Uretritis: Ontsteking van urinebuis met pijn bij het plassen
Bij de aandoening uretritis, soms ook geschreven als 'urethritis', is de urinebuis ontstoken. Deze buis zorgt er voor dat de urine uit de blaas buiten het lichaam gebracht wordt. Vaak is een urinebuisontsteking het gevolg van een infectie aan de urinewegen of een seksueel overdraagbare aandoening. Een primair symptoom van uretritis is pijn bij het plassen. Andere symptomen zijn ook mogelijk bij de ontsteking van de urinebuis, al hangen deze af van het geslacht. De behandeling van uretritis bestaat uit medicijnen, meestal antibiotica. De vooruitzichten van snel behandelde patiënten zijn goed, maar onbehandeld treden een aantal ernstige complicaties op, en besmet de patiënt ook andere partners. Via enkele maatregelen valt het risico op het ontwikkelen van de urinebuisontsteking te verminderen.
Oorzaken: Veelal een bacteriële infectie
Meestal zorgen bacteriën voor een plasbuisontsteking, maar ook virussen en andere oorzaken zijn bekend. Soms is de arts niet in staat om de oorzaak van uretritis te achterhalen.
Bacteriën
Meestal resulteert uretritis uit een bacteriële infectie. De bacteriën komen de urethra (plasbuis) binnen via de huid rond de opening van de plasbuis. Enkele bacteriën veroorzaken vaak uretritis zoals:
- Chlamydia trachomatis, die resulteert in de seksueel overdraagbare aandoening chlamydia
- Escherichia coli en andere bacteriën in de ontlasting
- Gonococcus, die de seksueel overdraagbare aandoening gonorroe veroorzaakt
Seksueel overdraagbare infecties, zoals gonorroe en chlamydia beperken zich meestal tot de plasbuis, maar af en toe verspreiden ze zich naar de voortplantingsorganen van vrouwen, waardoor
een bekkenontsteking (infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen) ontstaat. Bij mannen leiden gonorroe en chlamydia soms tot
epididymo-orchitis, een
ontsteking van de bijbal, wat af en toe resulteert in
onvruchtbaarheid (
mannelijke onvruchtbaarheid).
Virussen
Niet alleen bacteriën veroorzaken mogelijk uretritis. Het
herpes simplex-virus (HSV-1 en HSV-2), het
adenovirus (vaak ook geassocieerd met een
oogbindvliesontsteking) en het
cytomegalovirus zorgen bijvoorbeeld voor een virale oorzaak van de plasbuisontsteking.
Andere oorzaken
- een letsel
- een urineweginfectie
- gevoeligheid voor de chemicaliën in spermiciden (zaaddodende middelen)
- reactieve artritis (het syndroom van Reiter: auto-immuunaandoening met symptomen aan huid, maag, darmen en ogen)
- Trichomonas: een eencellig organisme waarvan de verspreiding gebeurt via seksueel contact
- ureaplasma urealyticum
- vreemde voorwerpen in de urethra
- wratten in de plasbuis
Risicofactoren plasbuisontsteking
Vrouwen zijn vaker dan mannen aangetast door uretritis. Als mannen getroffen zijn, gebeurt dit het vaakst tussen de leeftijd van 20 tot 35 jaar. Voorts lopen mensen die anale seks zonder condoom uitvoeren, meer kans op de ziekte. Een geschiedenis van
seksueel overdraagbare aandoeningen draagt ook bij in de totstandkoming van uretritis. Het hebben van vele sekspartners is een andere risicofactor voor de plasbuisontsteking. Mensen die in steden wonen, zijn vaker aangetast door de ziekte. Personen met een lage sociaaleconomische klasse zijn tot slot vaker dan personen met een hogere sociaaleconomische klasse getroffen door uretritis.
Uretritis en andere ziekten
Uretritis gaat soms gepaard met andere besmettelijke ziekten zoals:
Symptomen: Pijn bij het plassen
De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de infectie en het verschijnen van de symptomen) van uretritis bedraagt één tot vijf weken met een gemiddelde van twee tot drie weken. Het hoofdsymptoom van uretritis is
pijn bij het plassen (
dysurie), wat gepaard gaat met een afscheiding (die vooral ’s morgens slechter is) en vlekken op het ondergoed. Mannen en vrouwen ontwikkelen mogelijk uretritis, al zijn de andere symptomen wel verschillend. Ongeveer 10% van de patiënten met een
ontsteking van de plasbuis, ervaart geen symptomen.
