Torus palatinus: Goedaardig gezwel op gehemelte in mond

Bij de meeste mensen is het gehemelte hol en glad, wat doorgaans het hele leven zo blijft. In sommige gevallen kunnen echter benige gezwellen op het gehemelte verschijnen. Een torus palatinus (meervoud: tori palatini) of palatale torus (meervoud: palatale tori) is de medische term voor een benig botuitsteeksel op het gehemelte. Dit is een goedaardig gezwel dat meestal geen symptomen veroorzaakt en daarom vaak geen behandeling vereist. Echter, als het gezwel spraakstoornissen, slikproblemen of ander ongemak veroorzaakt dat het dagelijks leven van de patiënt verstoort, kan een medische behandeling noodzakelijk zijn. In dergelijke gevallen kan de arts besluiten om het gezwel operatief te verwijderen.

• Epidemiologie van torus palatinus
• Oorzaken en risicofactoren van benig botuitsteeksel
• Symptomen van gezwel op harde gehemelte
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van palatale torus
• Prognose van goedaardige bult in mond
• Complicaties van palatale tori
• Preventie van torus palatinus

Epidemiologie van torus palatinus

Ongeveer 1% van de bevolking heeft een torus palatinus. Dit soort benig uitsteeksel komt vaker voor dan een botgroei op de onderkaak (torus mandibularis). Palatale tori komen vaker voor bij Aziatische, Indiaanse en Inuit-populaties. Vrouwen zijn ongeveer twee keer zo vaak getroffen als mannen. De gezwellen worden vaak zichtbaar bij personen ouder dan dertig jaar, hoewel soms ook baby’s al geboren worden met een torus palatinus.

Oorzaken en risicofactoren van benig botuitsteeksel

De precieze oorzaak van een palatale torus is anno augustus 2024 nog niet volledig bekend. Er zijn echter enkele hypotheses over de mogelijke oorzaken:

• Genetische factoren: Het lijkt erop dat palatale tori mogelijk een autosomaal dominante eigenschap kunnen zijn, wat betekent dat een genetische aanleg een rol kan spelen.
• Voeding: In gebieden waar grote hoeveelheden zeevis worden geconsumeerd, komt de palatale torus vaker voor. Dit suggereert een mogelijke invloed van voeding op de ontwikkeling van het gezwel.
• Mondstructuur en bijtstructuur: De vorm van de mond en de manier van bijten kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van palatale tori. Patiënten met bruxisme (tandenknarsen) lijken ook vaker getroffen te zijn.
• Botmineraaldichtheid: Ouderen met een torus palatinus hebben vaak een hogere botmineraaldichtheid dan leeftijdsgenoten zonder dit benige uitsteeksel.

Symptomen van gezwel op harde gehemelte

Hoewel sommige baby’s al vanaf de geboorte één of meerdere palatale tori kunnen hebben, ontstaan bij de meeste mensen deze gezwellen pas later in het leven. De palatale torus bevindt zich meestal op de middellijn van het harde gehemelte, maar kan ook buiten dit gebied voorkomen. De meeste palatale tori hebben een diameter van minder dan twee cm, vaak slechts enkele millimeters. Hun grootte kan gedurende het leven variëren, en bij sommige ouderen kan de grootte afnemen door botresorptie. De vorm van het gezwel is variabel en het is bedekt met normaal slijmvlies. In de meeste gevallen veroorzaken tori palatini geen pijn, maar sommige patiënten kunnen last hebben van spraakproblemen, kauwproblemen, slikproblemen, of voedsel dat achterblijft in de palatale torus.

Diagnose en onderzoeken

Een gezwel in de mond kan ook wijzen op andere aandoeningen zoals een tandabces, een cyste, mondletsel door pittig of heet voedsel, tandheelkundige apparaten, tandenknarsen, of zelfs mondkanker. Het is dus belangrijk dat een patiënt met veranderingen in de mond, zoals een nieuw botuitsteeksel, de tandarts bezoekt. De diagnose van een torus palatinus wordt meestal gesteld door visuele inspectie van het gezwel, maar aanvullende onderzoeken kunnen nodig zijn om andere aandoeningen uit te sluiten.

Behandeling van palatale torus

In de meeste gevallen is een torus palatinus een klinische bevinding die geen behandeling vereist. Echter, indien er zweren ontstaan door herhaald trauma, of als het gezwel problemen veroorzaakt bij het dragen van een kunstgebit of mondbeschermer, kan een behandeling nodig zijn. Ook bij spraakstoornissen, slikproblemen, kauwproblemen of andere symptomen die het dagelijks leven verstoren, kan een arts besluiten om een deel van het bot uit de torus palatinus te verwijderen via een operatie.

Prognose van goedaardige bult in mond

De torus palatinus is een goedaardig gezwel en vormt geen risicofactor voor mondkanker. Gewoonlijk is behandeling niet nodig, tenzij het gezwel symptomen veroorzaakt die de kwaliteit van leven van de patiënt beïnvloeden. Met een juiste behandeling kunnen symptomen vaak effectief worden verlicht, en de prognose is over het algemeen positief.

Complicaties van palatale tori

Hoewel de torus palatinus doorgaans geen ernstige complicaties met zich meebrengt, kunnen complicaties optreden bij grotere palatale tori, vooral als ze in de nabijheid van andere mondstructuren groeien. Mogelijke complicaties zijn onder andere:

• Ongemak en pijn in de mond
• Problemen met slikken, eten, en kauwen
• Spraakstoornissen
• Angst of emotionele stress door de impact van het gezwel op de levenskwaliteit

Bij aanhoudende of verergerende symptomen is het raadzaam om medische hulp te zoeken om de juiste behandeling te ontvangen en verdere complicaties te voorkomen.

Preventie van torus palatinus

Hoewel er geen specifieke manier is om de vorming van een torus palatinus volledig te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen helpen om de mondgezondheid te optimaliseren en mogelijke ongemakken te minimaliseren:

• Regelmatig mondonderzoek: Laat regelmatig je mond door een tandarts onderzoeken om eventuele veranderingen in de mondgezondheid tijdig op te merken.
• Zorg voor een goede mondhygiëne: Poets je tanden minstens twee keer per dag met een fluoridehoudende tandpasta en gebruik dagelijks flossdraad of andere reinigingsmiddelen om voedselresten en tandplak te verwijderen.
• Vermijd schadelijk gedrag: Beperk het gebruik van tabak en alcohol, en vermijd het bijten op harde voorwerpen of knarsen van tanden, wat de ontwikkeling van mondproblemen kan beïnvloeden.
• Gezonde voeding: Eet een evenwichtig voedingspatroon met voldoende vitaminen en mineralen om je mondgezondheid te ondersteunen. Zorg ervoor dat je voldoende calcium en vitamine D binnenkrijgt om je botten gezond te houden.
• Bescherm je mond: Bij deelname aan contact-sporten, overweeg het dragen van een op maat gemaakte mondbeschermer om je mond te beschermen tegen letsel.

Lees verder

• Bultje (knobbeltje, gezwelletje) op gehemelte: Oorzaken