Parels van Epstein: wit bultje tandvlees/gehemelte bij baby

Parels van Epstein duiden op witte bultjes op het tandvlees van een baby of een wit bultje op het gehemelte. Deze bultjes in de mond komen vaak voor bij pasgeboren baby's. Parels van Epstein, ook wel bekend onder de benaming 'cysten van de gingiva bij een pasgeborene', zijn kleine witte of gele bultjes (1 tot 3 mm groot) die voorkomen op het tandvlees of verhemelte van een boreling. Deze witte bultjes op het tandvlees of gehemelte komen voor bij 60-85% van de pasgeborenen. Deze bultjes zijn gevuld met vocht. Ze worden veroorzaakt door ingesloten epitheel tijdens de ontwikkeling van het gehemelte. Behandeling van parels van Epstein zijn niet nodig, omdat ze vrijwel altijd vanzelf verdwijnen door hetzij involutie, hetzij door spontaan doorbreken.

• Wat zijn Parels van Epstein?
• Synoniemen
• Epidemiologie
• Ontstaansmechanisme van parels van Epstein
• Oorzaken van Epstein-parels
• Embryonale ontwikkeling en epitheliale invaginaties
• Overgangszones in de mond
• Genetische factoren
• Symptomen: wit bultje tandvlees/gehemelte
• Verschijnselen
• Locatie
• Is het gevaarlijk?
• Wanneer arts raadplegen?
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling parels van Epstein bij een baby
• Afwachtend beleid
• Advies voor ouders en verzorgers
• Wanneer medische hulp inschakelen?
• Natuurlijke resolutie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Wat zijn Parels van Epstein?

Toen kleine Emma werd geboren, viel haar moeder meteen iets op: kleine, parelmoerachtige puntjes op haar gehemelte. "Zijn dat tandjes?" vroeg ze ongerust aan de kraamverzorgster. De kinderarts stelde haar gerust: het waren parels van Epstein, onschuldige cysten die vaak voorkomen bij pasgeborenen en vanzelf verdwijnen. Ondanks haar aanvankelijke zorgen was Emma's moeder gefascineerd door hoe perfect zelfs de kleinste details in het lichaam van haar baby waren ontworpen. Binnen enkele weken waren de kleine pareltjes verdwenen, alsof ze er nooit waren geweest. Emma, ondertussen, gaf geen enkele blijk dat ze zich bewust was van deze tijdelijke "juweeltjes" in haar mond.

Parels van Epstein zijn witachtige tot gele cysten in de vorm van een wit puntje of wit bultje, die zich vormen op het tandvlees en het verhemelte bij een pasgeboren baby. Parels van Epstein werden voor het eerst beschreven door de Tsjechische kinderarts Alois Epstein in 1880.

Parels van Epstein komen alleen voor bij pasgeborenen en zijn heel gebruikelijk. Ze worden gezien bij ongeveer 4 van de 5 pasgeborenen. Vaak worden ze niet opgemerkt door ouders of verzorgers. Epstein-parels worden vaker gezien bij baby's van moeders die voor de tweede keer of vaker zwanger zijn, alsook bij kinderen met een hoger geboortegewicht. Het komt tevens vaker voor bij voldragen baby’s.

Parels van Epstein verdwijnen gewoonlijk binnen 1 tot 2 weken na de geboorte. Na de leeftijd van drie maanden komen de bultjes vrijwel niet meer voor.

Synoniemen

Een andere benaming van parels van Epstein is 'cysten van de gingiva bij een pasgeborene'. Ze worden ook wel eens aangeduid als 'Epstein-parels'.

Epidemiologie

Wat zijn parels van Epstein en wie krijgt ze?
Parels van Epstein zijn kleine, witte tot geelachtige cysten die voorkomen op het tandvlees en gehemelte van pasgeboren baby's. Deze onschuldige, met keratine gevulde cysten zijn vrij normaal en verdwijnen meestal vanzelf binnen de eerste weken of maanden na de geboorte. Hun voorkomen biedt een fascinerend inkijkje in de algemene gezondheid van pasgeborenen en de vroege ontwikkeling van het mondslijmvlies.

