Rokershoest: Hardnekkige hoest met slijm door roken

Roken brengt heel wat mogelijke klachten met zich mee, onder andere chronisch hoesten. Deze typische hoest is gekend als een ‘rokershoest’. Bij de hoest tracht het lichaam de chemicaliën van tabaksrook die de luchtwegen en de longen binnengaan, op te ruimen wat zich uit in rokershoest. Andere symptomen zoals onder andere pijn op de keel en de borst zijn eveneens mogelijk. Diverse zelfbehandelingen verminderen de klachten van een rokershoest, maar stoppen met roken is wel het beste advies omdat rokershoest een progressief verloop kent. Een rokershoest leidt tot slot tot diverse mogelijke aandoeningen.

• Epidemiologie rokershoest
• Oorzaken: Gifstoffen van roken verstoren trilhaartjes
• Symptomen: Hardnekkige hoest met slijm
• Diagnose en onderzoeken
• Zelfzorgtips: Stoppen met roken en gezonde levensstijl
• Medische behandeling
• Complicaties bij schade aan longen
• Prognose van chronisch hoesten

Epidemiologie rokershoest

Een rokershoest is bij circa 25-40% van de rokers aanwezig. Meestal komt dit symptoom voor bij langdurige gebruikers van tabak.

Oorzaken: Gifstoffen van roken verstoren trilhaartjes

Een rokershoest is het gevolg van roken. De luchtwegen zijn bekleed met ciliën (trilhaartjes), kleine dunne draadachtige uitsteeksels van de celwand die toxines uit in de ingeademde lucht halen, en ze vervolgens naar boven naar de mond bewegen. Deze trilhaartjes filteren met andere woorden gifstoffen weg uit de luchtwegen. Bij het roken komen diverse chemicaliën het lichaam binnen, maar deze verstoren de trilhaartjes. Vooral de chemische stof ‘formaldehyde’ die aanwezig is in tabak, vertraagt de beweging van de trilhaartjes en vermindert zelfs hun lengte. Maar ook teer is samen met nog een aantal chemische stoffen tast de ciliën aan. Dit resulteert in een toename van toxinen in de longen. Hierdoor ontstaat een ontsteking, waardoor het lichaam zich probeert te ontdoen van deze stoffen door te hoesten. Tijdens de nacht beginnen deze trilhaartjes zichzelf te repareren, omdat ze niet meer blootgesteld zijn aan de toxines in rook. De luchtwegen zitten dan vol afval, waardoor de trilhaartjes ’s morgens de verzamelde toxinen willen verwijderen. Daardoor gaat een patiënt met rokershoest ’s morgens als een soort reflex nog meer dan overdag hoesten.

Symptomen: Hardnekkige hoest met slijm

Patiënten met rokershoest hoesten vaak. Een droge hoest is kenmerkend in een vroeg stadium van de rokershoest. Pas in een later stadium produceert de hoest kleurloos, bloederig, geel, groen of wit slijm (sputum). De hardnekkige rokershoest gaat gepaard met andere tekenen zoals een krakend geluid bij ademhaling (reutels), een piepende ademhaling (stridor), keelpijn, kortademigheid, middenrifpijn en/of pijn op de borst. De rokershoest is doorgaans ’s morgens erger. Maar de symptomen van de rokershoest zijn wel progressief, tenzij de patiënt stopt met roken.

Diagnose en onderzoeken

Contact met de arts

Een arts raadplegen is verstandig wanneer volgende tekenen verschijnen:

• aanhoudende pijn in de keel of borst
• chronisch hoesten (langer dan twee à drie weken)
• extreem gewichtsverlies
• geelgroene slijmen ophoesten
• hoofdpijn
• slaapproblemen

Onmiddellijke medische interventie

In een aantal omstandigheden is het raadzaam om meteen een arts of ziekenhuis te bezoeken, namelijk bij het optreden van volgende symptomen in combinatie met een hardnekkige rokershoest:

• blaasincontinentie
• bloed ophoesten
• flauwvallen na het hoesten
• pijn in de ribben

Diagnostisch onderzoek

Een hardnekkige rokershoest is moeilijk te onderscheiden van de hoest die bij longaandoeningen zoals: longkanker of chronisch obstructief longlijden (COPD) tot stand komt. Het is daarom erg belangrijk dat de patiënt zich regelmatig laat onderzoeken door een arts. Hij voert meestal een CT-scan uit om andere aandoeningen uit te sluiten. Een specifiek onderzoek is namelijk niet voorhanden om rokershoest te diagnosticeren.

