Blaastraining: Betere blaascontrole bij urine-incontinentie

Sommige patiënten met plasproblemen krijgen het advies om blaastraining te volgen. Deze vorm van gedragstherapie verbetert de blaascontrole en vergroot de hoeveelheid urine die de blaas comfortabel kan vasthouden, zonder urgentie of lekkage. De patiënt gebruikt hiervoor een grafiek of dagboek om de vloeistofinname en de urinehoeveelheid vast te leggen. De patiënt leert dankzij de blaastraining om de hoeveelheid tijd tussen toiletbezoeken geleidelijk te verlengen. Als de patiënt na vier à zes weken geen verbetering bemerkt, is een individueel blaastrainingsprogramma nodig.

• Normale blaasgewoonte
• Indicatie: Urine-incontinentie en vaak kleine beetjes plassen
• Inhoud van training voor blaascontrole
• Voortgang
• Tips
• Tegenslagen bij blaastraining
• Individueel programma

Normale blaasgewoonte

Het volume urine dat elke keer door een normale volwassene wordt uitgescheiden, varieert van ongeveer 250-400 ml. De meeste personen met een normale blaasgewoonte moeten om de drie à vier uur plassen. De meeste jongeren en volwassenen kunnen de hele nacht doorslapen zonder te moeten plassen. Door de veroudering kan de blaascapaciteit kleiner worden, waardoor mensen vaker moeten plassen, zowel overdag als ’s nachts.

Indicatie: Urine-incontinentie en vaak kleine beetjes plassen

Blaastraining is nuttig voor patiënten die last hebben van een dringende noodzaak om kleine hoeveelheden urine vaker dan normaal (meer dan om de drie à vier uur) uit te scheiden. Ook voor patiënten die urine-incontinentie ervaren, biedt blaastraining mogelijk voordelen. Soms gaan patiënten namelijk zonder urgentie vaak plassen om ongelukken te voorkomen. Een blaastrainingsprogramma is ook inzetbaar om bedplassen bij kinderen en bedplassen bij volwassenen te behandelen.

Inhoud van training voor blaascontrole

Het programma leert patiënten de dringende behoefte om te plassen (patiënten met urinaire urgentie)te onderdrukken totdat een sociaal aanvaardbare tijd en plaats wordt gevonden. Bij patiënten die last hebben van urgentie of frequentie, leren ze de urine 'vast te houden'. Dit is meestal erg moeilijk in het begin maar wordt gemakkelijker naarmate de patiënt meer oefent.

Voortgang

Door een bladerdiagram of dagboek te gebruiken, is het mogelijk om de voortgang te meten. Als de patiënt geen grafiek heeft gekregen van de arts, kan hij zelf ook volgende informatie noteren:

• het soort vloeistof dat hij gedronken heeft, het volume en de tijd
• de tijd van de plas en het volume dat uitgescheiden wordt
• het onbedoeld verlies van urine

Tips

Als de patiënt dringend moet plassen, vindt hij het misschien handig om te gaan zitten en te proberen de gedachten af te wenden om naar het toilet te willen gaan. Diepe ademhalingstechnieken en ontspanningsoefeningen kunnen ook helpen om het toiletbezoek uit te stellen. Als de patiënt toch naar het toilet moet, loopt hij hier rustig naartoe in plaats van te rennen. Hij gaat daarna gewoon verder met het programma. De patiënt mag verder niet naar het toilet gaan “voor het geval dat” omdat de blaas dan leert om een signaal naar de hersenen te sturen wanneer er zelfs maar een klein beetje urine inzit. Koffie, thee, cola en alcohol zijn vloeistoffen die de blaas mogelijk irriteren. Water drinken is een beter en gezonder alternatief. Verder is een goede darmgezondheid belangrijk zodat constipatie niet tot stand komt. Obstipatie verhoogt namelijk de gevoeligheid van de blaas. Bekkenbodemoefeningen zijn voorts ook aanbevolen. Bekkenbodemspieroefeningen verhogen niet alleen het vermogen om urine vast te houden, maar ze helpen ook bij het beheersen van een onhandelbare, overactieve blaas.

Tegenslagen bij blaastraining

Er zijn dagelijks mogelijk verschillen in het blaaspatroon, hetgeen normaal is voor iedereen. Elke patiënt die een blaastrainingsprogramma start, ervaart echter mogelijk tegenslagen. Dit gebeurt vooral:

• als het weer nat, winderig of koud is
• in tijden van ziekte, bijvoorbeeld bij een verkoudheid of griep
• op momenten van angst of emotionele stress
• tijdens een urineweginfectie (medisch advies is nodig)
• wanneer de patiënt vermoeid is

Als er een tegenslag gebeurt, hoeft de patiënt niet te wanhopen en houdt hij best vol. Blaastraining wordt gemakkelijker door dit te blijven oefenen. Het is verstandig om bekkenbodemspieroefeningen in combinatie met de blaastraining te blijven uitoefenen.

Bijvoorbeeld:

• 07:00: niks gedronken, 200 ml geplast, lekkage
• 09:00: koffie gedronken, 200 ml
• 09:30: 70 ml geplast, lekkage
• 10:00: thee gedronken, 250ml

In de volgende weken probeert de patiënt de tijd tussen de toiletbezoeken geleidelijk te verlengen. Elke keer dat de patiënt een drang krijgt om naar het toilet te gaan, probeert hij het nog een paar minuten langer vol te houden. Als de patiënt 's nachts wakker wordt met een sterk verlangen om naar het toilet te gaan, is het redelijk om de blaas meteen te legen en leeg te maken (tenzij anders geadviseerd). Naarmate de patiënt overdag een beter plaspatroon krijgt, krijgt hij meer zelfvertrouwen om het programma ook 's nachts te oefenen.

Individueel programma

Als het programma na vier à zes weken niet heeft geholpen bij de problemen met de blaascontrole, is medisch advies nodig. Mogelijk is een individueel blaastrainingsprogramma nodig.

Lees verder

• Darmtrainingsprogramma voor een regelmatig stoelgangspatroon
• Urine-incontinentie (ongewild urineverlies) bij mannen
• Bedplassen (onvrijwillig plassen tijdens slaap): Oorzaken
• Urine-incontinentie: Oorzaken en soorten van verlies urine
• Urinaire urgentie: Dringende, oncontroleerbare plasdrang