kruid dat vaak wordt gebruikt in de keuken, bevat curcumine, een krachtige ontstekingsremmer. Wanneer geïntegreerd in een gebalanceerd dieet en gezonde levensstijl, kunnen deze supplementen een nuttige aanvulling zijn in de strijd tegen chronische ontstekingen.

Preventie

Een verhoogde CRP-waarde (C-reactief proteïne) in het bloed wijst op een ontsteking of infectie in het lichaam. Er zijn enkele algemene preventieve maatregelen die kunnen helpen om ontstekingen te verminderen en de CRP-waarde laag te houden:

• Gezonde voeding: Eet een ontstekingsremmend dieet dat rijk is aan groenten, fruit, volkoren granen, gezonde vetten (zoals omega-3 vetzuren uit vis en noten) en magere eiwitten. Vermijd bewerkte voedingsmiddelen, geraffineerde suikers en transvetten, die ontstekingen kunnen bevorderen.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Matige beweging zoals wandelen, fietsen of zwemmen helpt ontstekingen te verminderen en draagt bij aan een stabiele CRP-waarde.
• Gewichtsbeheersing: Overgewicht, met name buikvet, is vaak gerelateerd aan verhoogde ontstekingsniveaus in het lichaam. Afvallen en een gezond gewicht behouden helpt om CRP-waarden te verlagen.
• Niet roken: Roken verhoogt de ontstekingsniveaus in het lichaam en kan bijdragen aan een hogere CRP-waarde. Stoppen met roken verlaagt deze niveaus.
• Matig alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik kan ontstekingen bevorderen. Beperk alcohol tot een matig niveau om ontstekingsniveaus laag te houden.
• Stressmanagement: Chronische stress verhoogt ontstekingsmarkers, waaronder CRP. Ontspanningstechnieken of ademhalingsoefeningen kunnen helpen om ontstekingen en CRP-waarden te verlagen.
• Voldoende slaap: Slaaptekort is in verband gebracht met verhoogde ontstekingsniveaus. Zorg voor minstens 7-8 uur slaap per nacht om je lichaam in balans te houden en ontstekingen te verminderen.
• Behandel onderliggende aandoeningen: Behandel chronische aandoeningen zoals diabetes, hoge bloeddruk of auto-immuunziekten goed, omdat deze kunnen leiden tot verhoogde CRP-waarden.

Noot:

1. R. Hopstaken, N. Verdijk, N. van den Broek, K. Verspaandonk, M. Meulepas, C. Helder, J. Keyzer. CRP-sneltest in de dagelijkse praktijk. Huisarts Wet 2012;55(9):388-92.

Lees verder

• Bloedonderzoek: soorten bloedtesten & waarden bloedonderzoek
• CRP-waarden bloedtest of sneltest: te hoge ontstekingswaarde