Droge hoest (kriebelhoest): Oorzaken en behandeling

Bij een droge hoest produceert de patiënt geen slijm. Deze vervelende hoest komt vaak voort uit een reflex en vormt doorgaans geen reden tot bezorgdheid. Soms kan een droge hoest echter wijzen op een onderliggende aandoening of infectie. Meestal is ook dan geen sprake van een ernstig gezondheidsprobleem, omdat veel patiënten lijden aan een verkoudheid. Slechts sporadisch duidt een droge hoest op een ernstig of chronisch gezondheidsprobleem. Een kriebelhoest houdt meestal enkele dagen tot weken aan, maar bij chronische aandoeningen kunnen de klachten langer duren. Diverse zelfzorgmaatregelen kunnen een droge hoest verhelpen, maar in sommige gevallen is medisch advies en een zorgvuldige medische behandeling nodig om de onderliggende oorzaak van de kriebelende hoest aan te pakken.

• Wat is een droge hoest?
• Aandoeningen en kriebelende hoest
• Omgevingsfactoren en kriebelhoest
• Diagnose en onderzoeken
• Wanneer naar de dokter?
• Behandeling
• Symptomen geassocieerd met kriebelhoest
• Alarmsymptomen
• Complicaties

Wat is een droge hoest?

Een droge hoest is een hoest waarbij er geen slijm wordt opgehoest. Het wordt veroorzaakt door een irritatie van de luchtwegen, waardoor het lichaam reflexmatig probeert de irritatie te verhelpen door te hoesten.

Aandoeningen en kriebelende hoest

Allergieën

Een droge hoest kan ontstaan wanneer een patiënt allergische reacties heeft op inhalatieallergenen zoals pollen (hooikoorts), stof, of huidschilfers van huisdieren. Deze allergische reacties kunnen leiden tot irritatie van de luchtwegen en een droge hoest veroorzaken.

Astma

Niet alle patiënten met astma ervaren de typische symptomen zoals kortademigheid of een piepende ademhaling. Bij sommige patiënten kan astma zich uiten als een droge hoest, vooral na blootstelling aan irriterende stoffen zoals koude lucht of omgevingsrook.

Bronchitis

Acute bronchitis
Bronchitis is een ontsteking van de bronchiën, de luchtwegen die lucht naar de longen transporteren. Acute bronchitis veroorzaakt een kriebelende hoest die na een paar dagen kan overgaan in het ophoesten van geel of groen slijm. Andere symptomen zijn keelpijn, kortademigheid, een piepende ademhaling, en een beklemd gevoel op de borst. Acute bronchitis wordt meestal veroorzaakt door een virus en de klachten verdwijnen doorgaans binnen één tot twee weken.

Chronische bronchitis
Chronische bronchitis is gekarakteriseerd door een aanhoudende ontsteking van de luchtpijpvertakkingen. Dit leidt vaak tot een hoest die slijm produceert, samen met kortademigheid, piepende ademhaling, en beklemming op de borst. Chronische bronchitis is vaak levenslang aanwezig en wordt vaak geassocieerd met langdurige blootstelling aan irriterende stoffen zoals tabaksrook.

Chronische Obstructieve Longziekte (COPD)

COPD (chronisch obstructief longlijden) is een progressieve longaandoening veroorzaakt door langdurige blootstelling aan irriterende stoffen, zoals sigarettenrook of luchtvervuiling. De symptomen omvatten kortademigheid, verminderde inspanningstolerantie, hoesten, vermoeidheid, en slaapproblemen. Een verkoudheid of andere infecties kunnen de klachten verergeren.

Gastro-oesofageale reflux

Patiënten met gastro-oesofageale refluxziekte kunnen een aanhoudende droge hoest ervaren, vooral 's nachts. Bij deze aandoening stroomt zure maaginhoud terug in de slokdarm, wat symptomen van brandend maagzuur veroorzaakt en irritatie van de luchtwegen kan veroorzaken.