Ofschoon parels van Epstein wereldwijd voorkomen, zijn er interessante variaties in frequentie, afhankelijk van factoren zoals geslacht, leeftijd, geografische locatie, genetica, en levensstijl. Hieronder duiken we dieper in op de epidemiologie van deze veelvoorkomende neonatale bevinding.

Voorkomen bij pasgeborenen: m/v en leeftijdsverschillen
Parels van Epstein komen exclusief voor bij pasgeborenen en verdwijnen meestal voor de leeftijd van drie maanden. Ongeveer 60-85% van de pasgeborenen ontwikkelt deze cysten, volgens schattingen uit internationale studies. Er is geen significant verschil in voorkomen tussen jongens en meisjes, wat erop wijst dat geslacht geen rol speelt in de ontwikkeling van deze cysten. Het is interessant dat prematuur geboren baby's minder vaak parels van Epstein hebben, mogelijk door onvolledige rijping van het mondslijmvlies bij de geboorte.

Geografische verschillen: NL, België en wereldwijd
In Nederland en België komt het voorkomen van parels van Epstein overeen met het wereldwijde gemiddelde: ongeveer 70-80% van de pasgeborenen heeft deze cysten. In de overzeese gebieden van Nederland, zoals de Caribische eilanden, zijn er geen substantiële afwijkingen gemeld, hoewel data daar beperkt zijn.

Wereldwijd lijkt er echter enige variatie te bestaan. In studies uitgevoerd in Aziatische landen, zoals Japan en China, wordt een iets hogere prevalentie gerapporteerd, tot wel 90%. Dit zou kunnen samenhangen met genetische factoren of verschillen in neonatale zorg. In sommige delen van Afrika en Zuid-Amerika lijken parels van Epstein minder vaak te worden gerapporteerd, maar dit kan ook te maken hebben met minder toegang tot medische controle en verslaglegging.

Klimaat en omgevingsfactoren
Klimaat speelt geen directe rol in het ontstaan van parels van Epstein, aangezien ze in de baarmoeder ontstaan als onderdeel van de normale mondontwikkeling van de foetus. Indirect kunnen omgevingsfactoren zoals voeding en gezondheid van de moeder wel invloed hebben op de algehele ontwikkeling van de baby, maar specifieke klimaatgebonden verschillen in prevalentie zijn niet vastgesteld.

Genetische invloeden
Genetica speelt waarschijnlijk een rol in het ontstaan van parels van Epstein. Hoewel de exacte genetische mechanismen niet volledig zijn opgehelderd, wijzen studies erop dat deze cysten ontstaan door normale invaginaties van epitheelcellen tijdens de embryonale ontwikkeling. Er is geen bewijs dat de cysten vaker voorkomen in families met een geschiedenis van specifieke genetische aandoeningen, maar er zijn nog weinig uitgebreide genetische studies uitgevoerd om subtiele patronen te ontdekken.

Sociaal-economische en medische zorgfactoren
In landen met goed toegankelijke medische zorg, zoals Nederland en België, worden parels van Epstein vaak al in de kraamperiode of bij het eerste huisartsenbezoek opgemerkt. Ouders worden gerustgesteld over het goedaardige karakter van deze cysten. In landen met beperkte toegang tot gezondheidszorg blijven deze cysten soms onopgemerkt of worden ze onterecht aangezien voor een infectie, wat leidt tot onnodige behandelingen.

Voorbeeld uit de praktijk
Een studie in een groot ziekenhuis in Nederland wees uit dat bij 78% van de pasgeborenen parels van Epstein werden aangetroffen. De ouders van een pasgeboren meisje maakten zich zorgen omdat ze dachten dat de cysten pijn veroorzaakten, maar een korte uitleg door de kinderarts stelde hen gerust. Na twee maanden waren de cysten vanzelf verdwenen, zonder enige medische interventie. Dit voorbeeld illustreert het belang van goede voorlichting.

Ontstaansmechanisme van parels van Epstein

De kleine, glanzende cysten die we parels van Epstein noemen, zijn een bijproduct van de fascinerende ontwikkeling van het mondslijmvlies in de baarmoeder. Terwijl de baby in de baarmoeder groeit, vormt het mondslijmvlies zich door invaginaties, kleine plooien van epitheelcellen die bijdragen aan de structuur en functionaliteit van de mond. Deze cellen, die keratine produceren, hopen zich op in kleine zakjes en worden uiteindelijk ingekapseld, wat resulteert in deze witte tot geelachtige cysten.

