Urinaire urgentie: Dringende, oncontroleerbare plasdrang

- Angst en dringende plasdrang
- Blaasproblemen
- Blaaskanker
- Blaasontsteking (cystitis)
- Overactieve blaas
- Interstitiële cystitis (IC) en pijnlijk blaas syndroom (PBS)
- Urineweginfectie
- Diabetes mellitus (type 1 en Type 2)
- Gynaecologische problemen en oncontroleerbare behoefte om te urineren
- Eierstokcysten
- Vaginitis (ontsteking van de vagina)
- Zwangerschap
- Medicatie en urinaire urgentie
- Neurologische problemen
- Beroerte
- Multiple sclerose (MS)
- Prostaatproblemen
- Prostaatkanker
- Prostatitis (ontsteking van de prostaatklier)
- Vergrote prostaat (BPH, goedaardige prostaathyperplasie)
- Seksuele opwinding
- Ziekte van Parkinson en dringende drang om te plassen
- Epidemiologie
- Mechanisme
- Oorzaken
- Risicofactoren
- Risicogroepen
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling
- Prognose
- Complicaties
- Preventie
- Praktische tips voor het leven met / omgaan met urinaire urgentie
- Pas je psychische gezondheid aan en leer omgaan met stress
- Houd een gezond voedingspatroon en beperk irriterende stoffen
- Regelmatige medische begeleiding en opvolging
- Plan je toiletbezoeken en oefen blaascontrole
- Overweeg een uroloog voor verdere diagnostiek
- Misvattingen rond urinaire urgentie
- Urinaire urgentie wordt altijd veroorzaakt door een infectie
- Urinaire urgentie treft alleen oudere mensen
- Urinaire urgentie betekent altijd dat je incontinent bent
- Er is geen effectieve behandeling voor urinaire urgentie
- Urinaire urgentie heeft altijd te maken met een probleem in de blaas
- Urinaire urgentie wordt alleen behandeld met medicatie
- Urinaire urgentie komt nooit voor zonder andere symptomen
- Urinaire urgentie is altijd een teken van een ernstige ziekte

Angst en dringende plasdrang
Angst kenmerkt zich door symptomen zoals concentratieproblemen, hoofdpijn, slaapproblemen en prikkelbaarheid. Af en toe hebben patiënten ook de plotselinge drang om te moeten plassen. Angststoornissen zijn ernstige medische ziekten die vaak een behandeling met medicijnen en/of psychotherapie vereisen.Blaasproblemen
Blaaskanker
Blaaskanker is een zeldzame vorm van kanker die tot uiting komt wanneer blaascellen abnormaal worden en zich ongecontroleerd gaan delen. Na verloop van tijd vormt zich een tumor. Bloed in de urine is het meest voorkomende teken van blaaskanker, al zijn urinaire urgentie en frequent plassen mogelijk ook aanwezig. De behandeling van blaaskanker hangt af van het stadium van de ziekte, de graad van de tumor en het type blaaskanker. Diverse behandelingsopties zijn beschikbaar: chirurgie, radiotherapie, chemotherapie en biologische therapie.Blaasontsteking (cystitis)
Een blaasontsteking is een infectie van de blaas, meestal veroorzaakt door bacteriën of af en toe ook door de schimmel Candida. Vooral vrouwen, ouderen, mannen met een vergrote prostaat en patiënten met chronische aandoeningen lopen een verhoogd risico op een blaasontsteking. Blaasinfecties behandelt de arts met antibiotica, maar cranberry-producten en voldoende vocht innemen helpen blaasinfecties voorkomen.Overactieve blaas
Een overactieve blaas is een plotselinge onwillekeurige samentrekking van de spierwand van de blaas waar een patiënt een onmiddellijke niet te stoppen behoefte heeft om te urineren. Een overactieve blaas is een vorm van urine-incontinentie. Behandelingsopties omvatten kegel-oefeningen, biofeedback, vaginale gewichtstraining, elektrische stimulatie van de bekkenbodem, gedragstherapie en medicijnen.Interstitiële cystitis (IC) en pijnlijk blaas syndroom (PBS)