Hartfalen

Soms kan een zwak hart door hartfalen vocht in de longen veroorzaken, wat leidt tot een kriebelhoest. Andere symptomen van hartfalen zijn onder andere:

• concentratieproblemen
• een verlies van eetlust of misselijkheid
• een snelle hartslag (tachycardie) of een onregelmatige hartslag
• een zwelling in de benen
• een zwelling in de enkels en voeten
• zwelling van de buik
• kortademigheid
• vermoeidheid en zwakte
• vochtretentie (het vasthouden van vocht)

Kinkhoest

Kinkhoest (pertussis) is een besmettelijke aandoening die gekenmerkt wordt door ernstige, droge hoestbuien. In een vroeg stadium kan kinkhoest worden verward met een verkoudheid, maar uiteindelijk leiden de aandoening tot oncontroleerbare hoestbuien. De meeste kinderen worden gevaccineerd tegen kinkhoest.

Klaplong

Een klaplong (pneumothorax) treedt op wanneer de longen plotseling worden aangedaan door een blessure aan de borstkas of spontaan. Dit kan leiden tot een droge hoest, samen met plotselinge pijn op de borst en kortademigheid.

Longembolie

Longembolie (afsluiting van een slagader in de longen door bloedstolsels) is een potentieel levensbedreigende aandoening. Symptomen die vaak optreden bij longembolie omvatten pijn op de borst, kortademigheid, en een plotselinge, droge hoest.

Longkanker

Ongeveer de helft van de patiënten met longkanker heeft een aanhoudende kriebelende hoest. Zware rokers of mensen met een familiegeschiedenis van longkanker moeten regelmatig medisch worden gecontroleerd. Bij longkanker komen vaak de volgende symptomen voor:

• bloed ophoesten
• een piepende ademhaling
• heesheid
• kortademigheid
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn op de borst

Longontsteking
Bacteriële longontsteking
Bacteriële pneumonie (longontsteking) is een infectie van de longen veroorzaakt door bacteriën. Symptomen zijn onder andere vermoeidheid, hoesten, hoofdpijn, verlies van eetlust, en kortademigheid. De meeste patiënten herstellen binnen één tot drie weken.

Virale longontsteking
Virale pneumonie ontstaat door een virale infectie van de longen. Dit type longontsteking komt vaak voor in openbare ruimtes zoals op het werk, op school of in de supermarkt. Symptomen omvatten vermoeidheid, hoofdpijn, een droge hoest, kortademigheid, en verlies van eetlust. De symptomen verbeteren doorgaans binnen enkele dagen.

Menopauze

Hormonale veranderingen tijdens de menopauze kunnen leiden tot veranderingen in de luchtwegen. Een afname van de oestrogeenspiegels kan de slijmvliezen van de luchtwegen uitdrogen, wat resulteert in symptomen zoals een piepende ademhaling en een droge hoest.

Postinfectieuze hoest

Postinfectieuze hoest van de bovenste luchtwegen kan optreden na een eerdere luchtweginfectie. Bij volwassenen is dit de meest voorkomende oorzaak van een chronische hoest. Symptomen kunnen onder andere een kriebelhoest, een verstopte neus, een loopneus, postnasale drip (keelslijmen), en een hees stemgeluid zijn.

Slaapapneu

Patiënten met slaapapneu kunnen een chronische droge hoest ervaren. Deze hoest ontstaat door irritatie van de achterkant van de keel, wat na verloop van tijd kan leiden tot een aanhoudende, droge hoest bij het ontwaken.

Tuberculose

Tuberculose is een zeer besmettelijke bacteriële infectie die voornamelijk de longen aantast. In de vroege stadia kan tuberculose een aanhoudende droge hoest veroorzaken.

Verkoudheid

Een verkoudheid is een virale infectie van de bovenste luchtwegen. Symptomen zijn vermoeidheid, hoofdpijn, hoesten, keelpijn, en een verstopte neus. De verkoudheid verdwijnt meestal binnen zeven tot tien dagen. Bij ongeveer een op de vier patiënten kan de hoest echter tot vier weken aanhouden.

Virale keelontsteking

Een virale keelontsteking veroorzaakt keelpijn, hoesten, een verstopte neus, koorts, en/of een schorre stem. De klachten verbeteren meestal binnen één tot drie dagen.

Omgevingsfactoren en kriebelhoest

Ingeademd Voorwerp

Een ingeademd vreemd voorwerp, zoals voedsel of andere objecten die per ongeluk zijn ingeademd, kan een kriebelhoest veroorzaken. Dit komt vaak voor bij baby's en jonge kinderen.