Tijdens het tweede trimester van de zwangerschap worden deze cysten gevormd langs de middellijn van het gehemelte of aan de rand van het tandvlees, waar epitheelcellen van verschillende kanten samenkomen. Deze overgangsgebieden zijn bijzonder vatbaar voor het vasthouden van overtollige keratine, wat de vorming van parels van Epstein verklaart. De cysten zijn gevuld met een substantie die lijkt op hoornlaagcellen, maar hebben geen enkele functie of pathologische betekenis. Ze ontstaan simpelweg als een natuurlijke bijwerking van een complex bouwproces waarin de mondstructuren hun uiteindelijke vorm krijgen.

Zodra de baby wordt geboren en zijn mond begint te gebruiken voor voeding, slijten deze cysten doorgaans snel weg door de natuurlijke bewegingen in de mond en het contact met voeding. Dit zelfregulerende proces benadrukt het wonderlijke vermogen van het lichaam om overtollig materiaal moeiteloos op te ruimen zonder medische tussenkomst. Parels van Epstein zijn een visueel bewijs van de geavanceerde precisie waarmee het menselijk lichaam zich ontwikkelt, zelfs in zijn allereerste levensfasen.

Oorzaken van Epstein-parels

Parels van Epstein ontstaan door volledig natuurlijke en fysiologische processen tijdens de embryonale ontwikkeling. Deze kleine cysten zijn een bijproduct van de complexe vorming van het mondslijmvlies en hebben geen pathologische oorsprong. Hieronder wordt uitgelegd hoe deze fascinerende structuren ontstaan en welke factoren een rol kunnen spelen.

Embryonale ontwikkeling en epitheliale invaginaties

Tijdens de embryonale ontwikkeling groeien de mond- en kaakstructuren uit verschillende weefsels. Bij de vorming van het gehemelte en tandvlees komen epitheelcellen (de cellen die de binnenkant van de mond bekleden) samen langs de middellijn van het gehemelte. Tijdens dit proces ontstaan kleine invaginaties of plooien in het epitheel. Deze invaginaties vangen keratine op, een natuurlijk eiwit dat aanwezig is in de huid en slijmvliezen. De ophoping van keratine in deze plooien leidt tot de vorming van kleine, met keratine gevulde cysten: de parels van Epstein.

Overgangszones in de mond

De parels van Epstein ontstaan specifiek in overgangszones in de mond, zoals de middellijn van het gehemelte of langs het tandvlees. Deze plekken zijn bijzonder vatbaar omdat ze dienen als ontmoetingsplaatsen van epitheelcellen uit verschillende richtingen. Deze zones zijn rijk aan keratine, wat de kans op het vormen van cysten vergroot.

Geen externe invloeden of pathologische oorzaak
In tegenstelling tot andere neonatale aandoeningen worden parels van Epstein niet veroorzaakt door infecties, omgevingsfactoren, of externe invloeden. Ze ontstaan puur als onderdeel van het normale ontwikkelingsproces. Er is geen verband met voeding, hygiëne, of prenatale gezondheid van de moeder.

Genetische factoren

Hoewel specifieke genetische oorzaken niet zijn vastgesteld, is het mogelijk dat genetische predispositie een subtiele rol speelt. Kinderen uit dezelfde familie lijken soms vaker parels van Epstein te hebben, hoewel dit meestal toeval is en geen directe genetische overerving impliceert.

Symptomen: wit bultje tandvlees/gehemelte

Verschijnselen

Bij parels van Epstein gaat het om witte tot gele knobbeltjes en bultjes die op het tandvlees of op het gehemelte verschijnen. Ze zien er soms uit als opkomende tanden. Het gaat niet gepaard met andere klachten, zoals pijn of jeuk.

Locatie

Meestal verschijnen Parels van Epstein alleen in de mond van een baby. Jongetjes kunnen echter ook Parels van Epstein op hun voorhuid krijgen. Dit staat bekend als preputiale parels van Epstein. Een baby met parels van Epstein hoeft geen preputiale parels van Epstein te hebben en vice versa. De meerderheid van de preputiale parels van Epstein komt voor bij voldragen baby's van 3.000 gram of meer.