Een dringende, oncontroleerbare plasdrang treedt vaak op als gevolg van irritatie, zweervorming en/of een ontsteking van de blaaswand (urotheel). Bij interstitiële cystitis / het pijnlijk blaassyndroom zijn urinefrequentie en urinaire urgentie de kenmerkende symptomen, naast nycturie (’s nachts plassen) en dyspareunie (pijn tijdens de geslachtsgemeenschap). In veel gevallen verergeren de symptomen door de consumptie van bepaalde voedingsmiddelen of dranken, zoals cafeïne, met name koffie, gewone thee, groene thee, frisdrank en vruchtensap.Urineweginfectie
Een urineweginfectie is een infectie van de blaas, de nieren, de urineleiders of de urethra. E. coli, een soort bacterie die in de darm en in de buurt van de anus leeft, veroorzaakt de meeste urineweginfecties. Belangrijke symptomen zijn pijn, buikpijn, milde koorts, een dringende behoefte om te moeten urineren en ook vaak moeten plassen. De arts schrijft een antibioticakuur voor.Diabetes mellitus (type 1 en Type 2)
Diabetes mellitus (suikerziekte) is een chronische aandoening die zich kenmerkt door een hoog suikergehalte (glucose) in het bloed (hyperglykemie). Symptomen van diabetes mellitus zijn onder meer een verhoogde urineproductie, een plasaandrang, dorst, honger en vermoeidheid. De behandeling van suikerziekte is afhankelijk van het type (diabetes type 1 of type 2).Gynaecologische problemen en oncontroleerbare behoefte om te urineren
Eierstokcysten
Eierstokcysten zijn met vloeistof gevulde, zakachtige structuren in een eierstok. Een vrouw met eierstokcysten kampt met buikpijn of bekkenpijn, een gevoel voor om zich dringend te moeten ontlasten, een dringende plasdrang en pijn tijdens de geslachtsgemeenschap. Er zijn verschillende oorzaken en soorten eierstokcysten. De behandeling hangt af van het type cyste.Vaginitis (ontsteking van de vagina)
Vaginitis verwijst naar een ontsteking van de vagina. Vaginitis is meestal het resultaat van een infectie, de menopauze of een slechte hygiëne. Vrouwen kampen met vaginale jeuk, een vaginale afscheiding, een stinkende vaginale geur, vaginale pijn of ongemak. De arts kijkt naar de oorzaak en zet dan de geschikte behandeling in. Antibiotica behandelen bepaalde vormen van vaginitis.
Zwangerschap
Wanneer druk op de maag ontstaat (bijvoorbeeld door een zwangerschap, of overgewicht), of wanneer schade aan de blaas ontstaat tijdens de bevalling, leidt dit mogelijk tot een dringende plasdrang.Medicatie en urinaire urgentie
Diuretica (plaspillen) en andere medicijnen veroorzaken mogelijk een dringende behoefte om te gaan plassen.Neurologische problemen
Beroerte
Een beroerte is een onderbreking van de bloedtoevoer naar een hersengebied, veroorzaakt door een bloedstolsel (ischemisch) of een bloeding (hemorragisch). Bekende symptomen van een beroerte bestaan uit: zwakte, gevoelloosheid, dubbelzien of een verlies van het gezichtsvermogen, verwardheid, duizeligheid, moeite met praten of spraak verstaan. Een lichamelijk onderzoek, beeldvormende onderzoeken, een neurologisch onderzoek en een bloedonderzoek zijn nodig om een diagnose te stellen. De arts dient stolseloplossende geneesmiddelen (trombolytica) voor en voorziet ondersteunende zorg. In sommige gevallen is neurochirurgie nodig. Het risico op een beroerte vermindert door het onder controle krijgen van een hoge bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte in het bloed. Het is tevens belangrijk om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden wanneer de patiënt lijdt aan diabetes mellitus. Stoppen met roken is tot slot ook aanbevolen om de kans op een beroerte te verlagen.Multiple sclerose (MS)
