Dysurie: Pijn of brandend gevoel bij het plassen / urineren

Een brandend gevoel of pijn bij het plassen staat in medische termen bekend als dysurie. Dit symptoom kan wijzen op verschillende medische aandoeningen, maar wordt vaak veroorzaakt door een urineweginfectie. Dysurie kan variëren van milde tot ernstige pijn en kan een stekende sensatie geven die enkele minuten tot uren na het plassen aanhoudt. Soms gaan andere symptomen gepaard met dysurie, zoals een verhoogde drang om te plassen en bloed in de urine (hematurie). Het is belangrijk om bij dysurie altijd een arts te raadplegen. De arts kan de onderliggende oorzaak vaststellen en behandelen, meestal met behulp van antibiotica of andere medicijnen.

• Epidemiologie van brandend gevoel bij het plassen
• Oorzaken van dysurie
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Zelfzorg en behandeling van dysurie

Epidemiologie van brandend gevoel bij het plassen

Dysurie komt vaker voor bij vrouwen, met name jonge vrouwen. Bij mannen wordt dysurie vaak gezien bij oudere leeftijdsgroepen. Dit verschil kan deels worden verklaard door anatomische en hormonale factoren.

Oorzaken van dysurie

Dysurie kan verschillende oorzaken hebben, van infecties tot hormonale veranderingen. Hieronder worden de meest voorkomende oorzaken besproken:

Acute buikpijn

Acute buikpijn door aandoeningen zoals appendicitis (ontsteking van het aanhangsel van de blindedarm) of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan dysurie veroorzaken. Dit komt doordat de nabijgelegen urinestructuren geïrriteerd raken.

Atrofische vaginitis

Atrofische vaginitis treedt vaak op na de menopauze door hormonale veranderingen die leiden tot vaginale droogheid. De vulva en vagina kunnen dunner worden, wat resulteert in een brandend gevoel en irritatie.

Bacteriële vaginose

Bacteriële vaginose wordt gekenmerkt door een typische visgeur en een abnormale, dunne, waterige vaginale afscheiding. Deze aandoening wordt veroorzaakt door een overgroei van bepaalde bacteriën in de vagina.

Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (SOA)

Bacteriële SOA’s zoals genitale herpes (zweren op de geslachtsorganen door herpesvirus), chlamydia en gonorroe kunnen dysurie veroorzaken door het ontstaan van vaginale afscheiding, genitale zweren en jeuk in het liesgebied.

Spruw (candidiasis)

Spruw, ook bekend als candidiasis, kan verschillende lichaamsdelen aantasten, waaronder de geslachtsorganen. Deze schimmelinfectie, veroorzaakt door Candida albicans, kan een brandend gevoel bij het plassen veroorzaken, samen met roodheid rond het vaginagebied bij vrouwen. Bij mannen kan het leiden tot een rode huiduitslag op de penis en jeuk of een brandend gevoel aan het uiteinde van de penis.

Tumor

In sommige gevallen kan een tumor in de urinewegen zorgen voor pijn en ongemak bij het urineren.

Urineweginfectie

De meest voorkomende oorzaak van dysurie is een bacteriële urineweginfectie. Bacteriën kunnen zich aan de binnenwand van de plasbuis hechten en zich snel verspreiden naar andere urinestructuren, wat leidt tot ontsteking. De volgende structuren kunnen worden aangetast:

• De blaas (cystitis: blaasontsteking)
• De nieren (nefritis: nierontsteking)
• De urinebuis (uretritis: urinebuisontsteking)
• De urineleider (ureteritis: urineleiderontsteking)

Risicofactoren

Verschillende factoren kunnen het risico op een urineweginfectie verhogen:

• Blaasstenen (harde ophopingen van mineralen in de blaas)
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Een urinekatheter
• Een vergrote prostaat (goedaardige prostaathypertrofie)
• Zwangerschap
• Geslacht: vrouwelijk
• Leeftijd: ouder
• Nierstenen (vorming van kristallen in de nieren, vaak gepaard met buik- en rugpijn)
• Schistosomiasis (parasitaire infectieziekte veroorzaakt door wormen, met symptomen in de maag, darmen en urinewegen)

