Bultjes in de mond: kleine witte of rode bultjes in de mond

Bultjes in de mond die al dan niet gepaard gaan met andere klachten zoals pijn, kunnen worden veroorzaakt door meerdere aandoeningen, zoals aften, slijmcysten, orale lichen planus en ontstoken papillen. Bultjes in de mond kunnen zich voordoen aan de binnenkant van de wangen, de bovenkant of onderkant van de tong, je tandvlees of je gehemelte. Deze aandoeningen gaan meestal vanzelf over, na enkele dagen of weken, maar soms kunnen bepaalde medicijnen de klachten verlichten en het herstel bespoedigen. Ga naar je huisarts voor een juiste diagnose als je last hebt van bultjes of knobbeltjes in de mond.

• Bultjes in de mond door genitale wratten (soa)
• Grijze tot witte bultjes door aften
• Mondschimmel
• Torus of botuitstulping
• Mucocele of slijmcyste
• Koortsblaasjes
• Klein bultje in de mond door een bijtfibroom
• Witgrijze lijntjes door lichen planus
• Hyperkeratose door wrijving
• Ontstoken papillen
• Rode bultjes door het oraal allergiesyndroom
• Andere oorzaken
• Afteuze stomatitis
• Allergische reacties
• Virale infecties
• Trauma
• Haartong
• Medicatie
• Auto-immuunziekten
• Behandeling van kleine witte of rode bultjes in de mond

Bultjes in de mond door genitale wratten (soa)

Een wrat is een kleine ronde of ovale tumor. Genitale wratten is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die wordt veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Genitale wratten kunnen voorkomen op de penis, scrotum, in de vagina, lies, dijen, binnen of rond de anus, maar ze kunnen ook in de mond of op de lippen voorkomen. Genitale wratten kunnen zich via orale seks verspreiden naar de mond. Wratten kunnen vanzelf verdwijnen of kunnen worden behandeld met een speciaal geneesmiddel dat rechtstreeks op de wrat wordt aangebracht (cryochirurgie of elektrochirurgie).

Grijze tot witte bultjes door aften

Een aft is een pijnlijk, grijswit zweertje in de mond van circa 5 tot 10 mm in doorsnede, vaak met een roodachtige ring eromheen. De exacte oorzaak van deze ulcera of zweer is onbekend. Ze komen vaak terug (recidiveren) maar genezen snel, meestal binnen 1 tot 2 weken. Ze worden vaak behandeld met corticosteroïden of crèmes die rechtstreeks op de plek worden aangebracht.

Mondschimmel

Candida is een type schimmel dat normaal in de mond wordt aangetroffen, wat bekend staat als mondschimmel. Soms kan een overgroei van candida een infectie veroorzaken die candidiasis wordt genoemd. Dit kan gebeuren bij mensen met een verzwakt immuunsysteem antibiotica gebruiken of lange tijd steroïden gebruiken. Candidiasis wordt behandeld met antischimmelmiddelen.

Torus of botuitstulping

Een torus is een botuitstulping die zich kan vormen in het dak van de mond of gehemelte (torus palatinus genaamd) of in de onderkaak naast de tong (torus mandibularis genoemd). Deze hoeven vaak niet te worden behandeld tenzij ze interfereren met eten of het dragen van een kunstgebit.

Mucocele of slijmcyste

Mucoceles of slijmcysten zijn zachte zwellingen die meestal voorkomen op het tandvlees of verhemelte, in de onderlip of onder de tong. Ze worden vaak veroorzaakt door per ongeluk op de onderlip te bijten, wat een speekselklier beschadigt en speeksel doet opbouwen. Ze gaan vaak weg zonder behandeling, maar als dat niet zo is, kunnen ze met een eenvoudige operatie worden verwijderd.

