Bronchitis: Ontsteking van de luchtpijpvertakkingen
Bronchitis is de medische term voor “ontsteking van de luchtpijpvertakkingen”. De longen zelf zijn niet aangetast door de infectie. Hierbij ontstaat echter wel een zwelling waardoor de luchtwegen vernauwd zijn. Ademhalingsproblemen en hoesten zijn enkele typisch kenmerken van bronchitis. Bronchitis bestaat in een acute en chronische vorm. Meestal verdwijnen de symptomen na enkele dagen al kampen vooral rokers met aanhoudende aanvallen van slijm ophoesten. Enkele zelfzorgtips helpen bij bronchitis, en ook de arts is in staat om geneesmiddelen voor te schrijven.
Epidemiologie ontsteking van luchtpijpvertakkingen
Jaarlijks lijdt ongeveer 4% van de bevolking wereldwijd aan bronchitis. Dit cijfer is mogelijk (veel) hoger maar veel patiënten bezoeken de arts niet met deze symptomen. Bijgevolg is het moeilijk om de exacte frequentie van bronchitis te bepalen. Vooral in de herfst en winter zijn mensen getroffen. De infectieziekte heeft geen raciale voorkeur. Bronchitis komt vaker voor bij populaties met een lage sociaaleconomische status en bij patiënten die in stedelijke en sterk geïndustrialiseerde gebieden wonen. Mannen zijn voorts vaker dan vrouwen aangetast. Acute bronchitis komt het meeste voor bij kinderen jonger dan vijf jaar, terwijl
chronische bronchitis (aanhoudende ontsteking van de luchtpijpvertakkingen) meestal bij patiënten ouder dan vijftig jaar optreedt.
Oorzaken en soorten bronchitis
Acute bronchitis
Acute bronchitis treedt bijna steeds op na een
verkoudheid (milde infectie met symptomen aan neus en keel) of een andere ziekte met
griepachtige symptomen. De bronchitisinfectie is veroorzaakt door de besmetting met een virus. Dit tast eerst de neus, de sinussen en de keel aan, en vervolgens komt dit in de luchtwegen terecht, die leiden naar de longen. Af en toe vallen bacteriën eveneens de luchtwegen aan; dit is dan gekend als een “secundaire infectie”.
Chronische bronchitis
Chronische bronchitis is een langdurige vorm van een chronisch obstructieve longaandoening (
COPD) die enkel rokers treft. De diagnose gebeurt wanneer de patiënt op de meeste dagen slijm ophoest gedurende minimaal drie maanden. De rokende patiënt moet hierbij dagelijks in aanvallen slijm ophoesten door de sigarettenrook. In medische termen zijn deze aanvallen gekend als “acute exacerbaties van COPD”. Deze mogelijk ernstige exacerbaties zijn soms zelfs fataal.
Risicofactoren
Iedereen krijgt mogelijk de ziekte, maar vooral rokers (al dan niet met een
rokershoest) zijn vaker getroffen. Infectieverwekkers dringen makkelijker de tere bekleding van de luchtwegen binnen bij deze doelgroep, en daarnaast werken de trilhaartjes (kleine haartjes op de wand van de luchtwegen) niet goed. Ze zijn niet goed in staat om slijm te verwijderen, wat voor organismen een aanleiding gevende factor is tot een snellere vermenigvuldiging. Rokers komen vaker terecht in de chronische vorm van bronchitis.

Pijn op de borst komt voor bij bronchitis /
Bron: Pexels, PixabaySymptomen van vernauwing luchtwegen: Koorts en hoesten
De belangrijkste symptomen van acute bronchitis zijn:
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts luistert met behulp van zijn stethoscoop naar de
ademhalingsgeluiden van de longen. De ademgeluiden klinken abnormaal of eerder ruw (
reutels). De arts bemerkt naast de reeds aanwezige symptomen roodheid in de keel en
gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie). Normaal gezien komen kortademigheid en
cyanose (blauwverkleuring van huid en slijmvliezen) niet voor, tenzij de patiënt lijdt aan een onderliggende longaandoening of een ziekte die die longen schaadt.
Diagnostisch onderzoek
De arts maakt een
röntgenfoto van de
borstkas (thoraxfoto) wanneer de arts vermoedt dat de patiënt een longontsteking heeft. Daarnaast is een
pulsoximetrie nuttig. Deze pijnloze test bepaalt de hoeveelheid zuurstof in het bloed met behulp van een klein apparaatje dat de arts op het einde van de
vinger plaatst. Bij aanblijvende hoest voert de arts een analyse uit van het slijm (
sputumanalyse). Een
bloedonderzoek is nodig wanneer de arts vermoedt dat de patiënt lijdt aan een bacteriële superinfectie. De longfunctie test de arts met een
spirometrie. Tot slot is af en toe een
laryngoscopie (onderzoek keel, strottenhoofd en stembanden) nodig om
epigottitis (levensbedreigende ontsteking van het strotklepje) uit te sluiten.
Differentiële diagnose
Het is voor de arts soms moeilijk om het verschil tussen een longontsteking en bronchitis te kennen. Meestal heeft de patiënt hogere koorts met
rillingen, is hij meer kortademig en voelt hij zich zieker bij een longontsteking. Andere differentiële diagnoses omvatten:
Behandeling acute en chronische bronchitis
Acute bronchitis

