Chronische bronchitis (ontsteking van luchtpijpvertakkingen)

Bronchiën (luchtpijpvertakkingen) zijn buisjes die lucht van en naar de longen vervoeren. Chronische bronchitis is een vorm van chronische obstructieve longziekte (COPD) die wordt gekenmerkt door een langdurige ontsteking van de luchtpijpvertakkingen, wat leidt tot een zwelling en ophoping van slijm. Deze ontsteking bemoeilijkt de uitwisseling van zuurstof en kooldioxide in de longen. Roken is een belangrijke risicofactor voor deze aandoening. Bekende symptomen zijn frequent hoesten en een piepende ademhaling. De behandeling richt zich op het verlichten van symptomen, het vertragen van de ziekteprogressie en het verbeteren van de levenskwaliteit. Bij chronische bronchitis kunnen diverse complicaties optreden.

• Type COPD
• Ontsteking en irritatie van luchtpijpvertakkingen
• Oorzaken van langdurige ontsteking van luchtpijpvertakkingen
• Rook en irriterende stoffen
• Genetische aandoening
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van ontstoken bronchiën
• Chirurgie
• Longtransplantatie
• Longrevalidatie
• Medicijnen
• Veranderingen in levensstijl
• Zuurstoftherapie
• Prognose
• Complicaties aan de longen
• Preventie van chronische bronchitis

Type COPD

Chronische bronchitis is een type COPD (chronische obstructieve longziekte). COPD is een groep longaandoeningen waarbij een patiënt progressieve ademhalingsproblemen ervaart. Het andere hoofdtype van COPD is emfyseem (longziekte met kortademigheid en hoesten). De meeste patiënten met COPD hebben zowel emfyseem als chronische bronchitis, maar de ernst van elk type is verschillend per patiënt.

Ontsteking en irritatie van luchtpijpvertakkingen

Bij chronische bronchitis zijn de luchtpijpvertakkingen (bronchiën) ontstoken (gezwollen) en geïrriteerd. Deze luchtpijpvertakkingen zijn de luchtwegen die lucht van en naar de luchtzakjes in de longen vervoeren. Door de irritatie van de luchtpijpvertakkingen ontstaat een slijmophoping. Door het slijm en de zwelling van de bronchiën kunnen de longen niet meer zo goed zuurstof in en kooldioxide uit het lichaam verplaatsen.

Oorzaken van langdurige ontsteking van luchtpijpvertakkingen

Chronische bronchitis is meestal te wijten aan een langdurige blootstelling aan irriterende stoffen die de longen en luchtwegen beschadigen.

Rook en irriterende stoffen

Sigarettenrook is de hoofdoorzaak van chronische bronchitis. Tot 75 procent van de patiënten met chronische bronchitis rookt of heeft gerookt. Pijp-, sigaren- en andere soorten tabaksrook kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van chronische bronchitis, vooral wanneer deze rook wordt ingeademd. Andere geïnhaleerde irriterende stoffen die kunnen bijdragen aan chronische bronchitis zijn passief roken, kolen- of houtrook, luchtvervuiling en chemische dampen of stof uit de omgeving of op de werkplek (zoals haarspray en verf).

Genetische aandoening

In zeldzame gevallen kan de genetische aandoening alfa-1-antitrypsinedeficiëntie bijdragen aan de ontwikkeling van chronische bronchitis.

Symptomen

De meeste symptomen van chronische bronchitis verschijnen bij volwassenen ouder dan veertig jaar. In de vroege stadia kunnen symptomen mild of afwezig zijn. Naarmate de aandoening vordert, nemen de symptomen meestal toe. Typische symptomen zijn:

• Een beklemmend gevoel in de borstkas
• Een fluitend of piepend geluid bij het ademen
• Een piepende ademhaling
• Een slechte adem
• Een zwelling van de enkels, een zwelling van de voeten of een zwelling van de benen (in ernstige gevallen)
• Frequent hoesten of een hoest die veel slijm produceert: Chronische bronchitis vult de luchtwegen met dik slijm. De kleine haartjes die normaal gesproken slijm uit de longen verwijderen, zijn beschadigd. Hierdoor moeten patiënten frequent hoesten.
• Gewichtsverlies (in ernstige gevallen)
• Koorts
• Kortademigheid, vooral bij fysieke activiteit
• Pijn op de borst
• Regelmatig luchtweginfecties zoals een verkoudheid en de griep
• Rillingen
• Sinuscongestie (verstopte sinussen)
• Vermoeidheid
• Zwakte in de onderste spieren (in ernstige gevallen)

De symptomen zijn vaak het ergst in de winter, wanneer de luchtvochtigheid en temperaturen dalen.

