Blaasspasmen: Plotse krampen door samentrekking van blaas

Bij blaasspasmen moet een patiënt plots dringend plassen door een samentrekking (spasme, kramp) van de blaas. Dit is het gevolg van het onvrijwillig knijpen van een spier die verbonden is met de blaas. Blaasspasmen zijn het gevolg van een urineweginfectie, medicatiegebruik, irritatie van een katheter of andere factoren. De patiënt heeft een pijnlijk en soms branderig gevoel bij het plassen wanneer deze krampen plaatsvinden. Deze aandoening resulteert in emotionele problemen bij de patiënt die steeds bang is voor lekkage en altijd dichtbij het toilet wil zijn. Wanneer daadwerkelijk urine uit de blaas lekt, is sprake van urge-incontinentie of een overactieve blaas. Het is belangrijk om met een arts contact op te nemen, want vaak zijn meerdere behandelingen mogelijk, zeker wanneer de arts de oorzaak van deze plotse samentrekkingen kan identificeren.

• Synoniem blaasspasmen
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Aandoeningen
• Medische behandelingen
• Omgevingsfactoren en andere risicofactoren
• Symptomen blaaskrampen: Plots dringend plassen met pijn
• Behandeling van plotse krampen door samentrekking van blaas
• Behandeling van onderliggende oorzaak
• Symptomen bestrijden met medicatie en therapieën
• Fysiotherapie en andere alternatieven
• Prognose bij blaasspasmen
• Complicaties van blaasspasmen
• Preventie van blaasspasmen

Synoniem blaasspasmen

Blaasspasmen zijn eveneens bekend onder de volgende synoniemen:

• blaaskrampen
• detrusorcontracties

Epidemiologie

Blaasspasmen komen wereldwijd voor, maar de prevalentie kan variëren afhankelijk van de populatie en de onderliggende aandoeningen. Ze worden vaker gezien bij mensen met neurologische aandoeningen en bij ouderen. Schattingen suggereren dat blaasspasmen ongeveer 20-30% van de patiënten met een chronische blaasontsteking treffen en dat 10-15% van de patiënten met een katheter deze complicatie ervaart. De prevalentie kan ook worden beïnvloed door geslacht, leeftijd en andere comorbiditeiten.

Oorzaken

Aandoeningen, medische behandelingen en tal van omgevings- en risicofactoren veroorzaken blaasspasmen. Vaak is de oorzaak wel te identificeren, maar soms lukt dit niet, en dan is sprake van “idiopathische blaasspasmen”.

Aandoeningen

Neurologische aandoeningen

Soms zijn de blaasspasmen eveneens het gevolg van slecht functionerende zenuwen die verantwoordelijk zijn voor de blaascontrole. Enkele neurologische aandoeningen die hiervoor verantwoordelijk zijn, omvatten:

• cerebrale parese (hersenverlamming)
• de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met verlies van beweging, coördinatieproblemen en bevingen)
• diabetische neuropathie (zenuwschade door diabetes mellitus met pijn aan veel lichaamsdelen)
• een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen)
• een hersentumor
• een ruggengraatletsel
• herpes zoster infecties die de zenuwen in het heiligbeen aantasten
• multiple sclerose (chronische auto-immuunaandoening)
• multiple systeem atrofie (het Shy-Drager-syndroom)

Tijdelijke en andere aandoeningen

Veelal zijn blaaskrampen gerelateerd aan een tijdelijke toestand, zoals bijvoorbeeld bij een ARTIKEL=175697infectie[/ARTIKEL]. Wanneer de arts deze behandelt, verdwijnen de symptomen en moet de patiënt niet meer plots dringend naar het toilet. Interstitiële cystitis (ontsteking van blaaswand met pijn) is een aandoening die soms leidt tot blaasspasmen. De patiënt heeft hierbij zeer ernstige pijn aan de blaas en urinewegen die niet toe te wijzen is aan een bepaalde oorzaak. Andere (tijdelijke) aandoeningen zijn blaaskanker, nierstenen of blaasstenen (harde ophopingen van mineralen in de blaas).

Medische behandelingen

Chirurgie (vooral aan de onderbuik) is eveneens een risicofactor voor blaasspasmen. Vooral bij blaaschirurgie, een keizersnede, een hysterectomie (chirurgische verwijdering van baarmoeder), en een prostatectomie (chirurgische verwijdering van de prostaat) leiden sneller tot blaasspasmen. Het gebruik van een katheter is tot slot een andere risicofactor. Na een operatie verlaat de urine het lichaam via een katheter. Een dunne buis is hierbij geplaatst in de urinebuis tot aan de blaas. Blaaskrampen zijn een veel voorkomende en vaak pijnlijke complicatie van kathetergebruik.

Omgevingsfactoren en andere risicofactoren

In sommige gevallen zijn de pijnlijke krampen gerelateerd aan de voeding. Kruidig of zuur voedsel of voedsel met tomaten, chocolade, citroenzuur en/of chemische stoffen en conserveringsmiddelen irriteren bij een aantal patiënten de blaas wat resulteert in blaaskrampen. Dit geldt bovendien voor cafeïne houdende dranken (frisdrank, koffie, thee), sinaasappelsap en alcohol. Bepaalde medicijnen zoals onder andere chemotherapie (voor de behandeling van kanker) en diuretica (plaspillen) dragen tevens bij aan meer patiënten met blaasspasmen. Ook patiënten met obesitas (zwaarlijvigheid), vrouwen in de menopauze, ouderen en zwangere of onlangs bevallen vrouwen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van blaasspasmen. Roken is tot slot een risicofactor, want de patiënt moet hierdoor meer chronisch hoesten wat irritatie aan de longen veroorzaakt. Hierdoor ontwikkelt de patiënt af en toe blaaskrampen met urine-incontinentie (lekkage) tot gevolg.

