Droge hoest (kriebelhoest): Oorzaken en behandeling

Bij een droge hoest produceert de patiënt geen slijm. Deze vervelende hoest komt vaak als een reflex voor en dan vormt dit geen reden tot bezorgdheid. Soms is een droge hoest een symptoom van een aandoening of infectie. Meestal is ook dan geen sprake van een ernstig gezondheidsprobleem omdat veel patiënten dan lijden aan een verkoudheid. Slechts af en toe wijst een hoest die droog klinkt op een ernstig of chronisch gezondheidsprobleem. De kriebelhoest houdt meestal enkele dagen tot weken aan, maar bij chronische aandoeningen houden de klachten langer aan. Diverse zelfzorgmaatregelen verhelpen een hoest die droog is, maar in sommige gevallen is medisch advies en een zorgvuldige medische behandeling nodig om de onderliggende oorzaak van de kriebelende hoest te verhelpen.

• Aandoeningen en kriebelende hoest
• Omgevingsfactoren en kriebelhoest
• Behandeling
• Symptomen geassocieerd met kriebelhoest
• Alarmsymptomen
• Complicaties van droge hoest

Aandoeningen en kriebelende hoest

Allergieën
Wanneer een patiënt stoffen inademt waarvoor hij allergisch is, zoals pollen (hooikoorts), stof of huidschilfers van huisdieren, ontstaat mogelijk een droge hoest.

Astma

Niet alle patiënten met astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) ervaren een droge hoest in plaats van kortademigheid of een piepende ademhaling. Dit is vooral het geval na blootstelling aan irriterende stoffen zoals koude lucht of omgevingsrook.

Bronchitis

Acute bronchitis
Bronchitis is een ontsteking van de bronchiën, de luchtwegen die lucht naar de longen transporteren. De aandoening veroorzaakt een kriebelende hoest die na een paar dagen leidt tot het ophoesten van geel of groen slijm. Andere symptomen zijn keelpijn, kortademigheid, een piepende ademhaling en een beklemd gevoel op de borst. Meestal veroorzaakt een virus deze aandoening. De klachten verdwijnen bij de meeste patiënten binnen één à twee weken.

Chronische bronchitis
Chronische bronchitis (aanhoudende ontsteking van de luchtpijpvertakkingen) veroorzaakt een hoest die vaak slijm veroorzaakt, evenals kortademigheid, piepende ademhaling en beklemming op de borst. De aandoening is vaak levenslang aanwezig.

Chronische obstructieve longziekte (COPD)

COPD (chronisch obstructief longlijden) is een chronische longaandoening en de luchtwegen in de longen. De longschade is opgetreden als gevolg van een langdurige blootstelling aan stoffen die de longen irriteren en beschadigen, zoals sigarettenrook of luchtvervuiling. Deze schade veroorzaakt symptomen zoals kortademigheid, een verminderde inspanningstolerantie, hoesten, vermoeidheid en slaapproblemen. Een verkoudheid of andere infecties zorgen voor een verergering van de klachten.

Gastro-oesofageale reflux

Patiënten met gastro-oesofageale refluxziekte ervaren mogelijk ook een aanhoudende droge hoest van het verstikkingstype en dan vooral tijdens de nacht. Bij deze aandoening stroomt de zure maaginhoud door de slokdarm hetgeen symptomen van brandend maagzuur veroorzaakt.

Hartfalen

Sporadisch veroorzaakt een zwak hart veroorzaakt door hartfalen voor vocht in de longen., hetgeen leidt tot een kriebelhoest.

Andere symptomen van hartfalen zijn onder andere:

• concentratieproblemen
• een verlies van eetlust of misselijkheid
• een snelle hartslag (tachycardie) of een onregelmatige hartslag
• een zwelling in de benen
• een zwelling in de enkels en voeten
• een zwelling van de buik
• kortademigheid
• vermoeidheid en zwakte
• vochtretentie (het vasthouden van vocht)

Kinkhoest

Kinkhoest (pertussis) is een besmettelijke aandoening waarbij een ernstige, droge hoest tot stand komt. In een vroeg stadium verwart de arts de aandoening soms met een verkoudheid, maar uiteindelijk ontstaan bij kinkhoest oncontroleerbare hoestbuien. De meeste kinderen krijgen een vaccinatie tegen kinkhoest.

Klaplong

Een klaplong (pneumothorax) treedt op wanneer de longen plotseling leeglopen. Dit gebeurt spontaan of door een blessure op de borstkas. Patiënten met een onderliggende longziekte zijn vaker aangetast. Een droge hoest door een klaplong veroorzaakt eveneens plotselinge pijn op de borst en kortademigheid.

Longembolie

Longembolie (afsluiting van een slagader in de longen door bloedstolsels) is een potentieel levensbedreigende aandoening. Symptomen die vaak optreden bij een longembolie omvatten pijn op de borst, kortademigheid en een plotselinge, droge hoest.

Longkanker

Ongeveer de helft van de patiënten met longkanker heeft een aanhoudende kriebelende hoest. Zware rokers of mensen met een familiegeschiedenis van longkanker bezoeken het best regelmatig de arts voor een controle. Volgende symptomen komen hierbij vaak voor:

• bloed ophoesten
• een piepende ademhaling
• heesheid
• kortademigheid
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn op de borst

Longontsteking
Bacteriële longontsteking
Een bacteriële pneumonie (longontsteking is een infectie van de longen veroorzaakt door bacteriën. Bekende symptomen zijn vermoeidheid, hoesten, hoofdpijn, een verlies van eetlust en kortademigheid. Binnen één tot drie weken is de patiënt normaal gesproken hersteld.