Zelfzorgtips: Stoppen met roken en gezonde levensstijl

Stoppen met roken

Stoppen met roken is aanbevolen bij een rokershoest. Meestal verergeren de klachten echter gedurende maximaal de eerste drie maanden nadat de patiënt gestopt is met roken, maar bij een aantal patiënten houdt deze verergering van symptomen nog langer aan. Het lichaam is namelijk tijdens dit proces bezig om de opbouw van toxines uit de luchtwegen op te ruimen.

Gezonde levensstijl
Een gezonde levensstijl is eveneens van belang. Maar deze tips toepassen helpt niet om voorgoed van de symptomen verlost te zijn. Wanneer een patiënt namelijk rokerslongen heeft, komen de klachten van een rokershoest altijd terug. Stoppen met roken is bijgevolg de enige oplossing om verlost te geraken van de klachten.

Volgende zelfzorgtips zijn nuttig om de symptomen tijdelijk te verminderen:

• ’s nachts het hoofd verhogen
• damp van kokend water met bladeren munt of eucalyptus inademen
• diepe ademhalingsoefeningen oefenen
• gezonde en evenwichtige voeding eten
• gorgelen met zout water
• hoestpastilles en hoestsiroop om te keel te kalmeren
• honing met warm water of thee drinken
• lichaamsbeweging uitoefenen
• luchtbevochtiger in huis aanbrengen
• op zuigtabletten zuigen
• stoom gebruiken
• voldoende vocht drinken om uitdroging (dehydratie) te voorkomen

Verder zijn via online winkels natuurlijke middelen, biologische oplossingen en andere producten tegen een rokershoest te vinden. In de medisch-wetenschappelijke lectuur is anno oktober 2020 echter geen informatie over de effectiviteit van deze producten gevonden. Het enige advies wat wetenschappelijk bewezen helpt, is stoppen met roken.

Medische behandeling

De meeste artsen schrijven geen medicijnen voor, omdat hoesten juist goed is om de toxinen uit de longen te verwijderen. Het onderdrukken van deze hoest is niet nuttig. Wil de patiënt toch hoestonderdrukkende middelen hebben, dan overlegt hij dit steeds met de arts. Verder geeft de arts de patiënt tips om te stoppen met roken, bijvoorbeeld met nicotinekauwgom of nicotinepleisters. Steun en doorzettingsvermogen zijn eveneens nodig om te stoppen met deze verslaving. Indien nodig verwijst de arts de patiënt door naar een tabakoloog.

Complicaties bij schade aan longen

Niet alle patiënten ontwikkelen complicaties. Deze zijn afhankelijk van de frequentie van het roken, de ernst van de hoest en de algemene gezondheidstoestand. Schade aan de trilhaartjes leidt tot een opbouw van chemicaliën in de longen en luchtwegen. Hierdoor ontstaan sneller een aantal aandoeningen zoals

• bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen)
• chronisch obstructief longlijden (hoesten, kortademigheid en slijmproductie)
• een longontsteking (ontsteking van de onderste luchtwegen)
• emfyseem (longaandoening met kortademigheid en hoesten)
• emotioneel-sociaal: Een chronische rokershoest tast eveneens het emotioneel en sociaal functioneren aan. Constant hoesten verstoort mogelijk de eigen slaap alsook de slaap van anderen. Bovendien is de rokershoest vervelend voor familie, vrienden en collega's.
• gebroken ribben
• longkanker
• urine-incontinentie

Enkele bekende symptomen die gepaard gaan met deze complicaties, omvatten een langdurige hoest en irritatie, een verandering in de stem zoals heesheid, een verhoogd risico op bacteriële en virale luchtweginfecties, schade aan de keel en schouder- en rugpijn (vooral bij longkanker).

Prognose van chronisch hoesten

Roken is nefast voor de rokershoest, die dan aanhoudt. Dit symptoom verdwijnt niet met enkel maar een gezonde levensstijl en huismiddeltjes, hoewel de klachten dan wel verminderen. Stoppen met roken verbetert de symptomen wel, al duurt het soms enkele maanden of langer voordat de verbetering plaatsvindt.

Lees verder

• Roken: Effecten en gevaren van tabaksrook
• Hoesten: Oorzaken, soorten en behandeling van kuchen
• Chronisch hoesten: Oorzaken aanhoudende (hardnekkige) hoest
• Droge hoest (kriebelhoest): Oorzaken en behandeling
• Rokersgehemelte: Slijmvliesveranderingen op gehemelte