Multiple sclerose is een onvoorspelbare, vaak invaliderende ziekte van het centrale zenuwstelsel die de informatiestroom in de hersenen en tussen de hersenen en het lichaam verstoort. De oorzaak van MS is nog onbekend anno oktober 2020. Wetenschappers vermoeden dat een combinatie van omgevings- en genetische factoren bijdraagt aan het risico op het ontwikkelen van MS. Bij circa 80% van de patiënten met MS komen blaasproblemen tot stand waaronder een oncontroleerbare drang om de blaas te ledigen.Prostaatproblemen
Prostaatkanker
Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen na huidkanker. Bekende symptomen zijn onder andere vaak moeten plassen, urine-incontinentie, pijn, bloed in de urine en vermoeidheid. De diagnose gebeurt via een digitaal rectaal onderzoek, een prostaatspecifieke antigeen (PSA)-bloedtest en een prostaatbiopsie. De arts kijkt naar het kankerstadium en besluit dan welke behandeling nuttig is: een waakzaam beleid, chirurgie, radiotherapie, cryotherapie en/of andere procedures.Prostatitis (ontsteking van de prostaatklier)
Bij prostatitis ontstaat er een ontsteking van de prostaat. SOA’s of bacteriële infecties zijn vaak de oorzaak van een ontsteking van de prostaatklier. Tekenen van een prostaatontsteking zijn pijnlijk of moeilijk plassen, koorts, rillingen, pijn in het lichaam, bloed in de urine, pijn in het rectum, de lies, de buik of de lage rug, en een pijnlijke ejaculatie of seksuele disfunctie. De behandeling voor prostatitis is afhankelijk van de oorzaak maar bestaat meestal uit medicatie.Vergrote prostaat (BPH, goedaardige prostaathyperplasie)
Goedaardige prostaathyperplasie komt zeer vaak voor bij vijftigplussers. De helft van alle vijftigplussers ontwikkelt symptomen van de prostaataandoening, maar weinigen hebben een medische behandeling nodig. Deze goedaardige vergroting van de prostaat belemmert of vertraagt de urinestroom en creëert de drang om vaak te urineren. Ook andere symptomen komen tot uiting, zoals een volledige blokkade van urine, urineweginfecties en volledige blokkade van de urethra. Bij mannen zonder klachten is een waakzaam beleid voldoende. Mannen met significante symptomen krijgen een behandeling met medicijnen, chirurgie, laserprocedures en/of andere therapieën.Seksuele opwinding
Urinaire urgentie resulteert soms uit langdurige seksuele opwinding.Ziekte van Parkinson en dringende drang om te plassen
De ziekte van Parkinson is een langzaam progressieve neurologische ziekte die het gevolg is van de degeneratie van een hersengebied (basale ganglia) door een lage dopamineproductie, een neurotransmitter. De meeste patiënten zijn vijftigplussers. Bekende symptomen zijn een vast, niet-onderdrukkend gezicht, bevingen in rust, vertraagde vrijwillige bewegingen, een loop met korte versnellende stappen, een bijzondere houding en spierzwakte. Ook een plotse, oncontroleerbare plasdrang treedt soms op.Epidemiologie
Urinaire urgentie is een aandoening die veel voorkomt bij zowel mannen als vrouwen, maar het heeft vaak een grotere invloed op vrouwen. De prevalentie varieert afhankelijk van de leeftijd, geslacht en onderliggende oorzaken.Prevalentie en leeftijd
Urinaire urgentie komt vaker voor bij ouderen, maar het kan op elke leeftijd optreden. Studies tonen aan dat ongeveer 16% van de volwassenen in de westerse wereld last heeft van een vorm van urgente urine-incontinentie. De frequentie neemt toe naarmate mensen ouder worden, met een hogere prevalentie bij vrouwen boven de 65 jaar.
