Ademhalingsproblemen: Oorzaken van moeite met ademen

Ademen is een vanzelfsprekende handeling voor de meeste mensen, maar voor sommige patiënten kan het een uitdaging worden door aandoeningen zoals astma of allergieën. Ademhalingsproblemen kunnen zich ook voordoen bij medische noodsituaties zoals verstikking of een hartaanval. Moeilijkheden met ademhalen kunnen zich uiten in symptomen zoals kortademigheid, naar lucht happen, of niet liggend kunnen ademen. Afhankelijk van de oorzaak kunnen ook andere symptomen optreden, zoals hoesten, pijn op de borst, huiduitslag en koorts. Hoewel veel zelfzorgmaatregelen verlichting kunnen bieden bij ademhalingsproblemen, is het soms noodzakelijk om medicatie te gebruiken zoals voorgeschreven door een arts. In ernstige gevallen kunnen acute ademhalingsproblemen optreden die onmiddellijke eerste hulp vereisen om de patiënt weer normaal te laten ademen.

• Oorzaken van bemoeilijkte ademhaling
• Aandoeningen
• Medische noodsituaties
• Symptomen
• Ademhaling
• Andere symptomen
• Wanneer naar de dokter
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van ademhalingsproblemen
• Eerste Hulp
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Preventie van ademhalingsproblemen
• Voorkomen van bloedstolsels
• Vermijd roken
• Voorkomen van koolmonoxidevergiftiging
• Voorkomen van luchtwegaandoeningen
• Correcte opslag van medicatie
• Beheer van overgewicht
• Voorkomen van verstikking
• Vaccinaties

Oorzaken van bemoeilijkte ademhaling

Er zijn veel verschillende oorzaken voor ademhalingsproblemen. Veel voorkomende oorzaken zijn onder te verdelen in aandoeningen en medische noodsituaties.

Aandoeningen

Enkele aandoeningen die kunnen leiden tot ademhalingsmoeilijkheden zijn:

• Bloedarmoede (anemie: laag aantal rode bloedcellen)
• Astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)
• Een allergie, zoals hooikoorts
• Een maagbreuk (symptomen van brandend maagzuur)
• Longaandoeningen: Chronische obstructieve longziekte (COPD), emfyseem, chronische bronchitis (aanhoudende ontsteking van de luchtpijpvertakkingen), longkanker of kanker die zich naar de longen heeft verspreid (longmetastasen), tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen), longziekte door hiv/aids, pulmonale hypertensie (hoge bloeddruk in de slagaders van de longen), …
• Hartproblemen: Coronaire hartziekte (kransslagaderaandoening), aangeboren hartaandoeningen, hartfalen, hartritmestoornissen
• Luchtweginfecties: verkoudheid, sinusitis, longontsteking, acute bronchitis (ontsteking van luchtpijpvertakkingen), kinkhoest (pertussis), kroep, epiglottitis (levensbedreigende ontsteking van het strotklepje) en difterie (bacteriële infectie van keel en luchtwegen), …
• Psychische oorzaken: stress en angst

Medische noodsituaties

Enkele medische noodsituaties die kunnen leiden tot ademhalingsproblemen zijn:

• Chemische brandwonden in de luchtwegen
• Een bijna-verdrinking, waardoor vocht zich ophoopt in de longen (longoedeem)
• Een bloedstolsel in de long / longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• Een hartaanval
• Een klaplong (pneumothorax)
• Letsel aan de nek, het gezicht, het hoofd, de neus, de borstwand of de longen
• Een levensbedreigende allergische reactie, bekend als anafylaxie
• Een medicatieoverdosis
• Een vergiftiging
• Hoogteziekte (klimmen naar grote hoogte)
• Hyperventilatie
• Koolstofmonoxidevergiftiging (CO-intoxicatie)
• Pericardiale effusie (vloeistof rond het hart waardoor het hart niet goed met bloed wordt gevuld)
• Pleura-effusie (vloeistof rond de longen waardoor druk ontstaat op de longen)
• Verstikking

Symptomen

Ademhaling

Bekende symptomen van ademhalingsmoeilijkheden zijn:

• Ademhalingspijn
• Een borstkas die op een vreemde manier beweegt
• Een gorgelende, piepende of fluitende ademhaling
• Een snelle ademhaling (tachypneu)
• Het gevoel hebben van te weinig lucht te krijgen
• Kortademigheid
• Naar lucht happen
• Niet in staat om liggend te ademen, waardoor patiënten rechtop moeten zitten om te kunnen ademen
• Niet in staat zijn om diep adem te halen

Andere symptomen

Patiënten met ademhalingsproblemen kunnen ook andere symptomen ervaren, afhankelijk van de oorzaak van hun ademhalingsproblemen.