Virale longontsteking
Virale pneumonie duidt op een longontsteking van de longen als gevolg van een infectie met een virus. Vaak ontstaat dit type longontsteking in openbare ruimtes zoals op het werk, op school of in de supermarkt. Vermoeidheid, hoofdpijn, een droge hoest, kortademigheid en verlies van eetlust zijn enkele tekenen van een virale longontsteking. De symptomen verbeteren binnen een paar dage.

Menopauze

Af en toe veroorzaken hormonale veranderingen tot veranderingen in de luchtwegen. Naarmate de oestrogeenspiegels tijdens de menopauze afnemen, drogen de slijmvliezen van de luchtwegen uit. Dit veroorzaakt symptomen zoals een piepende ademhaling en een droge hoest.

Postinfectieuze hoest

Postinfectieuze hoest van de bovenste luchtwegen ontstaat als gevolg van een eerdere luchtweginfectie. Bij volwassenen is dit de meest voorkomende oorzaak van een chronische (aanhoudende) hoest. Een kriebelhoest, een verstopte neus, een loopneus, postnasale drip (keelslijmen: slijm dat achter in de keel druipt) en een hees stemgeluid komen hierbij vaak tot uiting.

Slaapapneu

Patiënten met slaapapneu ervaren sneller een chronische droge hoest. Hierbij ontstaat irritatie van de achterkant van de keel die na verloop van tijd leidt tot een aanhoudende, droge hoest bij het ontwaken.

Tuberculose

Tuberculose is een zeer besmettelijke bacteriële infectie die voornamelijk de longen treft. In de vroege stadia veroorzaakt de aandoening een aanhoudende droge hoest.

Verkoudheid

Een verkoudheid is een virale infectie van de bovenste luchtwegen. Vermoeidheid, hoofdpijn, hoesten, keelpijn en een verstopte neus en zijn de belangrijkste symptomen van een verkoudheid. De verkoudheid verdwijnt meestal binnen zeven tot tien dagen. Bij één op de vier patiënten houdt de hoest echter tot vier weken aan.

Virale keelontsteking

Een virale keelontsteking veroorzaakt keelpijn, hoesten, een verstopte neus, koorts en/of een schorre stem. De klachten verbeteren meestal binnen één à drie dagen.

Omgevingsfactoren en kriebelhoest

Ingeademd voorwerp

Een ingeademd vreemd voorwerp, bijvoorbeeld voedsel of andere voorwerpen die per ongeluk zijn ingeademd, veroorzaakt mogelijk een kriebelhoest. Dit treedt meestal op bij baby's en kleine kinderen.

Medicatie

Een kriebelhoest is mogelijk een bijwerking van een geneesmiddel. Een droge hoest is bijvoorbeeld een mogelijke bijwerking van de meeste ACE-remmers. Dit zijn medicijnen die de arts vaak voorschrijft voor de behandeling van een hoge bloeddruk.

Roken
Roken irriteert de keel, wat leidt tot een droge en aanhoudende hoest. Zwaardere rokers hebben een nattere rokershoest die erger is in de ochtend.

Behandeling

Zelfzorg

Het is belangrijk om meteen een behandeling voor een droge hoest in te zetten omdat de behandeling anders mogelijk moeilijker is. Hoestsiropen, hoestremmers, meer vocht (water) drinken, water met honing en citroen drinken en gorgelen met zout water zijn enkele eenvoudige zelfzorgmaatregelen. Verder is het verstandig om alle uitlokkende factoren van een kriebelende hoest te vermijden, zoals koude en droge lucht, vervuiling, sigarettenrook of overmatig praten of schreeuwen. Tot slot zijn vrij verkrijgbare medicijnen zoals antihistaminica (behandelen een allergische reactie en helpt ook bij slaapproblemen), decongestiva, pijnstillers en koortsverlagende geneesmiddelen (zoals paracetamol) inzetbaar.

Professionele medische zorg

De arts behandelt een onderliggende medische aandoening die verantwoordelijk is voor de droge hoest. De arts schrijft voorts mogelijk sterkere hoestonderdrukkers, antihistaminica (behandelen een allergische reactie en helpt ook bij slaapproblemen) en decongestiva (zwelling van de slijmvliezen in de neus verlichten) voor. Ook een zoutoplossing voor de neus en neussprays met corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) zijn nog mogelijke behandelingen om de onderliggende oorzaak van de kriebelhoest te verhelpen. Maagzuurremmers zoals antacida en protonpompremmers helpen bij gastro-oesofageale reflux.

Symptomen geassocieerd met kriebelhoest

Een droge hoest gaat mogelijk gepaard met volgende symptomen:

• de afwezigheid van slijm
• een kriebelend gevoel in de keel
• keelpijn
• slaapproblemen

Alarmsymptomen

De symptomen van een droge hoest houden meestal één à twee weken aan. Bij een aantal virale infecties houden sommige hoestbuien af en toe tot acht weken aan. Wanneer de hoest langer dan acht weken (of vier weken bij kinderen) blijft hangen, is sprake van een chronische hoest. Het is belangrijk om ook bij één of meer van volgende symptomen advies in te winnen bij een arts.

• bloed op hoesten
• ernstige en intensieve hoest
• ernstige hoofdpijn
• ernstige oorpijn
• koorts
• pijn op de borst

Complicaties van droge hoest

Als een kriebelhoest ernstig is, zijn uitgetrokken borstspieren en zelfs gebroken ribben een mogelijke complicatie.

Lees verder

• Hoesten: Oorzaken, soorten en behandeling van kuchen
• Chronisch hoesten: Oorzaken aanhoudende (hardnekkige) hoest
• Natte (productieve) hoest: Oorzaken van hoesten met slijm
• Hoesthoofdpijn: Hoofdpijn na hoesten, niezen of persen
• Hoestmiddelen: Soorten medicatie voor verlichten van hoest