Vrouwen
Vrouwen met uretritis ervaren
bekkenpijn,
buikpijn, een ongewone
vaginale afscheiding, frequent of dringend plassen en pijn bij het vrijen. Algemene symptomen zijn jeuk,
koorts en koude
rillingen.
Mannen
Wanneer mannen een ontsteking van de urinebuis hebben, zijn volgende symptomen mogelijk:
Af en toe ervaren mannen algemene symptomen zoals koorts, koude rillingen, zweten en
misselijkheid, maar deze komen minder vaak voor dan bij vrouwen.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De arts bekijkt en betast de genitaliën, de buik en het rectum (endeldarm). Hiervoor voert hij ook een
digitaal rectaal onderzoek uit, en vrouwen krijgen een gynaecologisch onderzoek. Mannen hebben een afscheiding uit de penis, gevoelige of
gezwollen lymfeklieren in de liesstreek en een gevoelige of
gezwollen penis. Vrouwen hebben mogelijk eveneens een afscheiding uit de urethra en een gevoelige onderbuik en plasbuis. De arts test vervolgens de urine van de patiënt en test dit op de aanwezigheid van gonorroe, chlamydia of andere bacteriën of pathogenen. De arts zet soms een inwendig kijkonderzoek van de blaas (
cystoscopie), een
transvaginale echografie (bij vrouwen) of een zwangerschapstest (bij vrouwen) in.
Differentiële diagnose
De symptomen van uretritis lijken op een aantal andere aandoeningen zoals:
- acute prostatitis
- anusitis
- artritis (gewrichtsontsteking) als een manifestatie van systemische ziekte
- bacteriële vaginose (stinkende afscheiding uit vagina)
- Candida balanitis (ontsteking van de eikel)
- Chlamydia pneumonieën
- Chlamydia urogenitale infecties
- condyloma acuminatum
- cystitis
- een prostaatabces
- een ureaplasma infectie
- een urethraal divertikel
- een urethraal trauma
- een urethrale papil
- een weke sjanker (bacteriële infectie met genitale zweren)
- epididymitis
- epididymo-orchitis
- gonokokkenartritis (bacteriële infectie met symptomen aan gewrichten, pezen en huid)
- gonorroe
- herpes simplex
- het humaan papillomavirus
- het urethraal syndrome
- Mycobacterium gordonae
- Mycobacterium haemophilum
- Mycobacterium kansasii
- Mycoplasma-infecties
- proctitis
- salpingitis (eileiderontsteking: ontsteking van het slijmvlies van de eileiders of salpinges)
- syfilis
- trichomoniasis
- urethrakanker (kanker aan de plasbuis met plasproblemen en pijn)
- urethrastricturen bij mannen
- vaginitis (ontsteking van het slijmvlies van de vagina)
- vulvovaginitis
Behandeling ontsteking plasbuis
Antibiotica zijn succesvol in te zetten bij bacteriële infecties of een infectie met
Trichomonas. De arts test en behandelt eveneens de seksuele partner om een herbesmetting te voorkomen. De patiënt laat zich vervolgens drie maanden na de behandeling hertesten om zeker te zijn dat de infectie verdwenen is. Wanneer een virus de infectie veroorzaakt, zet de arts
antivirale geneesmiddelen in. Soms is de arts niet in staat om de exacte oorzaak van uretritis te achterhalen. De behandeling van de ontsteking van de plasbuis gebeurt dan met behulp van één antibioticum of een combinatie van antibiotica. Het verlichten van de pijn is mogelijk met en niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (
NSAID's). Tijdens de behandeling is geslachtsgemeenschap verboden.
Prognose urinebuisontsteking
De meeste patiënten herstellen uitstekend van uretritis.
Complicaties ontsteking van urinebuis
Asymptomatische uretritis is een belangrijke bron van de besmetting naar andere sekspartners. Mannen krijgen af en toe te maken met een blaasontsteking (
cystitis), een testikelontsteking (
orchitis), een prostaatontsteking (prostatitis), of een bijbalontsteking (
epididymitis). Complicaties bij vrouwen zijn een blaasontsteking (cystitis), een ontsteking van de
baarmoederhals (
cervicitis) of een infectie van het baarmoederslijmvlies, de eileiders of de eierstokken. Daarnaast hebben mannen en vrouwen een verhoogd risico op
onvruchtbaarheid. Soms houden de problemen aan, wat duidt op de resistentie van bacteriën tegen de antibiotica, of anders dat de patiënt ook nog een andere ziekte heeft.
Preventie
De plaats rond de opening van de plasbuis schoon houden is nodig. Daarnaast is het nuttig om veilige sekspraktijken uit te voeren met een condoom en met maar één partner.
Lees verder