• Algemeen: koorts, pijn, rillingen, extreme vermoeidheid, spierpijn, zwakte, overmatig zweten
• Been: een zwelling van het been
• Hart: een snelle of onregelmatige hartslag
• Hersenen: duizeligheid, bewustzijnsverlies, slaperigheid
• Huid: cyanose (blauwachtige lippen, vingers en vingernagels), een bleke of grijze huidskleur, een bloeding of zichtbare wonde (wanneer ademhalingsproblemen het gevolg zijn van een blessure), een huiduitslag
• Gezicht, Neus, Keel en mond: een verhoogde slijmproductie, een zwelling van het gezicht, de tong of de keel, heesheid, een gedempte stem of moeite met praten, hoesten, keelpijn, kwijlen, slikproblemen
• Longen: bloed ophoesten, pijn of een beklemmend gevoel op de borst
• Maag: braken, maagzuur, misselijkheid
• Psychisch / emotioneel: agitatie (rusteloosheid), angst, stress, verwardheid

Wanneer naar de dokter

Het is belangrijk om medische hulp te zoeken als je een van de volgende situaties ervaart:

• Ernstige ademhalingsmoeilijkheden die plotseling beginnen of toenemen
• Ernstige pijn op de borst die niet verdwijnt
• Symptomen van een hartaanval zoals pijn die uitstraalt naar de arm, kaak of rug
• Ernstige kortademigheid, vooral als deze gepaard gaat met zwelling van de benen of enkels
• Het niet kunnen ademhalen of het gevoel hebben dat je geen lucht krijgt
• Symptomen die gepaard gaan met een vergiftiging of allergische reactie

Als je twijfelt over de ernst van je symptomen of als je hulp nodig hebt bij het begrijpen van je ademhalingsproblemen, aarzel dan niet om een arts te raadplegen. Het tijdig zoeken naar medische hulp kan veel complicaties voorkomen en je helpen bij een effectieve behandeling van ademhalingsproblemen.

Diagnose en onderzoeken

Artsen diagnosticeren ademhalingsproblemen door een lichamelijk onderzoek, een medische en familiegeschiedenis, en aanvullende onderzoeken. In sommige gevallen kan een uitgebreid bloedonderzoek noodzakelijk zijn.

Longtesten
Om de longfunctie te beoordelen, voert de arts longfunctieonderzoeken uit, zoals spirometrie en een methacholine-challenge-test. Spirometrie meet hoeveel lucht een patiënt in en uit de longen kan blazen, evenals de snelheid en het gemak waarmee dit gebeurt. Deze test helpt de arts bij het bepalen van de mate van luchtwegobstructie. De methacholine-challenge-test kan helpen bij het stellen van de diagnose astma door te testen hoe de luchtwegen reageren op een stof die de luchtwegen tijdelijk vernauwt.

Beeldvormende onderzoeken
In bepaalde gevallen kan de arts een röntgenfoto van de borstkas aanvragen om het hart, de longen en de botten te onderzoeken. Röntgenfoto’s zijn nuttig voor het diagnosticeren van aandoeningen zoals longontsteking. Bij sommige patiënten kan een CT-scan van de borstkas noodzakelijk zijn om verdere problemen in de longen te identificeren. Patiënten met chronische sinusitis krijgen mogelijk een sinus-CT-scan om de sinussen te evalueren. Allergietests kunnen worden uitgevoerd om allergieën te identificeren. Hartproblemen kunnen worden opgespoord met een inspanningstest, een echocardiografie (onderzoeksprocedure met geluidsgolven) en elektrocardiografie (hartfilmpje).

Behandeling van ademhalingsproblemen

Eerste Hulp

Bij ademhalingsproblemen is het cruciaal om onmiddellijk medische hulp in te schakelen. De hulpverlener controleert de luchtwegen, ademhaling en pols van de patiënt en begint indien nodig met reanimeren. Strakke kleding wordt losgemaakt om ademhaling te vergemakkelijken. Als de patiënt medicatie zoals astmamedicatie of zuurstof gebruikt, helpt de hulpverlener bij het toedienen hiervan. De hulpverlener houdt de ademhaling en pols van de patiënt in de gaten totdat medische professionals arriveren. Indien nodig worden open wonden in de nek of borst afgesloten met een plastic folie, zak of gaaskussentje bedekt met vaseline om te voorkomen dat lucht de borstholte binnendringt, wat kan leiden tot een ingeklapte long.