Koortsblaasjes

Een koortslip (herpes labialis) is een besmettelijke infectie die wordt veroorzaakt door het herpes simplex-virus (HSV). Symptomen zijn blaasjes, meestal op of rond de lippen of in de mond. De blaasjes jeuken, branden, tintelen of doen pijn. Koortsblaasjes genezen meestal binnen een week, maar ze kunnen terugkeren. Antivirale medicijnen kunnen worden gebruikt om deze infectie te behandelen.

Klein bultje in de mond door een bijtfibroom

Bijtfibromen zijn ronde, gladde, stevige knobbeltjes die in de mond voorkomen. Ze komen het meest voor in de binnenbekledingen van de wangen (de mondslijmvliezen) en de lippen (de labiale mucosa). Ze kunnen met een operatie worden verwijderd.

Witgrijze lijntjes door lichen planus

Lichen planus is een inflammatoire aandoening die de tong, het tandvlees, de mond en de huid kan beïnvloeden. Orale lichen planus wordt geassocieerd met de aanwezigheid van fijne, licht verheven witgrijze lijntjes op het wangslijmvlies en/of het tandvlees, soms ook op de lippen en de tong. Lokale steroïden worden gebruikt om orale lichen planus te behandelen.

Hyperkeratose door wrijving

Hyperkeratose als gevolg van wrijving is een witachtige verdikking van de voering in de mond (slijmvlies) die het gevolg kan zijn van constant wrijven. Het wordt vaak gezien aan de binnenzijde van de wang, lippen, tong of tandvlees. Deze aandoening wordt behandeld door de oorzaak van wrijving te verwijderen, zoals een kunstgebit, of om eventuele ruwe tanden glad te maken.

Ontstoken papillen

Bultjes op je tong kunnen wijzen op ontstoken papillen (papillitis). Deze ontsteking kan worden veroorzaakt door een verwonding, zoals bijten op je tong of je tong branden met heet voedsel. Deze aandoening geneest meestal vanzelf, maar medicijnen zoals ibuprofen of paracetamol kunnen de pijn verminderen die wordt veroorzaakt door ontstoken papillen.

Rode bultjes door het oraal allergiesyndroom

Het oraal allergiesyndroom wordt veroorzaakt door kruisreactiviteit tussen eiwitten in verse groenten en fruit en pollen. Het wordt gekenmerkt door jeuk van de lippen en in de mondholte, soms doortrekkend naar de oren. Dit kan gepaard gaan met rode bultjes in de mond en zwelling.

Andere oorzaken

Er zijn nog andere mogelijke oorzaken van bultjes in de mond. Enkele hiervan zijn:

Afteuze stomatitis

Afteuze stomatitis is een veelvoorkomende aandoening waarbij kleine, pijnlijke zweertjes of bultjes in de mond verschijnen. Het treedt gewoonlijk op bij jongvolwassenen en komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.

Allergische reacties

Sommige mensen kunnen allergisch zijn voor bepaalde voedingsmiddelen, tandpasta's, mondspoelingen of andere stoffen, wat kan leiden tot bultjes in de mond.

Virale infecties

Naast koortsblaasjes kunnen andere virussen ook bultjes in de mond veroorzaken, zoals het het virus dat hand-, voet- en mondziekte veroorzaakt. Hand-, voet- en mondziekte is een veel voorkomende, maar vrij onschuldige virusinfectie die meestal begint in de keel en blaren in de mond en op handen en voeten veroorzaakt.

Trauma

Een verwonding aan het slijmvlies van de mond, bijvoorbeeld door bijten op de wang, kan leiden tot bultjes, zoals ene zogeheten bijtfibroom (zie boven).

Haartong

Overmatige groei van papillen op de tong kan leiden tot bultjes en een ruw oppervlak. Dit staat bekend als haartong. Een haartong is vaak donker gekleurd. Bijvoorbeeld zwarte haartong. Het geeft doorgaans geen klachten, behalve dan van cosmetische aard.

Medicatie

Sommige medicijnen kunnen ongewenste bijwerkingen veroorzaken, waaronder bultjes in de mond.

