Bultje (knobbeltje, gezwelletje) op gehemelte: Oorzaken

Een gezwelletje op het gehemelte is een symptoom dat vaak te wijten is aan een eenvoudige infectie of gemakkelijk te behandelen aandoening. Gaat een bultje in de mond echter niet snel weg, dan wijst dit mogelijk op een ernstigere onderliggende aandoening zoals mondkanker. Maakt een patiënt zich zorgen over een bultje op het gehemelte, ontstaan bijkomende symptomen of verdwijnt het knobbeltje niet na een paar weken, dan is medisch advies nodig. Een arts bepaalt de onderliggende oorzaak en zet zo nodig een behandeling in. Een goede mondhygiëne is in combinatie met het stoppen met roken van primordiaal belang om mondproblemen zoals bultjes op het gehemelte zoveel mogelijk te voorkomen.

• Afteuze mondzweren en knobbel in mond
• Bijkomende tanden
• Brandwonden
• Candidiasis en bult op gehemelte
• Epstein-parels
• Hand-, mond- en voetziekte
• Koortsblaasjes
• Mondkanker en bultje op gehemelte in mond
• Nasopalatinekanaalcyste
• Roken en knobbeltje op gehemelte
• Slijmcysten
• Squameus papilloom
• Tandabces en gezwel in mond
• Torus palatinus
• Trauma of letsel en gezwelletje op dak van de mond
• Alarmsymptomen

Afteuze mondzweren en knobbel in mond

Afteuze mondzweren zijn ronde, open wonden in de mond. Deze erg gevoelige bultjes zijn wit, geel of lichtroze van kleur. Afteuze mondweren komen het meest voor op de wangen en het tandvlees, maar ze verschijnen soms op ongebruikelijke plaatsen, zoals het gehemelte. Afteuze mondzweren kennen diverse oorzaken, zoals wangbijten tijdens het kauwen en krabben op het gehemelte. Deze zweren verdwijnen meestal binnen een paar weken. Ze zijn niet besmettelijk, maar ze veroorzaken mogelijk veel pijn of ongemak en leiden ook tot eetproblemen. Sommige vrij verkrijgbare of voorgeschreven mondcrèmes verdoven de pijn.

Bijkomende tanden

Af en toe wijst een gezwelletje in de bovenkant van de mond op een extra tand (hyperdontie). In de bovenkaak verschijnen deze extra tanden meestal net achter andere tanden, maar soms zijn ze meer in de richting van het gehemelte zichtbaar. Een patiënt met hyperdontie ervaart pijn in het gebied waar de extra tand groeit, evenals kaakpijn en hoofdpijn. Hyperdontie is behandelbaar. Een tandarts is meestal in staat om zonder complicaties de overmatige tanden te verwijderen.

Brandwonden

Hete dranken, zoals koffie of thee, of voedsel dat net gekookt is, leiden mogelijk tot brandwonden aan de binnenkant van de mond. Als de brandwonde ernstig is, ontwikkelt zich een bultje of blaar. Kleine brandwonden genezen meestal zonder behandeling. De patiënt moet er wel op letten dat hij irritatie van de gevoelige huid voorkomt.

Candidiasis en bult op gehemelte

Orale candidiasis (mondspruw) is een vorm van een schimmelinfectie waarbij een patiënt rode of witte bultjes in de mond heeft. Medisch advies is noodzakelijk bij mondspruw, omdat de symptomen doen denken aan de tekenen van andere aandoeningen. Orale (via de mond ingenomen) antischimmelmiddelen behandelen het probleem. Daarnaast krijgt de patiënt ook advies van de arts over hoe hij de infectie in de toekomst kan voorkomen.

Epstein-parels

Ouders die knobbels in de mond van een baby opmerken, kunnen Epstein-parels zien. Dit zijn cysten die vaak voorkomen bij pasgeborenen. Epstein-parels zijn wit of geel en zullen een paar weken na de geboorte verdwijnen zonder extra problemen te veroorzaken.

Hand-, mond- en voetziekte

Het coxsackievirus veroorzaakt de hand-, mond- en voetziekte. Het virus infecteert de mond en veroorzaakt pijnlijke blaren en rode bultjes in de mond. Ook de handen en voeten zijn mogelijk aangetast. Andere symptomen zijn koorts en lichaamspijn. De hand-, mond- en voetziekte komt vaker voor bij jonge kinderen, maar de infectie treft mogelijk iedereen; Medicinaal mondwater is inzetbaar voor het verlichten van de symptomen en het bestrijden van het virus.

Koortsblaasjes

Koortsblaasjes doen zich voor wanneer een patiënt een herpes simplex-virusuitbraak heeft. Het virus produceert blaren op de lippen en in de mond. De zeer besmettelijke letsels vormen zich mogelijk ook op het gehemelte. Volgende tekenen komen voor bij een koortslip / koortsblaasjes:

• een tintelend gevoel voordat de blaren verschijnen
• blaren die zich in vlekken of clusters vormen
• blaren die niet snel scheuren
• blaren die uiteindelijk scheuren met korstvorming voor de genezing

De uitbraak verdwijnt meestal zonder behandeling, maar het is belangrijk om gedurende de aanwezigheid van de symptomen niet in nauw contact te komen met een persoon om verspreiding van het virus te voorkomen. Indien nodig schrijft de arts bepaalde medicijnen voor om het genezingsproces te versnellen.