Geslachtsverschillen
Vrouwen ervaren vaak vaker urinaire urgentie dan mannen, voornamelijk door anatomische en hormonale factoren. Vrouwen die de menopauze hebben bereikt, kunnen meer kans hebben op urinaire urgentie door hormonale veranderingen die de blaasfunctie beïnvloeden. Ook kunnen zwangerschap en bevalling bijdragen aan de ontwikkeling van deze aandoening.
Onderliggende gezondheidsproblemen
Bij sommige patiënten is urinaire urgentie het gevolg van onderliggende gezondheidsproblemen zoals diabetes mellitus, neurologische aandoeningen of ziekten die de blaas en de urinewegen beïnvloeden. Ook aandoeningen zoals urineweginfecties (UTI’s) kunnen tijdelijke episoden van urgente mictie veroorzaken.
Mechanisme
Het mechanisme achter urinaire urgentie is complex en kan verband houden met zowel de blaas als de zenuwbanen die de urinefunctie reguleren. Het wordt vaak geassocieerd met een overactieve blaas, waarbij de spieren in de blaas onwillekeurig samentrekken, wat leidt tot het gevoel van een plotselinge, sterke aandrang om te plassen.Overactieve blaas
Een overactieve blaas is een belangrijke oorzaak van urinaire urgentie. De blaas heeft ongecontroleerde contracties, wat het gevoel van urgente aandrang veroorzaakt, zelfs als de blaas niet vol is. Deze aandoening wordt vaak geassocieerd met verstoorde zenuwsignalering in de blaaswand en de hersenen.
Neurologische factoren
Urinaire urgentie kan ook worden veroorzaakt door neurologische aandoeningen die de zenuwen die de blaas aansteken en regelen, beïnvloeden. Aandoeningen zoals multiple sclerose, Parkinson, of hersenletsel kunnen de signalen van de blaas verstoren, waardoor oncontroleerbare aandrang optreedt.
Hormonale invloeden
Hormonale veranderingen, vooral tijdens de menopauze, kunnen bijdragen aan urinaire urgentie. De afname van oestrogeen kan leiden tot een afname van de blaaswandspanning, wat de controle over de blaas kan verminderen en leidt tot frequente aandrang om te plassen.
Oorzaken
Urinaire urgentie kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan factoren, waaronder blaasontstekingen, overactieve blaas, en neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose. Ook kan het worden beïnvloed door levensstijlfactoren zoals hoge vochtinname of gebruik van diuretica.Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van urinaire urgentie vergroten. Deze kunnen variëren van leeftijd en geslacht tot medische aandoeningen en levensstijlkeuzes.Leeftijd
Met de leeftijd neemt de functie van de blaas af, en de spieren die de blaas reguleren kunnen verzwakken. Dit maakt ouderen vatbaarder voor aandoeningen zoals urinaire urgentie en overactieve blaas. Bij vrouwen neemt de prevalentie van urinaire urgentie toe na de menopauze.
Zwangerschap en bevalling
Vrouwen die meerdere zwangerschappen hebben doorgemaakt, vooral via vaginale bevalling, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van urinaire urgentie. De druk die wordt uitgeoefend op de blaas en de bekkenbodem tijdens de zwangerschap kan de blaasfunctie op de lange termijn beïnvloeden.
Neurologische aandoeningen
Patiënten met neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose, Alzheimer of beroertes hebben een hoger risico op urinaire urgentie. Deze aandoeningen kunnen de communicatie tussen de hersenen en de blaas verstoren, wat resulteert in een ongecontroleerd gevoel van aandrang.
Obesitas
Overgewicht kan de druk op de bekkenbodem vergroten, wat kan leiden tot problemen met de blaascontrole, inclusief urinaire urgentie. Obesitas wordt vaak geassocieerd met andere risicofactoren, zoals diabetes, die ook de blaasfunctie kunnen beïnvloeden.
