Strottenhoofdkanker: Symptomen van keelpijn en oorpijn

Jaarlijks krijgen enkele honderden Nederlanders de diagnose van strottenhoofdkanker. Strottenhoofdkanker (larynxkanker, larynxcarcinoom) is een ziekte waarbij om onbekende reden kankercellen ontstaan in de weefsels van het strottenhoofd. Keelpijn en oorpijn zijn kenmerkende symptomen van deze ziekte. De patiënt ondergaat diverse onderzoeken om strottenhoofdkanker op te sporen alsook om het kankerstadium te bepalen. De arts zet bij dit type kanker een combinatie in van radiotherapie, chirurgie en chemotherapie. Voor de meeste patiënten zijn de vooruitzichten goed omdat de diagnose vroeg gebeurt, maar onbehandeld ontstaan soms levensbedreigende complicaties.

• Oorzaken strottenhoofdkanker
• Risicofactoren kanker aan strottenhoofd
• Symptomen: Keelpijn en oorpijn
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Chemotherapie, radiotherapie en/of chirurgie
• Prognose
• Preventie
• Complicaties

Oorzaken strottenhoofdkanker

Strottenhoofdkanker is het gevolg van veranderingen in de cellen van het strottenhoofd, hoewel niet precies duidelijk is waarom dit gebeurt. Abnormale cellen groeien en gaan zich ongecontroleerd delen en verspreiden waardoor een weefselgroei (tumor) tot stand komt in het strottenhoofd. Strottenhoofdkanker is een vorm van hoofd- en halskanker. Meestal vormt strottenhoofdkanker zich in plaveiselcellen; dit zijn de dunne, platte epitheelcellen van de binnenkant van het strottenhoofd.

Risicofactoren kanker aan strottenhoofd

Roken en overmatig alcoholgebruik zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van strottenhoofdkanker. Daarnaast zijn zestigplussers vaker getroffen, en mannen zijn ook vier keer vaker dan vrouwen aangetast door kanker aan het strottenhoofd. Wanneer vrouwen getroffen zijn, vertonen ze gemiddeld vijf tot tien jaar eerder symptomen dan mannen. Een positieve familiegeschiedenis van dit type kanker verhoogt eveneens de kans om strottenhoofdkanker te ontwikkelen. Radioactieve straling aan het hoofd- en halsgebied verhoogt de kans op een kwaadaardige tumor in het strottenhoofd. Een ongezonde voeding met veel rood vlees, verwerkte levensmiddelen en gefrituurd voedsel is een andere verhogende risicofactor. Een infectie met het humaan papillomavirus leidt soms ook tot het een larynxcarcinoom. De blootstelling aan bepaalde chemische stoffen en materialen draagt tot slot bij aan de totstandkoming van deze vorm van kanker. Voorbeelden van deze stoffen en materialen zijn:

• asbest
• formaldehyde (een chemische stof die aanwezig is in een groot aantal industriële processen, zoals de verfproductie en cosmetica)
• isopropylalcohol (vaak gebruikt als reinigingsmiddel)
• nikkel
• steenkool of houtstof
• verf of dieseldampen
• zwavelzuurdampen

Symptomen: Keelpijn en oorpijn

Kenmerkende symptomen

Strottenhoofdkanker kenmerkt zich door volgende symptomen:

• aanhoudend hoesten
• aanhoudende keelpijn
• ademhalingsproblemen (in ernstige gevallen)
• een knobbel in of zwelling van de nek of keel
• een verandering of heesheid of schorheid in de stem
• oorpijn
• problemen met het slikken (dysfagie) of pijn bij het slikken (odynofagie)

Andere symptomen

Andere symptomen die af en toe optreden zijn:

• bloederig sputum (slijm)
• een gevoel dat iets vastzit in de keel
• een piepende ademhaling (stridor)
• een slechte adem (halitose)
• kortademigheid
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• ophoesten van bloed of vast materiaal
• vermoeidheid / kankervermoeidheid

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij een lichamelijk onderzoek bemerkt de arts mogelijk abnormale gebieden aan en gezwollen lymfeklieren van de keel en nek. De arts doet een handschoen aan en betast vervolgens de binnenkant van de mond en keel, en bekijkt dit gebied met een kleine spiegel en licht (keelspiegelen).

Diagnostisch onderzoek

De patiënt krijgt vele mogelijke onderzoeken om strottenhoofdkanker op te sporen, andere aandoeningen uit te sluiten en het kankerstadium te bepalen.