Mondkanker en bultje op gehemelte in mond

In zeldzame gevallen duiden zweren of bultjes op het gehemelte op de aanwezigheid van kanker in de mond. Mondkanker veroorzaakt witte, grijze of felrode knobbeltjes in de mond, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Ze voelen glad of fluweelachtig aan.

Andere mogelijke tekenen van mondkanker zijn onder andere:

• een knobbeltje of zweer dat niet geneest (slechte wondgenezing)
• een snelgroeiende knobbel
• een vreemd gevormd stuk weefsel
• open, bloedende zweren

Mondkanker is echter niet de meest waarschijnlijke oorzaak van een gezwelletje op het gehemelte. Veel patiënten verwarren de symptomen van mondkanker met andere problemen in de mond. Het is cruciaal om de pijnlijke plekken de tijd te geven om te genezen.

Nasopalatinekanaalcyste

Een nasopalatinekanaalcyste (cyste van palatinepapilla) verschijnt in een gebied achter de twee voortanden. Deze pijnloze cysten (abnormaal gevormde zakvormige holten in het lichaam) zijn vaak niet zichtbaar. Bij een infectie of irritatie is een chirurgische verwijdering mogelijk.

Roken en knobbeltje op gehemelte

Roken is een mogelijke oorzaak van een gezwelletje op het dak van de mond. Dit treedt vooral op bij het gebruik van een pijp of sigaar. Uiteindelijk resulteert dit in een rokersgehemelte of nicotinestomatitis. De patiënt heeft hierbij roodachtige inzinkingen in het midden van een witachtige bult op het harde gehemelte.

Slijmcysten

Mucoceles (speekselkliercysten, slijmcysten) zijn cysten die zich vormen in het mondslijmvlies. Deze letsels komen tot stand door geïrriteerde of ontstoken speekselklieren. Het slijm bouwt zich op in de klier, wat leidt tot een rond, met vloeistof gevuld gezwelletje of knobbeltje. Slijmcysten zijn meestal geen reden tot bezorgdheid. De knobbeltjes genezen zonder behandeling binnen enkele weken.

Squameus papilloom

Het humaan papillomavirus veroorzaakt soms ook bultjes in de mond. Deze pijnloze, goedaardige gezwellen hebben een knobbelige en bloemkoolachtige textuur. De papillomen verdwijnen vaak zonder medische behandeling.

Tandabces en gezwel in mond

Een tandabces is een pijnlijke infectie die optreedt aan de wortel van de tand. Soms treedt de infectie ook op tussen het tandvlees en de tand. Bij een ernstige infectie ontstaat een beeld van bultjes op het dak van de mond en dit vlakbij de besmette tand. Een tandabces veroorzaakt diverse ongemakkelijke symptomen, waaronder koorts, pijn bij het kauwen (kauwproblemen), een bittere smaak in de mond en een stinkende adem. Daarnaast ervaart de patiënt gezwollen nekklieren, gezwollen tandvlees en gevoeligheid van de tanden voor warmte en koude. Om de infectie te elimineren, draineert de tandarts het abces (pus laten wegvloeien). Bovendien is mogelijk een wortelkanaalbehandeling nodig om sporen van ziek weefsel te verwijderen. Zodra de infectie is behandeld en afneemt, verdwijnt ook de bijbehorende bult in het gehemelte.

Torus palatinus

Een zeer harde knobbel op het gehemelte wijst soms op torus palatinus. Dit is een extra goedaardige botgroei die niet duidt op een onderliggende aandoening. De groei verschijnt op elke mogelijke leeftijd en groeit mogelijk gedurende het hele leven. Een behandeling is niet nodig tenzij de patiënt niet meer goed kan eten, drinken of praten door de knobbel.

Trauma of letsel en gezwelletje op dak van de mond

De binnenkant van de mond is een gevoelig gebied. Een verwonding aan het weefsel op het gehemelte leidt mogelijk tot een bultje.

Dit gezwelletje is mogelijk het gevolg van:

• irritatie door het dragen van een kunstgebit / beugel
• schade aan de mond door tabaksgebruik
• snijwonden
• steekwonde
• trauma’s door een tandheelkundige behandeling

Een verwonding veroorzaakt littekenweefsel in de mond, dat klonterig, verheven, gevoelig en/of pijnlijk is. Dit verdwijnt meestal spontaan. Het regelmatig spoelen van de mond met warm zout water bevordert de genezing.

Alarmsymptomen

De meeste knobbeltjes in het gehemelte verdwijnen zonder behandeling, maar in sommige gevallen is een medische ingreep nodig. Een patiënt moet in volgende gevallen een arts bezoeken:

• ademhalingsproblemen
• een knobbel die het dagelijks leven verstoort
• een knobbel die na twee weken nog niet verdwenen is
• een knobbel die van vorm verandert
• een slecht passend kunstgebit of andere problemen met tandheelkundige apparaten
• een snelgroeiende knobbel
• een vieze geur in de mond
• ernstige brandwonden
• kauwpijn
• pijn die langer dan een paar dagen aanhoudt
• slikpijn
• zeer verkleurde plekken in de mond

Lees verder

• Torus palatinus: Goedaardig gezwel op gehemelte in mond
• Rode vlekken op gehemelte: Oorzaken van roodheid in de mond
• Epstein-parels: Goedaardige bultjes in gehemelte van baby's
• Tandabces: Ophoping van pus in tand door bacteriële infectie
• Slijmcyste (speekselkliercyste): Cyste in mond of op lippen