Eierstokcyste: soorten, symptomen, diagnose en behandeling

Een eierstokcyste (ook wel ovariumcyste genoemd) is een blaas in de eierstok die zichzelf heeft gevuld met vocht. Daardoor wordt de eierstok vergroot. De meeste cystes zijn goedaardig. Het is zeldzaam dat een abces kwaadaardig is. Wanneer dat wel het geval is, spreekt men van eierstokkanker. Er zijn verschillende soorten eierstokcystes.

Symptomen

Bij de meeste patiënten geven eierstokcystes geen klachten. Wanneer er wel klachten zijn, bestaan die meestal uit de volgende symptomen. De klachten hoeven niet gelijktijd op te treden. Een druk op de blaas en het veelvuldig moeten plassen komt eigenlijk alleen voor bij grote abcessen op de eierstokken.

• Pijn in de onderbuik
• Grillig bloedverlies uit vagina
• Pijn tijdens het vrijen
• Druk op blaas
• Veel plassen

De eierstok

In de eierstok die ook wel ovarium wordt genoemd bevinden zich de eicellen. Een vrouw heeft twee eierstokken die links en rechts in de buikholte zitten naast de baarmoeder. In de eierstok zitten verschillende cellen die in verschillende ontwikkelingsstadia zitten. In de follikels zitten onder meer de eicellen. Wanneer een vrouw halverwege de menstruatiecyclus is komt er een rijp eitje vrij. Wanneer de vrouw niet zwanger wordt, maakt de eicel plaats voor een nieuwe rijpe eicel. De eierstok maakt verschillende hormonen aan die belangrijk zijn voor de menstruatiecyclus, de seksualiteit en de geslachtskenmerken.

Soorten eierstokcysten

Follikelcyste

De meest voorkomende cyste in de eierstokken is de follikelcyste. Dit houdt in dat een follikel na de eisprong niet weggaat en alleen maar omvangrijker wordt. Een follikelcyste kan ongeveer zeven centimeter groot worden. Meestal is er sprake van hooguit één follikelcyste.

Polycysteus-ovariumsyndroom (PCO)

Het polycysteus-ovariumsyndroom (ook wel PCO genoemd) kenmerkt zich door meerdere kleine cysten in de follikels. Dit syndroom wordt doorgaans ontdekt, wanneer een vrouw niet meer ongesteld wordt.

Corpus-luteumcyste

Bij zwangere vrouwen komt af en toe een corpus-luteumcyste voor. Die komt voor als een follikel niet weggaat, wanneer de eicel is vrijgekomen en is gedekt. Doorgaans gaat een corpus-luteumcyste vanzelf weer weg.

Dermoïdcyste

Een slag apart is de dermoïdcyste. Een holte loopt hierbij vol met weefsels die niet in de eierstok thuishoren, zoals cellen van de huid en haren. Dit wordt ook wel een ‘wondergezwel’ genoemd.

Cystadenoom

Wanneer een holte zich in de eierstok vult met vocht spreekt men van een cystadenoom. Deze cysten kunnen enorm worden, maar zijn doorgaans niet kwaadaardig.

Diagnose

Bij de verdenking van een cyste op de eierstok wordt doorgaans een inwendig onderzoek gedaan. Met een echo worden de eierstokken zichtbaar gemaakt. Een arts kan via bloedonderzoek, de omvang van de cyste en de echo’s vaak vaststellen om wat voor abcessen het gaat. Een cyste in de eierstok wordt vaak toevallig gevonden bij ander onderzoek.

Behandeling

Bij een follikelcyste of corpus-luteum-cyste wordt doorgaans niet ingegrepen. Deze gezwellen gaan vanzelf weer weg. Wanneer er sprake is van het polycysteus-ovariumsyndroom, een dermoïdcyste of een cystadenoom zal een arts meestal adviseren om het abces operatief weg te laten halen. Dat hangt af van verschillende factoren, waaronder de grootte van de cyste en de kans op kwaadaardigheid. In veel gevallen wordt enkel de cyste verwijderd, maar soms ook de gehele eierstok. Een arts kan kiezen voor een kijkoperatie (een laparoscopie) of een operatie via een snee in de buik (laparotomie).