Risicogroepen
Hoewel iedereen urinaire urgentie kan ervaren, zijn bepaalde groepen meer vatbaar voor het ontwikkelen van deze aandoening.Vrouwen in de menopauze
Vrouwen die de menopauze bereiken, ervaren vaak hormonale veranderingen die de controle over de blaas beïnvloeden. De afname van oestrogeen kan de bekkenbodemspieren verzwakken en bijdragen aan urinaire urgentie.
Mensen met diabetes
Diabetes kan zowel de zenuwen die de blaas aansteken als de blaaswand zelf aantasten, wat kan leiden tot urinaire urgentie. Ongecontroleerde bloedsuikers kunnen dit risico verhogen.
Ouderen
Ouderen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van urinaire urgentie, vooral als ze lijden aan andere aandoeningen zoals neurologische ziekten of een verzwakte bekkenbodemspier.
Mensen met neurologische aandoeningen
Patiënten met aandoeningen zoals Parkinson, multiple sclerose of beroertes hebben een hoger risico op urinaire urgentie, omdat deze aandoeningen de zenuwen die de blaasfunctie regelen kunnen beïnvloeden.
Alarmsymptomen
Er zijn verschillende symptomen die kunnen wijzen op een ernstigere onderliggende aandoening bij urinaire urgentie. Als deze symptomen optreden, is het belangrijk om medische hulp in te schakelen.Bloederige urine
Urine die bloed bevat kan wijzen op een urineweginfectie, blaasstenen of zelfs blaas- of nierkanker. Dit symptoom vereist onmiddellijk medisch onderzoek.
Pijn bij het plassen
Pijn of branderigheid bij het urineren kan duiden op een urineweginfectie of een andere blaas- of nierinfectie. Dit moet verder worden onderzocht door een arts.
Onvermogen om te urineren
Wanneer een patiënt niet in staat is om urine te lozen ondanks de gevoelige aandrang om te plassen, kan dit wijzen op een blokkade of andere ernstige aandoeningen die de blaasfunctie belemmeren.
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van urinaire urgentie omvat meestal een grondige anamnese en lichamelijk onderzoek. Urodynamisch onderzoek kan helpen bij het beoordelen van de functie van de blaas en de urinewegen. Urineanalyse en mogelijk beeldvorming zoals echografie kunnen ook worden uitgevoerd.Behandeling
Behandeling kan bestaan uit gedragsmatige therapieën zoals blaastraining, medicatie om de blaasactiviteit te verminderen, en het aanpassen van levensstijlkeuzes zoals vochtinname. In sommige gevallen kunnen ook chirurgische ingrepen of andere interventies noodzakelijk zijn.Prognose
De prognose van urinaire urgentie hangt sterk af van de onderliggende oorzaak, de ernst van de aandoening en de effectiviteit van de behandeling.Goede behandeling bij overactieve blaas
Veel gevallen van urinaire urgentie kunnen effectief worden behandeld met veranderingen in levensstijl, medicijnen of zelfs chirurgie, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Patiënten die een overactieve blaas hebben, kunnen aanzienlijke verlichting vinden door middel van medicatie, bekkenbodemtherapie of zenuwstimulatietherapie.
Mogelijke complicaties
Chronische urinaire urgentie kan leiden tot complicaties zoals urineweginfecties door frequent urineren, slapeloosheid door nachtelijke aandrang en sociale isol
Complicaties
Complicaties kunnen onder andere urine-incontinentie en een negatieve invloed op de levenskwaliteit omvatten. Chronische symptomen kunnen leiden tot sociale en emotionele problemen, zoals angst en depressie.Preventie
Er zijn verschillende strategieën die kunnen helpen de kans op urinaire urgentie te verminderen of de symptomen te verlichten.Verbetering van de bekkenbodemspieren
Oefeningen die gericht zijn op het versterken van de bekkenbodemspieren, zoals Kegel-oefeningen, kunnen helpen de controle over de blaas te verbeteren. Het regelmatig uitvoeren van deze oefeningen kan de frequentie en intensiteit van urinaire urgentie verminderen.
Gezond lichaamsgewicht behouden
Overgewicht kan de druk op de blaas verhogen, dus het behouden van een gezond gewicht kan de symptomen van urinaire urgentie verminderen. Gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging zijn essentieel voor het behouden van een gezond gewicht.
Medicamenteuze behandeling
Geneesmiddelen die de blaas kalmeren, zoals anticholinergica, kunnen effectief zijn bij het verminderen van de symptomen van urinaire urgentie. Bij sommige patiënten kan een behandeling met botox-injecties in de blaaswand nuttig zijn om ongewenste contracties te verlichten.
Praktische tips voor het leven met / omgaan met urinaire urgentie
Urinaire urgentie kan vervelend en soms beperkend zijn, maar er zijn verschillende manieren om ermee om te gaan. Het is belangrijk om je dagelijks leven zo in te richten dat je de controle behoudt over je blaasfunctie en ongemakken zoveel mogelijk vermijdt. Hier volgen enkele praktische tips om je te helpen omgaan met urinaire urgentie.Pas je psychische gezondheid aan en leer omgaan met stress
Stress kan de symptomen van urinaire urgentie verergeren. Het is daarom belangrijk om manieren te vinden om stress te verminderen, zoals meditatie, ademhalingsoefeningen of yoga. Door je psychische gezondheid goed in de gaten te houden en stress te managen, kun je de kans op plotselinge aandrang verminderen. Het kan ook helpen om regelmatig pauzes te nemen en je geest tot rust te brengen, vooral als je merkt dat de symptomen toenemen.Houd een gezond voedingspatroon en beperk irriterende stoffen
Bepaalde voedingsmiddelen kunnen de symptomen van urinaire urgentie verergeren. Het is verstandig om pittig eten, cafeïne, alcohol en kunstmatige zoetstoffen te vermijden, omdat deze de blaas kunnen irriteren. Een gezond voedingspatroon met veel vezels kan ook helpen om de blaasfunctie te ondersteunen. Probeer meer water te drinken, maar vermijd overmatig drinken vlak voor het slapen om nachtelijke aandrang te voorkomen.Regelmatige medische begeleiding en opvolging
Het is belangrijk om met je arts te overleggen over je symptomen en mogelijke behandelingen. Soms kan het nodig zijn om medicijnen of andere therapieën te overwegen. Je arts kan je ook adviseren over specifieke oefeningen voor de bekkenbodemspieren, die helpen de blaascontrole te verbeteren. Vergeet niet om regelmatig je arts te raadplegen om je voortgang te monitoren en eventuele aanpassingen in je behandeling te bespreken.Plan je toiletbezoeken en oefen blaascontrole
Een praktische manier om met urinaire urgentie om te gaan, is door je toiletbezoeken goed in te plannen. Probeer je blaas regelmatig te legen, ook als je geen aandrang voelt. Dit kan helpen om de blaas minder gevoelig te maken voor plotselinge aandrang. Het oefenen van blaascontrole door middel van bekkenbodemoefeningen kan ook nuttig zijn. Deze oefeningen helpen de spieren die de blaas ondersteunen te versterken, wat de frequentie van urgente aandrang kan verminderen.Overweeg een uroloog voor verdere diagnostiek
Als je merkt dat de symptomen ernstig zijn of niet verbeteren met de bovenstaande tips, kan het raadzaam zijn om een specialist te raadplegen. Een uroloog kan onderzoeken of er onderliggende aandoeningen zijn, zoals urineweginfecties of een overactieve blaas, en je voorzien van specifieke behandelingsopties.Door een gezonde levensstijl, gerichte oefeningen en het vermijden van prikkels die je symptomen kunnen verergeren, kun je de controle over je blaas verbeteren en het ongemak van urinaire urgentie effectief beheersen.