Een bariumsliktest
Dankzij een bariumsliktest krijgt de arts een idee van eventuele slokdarm- en maagproblemen want met dit onderzoek maakt de arts röntgenbeelden van deze lichaamsstructuren.

Een biopsie
De arts verwijdert bij een biopsie verdachte cellen of weefsels om deze onder een microscoop te laten bekijken door een patholoog. Een patholoog is in staat om kanker op te sporen dankzij het biopt dat de arts verkrijgt via een nasoscopie (inwendig kijkonderzoek van de neus), een laryngoscopie (inwendig kijkonderzoek van de keel, het strottenhoofd en de stembanden), een bronchoscopie (inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen) en/of een gastroscopie (inwendig kijkonderzoek van de slokdarm en maag).

Een botscan
Een botscan is nodig om te kijken of snel delende cellen, zoals kankercellen, aanwezig zijn in het bot. Hiervoor injecteert de arts een erg kleine hoeveelheid radioactief materiaal in een ader wat dan door de bloedbaan reist en zich verzamelt in de botten.

Een CT-scan
De arts gebruikt mogelijk ook een CT-scan die een reeks gedetailleerde foto's van lichaamsgebieden, genomen vanuit verschillende hoeken. Een CT-scan is vooral nodig om het kankerstadium te bepalen.

Een MRI-scan
Een MRI-scan maakt gebruik van een magneet, radiogolven en een computer om een reeks gedetailleerde foto's van bepaalde lichaamsgebieden te maken.

Een PET-scan
Een PET-scan is nuttig om kwaadaardige tumorcellen in het lichaam te identificeren. Hiervoor injecteert de arts een kleine hoeveelheid radioactief glucose (suiker) in een ader. De PET-scanner draait rond het lichaam en maakt een foto de plaatsen waar het lichaam glucose gebruikt. Kwaadaardige tumorcellen komen duidelijker in beeld omdat ze meer actief zijn en meer glucose gebruiken dan normale cellen.

Behandeling: Chemotherapie, radiotherapie en/of chirurgie

De behandeling van strottenhoofdkanker bestaat uit een combinatie van radiotherapie, chirurgie en chemotherapie. Gebeurt de diagnose in een vroeg stadium, dan zet de arts radiotherapie of een operatie in om de kankercellen uit het strottenhoofd te verwijderen. Wanneer de patiënt reeds in een gevorderd kankerstadium zit, dan is een combinatie van chirurgie, radiotherapie en chemotherapie nodig. De arts verwijdert bij een ingreep een deel van of het volledige strottenhoofd (laryngectomie), waardoor spreken of ademen op de gebruikelijke manier niet meer lukt. De patiënt krijgt daarom een permanent gat in de nek (stoma) met bijkomende logopedie om weer te leren spreken via een implantaat in de keel of een elektrisch apparaat dat de patiënt tegen de keel houdt en dan een geluid produceert. Na de behandeling voor strottenhoofdkanker is een frequente en zorgvuldige opvolging door de arts belangrijk.

Prognose

De prognose van strottenhoofdkanker is afhankelijk van diverse factoren zoals onder andere de algemene gezondheid van de patiënt, de leeftijd van de patiënt, de plaats en grootte van de tumor, het geslacht van de patiënt, het stadium van de ziekte, … Een snelle diagnose en behandeling van strottenhoofdkanker verkleint de kansen op complicaties. Meestal gebeurt de diagnose vroeg waardoor de vooruitzichten goed zijn.

Preventie

Het is belangrijk om te stoppen met roken en alcoholgebruik te verminderen, want anders komt strottenhoofdkanker sneller terug. Daarnaast is een mediterrane voeding met veel groenten en fruit aangewezen om het risico op strottenhoofdkanker te verlagen.

Complicaties

De tumor verspreidt zich mogelijk naar de lymfeklieren in de hals en later ook naar de longen (longmetastasen) of andere lichaamsstructuren.

Lees verder

• Keelpijn: Oorzaken van pijn aan keel (pijnlijke keel)
• Hoofd- en halskanker: Soorten, oorzaken en symptomen
• Stembandaandoeningen: Stoornissen aan stembanden
• Kankerpijn: Oorzaken & types pijn en soorten pijnmedicatie
• Slikproblemen (dysfagie): Oorzaken van problemen bij slikken