Overactieve blaas: Vaak moeten plassen

Wanneer de blaas vol is, geeft het lichaam een seintje dat deze geledigd moet worden. Je hebt dan de aandrang om te plassen. Mensen die een overactieve blaas hebben, voelen deze aandrang ook wanneer de blaas niet vol is. Zij plassen vaak en in kleinere hoeveelheden en kunnen de urine moeilijk ophouden, wanneer hun lichaam het sein geeft dat de blaas vol is. Deze aandoening wordt doorgaans als zeer hinderlijk ervaren. Zeker wanneer er bij een overactieve blaas ook sprake is van ongewild urineverlies, een symptoom dat bij circa een op de drie patiënten met deze aandoening voorkomt. Wat zijn mogelijke oorzaken van vaak moeten plassen? Wat kun je zelf doen om je blaas gezond te houden en welke behandelingen zijn er mogelijk bij deze aandoening?

• Wanneer is er sprake van een overactieve blaas?
• Schaamte en onzekerheid
• Mogelijke oorzaken van vaak moeten plassen
• Wat je zelf kunt doen om je blaas gezond te houden
• Behandelingen bij een overactieve blaas
• Bekkenbodemoefeningen
• Blaasoefeningen
• Medicatie
• PTNS

Wanneer is er sprake van een overactieve blaas?

Je blaas is overactief wanneer je vaak moet plassen, moeite hebt met het ophouden van urine en eventueel ook ongewild urine verliest. Je kunt het best zelf inschatten of je hier last van hebt, maar als vuistregel wordt doorgaans gesteld dat wanneer je vaker dan acht maal per dag moet plassen en regelmatig aandrang voelt, terwijl je maar kleine beetjes plast, er sprake is van een overactieve blaas. Naar schatting lijdt ongeveer 8% van de Nederlandse bevolking vanaf de leeftijd van 20 jaar aan een overactieve blaas. Deze aandoening komt het vaakst voor bij vrouwen, maar ook mannen en kinderen kunnen hiermee te maken krijgen.

Schaamte en onzekerheid

Een overactieve blaas kan voor degene die er last van heeft gevoelens van schaamte en onzekerheid meebrengen, zeker wanneer het ophouden van de urine problemen geeft. De tijd tussen het gevoel van aandrang en het daadwerkelijk plassen, is vaak te kort om tijdig een toilet te kunnen bereiken, met als gevolg dat je in je broek plast. Het gevoel van schaamte wanneer je in je broek hebt geplast, kun je je waarschijnlijk wel voorstellen. Het kan zelf zover gaan, dat patiënten met deze aandoening erg onzeker worden en bepaalde situaties gaan vermijden, uit angst dat ze een ‘ongelukje’ krijgen. Ze hebben het gevoel geen controle te hebben en worden hier erg onzeker van. Dan kan een overactieve blaas vergaande, negatieve gevolgen hebben voor onder meer iemands sociale leven. Sommige mensen worden ook ’s nachts meerdere keren wakker, omdat zij moeten plassen. Gebroken nachten op regelmatige basis is ook niet bevorderlijk voor de algehele gezondheid.

Mogelijke oorzaken van vaak moeten plassen

Er zijn diverse mogelijke oorzaken voor een overactieve blaas, die zowel van medische als van psychische aard kunnen zijn.

Afwijking in de zenuwbanen
In sommige gevallen kan er een probleem zijn in de zenuwbanen rondom de blaas. De aandrang is er dan in principe wel, maar deze wordt dan simpelweg niet goed of op tijd waargenomen door de persoon in kwestie, waardoor deze niet op tijd naar het toilet gaat.

Afwijkingen in de bekkenbodem
Denk hierbij aan verzakkingen van bijvoorbeeld de baarmoeder, de endeldarm of de blaasbodem, waardoor er meer druk wordt uitgeoefend op de blaas, waardoor deze eerder een seintje zal geven dat deze vol is. Ook kan de bekkenbodem na een bevalling zijn verslapt, waardoor het afsluiten van de blaas minder goed werkt.