Is het gevaarlijk?

Parels van Epstein zijn goedaardige cysten, wat betekent dat ze niet gevaarlijk of pijnlijk zijn voor je baby. Deze witte bultjes vereisen geen behandeling en verdwijnen volledig in de loop van een paar dagen tot weken. Soms kan wrijving als gevolg van borstvoeding, het drinken van een fles of zelfs het gebruik van een fopspeen de cysten doen doorbreken, waardoor ze ook kunnen verdwijnen.

Wanneer arts raadplegen?

Het kan moeilijk zijn om Parels van Epstein te onderscheiden van andere oorzaken van een wit bultje of witte zwelling. Knobbels in de mond van een baby kunnen worden veroorzaakt door een andere aandoening die mogelijk medische behandeling nodig heeft, zoals spruw (een schimmelinfectie). En in sommige zeer zeldzame gevallen kunnen kleine witte bultjes op het tandvlees of een wit bultje op het gehemelte duiden op geboortetanden. Hoewel het zeer zeldzaam is, komen sommige baby's ter wereld met zich ontwikkelende tanden.

Onderzoek en diagnose

Onderzoek door de huisarts bevestigt dat het om parels van Epstein gaat en geen tanden bij de geboorte (geboortetanden). Van iedere tweeduizend pasgeborenen heeft er reeds één een tandje bij de geboorte.

Behandeling parels van Epstein bij een baby

Afwachtend beleid

Er is geen behandeling nodig voor parels van Epstein. Deze kleine cysten zijn volledig onschuldig en verdwijnen meestal vanzelf binnen enkele weken tot maanden na de geboorte. Een afwachtend beleid is voldoende, aangezien ze geen pijn of ongemak veroorzaken en de gezondheid van de baby niet beïnvloeden.

Bij volwassenen kunnen vergelijkbare cysten voorkomen, aangeduid als gingivacysten. In dat geval kan een behandeling wel nodig zijn, meestal in de vorm van een excisie (het wegsnijden van de cyste), vooral als de bult klachten veroorzaakt of cosmetisch storend is.

Advies voor ouders en verzorgers

Het is belangrijk dat ouders of verzorgers de parels van Epstein niet proberen uit te knijpen of te verwijderen. Hoewel de cysten er stevig uitzien, kan het knijpen pijnlijk zijn voor de baby en kan het leiden tot beschadiging van het tandvlees. Bovendien kan deze handeling schadelijke bacteriën introduceren in de bloedbaan van de baby, wat het risico op infecties vergroot. Het tandvlees heeft een directe verbinding met de bloedcirculatie, waardoor zelfs kleine beschadigingen tot complicaties kunnen leiden.

Wanneer medische hulp inschakelen?

Hoewel parels van Epstein meestal vanzelf verdwijnen en geen behandeling vereisen, is het raadzaam om een kinderarts of huisarts te raadplegen als:

• De bultjes niet verdwijnen binnen drie maanden.
• De bultjes groter worden of tekenen van ontsteking vertonen, zoals roodheid of pusvorming.
• De baby moeite lijkt te hebben met drinken of voedingsproblemen ontwikkelt.

Natuurlijke resolutie

In de meeste gevallen slijten parels van Epstein vanzelf weg door de natuurlijke bewegingen in de mond van de baby, zoals zuigen tijdens het voeden. De cysten veroorzaken geen blijvende schade en hoeven niet actief behandeld te worden. Voor ouders kan het geruststellend zijn om te weten dat dit een normaal en tijdelijk verschijnsel is.

Prognose

De prognose van parels van Epstein is uitstekend. Deze kleine, onschuldige cysten vormen geen enkele bedreiging voor de gezondheid van de baby en verdwijnen vanzelf, meestal binnen de eerste weken tot maanden na de geboorte. Omdat ze geen symptomen of complicaties veroorzaken, is er geen medische interventie nodig, en heeft dit fenomeen geen invloed op de groei of ontwikkeling van het kind.