Symptomen blaaskrampen: Plots dringend plassen met pijn

Blaaskrampen zijn gevoelsmatig voor elke patiënt anders, maar velen beschrijven dit als een brandend gevoel en krampen in de blaas. De symptomen komen zonder waarschuwing en de patiënt moet plots dringend plassen, wat soms leidt tot lekkage. De pijn en een branderig gevoel bij het plassen (dysurie) die hiermee gepaard gaan, zijn veelal laag in de buik net boven het schaambeen waar te nemen. Sommige vrouwen beschrijven de pijn van de spasme met spiercontracties die ze krijgen tijdens de menstruatie of bevalling. Mannen ervaren af en toe pijn aan de punt van de penis. Sommige patiënten hebben een overactieve blaas en verliezen urine (urge-incontinentie) tijdens de spasmen, terwijl anderen dit niet ervaren. Pollakisurie (vaak plassen) komt ook tot uiting. Bovendien hebben sommige patiënten pas blaaskrampen na het plassen.

Behandeling van plotse krampen door samentrekking van blaas

De patiënt bezoekt zo snel mogelijk een arts die de oorzaak bepaalt van de blaasspasmen. Een snelle behandeling verhoogt de kans om sneller van de symptomen verlost te zijn, waarbij minder snel complicaties optreden. Diverse behandelingen voor blaasspasmen zijn mogelijk. Hierbij komen het behandelen van de onderliggende oorzaak, de symptomen bestrijden met medicatie en andere therapieën aan bod.

Behandeling van onderliggende oorzaak

Als de arts de oorzaak van de blaasspasmen kan vinden, wordt deze als eerste behandeld. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een urineweginfectie. Deze wordt behandeld met antibiotica (een antibioticum), zoals nitrofurantoïne of trimethoprim. Indien sprake is van een overactieve blaas, kan medicatie die werkt op de zenuwen die signalen naar de blaas sturen effectief zijn, zoals anticholinergica (oxybutynine of tolterodine). Voor een katheterisering is het van belang om de katheter volgens instructies te vervangen, met vermijding van infecties en irritatie van de blaas.

Symptomen bestrijden met medicatie en therapieën

Bij de behandeling van de symptomen zelf is het vaak nodig om de patiënt medicatie voor te schrijven, zoals anticholinergica (oxybutynine en tolterodine) of bètablokkers (propranolol en metoprolol). Een ander alternatief is het gebruik van zogenaamde calciumantagonisten (zoals nifedipine en diltiazem). Medicijnen kunnen helpen bij het verlichten van de pijn, krampen en een overactieve blaas, evenals symptomen te verminderen. Voor sommige patiënten kan fysiotherapie, zoals bekkenbodemspieroefeningen of ontspanningstechnieken, voordelig zijn bij de behandeling van blaasspasmen.

Fysiotherapie en andere alternatieven

Wanneer medicatie en medische behandelingen niet effectief zijn, kunnen alternatieve therapieën overwogen worden. Bekkenbodemtherapie kan helpen bij het versterken van de spieren die helpen om de blaas onder controle te houden. Andere therapieën zijn onder meer cognitieve gedragstherapie en relaxatietherapie, afhankelijk van de patiënt en hun symptomen. Patiënten kunnen baat hebben bij veranderingen in hun dieet, het vermijden van irriterende voedingsmiddelen en dranken en het verbeteren van hun algehele gezondheid door een gezonde levensstijl aan te nemen.

Prognose bij blaasspasmen

De prognose voor patiënten met blaasspasmen varieert en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak, de ernst van de symptomen en de effectiviteit van de behandeling. Wanneer de oorzaak behandeld wordt, zoals bij een urineweginfectie of katheter-irritatie, zijn de symptomen vaak tijdelijk en kunnen ze volledig verdwijnen. Voor patiënten met neurologische aandoeningen kan de prognose minder gunstig zijn, aangezien de blaasspasmen chronisch kunnen zijn. Regelmatige follow-up met een arts en het volgen van aanbevolen behandelingen zijn essentieel voor het verbeteren van de levenskwaliteit en het beheersen van de symptomen.

Complicaties van blaasspasmen

Complicaties kunnen ontstaan uit de blaasspasmen zelf of uit de onderliggende oorzaken. Sommige patiënten ontwikkelen blijvende urine-incontinentie, wat leidt tot sociale en psychologische problemen. Bij chronische blaasspasmen kunnen ook complicaties zoals infecties van de urinewegen en beschadiging van de blaaswand optreden. Bij langdurig gebruik van medicatie kunnen bijwerkingen optreden, zoals droge mond, constipatie of wazig zicht. Het is cruciaal om complicaties tijdig te identificeren en adequaat te behandelen om verdere problemen te voorkomen.

Preventie van blaasspasmen

Preventie van blaasspasmen omvat het vermijden van risicofactoren en het behouden van een gezonde levensstijl. Dit omvat het verminderen van de inname van irriterende voedingsmiddelen en dranken, regelmatig lichaamsbeweging en het beheren van stress. Voor patiënten met een verhoogd risico op blaasspasmen, zoals degenen met neurologische aandoeningen, kan vroege detectie en behandeling helpen om de symptomen te beheersen. Het is ook belangrijk om goed voor de blaas te zorgen door adequate hydratatie en goede hygiëne, vooral bij het gebruik van katheters.

Lees verder

• Blaasstenen: Harde ophopingen van mineralen in de blaas
• Blaascysten: Cysten in blaas met plasproblemen en pijn
• Blaasdruk: Oorzaken van gevoel van druk op de blaas
• Blaastraining: Betere blaascontrole bij urine-incontinentie
• Blaaspoliepen: Goedaardig gezwel in blaas met bloed in urine