Chronische bronchitis

Chronische bronchitis is een langdurige ontsteking van de bronchiën (de doorgang tussen de luchtpijp en de longen), wat gepaard gaat met hoesten en een verhoogde slijmproductie. Het gaat om chronische bronchitis als de symptomen minstens drie maanden per jaar gedurende twee opeenvolgende jaren voorkomen.

Effecten van chronische bronchitis

Van de binnenkant bestaan de normale bronchiën uit epitheelcellen die kolomsgewijs naast elkaar liggen en waartussen soms slijmcellen liggen. In deze slijmcellen zitten blaasjes die slijm bevatten. In de tussenlaag bevinden zich twee incomplete, gladde spierbanden. Aan de buitenkant worden de bronchiën omringt door kraakbeen plaatjes.

Van de binnen- (het lumen) naar de buitenkant (bronchiale wand) is er het volgende aan de hand:

• Slijm: Aan de oppervlakte van het lumen is er veel, toegenomen slijm aanwezig.
• Epithele veranderingen: de slijmcellen zijn in oppervlakte toegenomen, ten koste van de epitheelcellen.
• Ontstekingen: De slijmklieren en de gladde spieren zijn ontstoken. Ook blijven ontstekingsstimulerende cellen makkelijker aan de oppervlaktes van de cellen plakken.
• Slijmklieren: Eén van de belangrijkste veranderingen bij chronische bronchitis is dat de slijmklieren erg vergroot zijn en hierdoor veel meer slijm als normaal produceren. Ook bevatten de slijmklieren minder ‘serous’ cellen die antibacteriële stoffen bevatte, waardoor een patiënt veel vatbaarder is voor infecties.
• Kraakbeen: bij langdurige chronische bronchitis kunnen de kraakbeen plaatjes afbrokkelen.

Oorzaken

Zoals al eerder gezegd is chronische bronchitis een chronische ontsteking van de slijmvliezen van de bronchiën en bronchiolen. Ten gevolge hiervan wordt een overmatige hoeveelheid slijm door de slijmklieren in het slijmvlies afgescheiden waardoor de luchtwegen vernauwd raken. De uitstroom van lucht is belemmerd, en dit wordt door de patiënt als kortademigheid ervaren. Chronische bronchitis behoort tot een groep ziekten die COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease).

De voornaamste oorzaak van COPD is tabaksrook. Door jarenlange prikkeling van rook raken de luchtwegen chronisch ontstoken. Ook luchtverontreiniging en stof of giftige gassen kunnen bijdragen tot een chronische ontsteking van de luchtwegen. Omdat het ontstaan van chronische bronchitis een proces van jaren is, zijn de meeste patiënten ouder dan 40 jaar. COPD komt op dit moment nog vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, dit doordat het in het verleden gebruikelijker was dat mannen rookten; rokende vrouwen zag men weinig. Tegenwoordig is dit anders en het aantal vrouwen met deze ziekte neemt dan ook toe.

Symptomen

• Hoestbuien, vooral in de ochtend en in de wintermaanden.
• Opgeven van weinig, maar taai slijm, wat ook wel sputum genoemd wordt. Tijdens exacerbaties neemt de hoeveelheid slijm toe.
• Dyspnea (kortademigheid): Het kost de patiënt veel energie om adem te halen. Dit symptoom is meetstal de reden dat de patiënt zijn huisarts raadpleegt. Deze kortademigheid wordt gedurende de jaren steeds erger en verergert snel tijdens exacerbaties.

• Piepende ademhaling en benauwdheid, zelfs bij de kleinste inspanningen zoals traplopen.
• Snel gewichtsverlies.

Exacerbaties

De definitie van een exacerbatie is als volgt:
“Een aanhoudende verergering van de patiënt zijn gesteldheid, van de stabiele situatie en erger dan de normale dag-tot-dag veranderingen, die acuut is in zijn start en wat een verandering van de regulaire medicatie benodigt van een patiënt met onderliggende COPD.”

Bij een exacerbatie treden vooral de volgende drie veranderingen op:

• Toename van dyspnea.
• Toename in slijmtaaiheid.
• Toename in slijmvolume.

Ziekteverloop

De klachten bij chronische bronchitis treden vaak pas op na het veertigste jaar. Het begint als een ‘rokershoest’, met het ophoesten van kleine hoeveelheden slijm en het kortademig worden bij zware inspanningen zoals sporten. Een patiënt met chronische bronchitis ondervindt deze klachten in perioden waarbij klachtvolle en klachtvrije perioden elkaar om de paar maanden afwisselen. Naarmate de ziekte vordert, volgen de perioden van klachten elkaar sneller op en duren langer. De patiënt wordt nu ook bij lichte inspanningen al kortademig (bijv. bij traplopen). Verkoudheden en andere luchtwegeninfecties zijn bij de patiënt ernstiger en gaan minder snel over. Dit komt doordat bacteriën goed kunnen nestelen in de dikke slijmlaag.