Medicatie

Een kriebelhoest kan een bijwerking zijn van bepaalde geneesmiddelen. Bijvoorbeeld, een droge hoest is een bekende bijwerking van de meeste ACE-remmers, medicijnen die vaak worden voorgeschreven voor de behandeling van hoge bloeddruk.

Roken
Roken irriteert de keel, wat kan leiden tot een droge en aanhoudende hoest. Zwaardere rokers hebben vaak een nattere rokershoest, die meestal erger is in de ochtend.

Diagnose en onderzoeken

Om de oorzaak van een droge hoest vast te stellen, zal de arts een aantal vragen stellen over de klachten, een lichamelijk onderzoek uitvoeren en mogelijk aanvullende onderzoeken aanvragen, zoals:

• Luisteronderzoek van de longen: Met een stethoscoop luistert de arts naar de longen om afwijkingen te horen.
• Röntgenfoto van de thorax: Een röntgenfoto kan helpen om afwijkingen in de longen op te sporen.
• Bloedonderzoek: Een bloedonderzoek kan helpen om infecties of ontstekingen aan te tonen.
• Allergietest: Als allergieën worden vermoed, kan een allergietest worden uitgevoerd.

Wanneer naar de dokter?

Raadpleeg een arts als je een aanhoudende droge hoest hebt, vooral als deze gepaard gaat met andere ernstige symptomen zoals:

• Bloed ophoesten
• Kortademigheid
• Pijn op de borst
• Koorts
• Gewichtsverlies
• Heesheid

Behandeling

Zelfzorg

Het is belangrijk om onmiddellijk behandeling voor een droge hoest te starten, omdat het anders moeilijker kan worden om de oorzaak aan te pakken. Enkele effectieve zelfzorgmaatregelen zijn het gebruik van hoestsiropen, hoestremmers, het drinken van meer vocht (water), water met honing en citroen, en gorgelen met zout water. Het is ook verstandig om uitlokkende factoren zoals koude en droge lucht, vervuiling, sigarettenrook, en overmatig praten of schreeuwen te vermijden. Vrij verkrijgbare medicijnen zoals antihistaminica (helpen ook bij slaapproblemen), decongestiva, pijnstillers, en koortsverlagende middelen zoals paracetamol kunnen nuttig zijn.

Professionele medische zorg

Een arts zal de onderliggende medische aandoening die verantwoordelijk is voor de droge hoest behandelen. De arts kan sterkere hoestonderdrukkers, antihistaminica (die ook helpen bij slaapproblemen), en decongestiva (die zwelling van de slijmvliezen in de neus verlichten) voorschrijven. Ook kunnen zoutoplossingen voor de neus en neussprays met corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) worden voorgeschreven. Bij gastro-oesofageale reflux kunnen maagzuurremmers, zoals antacida en protonpompremmers, nuttig zijn.

Symptomen geassocieerd met kriebelhoest

Een droge hoest kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• de afwezigheid van slijm
• een kriebelend gevoel in de keel
• keelpijn
• slaapproblemen

Alarmsymptomen

Hoewel de meeste symptomen van een droge hoest binnen één tot twee weken verdwijnen, kunnen sommige virale infecties leiden tot hoestbuien die tot acht weken aanhouden. Als de hoest langer dan acht weken (of vier weken bij kinderen) aanhoudt, kan er sprake zijn van een chronische hoest. Raadpleeg een arts als één of meer van de volgende symptomen optreden:

• bloed ophoesten
• ernstige en intensieve hoest
• ernstige hoofdpijn
• ernstige oorpijn
• koorts
• pijn op de borst

Complicaties

Een ernstige kriebelhoest kan leiden tot complicaties zoals uitgetrokken borstspieren en zelfs gebroken ribben door de kracht van het hoesten.

Lees verder

• Hoesten: Oorzaken, soorten en behandeling van kuchen
• Chronisch hoesten: Oorzaken aanhoudende (hardnekkige) hoest
• Natte (productieve) hoest: Oorzaken van hoesten met slijm
• Hoesthoofdpijn: Hoofdpijn na hoesten, niezen of persen
• Hoestmiddelen: Soorten medicatie voor verlichten van hoest