Auto-immuunziekten

Ziekten zoals lupus en het syndroom van Behçet kunnen mondproblemen, waaronder bultjes, veroorzaken. De ziekte van Behçet is een chronische aandoening met drie kenmerkende klachten, waaronder terugkerende zweertjes (aften) in de mond, genitale zweertjes en een aanval van oogontsteking (uveïtis).

Behandeling van kleine witte of rode bultjes in de mond

Behandeling van bultjes in de mond hangt af van de oorzaak:

• Behandeling van genitale wratten kan bestaan uit medicatie of procedures zoals cryotherapie of laserbehandeling. Een arts kan de beste aanpak bepalen.
• Aften kunnen vaak vanzelf genezen, maar pijnverlichting kan worden geboden met mondspoelingen of medicatie zoals corticosteroïdegel.
• Antischimmelmedicatie, meestal in de vorm van mondspoelingen, zalven of tabletten, kan worden voorgeschreven bij mondschimmel.
• In de meeste gevallen van torus of botuitstulping is geen behandeling nodig, tenzij het ongemak veroorzaakt. Chirurgische verwijdering kan in zeldzame gevallen worden overwogen.
• Bij ene mucocele of slijmcyste kan chirurgische verwijdering nodig zijn als de cyste groot is of ongemak veroorzaakt.
• Antivirale medicatie kan worden voorgeschreven om de symptomen van koortsblaasjes te verminderen. Zelfzorgmaatregelen bestaan uit het vermijden van uitlokkende factoren.
• Een bijtfibroom kan door een arts verwijderd worden als je er hinder van ondervindt.
• Bij lichen planus kan de arts corticosteroïden voorschrijven, zowel topisch als in sommige gevallen oraal.
• Hyperkeratose door wrijving: Het vermijden van wrijving en het handhaven van mondhygiëne kan helpen.
• Behandeling van ontstoken papillen richt zich op het aanpakken van de onderliggende oorzaak, zoals het vermijden van irriterende stoffen of het verbeteren van mondhygiëne.
• Bij rode bultjes door het oraal allergiesyndroom kan het vermijden van voedselallergenen en soms kan antihistaminemedicatie nuttig zijn.
• Afteuze stomatitis geneest meestal vanzelf, maar pijnverlichting kan nodig zijn. Mondspoelingen met corticosteroïden of lokaal aangebrachte corticosteroïden kunnen door de arts worden voorgeschreven.
• Vermijd blootstelling aan allergenen bij allergische reacties. Antihistaminica kunnen helpen bij het verminderen van symptomen. In ernstige gevallen kan een arts corticosteroïden voorschrijven.
• Voor virale infecties kan antivirale medicatie worden voorgeschreven om symptomen te verminderen. Voor hand-voet-mondziekte kan behandeling gericht zijn op het verlichten van symptomen, zoals pijn en koorts.
• Traumatische bultjes genezen meestal vanzelf. Het vermijden van verdere trauma's en goede mondhygiëne zijn uiteraard belangrijk.
• Behaarde tong kan betreden worden door verbetering van mondhygiëne, inclusief regelmatig poetsen van de tong. Ook kan een tongreiniger worden aanbevolen.
• Als medicatie bijwerkingen veroorzaakt, kan het aanpassen van de dosering, het overstappen naar een ander medicijn of het toevoegen van aanvullende medicatie worden overwogen. Raadpleeg de arts voor advies.
• Voor mondproblemen geassocieerd met auto-immuunziekten zal de behandeling gericht zijn op het beheersen van de onderliggende auto-immuunziekte. Behandeling kan bijvoorbeeld bestaan uit immunosuppressieve medicijnen.

Lees verder

• Bultjes op de tong: oorzaken van witte of rode tongbultjes
• Bultje gehemelte: oorzaken van knobbeltje op het gehemelte
• Gezwollen gehemelte: oorzaken zwelling van het gehemelte
• Zweertjes op tong, zweertjes in de mond: Gingivostomatitis
• Blaasjes in de mond: oorzaken blaasjes of zweertjes in mond