Diagnose en onderzoeken

Om een diagnose te stellen, heeft de arts informatie nodig over de medische geschiedenis en familiegeschiedenis van de patiënt, evenals de aard en ernst van de symptomen. Na een lichamelijk onderzoek kunnen verdere diagnostische onderzoeken volgen, zoals longfunctietesten, een thoraxfoto (röntgenfoto van de borstkas) of een CT-scan, en een bloedonderzoek.

Behandeling van ontstoken bronchiën

Er is anno maart 2020 geen remedie voor chronische bronchitis. Het is echter mogelijk om de symptomen te verlichten, de voortgang van de ziekte te vertragen en het activiteitsniveau te verbeteren. Er zijn ook behandelingen beschikbaar om complicaties van de ziekte te voorkomen of te behandelen.

Chirurgie

Als de long in bepaalde gebieden is beschadigd, kunnen chirurgen mogelijk vernietigde luchtzakjes verwijderen of de longen verkleinen, zodat de resterende delen beter functioneren.

Longtransplantatie

Een longtransplantatie is een laatste redmiddel voor patiënten met ernstige symptomen die niet verbeteren met medicijnen.

Longrevalidatie

Longrevalidatie is een programma dat gericht is op het verbeteren van het welzijn van patiënten met chronische ademhalingsproblemen. Het programma omvat:

• Een oefenprogramma
• Psychologische begeleiding
• Training in het ziekenhuis
• Voedingstherapie

Medicijnen

Bronchodilatoren (luchtverwijders) zijn medicijnen die de spieren rond de luchtwegen doen ontspannen, waardoor de luchtwegen open blijven en het ademen gemakkelijker wordt. De meeste luchtwegverwijders worden via een inhalator ingenomen. In ernstigere gevallen bevat de inhalator ook steroïden om ontstekingen te verminderen. Bij een bacteriële longinfectie kan de arts antibiotica voorschrijven, en bij een virale longontsteking kunnen antivirale medicijnen worden gegeven. Verder krijgen patiënten vaccins tegen de griep en pneumokokkenpneumonie (type bacteriële longontsteking), omdat patiënten met chronische bronchitis een verhoogd risico lopen op ernstige complicaties door deze ziekten.

Veranderingen in levensstijl

Het is essentieel om te stoppen met roken of helemaal niet te beginnen. Passief roken dient ook te worden vermeden. Verder moeten patiënten plaatsen vermijden waar ze worden blootgesteld aan andere longirriterende stoffen. Het kan ook nuttig zijn om af en toe een voedingsdeskundige te raadplegen om aan de voedingsbehoeften te voldoen. Een arts zal de patiënt ook adviseren over de hoeveelheid fysieke activiteit die geschikt is, omdat lichaamsbeweging kan helpen om de ademhalingsspieren te versterken en het algehele welzijn te verbeteren.

Zuurstoftherapie

Bij ernstige chronische bronchitis en een laag zuurstofgehalte in het bloed kan zuurstoftherapie nuttig zijn. Deze behandeling helpt patiënten beter te ademen door extra zuurstof te bieden, die continu of op bepaalde tijden nodig kan zijn.

Prognose

Chronische bronchitis is een chronische ziekte die vaak terugkeert of nooit volledig verdwijnt. Het is een type chronische obstructieve longziekte (COPD).

Complicaties aan de longen

Patiënten met een langdurige ontsteking van de bronchiën hebben een verhoogd risico op luchtweginfecties, zoals verkoudheid, griep en longontsteking.

Preventie van chronische bronchitis

Aangezien roken de belangrijkste oorzaak is van chronische bronchitis, is het vermijden van roken de beste manier om deze aandoening te voorkomen. Het is ook belangrijk om te proberen blootstelling aan longirriterende stoffen zoals passief roken, luchtvervuiling, chemische dampen en stof te vermijden.

Lees verder

• Bronchitis: Ontsteking van de luchtpijpvertakkingen
• Rokershoest: Hardnekkige hoest met slijm door roken
• COPD: Longaandoening - Chronisch obstructief longlijden
• Longgezondheid: Tips voor gezonde longen & goede longfunctie