Blaasproblemen: De PTNS-behandeling (zenuwstimulatie)

Voor patiënten met een overactieve blaas zijn er diverse behandelingsopties, waaronder medicatie, blaastraining en bekkenbodemfysiotherapie. Als deze behandelingen onvoldoende verlichting bieden, kan Percutaneous Tibial Nerve Stimulation (PTNS) een geschikte oplossing zijn. PTNS is een vorm van neurostimulatie waarbij de arts de onderbeenzenuw (nervus tibialis) stimuleert met kleine elektrische impulsen. Deze zenuw, die doorloopt naar het achterste deel van het ruggenmerg, speelt een rol in de blaasfunctie. Door deze zenuw te stimuleren, kan de blaas zich beter ontspannen en kan de blaaskwaliteit aanzienlijk verbeteren.

• Doelgroep: Patiënten met blaasproblemen
• Tegenindicaties voor PTNS-behandeling
• Voordelen
• Voorbereiding
• Praktische informatie
• Behandelprocedure
• Complicaties
• Effectiviteit
• Langdurige effecten en opvolging
• Alternatieve behandelingen

Doelgroep: Patiënten met blaasproblemen

PTNS is een mogelijke behandeling voor patiënten bij wie medicatie, blaastraining en bekkenbodemtherapie niet het gewenste resultaat hebben opgeleverd. Deze behandelingsoptie kan overwogen worden bij aanhoudende klachten.

De doelgroep voor PTNS bestaat uit patiënten:

• Die moeite hebben met volledig leegplassen, waarbij prostaatvergroting geen rol speelt.
• Die vaker dan normaal moeten plassen, doorgaans meer dan tien keer per dag.
• Die last hebben van aanhoudende en onbehandelbare pijn in de bekkenbodem, blaas of geslachtsorganen (bekkenbodempijn).
• Met een aanhoudende aandrang om te plassen door een overactieve blaas.
• Die last hebben van ongewenst urineverlies, gecombineerd met een aanhoudend sterke aandrang om te plassen (aandrangsincontinentie).

Tegenindicaties voor PTNS-behandeling

PTNS is niet aanbevolen voor patiënten met een pacemaker. De behandeling is ook afgeraden voor (vermoedelijk) zwangere vrouwen. Andere patiënten komen wel in aanmerking voor deze behandeling. Het is belangrijk om te controleren of de behandeling wordt vergoed door de zorgverzekeraar, aangezien niet alle verzekeraars de PTNS-behandeling dekken.

Voordelen

PTNS heeft doorgaans geen nadelige effecten. Er zijn geen bekende ernstige complicaties of bijwerkingen. De behandeling is niet pijnlijk en wordt als eenvoudig ervaren. Alleen een zeer dun accupunctuurnaaldje wordt ingebracht in de enkel van de patiënt, en het is niet nodig om zich uit te kleden tijdens de behandeling.

Voorbereiding

Er is geen speciale voorbereiding nodig voor de PTNS-behandeling. De patiënt dient echter rekening te houden met de volgende punten:

• De behandeling duurt ongeveer dertig minuten. Het meenemen van een boek of tijdschrift kan prettig zijn om de tijd te verdrijven.
• Op de dag van de behandeling mag de patiënt geen crème gebruiken op de onderbenen en voeten.
• De patiënt wordt aangeraden om comfortabele kleding te dragen.
• De voeten dienen vóór de behandeling gewassen te worden.

Praktische informatie

De PTNS-behandeling wordt poliklinisch uitgevoerd, wat betekent dat de patiënt na de behandeling direct naar huis mag. Elke sessie duurt ongeveer dertig minuten en vindt wekelijks plaats, doorgaans voor een totaal van twaalf tot veertien sessies. Het is belangrijk om geen sessies over te slaan. Indien nodig kan de behandeling na deze sessies verder worden voortgezet, met een verminderde frequentie (bijvoorbeeld om de twee weken). Dit moet worden besproken met de uroloog.

Behandelprocedure

De verpleegkundige op de afdeling Urologie voert de behandeling uit. De patiënt kan worden vergezeld door een partner of vriend. Tijdens de behandeling neemt de patiënt plaats in een stoel en ontbloot de voet. De verpleegkundige plaatst een zeer dunne naaldelektrode in het been, net boven de enkel. Op de hiel wordt een plakelektrode aangebracht. Een stimulatieapparaat wordt aangesloten op beide elektroden. Eerst wordt een testfase uitgevoerd om te controleren of de patiënt een sensatie voelt onder de voet, wat kan worden aangepast indien nodig. Zodra de neurostimulator (het apparaat) correct is afgesteld, start de stimulatie van de zenuw, die dertig minuten duurt. Het apparaat telt automatisch af. De patiënt ervaart een lichte prikkeling of sensatie onder de voet of het onderbeen. Dit gevoel kan variëren van sterk tot zwak, maar er is geen directe prikkeling in de blaas. Normaal gesproken voelt de patiënt geen pijn, hoewel soms een scherpe pijn kan optreden; in dat geval wordt de stimulatiekracht verlaagd. Na afloop van de behandeling verwijdert de verpleegkundige de naald, en de patiënt kan voorzichtig opstaan. Een tijdelijk ongemakkelijk gevoel in het been kan optreden. De patiënt kan zelf naar huis rijden of fietsen.

Complicaties

De complicaties bij PTNS-behandeling zijn over het algemeen mild. Mogelijke bijwerkingen kunnen een huidinfectie en/of pijnklachten bij de insteekplaats van de naaldelektrode zijn.

Effectiviteit

Ongeveer zestig tot zeventig procent van de patiënten ervaart een significante verbetering van hun blaasklachten. Sommige patiënten kunnen echter geen profijt halen uit de behandeling, wat pas na de twaalf tot veertien behandelingssessies duidelijk wordt. Verbeteringen kunnen bijvoorbeeld betekenen dat patiënten 's nachts minder vaak opstaan om te plassen, wat bijdraagt aan een hogere kwaliteit van leven en meer ontspanning. Voor een langdurig effect is het noodzakelijk om de behandeling voort te zetten. Hoewel de behandeling de klachten kan verminderen, werkt het niet genezend.

Langdurige effecten en opvolging

Na de initiële behandelreeks kan een patiënt baat hebben bij periodieke vervolgbehandelingen om de bereikte verbeteringen te behouden. Het is belangrijk om met de uroloog een individueel behandelplan op te stellen en te evalueren of verdere sessies noodzakelijk zijn.

Alternatieve behandelingen

Naast PTNS kunnen andere behandelingsopties worden overwogen, afhankelijk van de oorzaak en ernst van de blaasproblemen. Deze kunnen onder andere bestaan uit:

• Neuromodulatiebehandelingen zoals Sacrale Neuromodulatie (SNM).
• Botuline toxine-injecties in de blaas.
• Chirurgische ingrepen zoals blaasspierversterking of blaasvergroting.

Het is cruciaal om alle beschikbare behandelingsopties met een zorgverlener te bespreken om de meest geschikte behandeling te kiezen op basis van de persoonlijke medische situatie van de patiënt.

Lees verder

• Urodynamisch onderzoek (UDO): Onderzoek van blaasfunctie
• Blaasspasmen: Plotse krampen door samentrekking van blaas
• Blaasdruk: Oorzaken van gevoel van druk op de blaas
• Blaastraining: Betere blaascontrole bij urine-incontinentie