Symptomen

Symptomen van dysurie kunnen variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak en kunnen de volgende omvatten:

• Buikpijn (meestal in de onderbuik)
• Blaren of zweren (bij genitale herpes)
• Dringende plasaandrang
• Abnormale afscheiding
• Frequent urineren (pollakisurie)
• Jeuk (vaak bij genitale candidiasis)
• Koorts
• Hematospermie bij mannen (bloed in het sperma)
• Hematurie (bloed in de urine)
• Malaise (een algemeen ziek gevoel)
• Nadruppelen: kleine druppeltjes urine na het plassen
• Plasproblemen zoals spanning of aarzeling
• Urineafwijkingen: troebele urine, schuimige urine, sterk ruikende urine
• Urine-incontinentie: onwillekeurig urineverlies
• Vesicale tenesmen: het gevoel dat de blaas niet volledig leeg is na het plassen

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek met de arts

De arts zal een gedetailleerd vraaggesprek voeren over de symptomen van dysurie, de duur en frequentie van de klachten, en eventuele bijkomende symptomen zoals buikpijn. Belangrijke informatie omvat ook eventuele recente operaties, medicatiegebruik, zwangerschap of eerdere medische behandelingen.

Lichamelijk onderzoek

Een algemeen lichamelijk onderzoek wordt uitgevoerd, inclusief palpatie van de buik en inspectie van de genitaliën. Bij vrouwen kan een gynaecologisch onderzoek nodig zijn, terwijl bij mannen een digitaal rectaal onderzoek wordt uitgevoerd.

Diagnostisch onderzoek
Om de oorzaak van dysurie vast te stellen, kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn:

• Cystoscopie (inwendig kijkonderzoek van de blaas)
• Echografie
• Röntgenfoto
• Urineonderzoek
• Urodynamisch onderzoek
• Zwangerschapstest

Zelfzorg en behandeling van dysurie

Bij vermoedelijke urineweginfecties is het raadzaam om een arts te raadplegen. Als de pijn aanhoudt of gepaard gaat met ernstige symptomen, is medische hulp noodzakelijk. Naast medische behandeling kunnen de volgende zelfzorgtips helpen om het brandend gevoel bij het urineren te verlichten:

Voeding en drank

Bosbessen
Bosbessen bevatten veel antioxidanten, die helpen bij het bestrijden van bacteriën en het versnellen van het genezingsproces bij urineweginfecties.

Kokoswater
Kokoswater is nuttig bij branderigheid en uitdrogingsverschijnselen. Het bevat essentiële elektrolyten die de vochtbalans in het lichaam ondersteunen.

Mierikswortel
Mierikswortel heeft sterke antibacteriële eigenschappen en kan helpen om dysurie te verminderen. Consumeer het drie keer per dag met water of melk om de bacteriën te bestrijden.

Veenbessensap
Veenbessensap is bekend om zijn effectiviteit bij het behandelen van milde urineweginfecties. De citroenzuren in veenbessen helpen bacteriën te doden.

Voldoende Water
Het is belangrijk om voldoende water te drinken om de nieren te ondersteunen bij het verwijderen van bacteriën uit de urinewegen. Drink twee tot drie glazen water in korte intervallen.

Andere tips

Plasaandrang
Bij plasaandrang (urinaire urgentie) is het belangrijk om onmiddellijk te plassen om de verspreiding van bacteriën te voorkomen.

Veilig vrijen
Gebruik van condooms tijdens het vrijen kan het risico op urineweginfecties verminderen. Dit helpt om dysurie te voorkomen door de blootstelling aan potentieel infectieuze bacteriën te beperken.

Lees verder

• Pollakisurie (vaak plassen): Oorzaken van frequent urineren
• Urineweginfecties: Wat zijn de risicofactoren?
• Cystitis: Blaasontsteking met problemen met urine en plassen
• Prostatitis: Ontsteking prostaat met pijn en plasproblemen
• Uretritis: Ontsteking van urinebuis met pijn bij het plassen