Een goede handhygiëne is nodig /
Bron: Gentle07, Pixabay Zelfzorg
Bedrust en veel drinken (drie tot vier liter per dag) zijn nodig. Bij koorts mag de patiënt
paracetamol of
aspirine gebruiken (let op: geen aspirine aan kinderen geven!). In principe werkt paracetamol overigens tegen koorts, maar koorts is een natuurlijke reactie op een infectie waardoor het immuunsysteem beter werkt. Het is daarom beter om het natuurlijke beloop te handhaven. Een
luchtbevochtiger of stoom in de badkamer doet ook de symptomen verminderen. Patiënten met astma gebruiken bovendien correct hun medicijnen. Het is verder afgeraden om passief en/of actief te
roken. Ook de blootstelling luchtbevuiling vermijdt de patiënt. Een goed onderhouden luchtbevochtiger is daarnaast aangewezen; dit verhoogt het vochtgehalte in een kamer. Het is namelijk bewezen dat een lage luchtvochtigheid en lage temperatuur geassocieerd zijn met de totstandkoming van luchtweginfecties. Warme lucht inademen is voor sommige patiënten eveneens nuttig omdat hierdoor slijmen loskomen. Tot slot is het belangrijk om een
goede handhygiëne te handhaven zodat de virussen en andere ziektekiemen zich niet snel verspreiden.
Professionele medische hulp
De patiënt zoekt de arts op wanneer de symptomen niet vanzelf voorbijgaan of wanneer hij een onderliggende
hartaandoening of longaandoening (zoals COPD) heeft. De arts schrijft dan namelijk
antibiotica (meestal penicilline) of eventueel
corticosteroïden voor om de infectie te genezen. Daarnaast is een inhalator nuttig om de luchtwegen te verwijden. Voorts krijgt de patiënt bij voorkeur jaarlijks het griepvaccin tussen oktober en december.

Stoppen met roken is nodig bij bronchitis /
Bron: Geralt, Pixabay Chronische bronchitis
Stoppen met roken is de meest effectieve behandeling voor chronische bronchitis. Patiënten blijven voorts ook weg van andere irriterende stoffen die soms leiden tot bronchitis (stof, chemicaliën in huishoudelijke producten en
luchtvervuiling). Voorts is een
gezonde voeding aanbevolen, die bestaat uit fruit, groenten en volkoren granen, evenals mager vlees, gevogelte, vis, bonen,
eieren en noten. Deze voeding bevat bovendien vetvrije of vetarme zuivelproducten en een beperkt aantal verzadigde vetten en transvetten,
cholesterol, zout en toegevoegde suikers.
Complicaties
Complicaties treden bij ongeveer 10% van de patiënten met acute bronchitis op en omvatten:
- bloedspuwing
- de ontwikkeling naar chronische bronchitis met herhaalde aanvallen van acute bronchitis
- een bacteriële superinfectie
- een longontsteking ontstaat in ongeveer 5% van de patiënten met bronchitis
- reactieve luchtwegaandoeningen als gevolg van acute bronchitis
Prognose is meestal goed
Patiënten met acute bronchitis hebben een goede prognose. De symptomen verdwijnen meestal binnen zeven tot tien dagen indien de patiënt geen longontsteking heeft in combinatie met de bronchitis, of wanneer hij geen andere onderliggende ziekte heeft. De droge, zeurende hoest houdt echter zelfs na het verdwijnen van de infectie mogelijk één tot vier weken aan.
Lees verder