Zelfzorg

Patiënten met astma of allergieën dienen triggers van hun ademhalingsproblemen te vermijden. Het dragen van een stofmasker tijdens huishoudelijke taken of tuinieren kan helpen de blootstelling aan allergenen te verminderen. Het vermijden van huisdieren, regelmatig wassen van beddengoed, binnenblijven tijdens hoge pollenconcentraties en het vervangen van de airconditionerfilter zijn ook nuttige maatregelen. Stress kan ademhalingsproblemen verergeren, dus technieken zoals zingen, yoga, tuinieren, sporten, mediteren of sociale activiteiten kunnen nuttig zijn.

Professionele medische zorg

Medicatie speelt een belangrijke rol bij de behandeling van ademhalingsproblemen. Allergiemedicijnen, zoals antihistaminica en decongestiva, kunnen helpen bij het verlichten van allergische symptomen. Deze medicijnen zijn verkrijgbaar als orale medicijnen of neussprays. Geïnhaleerde steroïden kunnen ontstekingen in de luchtwegen verminderen bij chronische allergieën en sinusitis. Allergie-injecties, ook wel immunotherapie genoemd, kunnen de gevoeligheid voor allergenen verminderen. Astma wordt vaak behandeld met bronchodilatoren of orale medicijnen die de luchtwegen openen en ontstekingen verminderen. Als ademhalingsproblemen veroorzaakt worden door stress of angst, kan medicatie en/of psychotherapie nuttig zijn. Patiënten met kanker kunnen behandelingen ondergaan zoals chirurgie, radiotherapie, chemotherapie, immunotherapie, gerichte therapie, radiofrequentie-ablatie, cryotherapie en/of fotodynamische therapie.

Prognose

De vooruitzichten voor patiënten met ademhalingsproblemen variëren sterk. Sommige patiënten herstellen volledig door zelfzorgmaatregelen of aanpassingen in hun levensstijl. Voor anderen, vooral degenen met een verzwakt immuunsysteem, is medische behandeling noodzakelijk om het ademhalingsprobleem te verhelpen. In ernstige gevallen kan de onderliggende oorzaak van de ademhalingsproblemen zo ernstig zijn dat zelfs medische behandeling niet altijd leidt tot volledige genezing.

Preventie van ademhalingsproblemen

Voorkomen van bloedstolsels

Om bloedstolsels in de benen te voorkomen, is het belangrijk om tijdens lange ritten of vluchten regelmatig te bewegen. Sta op en loop rond of voer regelmatig bewegingen uit met de enkels, hielen, tenen en knieën.

Vermijd roken

Roken of blootstelling aan passieve rook (passief roken) dient vermeden te worden om ademhalingsproblemen te voorkomen.

Voorkomen van koolmonoxidevergiftiging

Laat gasfornuizen jaarlijks controleren op koolmonoxidelekken om vergiftiging te voorkomen.

Voorkomen van luchtwegaandoeningen

Patiënten die in het verleden ernstige allergische reacties hebben gehad, dienen een waarschuwingsarmband te dragen en altijd een epinefrinepen (adrenaline) bij zich te hebben. Het vermijden van allergische triggers zoals schimmels en huisstofmijt is belangrijk voor patiënten met astma of allergieën. Luchtfilters kunnen helpen allergenen uit de lucht te verwijderen. Mensen met een bekende ademhalingsaandoening dragen het beste een medisch waarschuwingslabel.

Correcte opslag van medicatie

Medicijnen en giftige stoffen moeten op een veilige, afgesloten plaats worden bewaard om te voorkomen dat kleine kinderen ermee in contact komen.

Beheer van overgewicht

Bij overgewicht is het raadzaam om gewicht te verliezen. Overgewicht kan ademhalingsproblemen verergeren en verhoogt het risico op hartaandoeningen en hartaanvallen.

Voorkomen van verstikking

Houd kleine voorwerpen zoals kauwgom, noten, harde snoepjes en popcorn buiten het bereik van kinderen om verstikking te voorkomen.

Vaccinaties

Volg de aanbevolen vaccinatieschema’s op, vooral tegen difterie en kinkhoest (pertussis), om ademhalingsproblemen te voorkomen.

Lees verder

• Pijn bij ademen: Oorzaken en symptomen van ademhalingspijn
• Ademgeluiden: Geluiden van luchtwegen en longen
• Kortademigheid: Oorzaken, symptomen en behandelingen
• Luchtwegaandoeningen met hoesten en verstopte neus