Verloop en natuurlijke genezing
Parels van Epstein lossen op natuurlijke wijze op door de dagelijkse bewegingen in de mond van de baby, zoals zuigen tijdens het voeden of de speen. Deze bewegingen helpen overtollige keratine, die de cysten vult, af te breken en te verwijderen. Meestal zijn de cysten verdwenen vóór de leeftijd van drie maanden, hoewel ze in sommige gevallen iets langer kunnen aanhouden zonder gevolgen.

Geen blijvende gevolgen
In tegenstelling tot andere neonatale afwijkingen hebben parels van Epstein geen blijvende gevolgen. Ze veroorzaken geen littekens, tandvleesproblemen of andere structurele afwijkingen in de mond. Wanneer ze eenmaal verdwenen zijn, zijn ze volledig vergeten en hebben ze geen impact op toekomstige mondgezondheid, zoals de ontwikkeling van tanden of kauwvermogen.

Complicaties en uitzonderingen
Hoewel complicaties zeldzaam zijn, kunnen onjuiste handelingen, zoals het proberen uit te knijpen van de cysten, leiden tot beschadiging van het tandvlees of een verhoogd risico op infecties. Daarom is het belangrijk dat ouders en verzorgers de cysten met rust laten en een afwachtend beleid volgen. In het uiterst zeldzame geval dat een parel van Epstein tekenen van ontsteking vertoont, zoals roodheid of pusvorming, is een artsbezoek noodzakelijk.

Complicaties

Ofschoon parels van Epstein over het algemeen volkomen onschuldig zijn en zelden problemen veroorzaken, kunnen in zeldzame gevallen complicaties optreden, meestal door onjuiste behandeling of bijkomende factoren. Het risico op complicaties is klein, maar het is belangrijk dat ouders weten hoe ze hiermee om moeten gaan.

Infectie van het tandvlees
Een van de belangrijkste risico's is een infectie van het tandvlees, die kan ontstaan als de cysten worden uitgeknepen of beschadigd. Het tandvlees staat direct in verbinding met de bloedbaan, waardoor schadelijke bacteriën eenvoudig toegang krijgen en een infectie kunnen veroorzaken. Symptomen van infectie zijn roodheid, zwelling, pusvorming en pijn, wat ongemak kan veroorzaken bij de baby.

• Voorbeeld: Lisa, een jonge moeder, merkte kleine witte bultjes op in de mond van haar pasgeboren zoon Tim. Ze dacht dat het tandjes waren en probeerde de cysten voorzichtig uit te knijpen. Binnen een paar dagen werd het tandvlees van Tim rood en ontstoken, en hij had moeite met drinken. De kinderarts stelde een infectie vast en schreef een milde antibioticakuur voor, waarna Tim snel herstelde.

Verkeerde interpretatie door ouders
In sommige gevallen kunnen ouders de parels van Epstein verwarren met andere aandoeningen, zoals een tandvleesinfectie, spruw, of vroege tandontwikkeling. Dit kan leiden tot onnodige zorgen of onjuiste zelfbehandeling met huis-, tuin- en keukenmiddeltjes, die de situatie kunnen verergeren.

Verstoring van voeding
Hoewel parels van Epstein zelden ongemak veroorzaken, kan een baby incidenteel moeite hebben met drinken als de cysten groot zijn of zich op een ongemakkelijke plek bevinden, zoals dicht bij het tepelgebied van de fles of borst. Dit probleem is echter meestal tijdelijk en lost vanzelf op.

Preventie van complicaties
De beste manier om complicaties te voorkomen is door de cysten met rust te laten en het tandvlees schoon te houden. Er is geen speciale mondverzorging nodig; de natuurlijke bewegingen van de baby zorgen ervoor dat de cysten vanzelf verdwijnen. Als er toch tekenen van complicaties optreden, zoals zwelling, roodheid, of veranderingen in eetgedrag, is het raadzaam om contact op te nemen met een kinderarts.

Preventie

Er zijn geen maatregelen die je kunt nemen om parels van Epstein te voorkomen. En dat is ook niet nodig, want deze bultjes zijn volkomen onschuldig en kunnen geen kwaad.

Lees verder

• Bultje op tandvlees: symptomen & oorzaken bult op tandvlees
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling