Blaascysten: Cysten in blaas met plasproblemen en pijn

Cysten zijn abnormaal gevormde zakvormige holtes die zich vrijwel overal in of op het lichaam kunnen bevinden. Mogelijk vormen ze zich in, op of rond de urineblaas. Blaascysten verschijnen vaak door andere urinewegproblemen. De kleine, goedaardige gezwellen zijn goedaardig en blijven vaak onopgemerkt omdat ze bij veel patiënten geen symptomen veroorzaken. Indien patiënten met blaascysten toch tekenen ervaren, aanziet de arts vaak voor een blaasontsteking, zoals pijn bij het plassen of vaak urineren. Blaascysten zijn meestal goedaardig en veel patiënten merken deze nooit op. Soms komen complicaties tot stand doordat de cysten bijvoorbeeld openbarsten of geïnfecteerd raken. Het vroegtijdig ontvangen van een diagnose en behandeling voorkomt complicaties en stelt de patiënt op zijn gemak.

• Oorzaken: Vaak door urinewegproblemen
• Risicofactoren van blaascysten
• Symptomen: Plasproblemen en pijn
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van cysten in blaas
• Complicaties van een blaascyste

Oorzaken: Vaak door urinewegproblemen

Cysten zijn abnormaal gevormde zakvormige holtes die gevuld zijn met lucht, pus of andere soorten vloeistof. Ze verschijnen overal in of op het lichaam. Blaascysten vormen zich meestal in de bekleding van de blaas. Ze komen zelden voor bij patiënten die geen urinewegproblemen hebben. Niet altijd is de oorzaak of risicofactor van de aandoening duidelijk, maar vaak liggen urinewegproblemen aan de basis van de cysten in de blaas.

Risicofactoren van blaascysten

Volgende factoren verhogen het risico van een patiënt om blaascysten te ontwikkelen:

• cystitis cystica: een aanhoudende ontsteking in de urinewegen, mogelijk als gevolg van irritatie of bacteriën in de blaas
• een geschiedenis van chirurgie in de buurt van de blaas
• een geschiedenis van nierstenen of blaasstenen
• een polycystische nierziekte (nieraandoening waarbij veel cysten in de nieren aanwezig zijn)
• een verhoogde bloeddruk
• frequente urineweginfecties
• het gebruik van een katheter
• hormonale veranderingen

Symptomen: Plasproblemen en pijn

De meeste blaascysten zijn klein en veroorzaken geen symptomen. Bij grotere, gebarsten of geïnfecteerde cysten zijn vaak wel symptomen aanwezig. Ook de onderliggende oorzaak gaat vaak vergezeld met symptomen (zoals een urineweginfectie). Hierdoor komen vooral plasproblemen tot stand.

Eén of meer van volgende tekenen treden mogelijk op:

• bloed of afwijkende strepen in de urine (hematurie)
• een aanhoudende, dringende behoefte om te plassen (urinaire urgentie)
• een pijnlijke plasdrang
• een zwelling van de blaas
• overmatig plassen tijdens de nacht (nycturie)
• pijn bij het urineren (dysurie)
• pijn in de onderrug (lage rugpijn) of het bekkengebied (bekkenpijn)
• stinkende urine
• urine-incontinentie

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt vragen aan de patiënt over recente symptomen en de individuele en familiale medische geschiedenis van een patiënt. Daarnaast voert de arts een urineonderzoek uit om tekenen van een infectie op te sporen. Artsen ontdekken vaak blaascysten bij het uitvoeren van beeldvormende onderzoeken van het bekkengebied om andere redenen.

Diagnostisch onderzoek

Blaascysten zijn bijna altijd goedaardig, maar een arts moet wel zeker zijn dat er geen sprake is van een kwaadaardige blaastumor of een poliep die ontaardt in blaaskanker. Daarom voert een arts verdere onderzoeken uit wanneer een knobbel abnormaal begint te groeien of op een andere manier kankerachtige symptomen aanwezig zijn. Volgende beeldvormende onderzoeken zijn dan nuttig: een CT-scan, een echografie, een MRI-scan en/of een röntgenfoto. Verder is een blaasbiopsie nodig. Bij een biopsie haalt een arts een stukje weefsel weg uit de cyste en stuurt hij dit naar een laboratorium waar een patholoog dit verder microscopisch onderzoekt en analyseert. Tot slot zet de arts mogelijk een cystoscopie in. Met dit inwendig kijkonderzoek inspecteert de arts de blaas en de cysten. Hij plaatst onder lokale, regionale of algemene anesthesie een buis met een kleine camera door de urethra en in de blaas.

Differentiële diagnose

De symptomen van blaascysten zijn vergelijkbaar met deze van blaaspoliepen (abnormale celgroei in de blaas). Poliepen zijn echter niet gevuld met ander materiaal en zijn goedaardig of ontaarden in blaaskanker. De symptomen van blaascysten doen voorts ook denken aan interstitiële cystitis, een chronische ontsteking van de blaaswand zonder bekende oorzaak. Deze aandoening leidt vaak tot hevige pijn tijdens het urineren en ook hierbij moet de patiënt zeer vaak plassen, soms zelfs elke tien minuten. Patiënten met interstitiële cystitis ervaren ergere pijn wanneer de blaas vol is en voelen verlichting wanneer ze plassen. Velen ervaren ook pijn tijdens geslachtsgemeenschap, wat niet zo gebruikelijk is bij patiënten met blaascysten. Een gewone urineweginfectie, nierstenen, blaasstenen (harde ophopingen van mineralen in de blaas), blaaskanker (zelden) en een goedaardige prostaatvergroting zijn tot slot andere differentiële diagnoses voor blaascysten.

Behandeling van cysten in blaas

De meeste cysten zijn klein en leveren geen problemen op voor de patiënt. Wanneer de blaascyste asymptomatisch is, is een behandeling niet vereist. Wanneer blaascysten echter symptomen veroorzaken, moet de arts deze verwijderen. Bij kleine cysten voert de arts het vocht af (drainage). Bij grotere, gescheurde of geïnfecteerde cysten is een operatieve verwijdering aanbevolen. Verder behandelt de arts ook de geassocieerde problemen, zoals een urineweginfectie.

Complicaties van een blaascyste

Blaascysten verdwijnen meestal spontaan of na een behandeling en dan komen complicaties niet tot stand. Af en toe komen toch complicaties voor, zoals:

• breuk: Wanneer een cyste openbarst, komt de vloeistof in de blaas terecht wat leidt tot bijkomende symptomen en infecties.
• infectie: Soms ontstaat een geïnfecteerde cyste die mogelijk verschillende delen van de urinewegen aantasten. Een onmiddellijke behandeling is nodig.
• volledige obstructie: Soms groeit een cyste over de blaasopening, waardoor de urinestroom geblokkeerd is. Een behandeling is nodig, vaak via een operatie.