Een blaasontsteking
Ook kan het zijn dat een blaasontsteking de onderliggende oorzaak is. Bij een blaasontsteking ervaart met doorgaans ook andere klachten als een branderig gevoel bij het plassen en eventueel bloedverlies bij het plassen. Iets waar je bij een op zichzelf staande overactieve blaas geen last van hebt.

De prostaat
Bij mannen kan er sprake zijn van een opgezette prostaat, waardoor er sneller een aandrang om te plassen wordt gevoeld dan gebruikelijk.

Medicatie
Sommige medicijnen hebben als bijwerking dat je vaak moet plassen. Raadpleeg bij twijfel de huisarts of lees de bijsluiter die met de medicatie is meegeleverd.

Psychische oorzaken
Soms kunnen negatieve, seksuele ervaringen ervoor zorgen dat de bekkenbodem overmatig wordt aangespannen, wat zorgt voor vaak moeten plassen. Ook prestatiedruk die kinderen kunnen voelen bij een zindelijkheidstraining kan stress veroorzaken en een overactieve blaas tot gevolg hebben.

Het gebruik van verslavende middelen
Drugs, cafeïne en alcohol kunnen de blaas in hoge mate prikkelen. Je zult dan vaker de aandrang voelen om te gaan plassen dan wanneer je deze middelen niet gebruikt.

Wat je zelf kunt doen om je blaas gezond te houden

Voorkomen is beter dan genezen en er zijn meerdere dingen die je zelf kunt doen om te zorgen dat je blaas in goede conditie blijft, namelijk:

• Plas tot je blaas helemaal geledigd is wanneer je naar het toilet gaat
• Veeg altijd van voor naar achter af om een blaasontsteking te voorkomen
• Pers niet tijdens het plassen, maar laat de urine gewoon lopen
• Zorg dat je recht zit tijdens het plassen, zodat je niet onnodig druk uitoefent
• Ga niet minder drinken, omdat je vaak moet plassen. Houd je aan de aanbevolen twee liter per dag
• Beperk de inname van cafeïnehoudende dranken en alcohol

Behandelingen bij een overactieve blaas

Wanneer je aanhoudend last hebt van vaak moeten plassen, dan is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts. Afhankelijk van de oorzaak van het probleem, kan hij kiezen voor diverse behandelingen om je van deze aandoening te verlossen. Het kan zijn dat je eerst wordt getest op een blaasontsteking, om dit te kunnen uitsluiten en ook kan je worden gevraagd om een plasdagboek bij te houden, zodat hij meer inzicht krijgt in het probleem. Vervolgens kan er worden overgegaan naar een van de volgende behandelingen.

Bekkenbodemoefeningen

Deze behandeling wordt vaak ingezet bij vrouwen. Ze leren door middel van de bekkenbodemoefeningen afwisselend aan te spannen en te ontspannen meer controle te krijgen over hun blaas.

Blaasoefeningen

Met blaasoefeningen leer je jezelf aan om niet direct zodra je aandrang voelt naar de wc te gaan. Langzaamaan zal je steeds iets langer kunnen wachten met plassen. Op een gegeven moment kun je dan zelf bepalen wanneer je naar het toilet gaat en hoef je niet onaangenaam verrast te worden wanneer er geen toilet in de buurt is of er even geen gelegenheid is om te gaan.

Medicatie

Medicijnen worden vaak in combinatie met blaasoefeningen gebruikt. De medicatie zorgt ervoor dat de blaas zich ontspant en minder vaak samentrekt, zodat er meer urine kan worden opgeslagen voordat je de aandrang voelt om te gaan plassen. Je hoeft dan minder vaak naar de wc en ook is de kans dat je urine verliest aanzienlijk kleiner.

PTNS

Wanneer de bovenstaande methoden niet het gewenste resultaat geven, kan er worden besloten om een PTNS-behandeling (Percutaneous Tibial Nerve Stimulation) te starten. De zenuw die naar de blaas loopt wordt dan met een dunne naald geprikkeld. Er zullen dan minder prikkels naar de blaas gaan, zodat deze minder actief wordt.